Skip to main content

Full text of "Pornoboscodidascalus latinus. De lenonum lenarum, conciliatricum, servitorum, dolis veneficis, machinis plusquam Diabolicis, de miseriis juvenam incautorum ... liber plane divinus"

See other formats


Google 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 


Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 


+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 


+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


+ Maintain attribution The Google watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 
a[nttp: //books . google. com/] 

















MARCOS 
y 
FRANCISCO VIÑALS 





MADRID 


PORNOBOSCODIDASCALYS 
LATINVS ^ 


E 
. "ud - 7x . : 
DE LENONVM, LE- 
NARVM,CONCILIATRIC VM, 
SERVITIORYM, Dorrs, Vuwmri- 
viis, Machinissplufquam Diabolicis demiferiis invenym intautorum 
qui florem etatis Atyoribus inconcefis addicunts de Miferabili 
Jinguloram periculo d ommitjm.interitq. : 


a CAD . 
Liga Priawx Divigvs | — X. d 


LINGVA HISPANICA AB IN. 
CERTO AVCTOREINSTAR LVDI 
sonfcriprus Cz LEsT 12 4 titulo, Tor vitz ipftruen- 
dz fententijs , tot exemplis ; figuris, monitis, 
plenus , vt par aliquid nulia feté lingua 

habea. | 77077. 


CASPAR BARTHIVS. 


ENTER EXERCITIA LUNGVe£ CASTELLANA 
eujus feré princeps fito c» Sapientiz bic Ludus habetur. Latio 
tranfferibebat. 
ÁcCSEDVNT 


DISSERTATIO EIVSDEM *d Leüorem CUm ANIMAD. 
- VERSIONVM Commentariolo, 


ITEM , LEANDRIS Ejuflem , KT MVSBEVS, recenfiti. 


FRANCOFVRTL: 


- Typis W echelianis, Apud Danielem Sc Dauidem Aubrios 
UU & Clementem Schleichium. 


ANNO M.DC. XXIV. 





PERSONA COLLOQVENTES. 


C aL 11570, adoleícens, Amator Melibas 
Mr 1134 As filiaPLeberij. — 
PLEDERIVS, ParerMelibez. | 
Aisa Mater Melibea, 

CELES TINA, Lena, Conciliátrix, 
PARMENO, 

SEMPRONIVS Rea 
TRISTAN, * pServí Calliftonis. 
SosiA 

Cha:iro,ScoRTATOnR, LEN 6. 
LvcasT 14, ancilla PLeberij. 
Ericia. : 

Anzvsa, pOctetrices, 
€zuzvR10, Leno. 


jt 


EUREN RUNE REESPUER 
Oca SUSAN 


C. BagrHl. 
DÉ | 


PORNOBOSC O- 
PIDASCALO, ET LA 


DissERTATIO. 


Vin in Dusbus Exemploram obfer 
vatione, c Dochrina litteraria 00s 
NAA Prudentiarerum humanarum confé- 
LESA fere cenferetur, Sapiemia Antiflites, 
qui libris condendis Pofferitati pro copiá ftia confa- 
dere animum induxerunt, cum nibil nan, Eloquem- - 
gia munere , aternitatís Speiconficraretar, poffquá 
Fam veram cum fcientia Litterarum copinngi il 
dumque ex hacinfirui poffe animaduerterunt, non 
defuerurt officio fao, quod Commune Egregium il- 
lisiniunxerat, quim utrum, iunilim tradere vel. 
lent. Vbi igitur praceptis Experientia confrina- 
zb y folidam dodirinam mentibus fuis induxif- 
fins, Rati, que longis atatis fpatiis ipfi didicerant 
*og compen 





C. BaA& Tul 


compendio facilius Nepotibus commendari poffe, iL. 
lud egerunt ut deVita Publica Exempla merum cor- 
vigendorü mutuatt,taliafcripta emitterentyque veri 
biquecontingentium Fifionibus comm odis Veri- 
taté exprimerent. Sicetiam in profundiffima Anti. 
quitate, cuius pauciffipa ad nos feripta fervata funt, 
ceni Fabulis Theologia Confultt primum aperue« 
vuntsnon aufr tamen ta medits Vrbibus Populi [cita 
corrigere, aut barbare bominibus amarioris emen- 
dationam regulas proponere, per fólvas privaum ch 
porro vices explicarunt preceptionum feriem. Cum 
enim viümniaagividerent, Potéiiam Natura Le- 
guna prapolleve non atdebant genuinum fígere in 
basatnum truculentorum corrcélionemcedibus va- 
pouisque omnia trquéiium fab iuga tyrannidis fue, 
Itaque foris primum Fabularum tnvolucris utile 
dulcimijeentes, canendas populo bifforiolas fparfe- 
runtyut Leo vr fam, Vulpis Lupum, deceperintyut eá 
ratiodeadmoniti ingeniorum Naturá equali ho- 
spiues iz civilem tamden atque foctabilema vitam 
zranftreat. Quodcum, àfapi£tifimis mortalib.effe- 
um;popularis utilitas ommbus modis commenda- 
vet.caperunt tamdem Leges condere, Vrbes munire, 
Magiffratus eligere, nibil non faceré ut ex feris bel- 
Lin fa, concurftbus , cb victu barbaro, in Civitates o 
moriceguabilizate vindias bumanitas redigererar. 
Himc officio porro fao Spfiillicó facceffores deinceps * 


€9ram- 








DisseERTATIO. 


eorumdem inlantes,cum pofibile vix foret concio= 
gibus publicis omma obtinere,aut féligere etia, quiz 
dus doctrinam [uam cormnendarent, libris condide- 
runtprimuma eofdem fabulas, mox.  ffagulis urbibus 
féngnla adificia conffruxerunt, quibusilliterate eiid 
plebiquidin wirácavendi quid amplectendum ef- 
fet ofienderent Prudentia cfr Sapientia cenfulti. Sic 
induita Theatrorum eb Specfacalorum Voluptates, 
quamquà ingentipof buf infandam licentiam o- 
suni libidinum generi vextrimt , bóneflis tamen 
principusnitantar. Velut autem fempiternamorta- 
litatis Lex omnia fenibus ambiguis verfat, frc bona 
hac, beniqueinflituta, Vitain Fabulis. Caffigatio, 
lawcin ludibria vulgidenum concefíit,Satiris pri- 
fees Fabellas, Comadis, Ludis,Tragedis, in turpium 
biffrionum poteftatem collabentibus, qui , preftuti= 
1H corporum gtfhibus, infami fue Vita  folatia tan- 
gua, 6 otioforum anisnorum oblectamenta, queff- 
trant, long? 4 Scopo prudentium velerum rece- 
dentes. — Igitur cun vera Doétrina pretia apud 
paucos remanffffent, coeptum. eft. ab illis officium fs 
doc modo inflaurari, ut non que populo placerent, 
esl qua eruditiorum plaufebus laudarentur , libres 
commendarentur, involuta ambagibus, eh circulos» 
fetipta 0351015 generis (ffgmentis, nt. arcana cientia- 
vum , 18 manus valet iacidentia ; ludibrio temeré 
babercutur. Huius generis pleraque femt Veterum 
* 3 Grago- 





C. BarTHlL 


Gracorum monumenta , immo. futrumt potius, 
cum obfervatione diligenti indagatumáà nobis fir, > 
ex mille millibus libroram ab Hellade ne cen 
sum quidem , immoex. uttiver[a omninm copia 
mecmille ipfos brorum conditores ad nos perve-. - 
aif.) qua ingentofis carminibus fludio intrica- * 
ta, nobilifimarun feiensiaram fecreta, fina fua 
degunt i adeo quidem denfa ut poficritas omnis 
Jere un fuffécerit units. Homeri enarrare. Do- * 
étrinam (5 Prudentiam s quo genere diligentia fi 
aliortem etiam vatum fcripta excuffa ad nos ve- 
viffent , plures fortaffe quos admiraremur , haz 7 
Beremus , quam nunctranfeunte oculo vix leifione 
dignamur plerique. Sicvonfervata vetuffiffimorum - 
dapientium Dotirina ad Romana Reipublica tam- 
dem Proceres uenit: que Imperio fauditus ewerfa, : 
Jpnumeris Barbarorum gentibus fjolia Orbis terra- 
vum refigentibas c diripientibus, Jané confervata 
forent monumenta corum bominum, ff apud maio- 
ves noffros tautum fFadium Sapientia quam fuper- 
Jrisionis fuiffés. Illo vero cum animi eorum ferocio- 
vesuon caperentur, mirifice autern boc à fubdolis vi- 
dorum technis intricarentur, evanuit fere omnis 
primorum temporum eruditio, ( de facra iam non - 
loquitur) efr poffiade plurimi feculis detabuit , eo. . 
modo wt ex faperflitibus , fati fimgülari clementia, 
pouces 


DisserRTATIO. 

quus d minime bent acceptistibris,tamaem ave 
"ramatevorumque uoffrorum. memoria potuerit alt= 
guatenusrefaurari, His vero duobus fere iam fén 
"culi y cum eeliore vultu Deus mortalia confpe- 
xifft , eo laborari undique captum eft, ut. Ar» 
tium Scientiarumque Fundamentis inquifitis & 
excufíis , cubilibus tamdem intimus fuis Barbaria 
; pador exigeretur , feripta autem nobilifftmorum 
Dominum vel integra, vel integritati proxima ,in 
vitamiampens amifTam reductrentur. Sic vevi- 
xerunt Libra , omnium. Euimabioruns listera- 
gum fitusexcujJuseft, prodierunt ^, velut à fepul- 
cris, Graiarm Latigorumque feripterum eximia 
Opera, unde Fita communis fimul infirui, ch in- 
genia expoliri ad priftorum nitorem puffent. Nec 
"ebfuit feculo. moffro magaopere nox illa qua tot 
suonumenta optimorum auct orum obfcuravit , mile 
quatenus alia omnino abforpfót, quaenim din latae 
amt, cum famore lucisiam inclarefcunt, 5, véte- 
vum. additis inftrniionibus recemium , c iam 
viventium, ingenia decora fua. iu immenfüm ex- 
qulérunt. Ve autem. Antiquifizsis tempori- 
bus Fabularam e? fgmentorum Viilitas com- 
mendatifima fuit , fc ingemiofífimi prafen- 
fium quoque [eriptores , Exemplis talibus depin- 
gendis bonam operam collocare voluerunt Humaná 
*oxkx Sapien- 


C. BarrHl 


Sapientiamo velut ad principia faa veducentes , ut 
Speculo Simplicitatis prifca bodiernacomitas atque 
aftutia, quà delinguerez , corrigeretur Gemenda- 
etur. Et mibi quidem "UBÍCÓ à viles tales ü tr UEIUEY- 
Jum fétiones femper vifa fnt, Si enim certum eff, 
ME negaverit nemo, Duabus potiffimum vebus Pru 
dentiam ex libris augeri poffe , Monitis nimirum 

.eordatorum hominum, Exempli, mn imvenie- 
Ir aliad genu monumentoyum quod. frucin utili 
cum iffo comparari poft s quod enim egregie, ab 

vendi regule paucis verbis comprebenjum propo- 

Bunt , qua Sententia nunc vulgo appellantur ide 

. emplis perfó. marum Jcità ad Fortune re confetdisem 
veprafentatua, applicatur ifl bic , Gquefi ob ocults 

producitur. Hi, Sffortarum eriptiones,erant , qui u- 

troque boc nomineforta[fe praferasst; mili vero ae 

quaquam dé ¿homines d moffro fenfu recedere illá illa- 

tane videntur, potiue contra ta opinione sos pev- 

ceptá confe ervare cf» confirmare velle. Si enim cla» 

vius quis omuium Hifforiarum feriem infficere va- 

luerit, non aliter iudicabit, quam maximam earum 

parten non tam fabulofam aque atque figmenta 
talia, féd plane fabulam effe s multo alia genere à 

duds eiufimodi differentem, quam quod certa tem. 

pora definire, ubi ves gefLo qualibet font, loca nomi - 
ware, O peyfonaeveras inducere Hiflorici foleant. 
Caetera 





DisserRTATIO, 
Cateraegim quefuper Conftlis, Regum, Principum, 
M. gnat decian, nnm magisad unum aliquem 
ex uli pervenire poraeriat quam vulzo cuis co> 
gnitacffé , cum negotiorum torum Confilia ple 
rumá, ab eventu propbsantur , cj talia Lutffe indi- 
centur , que talis Fortuna fequi foleat: Ipfa autem 
feommoram bominum, precipuemilicaria, decreta 
in patecorum notitiam ommno pervenire poffunt, 
dta tecla cb involuta,ut maximorum bellorum bo- 
diemontenta vix tríun aut quatuor hominuns cog- 
frientía geri nemo acutior non videat: Itaque mibi 
son varo , credo c aliis , boc vfu venit, vt Com- 
mentaria Rerum geffarum legens, parumequidem 
¿llis fidei adhibere pofitam: mife quatenus, ut modo 
memoratum eft, Temporum certa fpatia definiunt, 
quid quaque eorum evenerit: hoc enim decipi dili- 
gentia fcribentiuma nom facile potefl, deimde quo uo- 
mise quifque Procerusa cenfitusftt | Quefortuna 
foruerit, Nam reliquorum incerta fiducia erit Nec 
tam bic omiia talii entvaeode iudicio venfere nos 
arbitrerá y Sunt enim virifagaees , qui publico bono 
ublicés etiam: negoti prefunt,qui an earum verf 
quibus p ime fuerunt e que in comfpecta pee 
zpforum ii 1n regionibus , ubt, inf vivent, affa 
e penitiorz ceteri edd babere M» 
Velle autem etiam hos tales ex vulgo favfés vameri- 
bus, interceptas binc inde maguatum litteris, fepe 
5 y ala 


C. BarTHl 


alia omnia fimtientibus quam pre fe ferant , tales 
eosponere Hifforias , quibus obligati velut credere 
cogamur, eo nimiopere à bono fao tudició nobis ve- 
cedere videntur. Pracipue autehn boc peccare mibi 
lidem iffi videntur , "guod paucorum admodum e- 
ventult confilia uota habentes, de insmenfr opera 
fua producan: , adeoque integrorum foculorum ves 
quffas credibiles eloquentia fua proponere laborent z 
Cun fieri sullo medo pofüt, quin alienis illo parara 
wnoino probandis quia maxime dijféntiunt , Com 
guentationibus nitantur, ideoque no'int le /pattist= 
mius aut alzerius Regionis includi, ut que toto terra-. 
fum orbe gefa fint pro veri uti ipft accipere potue- 
runt, Pofleritati uno impetu fe tradituros fibi cve-- 
dant. Sed bisexfequendis prolixior alibi locus dabé - 
tur: nos figmentorum illorum Prilitatem magnope- 
re commendabilem arbitramur , qui Eventus, For «. 
tuas, Confilia bominum equa arque iniquae - 
lut in fienam producunt, ut fome periculo [uo quifque 
difcere valeat,qued vitandum, experendumque or - 
do Temparum ferat. Nibil enim per omnes viven 
tinm Staius contingere poruit haltenus, aut pora 
poreris quod affictum Perfonis cum ipfo eorum fer 
mone, eoregie adfemilato, boc modo notandum pre— 
biberinon valeat. Sic veteres Gracia Vates , ttianz 
fiumorum Reguin perfonas ludis fais induxerunt , 
quitam dura wbigue praDis colebantur, quorum fa 
nora 


DissErRTATIO. 

cinoratarpia Tragedia detcffanda proferebant.Po- 
pulariuz autemct" Privatorum monitis factecramt 
Corsedia Harum cum, bona diligentia datorum, 
penerralia dam onsttbus reclufa fiat , meque defint 
qui ment quoque telam ab illis texi orfampofterita- 
tis commodo,detexere velint Nobis vifum fuit ad 
Enrapa noffra Idiomataproficifet et inde, commu- 
má mortalitatis bono ,eeregtorum ingeniorum tra - 
dita Latino fermoni inducere , ut publice aque 4b 
oru nibus litteratis legantur , qua in iis peculiaria 
optima delitebant hadfenusy Sic ad Hifpanifmum 
bodiernumaddifeendum nonnibilopeva impenden- 
zes, bunc Ludum veludere có Communi Europa 
¿beatro exhibere voluimus: tne publico comodo » 
etian in parte opera moflra deeffét. Maluimus 
autem primo iffum , quem alium quemlibet inter - 
pretari , quoniam ef materia ei talis eff , ut Inmven- 
ars noflra , precipue in banc Voluptatum parten 
peccans binc vel maxime neceffaria documenta 
haurire, Vita cauto inflituenda ,pofüt , (Ó tot iia» 
zerfper[a buic brevi fóripto , tam ex medus ve- 
bus petita, tamque capitales , infint fententia , E 
qui vel folas bas animo fixerit , eb velut vegulas 
dirigenda (pracipue peregre vivens ,) vite , edi- 
dicerit , ufugue sabibucrs » nen vulgarem Sa- 
pientia opinionem: apud oliwes boi iudicii ade. 
june certo videatur. CAccedit, quad e$» dicen- 
dige- 


C. Ban Tul 


di genus tam comtum , politum exaédum,numera- 
fem,grave atque venerabile eff im fno, buic libelh,i- 
diomate,ut pares per univerja ejas s fpatia paces 138. 
veniri confén[us ipforuen Hifpanorum fereatur. Ta - 
€co nimc peculiarem quemdam Genium affingendis 
Perfonts quibuslibet moribus, e? ex bi fernsonibrs, 
huicforiptoridatumsd quo certo long abefl quicquid 
Gracorum aut Latinorum mouumentorum ad nos 
pervenicquod mecum fentiet qui indidem fententi- 
«s primum fingulas, derade Perfonarum sores , pt 
féapum fev iptionis, c dedudfionem confiderabit, ut 
de ffilo nune taccazm. Et ferstentiarum quidem eaefl 
comitas Cr eruditzo ut vulgarium bominum ani» 
mos aon minus atque [Pipfes folis fevipta forent, mi- 
rificó penttrent ej opinione meltoris dotiria y ipfo 
quafiscta,percellant, nt malint ds accedere , que in 
¿fis praciptanturiquam nsorem faum tenere, hoc off 
Urntam vitam exfequi porro etiam velle. Erudito- 
rum autem vel principes penitifüme Sapientia c» 
cAntiquitats profunda bic monita perciptent , ut 
folum boc, velpracipuurm certà , egiffe auctor bujus 
libri videatur quo palto is materie vulgariinflrut- 
vet etiam earum petloraqui jam tn arcem doctri. | 
sari evafrffent. Hoc egregium eft illud follereiffami | 
cenforts preceptum, mifcere dulci utile, eb, excuffo | 
majo, qued deillo vir doctifitmus cenfait , populum ' 
ifpendere,bacoff duenflapet ille sores futs ex ve ipfa. | 
Bütari, | 


DissERTATIO. 


atari, fapereffé tamen tantum comitatis Philofó- 
phot snullaauctoritas ant aufferitas eum exofnrem 
cuiar. Hoc vult vera dodirina frbi Con finm pectus, 
nil indigpationts in ipfactiam vitia bi permitrere 
fed tranquilltate animi per omnta f(abiht fervatá, 
dre in medias res, ci» faavisate illa divina, undique 
relscente, parteis damen intertmn cafligatoris AQEre, 
Hoc in genere verfati wibiolim viff punt , Philefo- 
pheem procul dubio pradéiifm?, E cl éficos fefc di- 
Ebitamtes qui por onmium Jectarum pesctraha rc 
dentes, florcs Sapientie uitiscce lli ebat , 208 
autem certis praciptis aut feriptis, uni materia defhi- 
satis ingenia exercebant amt prodeffe publici flude- 
baatsfed ne quid faffidii,vel morofttas , vel prolixi- 
tas facerent , perioenm qual c ludentes intima 
Philofopbie reférabawt floribus velut omis generis 
[parfésper compita, nt qui quopiam malo ajficere- 
¿ur cótinuo fibimedelam aliquam de obvio peteret. 
Reliquum certe corum genus qui Sapientiar busua- 
pits profe fiar dum iu artem omuta redigere la- 
borant, dupliciter fine fuo, preci ptarumque feorem 
lapfé videntur Primo quidem dum. Nudia difcituro= 
sum £p armbagibasarxia mesbodiesecarunt , uta- 
dolefcztes ami metis sam faotilium indutFamum, 
perculli eb alflerriciiaslacrior quidum aliad qui 
perio putamina pandum illud unciet querero Ne- 
que ¿fbue antem folurn boc loco fed vero immantus 
etiam, 


C. BartTHl 


etiam, doctores illi , peccarunt, dum nibil omnia 
bonarum ch vite utilium prateptionusa fine fibola. 
lico fupercilio in commune protulerunt, velut ne- 
ceffarios Rhetorum inanes (5 nugaces locos, atque a- 
Hia mille deliria tam in difbofftionibus operum, quan 

doe tradfationis fermauibus obfervamtes, Quo fant 

difficilimas onmes [aascommentationes effecerunt, 

ut adolefcens, excitátiingeng, eb Sapientia cupidus, 
e firiptis ipforum nihil ferà percipere poffet , vifi 

aliquat ante annis Scholas Rbetorum có Dialetfico- 

vum triviffetiqueves non folum odiofa vera fludia 

Sapientie( quequo verior eo eft ffnplicior ej» faci- 

lior, ) fédetiamcontemuiobuta exhibuit : qui cnim 

nifi pertot erumaás ad ea accedere poffe defperabar, 

odia orum capitbatur qui alios, crum tanto labore 

per tot annos fatigatos parum admodum cepiffe aut 
affecutes effe videbat, i id ipfum quo pacto in "vita 

commun nfurparet, infcios ; Primum profaffores i- 

plos deinde fecfatores , ad extremum dpfa etiam ftn- 
dia contemtg fequebatur > ut fune smortaltum a- 

nimi , pracipue vulgo generofiores , qui que no- 

biliores ipf fant co miuus negoti ab alis facef 

Kf fibi volunt, eoque facilius pro ignavis laborio- 
fos állos e futiles vanarum verum tradfatores 
vituperant. — Secundo autem loco Magiffri Pbi- 
dofophia capitaltier peccaffe im co videntur quod 
ab uf 


DissEzR TA TIO, 


abufa comuni, e Vita tradfatione , fludia dap£- 
entiefeiumgere. voluermut Pf y ch aliis perfaade- 
ve borro convifi fant , feparatim bec cols poffe. 
Quierror adeormepius atque vecórs mirum me ha» 
bee quo pato tot feculis tam. parcos contraditto- 
ves invenerit |. Certe natura duce Cj praceptri- 
ce bot omnes mortales norunt , Sapientiam. eam 
vem nn ejfe, uec de eo genere, que palpando asi. 
7005 howigum feles facere, aut intrd eoru fir 
vipitia fusmam fuam abfolvere vellet, Luce 
contrà atque laude plurimorum deleéfatur , neque 
gaudet ullarum verum | [cientia ab. ufa vel pa- 
blico, vel plurimorum certe , remota , ci iura 
vancellos intriiffomarma (jeculatiomum. conclufa. 
«Quo pacto entm. tanta res, qua Diis proximos 
emortales facere fégper omnibus vila ft, fetu de- 
lecterur, vencbris fefe tegat, fugiat fplendorem ,ua- 
dis prodire , e bona fua exercere ? cum &qui- 
dius nibil fit quam in exercitio Virtutum ef» Fe- 
dicitatume omuium fummas confjffere : Quid 
enim prodeft feientia, vel babenti eam, velalis, 
qui per eam meliores ej féliciores fieri point fab 
negetur paf entibus invideatur quodammudo fibi 
ipft, C mf auflis unius alteriufque capitis poffefüani- 
bus, velut tn carcerem dampciar Exempla Deo- 

ruiz 


C. BarTHI 


vumninsonortaliuo confiderare hoc gemi bomuncio- 
pum debebat: quas ipfi, quamvis porteutofrfümot 
Fingerent anllo mado tamen tales eXcogitarunt qui 


finguli pro fé fíbi finerent: fed cum tinamera millia 
JAdolorusn éfiaxiffent im R empublica tamenuniver- 
Jfaimam fatum , Orbis buts Vriverft induxerunt, 
partes fuas afiquarunt enia, quibusexerccrer quod 
epfe praceterty excolucrat suctus, ce rebar promti- 
15. At femunfant ffi f'abulatores, talemfebi gapi- 
entiam imaginariut,oueipfosá "Vttlat ut AIunt, cod 
vverfatione cximeret: nt qua fétlicet , tam pura tla 
féceim traheret infipientia que omnibus bominum 
gegotiu interueniebat: Hincó communi vivedi co- 
fortia im abdita laca profecti [amt quidam, aliialiis 
anoribus in media plebe viventes,co excellere fabivi- 
fifunt quad ci ineptifimi ab omnibus tudicarétur, 
gn fintetamen fuo fe [apere [ibi perfuafiffert At quá- 
quam immenfa talium vi eb copia femper fuerit, nà 
defuerunt tamen alii contra, lices pauctores quam u- 
fes erat qui, quad didictffent,in communemutilita- 
tem profevebát,co, aliarum vicium bonis gavifuri, 
fia ct comuicarent illis, vel vivendi ufa, vel libris 
sninimà optrefrs aut intricates fed eo ¡prodentiorib? 
cocordatioribres,queo lucidiorib. e faciliorib. Quic.. 
grid hi fafebant ut vitaVtilitatem aliquam adfer - 
ret ober d dabant,comi quodá ch venuflete comen- 
dabili Lepore oninta dictatingentes. Heri ut omni 


CAME 


DisskERTATIO. 
Ántiquitate pauci faerunt, ita noflra memoria, u- 
spo feculo tot extitilfe gloriari licet, quot ne india 
quidem antà cateris omuibia. Quoquo vesionum 
aut locorum te vertes omuibus hodiernis Idiomatis 
Lisguarun ho: genas fcriptorum excellere videbis; 
Pt autem Hifbanica (eu Caficllane Lingua gravi- 
sas CP proprietas , hodiecateris fere amplior eff ,ita 
ein baclicet plures auctores id genus obfervare, 
quiiund/a utilitati venuflate fichionur , in publi» 

| cam prode/Je conuitanturs adeo quidemut fiqua in 
- ceteri, Gallicapraciput deletfabilia fimul ch uti- 
liatalia fcripta prodeant, pleraque vel inventioni- 
bus Hifanoruws , vel illufirationibus debeantur. 
Tater omnia autem bums tam locupletis cb copiofa 
talium multorum iudicio,excellit bic Ludus.quem 
Jéntentiarumyin medium, ex omni genere erudi- 
tion quar aptifüme prolatarum nomine, nune 
comentdamas, Nimirum cum umiver[aféries fcri- 
piions Ludum (5 Fabulam fateatur , tantaquefit 
faavitas aclonum, c concinnitas Perfonarum,ut 
velar rem geflam , c adhuc ob oculos. verfantem, 
ssece[fe fet pluvimorum animos in id folum intentos 

efficere, ut qua modo tam utilis eb «vfitata bifforia. 
deducatur ,omni adfectu injJiciants eh difcant in 
terfít autem auttoris data occaffone partes fuas,Do- 
cendi c Infiruendi non negligere y faéfum eff ex- 
Tnde,ut in boc Ludonulla pagina fft que non aptif- 
** fimis 


C. Bar rul 
Simismenitis fGateat. Neque oboff boc lócó quad eb- 
jii á quibufdana poffe video, qui curioffores aliemo- 
gum operum effe folét, spf vero velelambia emmia, 
elnibilin litteras omnino mittere poffet , 408 
fervatis quodammodo perfonarummeritis , etiam 
fummapradentiz fataproponi.. Sic initio flatim 
vilis ferualus, qué iractndtd fuam tantum mode- 
vari non potefByne,domipropria ipfius anum imbil- 
dem poff capitali fno periculo interficeret ,tam infr- 
guia percepta bero ex Amore laboranti, fappedi- 
zat ut omnia Philofophoram myrethecia exban- 
ffe viders poffit. Contra bunc C Celeffinam, aliu - 
sifimam Cj feteffifmam anum , inducitur dein- 
dde fumma Sapientie Rationibus nitens, vilior etia 
adeleftentulus , in lupanari a profiitutá Lená edi 
cats i mullam bonam [emn geuitus , qui quantar 
ipfe prudentia babeat, poff communi cum Sempro- 
mio facinore demonfiras, Pav meno, Hac fémotó,ipff 
suuliones pueri in fabulo, cj inter fefe, dum ad a- 
suicam eusti bera [calas [upportazt , myfleria Fra- 
dentie ef Sapienttecolloguumur. Ego vero ntqua- 
nami vel bec vel talia in boc feripto accufatione ul- 
ládigna effe fatear cii copus hujus feripriamis ts fit, 
ut pariter bomini omne genus amanti Invent, 
Opibus c Salutiinfeffi populo, etd, omnibus con- 
ficiendi propones IE f quis fervalisstale quid ma- 
chinetur quo pacyo melius doceri poterit ejus fraus 
quam 


DisseRIATÍO. 
quí fillico aliquis alius imtroducatur, sn ve vecenti, 
ei féultizio final ec malitia fae arguens? Quod fa» 
né ózmuino amittendü erat, offciumft boc modo o 
alter alteri preffarets Herum n. induci talibus caffi- 
ganda minime equi erat, qui nefcire debet, fingi o- 
enia cjgienodi que ex ferris audita, ipfuem tllós cü-- 
cideniÉ virgis facerent ej» Ammovis imperto tam dia 
wbducerent, qui mente velut captas aut occacafus 
fenfibus prapingitur, Sic magna utilitate bas leges 
entgravi Scriptor nofter, que à nemine alioquin; 
vel fammo omnii audforum, tam rigido obfervate 
fanta no aliquammulti locis cafligationi lecum 
reliquerint. Quanta vero fidionum concinuitate, 
enam vilifüme ha perfona, partibus Sapientium 
furngdniur,in nulla carum poteris facilisis obferua- 
re,quá Celeffina ipfaque ci vilitate quada cüfcien- 
tio fae tá affuta, ato, noxia tam vei faa flndiofa in- 
gradacitur ut fruflra velin fermone oj us,uelin di- 
Eto aliquo nllo quid reperire laboraturus fis,ex qua 
non perfida quidi uti dixivilitatem e9- bominem 
contra fuá confcientià femper sex cüfuetudine mal 
factenté ci defferationéc contétu Omnis bonefla- 
16,agnofias. Chad Libidinü respervenitur nó pta 
vat illa quidé fué Amore pelicere qu£pia uà cj obli 
viifcitur tameideo cofaetarii arti, quin adelefcen- 
Lib. hominib.taliaoggerat, quib. praritus eorá Et, 
dl arida anupromuntiante excitetur: Ad vertit dez 
** 2 inde 


ha 


C. Bar THl 


inde, fama affutia, in alumnas fias eos affectu, 
quibus irretitos monminms ulcifiituratque perdit, 
quam fipropris ipjins füis libidinibus innexwiffet. 
"Neque ex buius demoniaca vetule ore quippiam 
eneliori anzi dictan proficifcitur quiz à tali pera 
Jonaproferrifentias, que quamvis vera effó que 
dicat on nefciat , numquam tamz eaface[Jere fu 
duerit. Confidera per omnes « Ailus perfonam bu- 
jus, mullis mon falutaria proponentem videbis,que 
tamtn fieri contra ipfius fit votum ffc fimulando il. 
la decipitur à fefe ipfa , que peña à Deo immortali 
defperatis bominibus vel atrocifima infligitur, ut 
Jeadeamt nom raro bonis bona,ipff mala faa mentein 
malorem patratione perfflant. Ad exemplum 
buisse fi cateras etiam excutere velis, neminem uon 
feopo feo deditum, id tamen nom omittere videbis, 
uti altos moneat boneffa, etiam publico snartalium 
generi adit ab iis premonendo que ipfémet cavere 
non poteft, aut negat. Plena Generofó animo ef 
Calliflonis,etiam flaltisndoles. Neminem ferum 
perirá, ut Amor ell alioquin fui impotens,caffigat, 
ant verberibus obiurgat: pertinacia folum Parme- 
nonis aliquando minatur licet patrimanium perire 
wideat anun feeleflam effe, ef» publice pro tali babe- 
THWBOTÍI UL patet ex. fermone quo fe ipfum fuper obi- 
xueius confolaturstam fatuum v Amor facit, ut ni- 
diluta idis credat tamen ita fui oblivifeitur, ut le- 
UU &ori 


DissERTATIO. 


¿dori aptifimo quà lices, confalat. Queres vel fala 
fufficias feopuen huins Commentationís cj , ab e& 
endenten,comunena iuventutis utilitatem, 0- 
stilus commendare. Quod fi catevarum perfona- 
ram ingeniapenitius confiderare volueris ,milpe- 
mitis omi[fum fenties, quod ad mores in communi 
ita exprimendos faciat, multa etiara adeo divine 
fa, ut. prefentes verosipfüs bomines im confilio 
babuiffe auctorem dixeris.Celeftina ipfa, qua ani- 
ma velut, d caput eft univerfa fabule , nullibi non 
cantior efl omnibus clillos ipfos qui mibil alind flu 
debant, quam dectptionibus vivere , egregió deci- 
pi Parmenonem £ Sempronium puta, guicuma- 
fhutinn anus etiamin fefe expeterevelle »fentirent,vi 
vem denió, egerunt, mullo alio genere zamtis techtis 
ablaturas quicquam fefe videntes. Hac ubi Califlo- 
ni colloguitur ita fermonem temperat, utifaffui e- 
jus nobilitatis c libidiniimpertofe, in ipsá fubje 
lione animi commodaomnta dicat. Talium enizn 
bominum animis, generi, opulentia confidentiti, 
nibilnon ufum, nibil uon ab aliis expediendum 
snipforum miniflerio videtur s adeo ut cum da- 
muis cenfuió (uorum auidoritatem quarant man- 
datorum. Hic Callifl, quamquam amore arden- 
tiffisnus,ttiaminipfis fervilibas blanditiis fpiritus 
tales won emittit, quibus mirific fupparafitarino- 
vit Celeflina ita ut bominem magis etiam , Ho zal 
M 


*x* F fifa 


C. BartTHl 


Falla inflatuo reddat,modo lucrum in iplamredi.. 
ens contermaertisquod [fane in gloriofoc amore de... 


cepto jtrvene non poterat non obtinere modo mori» 
busejus obfécandare moffét. Eumdem cum Domino 
Ludum Ludi etiam fervi, fód in boc incauti, quad 
maioremaftusiam Celefline, ad ipfos etiam decipi- 
endis blandam non agnofcunt, meque (fémiiunt mi 
nimium fero co damno fao. Ipfa verb,artifex Lena, 
quamquam toto opere nimium quam pulcro por- 
Jónafuziadolemeferat,nullo zamen loco omnia fia 


artificia maélius exercet quam ubicum Melibea cal. 


loquium babet Ilic videas mulierem malarum av- 

tium doll ifmam, omni experientie fuo techuas 

accerfere,ut miferam,nobilitariopibes, Amori Pa- 

ventum,fua deniqueipfins banore,ebexiflimatione, 

in fadum « Amorem, exéutiaty Minimum fand bic 

égtantationes egerunt quamquam E buius fcele- 

vis crimini anum veneficam illigaruit; quibus etia 

dentisyoix quaquam puellacateris talibus affalii- 
bus reffiterit. Nerat nimirum, tot annorum Lena, 

extemporeomniacofilia,atg, ad animum culuevis 

putlle expugnanduim, ex re ifa;vertere Stc caflam 
apira ambitionecircumit donec elegui,quod cümif- 

fia erat ch adquod efficiendum [hes ampliori, cb 
praceptióia lucrum urgebant audevet:mon quidem 
quad eon omniaauderet, fed quod pristhb tà ed alla» 

quiretur que tot virtutibus tota civitate erat ca- 

: menda 


DissERTATIO. 
vnendatiffina ipfa omnib. bonis fafpectfümaycele- 
rii publicà notiitmmorü cófcientisomnib. bominibus 
efj er abili Ci vero a primo affaltu turbaffet ani- 
miüPuelle,ut etiaff de internücia, negotii geren-. 
tá infamib. feelerib. mulla modo dubitare poffet, de 
ve ipfa tamen aliqua dubitatione cómoveregur, nec 
vel fc tanzen quicquá concederet jnevverba quidem 
audituradeinceps tam fafpetdu portatricissecce tota 
affutéa faain fé concha, ad ré facra fubito, triveneft- 
ca,convolat ceo fold humane faminesg, fiderca 
deffis Pietatisinsductione fceleratifitma anusutitur 
set velpaullii modo fcrupuli menti cafifime insti 
ciat Sic miftranda virgo cii pro Virtute faa Ljummia, 
Pudicitia simirü laquifibi videretur alid zt npata- 
reraconculcare pevfaadetur velut bomini aegroto id 
negare córendat,quod maxima Wins utilitateyoullo 
fio danoinbente Dei omnipotétis madato, facilime 

gratificari po[fEt. Hac ratione dubia vedditamente 
Simplici equo caffiart, euclemitiore, miferátiore 
witadeinde tolerantid, Er antebac inflructd avca- 
nifamis dolis, Patieria faa fcelofla cótinuat tali qui- 
de affutia ut ad extremis, Puella, mà foli vooipfius 
confentiat, fid 2t iracundid fua depvecetur. Hac ego 
fraudeyut lena impura vfubitaimcideti nibil ingeni. 
9/iusanttoró excogitare potuiffecxiflimo, hac una 
¿llsomaib: virzutib.[iis puelliexcajsá in barashrá 
mala hbidinu, ch Fortuna 0041 pracipit?ruit,qud 
** x mAánu 


' 


C. Ban T HI 


manti datà etiamorantem cf obfecrantem, ducit, 
Non licet hic expendere tacitas obmurmurationes 
«vocum, quibus veneficacó uti inducitur ut videa- 
amus fingere illam tremorem e$ horrorem puellaris 
iracundiayquo etiam cauto Lecfori imponere alzo- 
quim poffet. lam quanta moles erit verborum qui- 
busenarrare debeas,eum Matre puelle feymones, 
cum ancilla,cumipsácoram utrágue cj mex alterá 
tantum? Nihilcontrá units af utiar omnis familia, 
inunico,eoque cariffimo ef in fpem fammarum 0- 
pum educato pignore,potefi cj [apit: Longior ipfoo- 
pere fit talis confideratioyindiciam fecutus inge 
miofus Lector facil catera cubilibus ipfis tecbna- 
rum latentiaevefligabit.Si perfonam deinceps eh - 
dema cum juvenibus feres fe cum meretricibus colo 
dequentem expendes ita omuia conciliantem vide- 
bisyet Voluptare cuique expetitifGená fuccurrat , ed 
gamenvattone, ut ipja direcfrix omnium fola lucro 
Gemolumento fruatar. Illudantur ita abuma a- 
amnes. Parmenonem Sempronio primum conciliat, 
ut (ufpicari neuter poffit aliud quicquam illam qu 
spforum commoda,querere cum fané nibil. Jaguo- 
per eius intere[fe videretur, amiciilli au inimica 
invicemanimo viverent. « Atque boc dolo fura- 
tyr amborunanimos; Sempronium amica. quam 
ex diuturnaconfüetudine velut faflidiebat , mairds 
artificiis veconciliat uti etiam pene vifagon rivalem 
20m 


DisseErRTATIO. 


- gon videat frat injurias forti fui diobolaris, có a- 
simo fimulexaguatione ejufdem [aum pafcat ce 
- fatiet: Parmenonem autem longe formofiori cf» tali 
amice fabita conciliat eamque complexibws eius, t- 
Jo negotio ch opere inmomittit, cuivs ¿lle concubitis 
, poriripené defferabatyerat namo, formofifima A- 
reufa,t admodum adolefcens, quadex Sofía fermo- 
pibus poftea datis notum fit,ut chbramaret illam inn- 
penfifime juvenis, d cum florentiffimam uideret, 
cwmplexum eius, inter fumma vota, vix fperaret, 
Hunceonon ambitione aus, non donis , (quiaa- 
Jumeiasprefenter babebat) non precibus, non a- 
djà quovis lengcinio ducit, ut clarifimo fbi liquere 
arbitraretur materno ab ea animo diligi, que fa- 
premum gaudium tam infperanti offerret. Ita a- 
ptmum [umma Voluptate à pertinaci domini. fui 
cultuyobfervatiose monitorum bonorum, c? utili- 
zate ipftus faaeo ducit,quo ductum volebat, quoque 
alle omnino duci nollet , có unde altos debortatus 
fuiffet. Sic perdit memoriam omnium anus iffius 
Jecleru perdit etit fui ipfiuscum inimico in gra- 
tiamredit, b» omnia prafentia ex lubitu Celeffi- 
pam gererepatitur neque obflar, quin bero fao ba- 
beatur infidifimus, Sempronius quidera dintinis 
feelerofa officiis, co abufu Elicia,ram inefcatuss eras, . 
at promi/Ja de participando auro omnino rata fa- 
tura crederet ei quam ad decipiendumo alinea ipft 


os fran- 


C. Bar rHl 


fraudum confcins , domum berilem introducebat. 
Paream iam fermonts excutere cum diverfis mert - 
sricum animis, ut fegnem ad fcelerum dotirinarz 
Eliciaminfliger dum femnlatione Oblivionis illam 
ad eccedendum curis [ads hortatur Summon. m- 
genio Anus introducitur cius memoriam amtfiffe, 
quaaureparmili depofíto medicinam deflorati0n5 
fueabeñexppedtabas. Ipfa Eliciatot jam annorum 
lena minifira,tot confcia fcelerum, non fentit pent— 
us quov[nm fimulationes cjus tendast. Quararts 
amen [cops omittit ad extremum vet ula, quani 
fatis fbi benà fervientem alioquin babebat Elicians, 
e ipfius damno reditura domum erat, anu defun - 
£Hnegligentia. Defina, uti dixi, ceteras perfonas 
per ingenia fuafingulas diducere ciexcutera babe- 
bit boc exempla Lector inquirere cetera , e& doles 
his perfbeédis talium honsinum omnes oblationes, o— 
mnia officia fafpetta mal'gnitatis cavere. Erunt ad 
hac talia ntilifimafententia fabdite quas 10 leges, 
mon intelliget folum,quifractum ex bec fcripto có - 
«venientem baurire voluerit edita animo [uo im- 
primetut nullum monad omnia fapervententia too 
promtu babeatyvidebit fefe à quaplurimis inflan- 
tib. detrimentis pramoneri. uod fi exemploves T 
cherior faciendaerit, dici noviffe me homin? afla- 
tiffipsii capitalem emolumentori [norum artificem, 
wequaqua ulla fomulationibrs decipivalentema ipsió 
: afiuta 


DissERrRTATIO. 


affatá quadam urbanizatecócomitate,cum patien» 

tía cf» pertinació contuntiamibil non feré quovis 

impetrantem. Huius ego,etiamuum adolefcentibus 

Apt cum vitam impenfe fesmper m.rarer ,obfer . 
arem negotia, difimularem noticia, ad extremi, 

soultorum men]im [a ef comver[ationeyeb indu- 

£F us fnm ut cil primis bominum per/picacem atque 

affutum prudentemá, arbitrarer $9, e nunc que - 

queputem. N oniam difputo utrum bene tlle femper 

uo ingenio cacumine fenfnnm,eh Spiritui viva- 
eitate ufus fucrit, boc potius afftr mare velim,t 4 ac- 

curatá cautione omues adver[artos e amicos fuos 

viciffe,ut e diligeretur c caveretur ab omnibus 

Nemoveroauderes fero illi quippiam [ecus atq, ves 

erat credendum proponere, Diu multumque mores 

bominis obferuans mibil oo tlla buic libro tribuere, 

imultalicet cura tasgem percepi. Nullus in boc a- 

pexerat,nulla fententia velligia , que non inga- 
swevato baberet, cj utilitati fuo accommodare noffets 

quacum mirifici bomini fagacitatem eb prudenti 

conciliaffent,boc uti ll ño cefferamt ut ab corno» 

dis, feu lucris potius fuis,aliorum tncommoda defc- 

careptffets quen ettaza, cum detrimóntis popnum- 

quam amicorum rem [aam augere vele videretur. 
Hoc demto cetera ingenio fimum nemo non di- 

xiffés. Neque diffitebatur Jané ipfe, cum alioquin 

sibi intituiffe videret maxim partem fefe put 

hbro 


C. Bartul 


Ebroprudentiadeberescertécum vellet , mel non 
rei, aullinonlocó fententiam binc accommodatam 
reiplaofléndebary vel cavendi vel ay, grediendi ne- 
gotiicon/ilimunutile prabere. Itaque qui confidera- 
tiani ipfrà nobis propofitaipfioperís feriet, nelit cre» 
dere, quantum in efe utilitatis habeas seccum etth 
exemplum cnjus aucforitatem  fabterfugeret ni- 
aimivalebit. His enarratis nemo jam won perfpi- 
ciet,puto,quemecan/[eadegerint ut primo loca Ce- 
deflinam banc de Caflillano tbeatro in. Latinum 
tradacerem. Edidi quidem paullo ante bunc Ludi 
2Dialogum Petri « Aretiniyex Hifjanicà Fernandi 
Xuarefíi, à me translatum, fed s libellus ita plané 
converfus eff in Romanum fermonem, ut denuo ei 
traducere velinspatius,quam eo modo legis ld quod 
etiam proximo otiaface[[Gre decrevi y quontam rue- 
dior adbuc tum eram Lingua deliciaruns potius La- 
sinitatiquam bujus proprietati fhdens, quod non- 
siumquans tanen aliter faciendumres i »fa me eda- 
cuit. v Ad bujus autem Celeftina mea interpreta- 
tionem nefcio quofato smeo raptus fué, tanta cert 
celeritatetétum deferipff , ut mecintegris duabus 
dierum bebdomadis integram abfolvertm. Eff mos 
quidem iftebominum plerorumque qui aliquà füprà 
vulgum ingenio ant, excufare Opera faa preciptta- 
tione; Ego vero tantum abel ut excufandi mei hac 
feribamyut ultro im ca re laudem mihi vindicem. 


efeto 


DisseERTATIO. 

ZN'efeio que pacto enins animus promtior inflat ne. 
ario in perenui talium decur fa , quam ubi fapius 
gaptus quidam feribendi interiungitur. ecundtus 
ita omnia profleunt , fententia alia alte cobaret a- 
| priusipje formula atque locutiones ples viVACItA- 
^ tls habent o amplius de ufu committi participant. 
| uon. enim banc aliae. perfonam. loquentem 
 gransfero, fabit properanti animo proutttudo re- 
fon 6 quodalteramyffi eppofttam,deceat:fic in rem 
! prefenten Caloreb Felicitas Gentimentemrapiñs, 
wt dexteritate quadam auttoris ipfum Geaium ex- 
| primar, à quo longiffimé remotum eff quicquid, !folo 
|! Labore feribitur y. Namque in talibus meus, ipfa 
! Poluptate feribendivvelut impragnata parit viva- 
cia verba, vefque ipfas mirifica quadam felicitate, 
mi dicfumya[equentia, C exprimentia, ut nnm in- 
epte , dngentofi fimus sferipter, Martialis, hac ratio- 
| ne vitturo libro Gento quedamopusefJe [anxerit. 
Pana, adepol, O meri laboris res eff verba verbis 
 araducere fenfum fenfui ad eorum apices admetiri, 
ES frigido animo talium deferiptionibus defungs; 
| quod quilibetmodo Linguarum gnari , aajeque- 
(gur : Atintus, plenamente conceptas, formare 
| eb effundere fenteniias, calami celeritate nequa- 
' quam urgentis eius dexteritatem fequi poffe, divi. 
: nisu negotiliefh, quá quod multis contingat: Huic 
| fimediocrisquedam induffria, d pertinacia velut, 
] ses effe- 


C. Bartual 


acctfferit , tanta copia fériptionum aritur , quanta 
paucos ex omntantiquitase pofferis nobis commen. 
darepotuit; quamtamdá, mos tpfi rà adfictamas qui- 
dem,tamen fortaffe aliqnando noftre pofteritatis 
favoribus probaverimus, Abfant binc longe meri, 
ut indicavi, Labores conffipatorem, qui arumuos 
Jifims commentationibus chartas effarciunt y Ab. 
fint etiam als, quorum ingenia vel leviora vel ima. 
becilliora fent, quam ut calorem Mum caleftera, ur 
gentem meditataprefcribere drutius ferre poffint, 
Horum pars quamprimum caleflis ille fervor inca. 
buerittamdia durant donec animá omnem és oc 
cupaverit, poflquam vera dominantem in pene. 
tralibus v femtiunt paulilDer ferentes, vix praambus 
lationibus eius fuffciumt, dumvero ipfi fpiritum 
nerviincitantur,perteff Operum exantlatorit, fefi 
proripiunt; quara [aue periculofiféioua eft ignavia: 
melim onmino entm confiditardor ille , quam in- 
Terrumpitur ej plerumque, ubi imvitus excutitur; 
surbanda mestis femina relinguit. Pars verocatt- 
ra avertit eumdem afflatumin nugas, i Volupta- 
gi lllem tradit, non profpiciens vilitatem publici - 
mortalium ifs etiam fériptionib. e attendendá, 
utic Antiquorum Procerum Chori !fanxcerumt, eb 
exemplis docuerunt. Nec eff quodexeufet fefe ab bae 
procuranda quicunque etiam mortalium, qui quis > 
dem litterati nemen non abhorret: etfi enim Bona 
Meat 


DrissEgRTATIO. 


Mentis fudia paucos _Amateres babeant, borum 
famen pretium tale efl tanta attédoritas, ut Requa- 
quam uus indigu f contra mille altos coronart, 
Sed uimirtim ingenia illa cultiora , nizsnttim delin 
ejosà fits Jolís conemodis fludere volunt , itaque o- 
misemonmiro induflvion,có perfeverantiam o- 
dioffs Laborum uomisibusisfamatas , féponuni 
quod articuliunits vaptu nen poffunt exigere indi- 
gnum plaut im quo fadent: Que res tamen omni- 
mino aliter effimauda eff mon ecim quicquam . feli- 
Citatis in co jagenio cfl quod bonis fuis seti fefe nen 
peranittit oec ff adio satum fe fibi fuo largirs atque 
approbare poteff-numqua tale aliquod quid valeat 
ipfum referee quoniam periculum nullum umquam 
fecit , quorfam acumine fao quema, frugebona viti 
puffit- Atqueerrorem bwscyvolatilum 14litmn INLa- 
grvendorit facite opera quoqae i ipfori arguist, qua 
ifc toto ante decenio daéfata, putri qua procadunt, 
aut aborcisntur porinsTbivero produ xerint tam- 
dem, talis exbibent, que mirificara animorum le- 
vitatem ultro pre fe firant: Nibil enin tam certi 
Babent,guod ipfimet evertere uon veliat modo in 
plerisora  féripta talia el perveaire poffint, qua- 
dia laudant quidem omnes amnes amens etia feoeul 
contepymunt quon mibilpreter incenflinte Faffü 
' dpfis aguofrere poffent.talib. verbis exorgatittali- 
— bus aliorü cómendationib ewedicatis partim , pav- 
nm 


C. BarTHI 


tim imperio quodam exacto, ioflrutium, ut facile 
quis imprudentior earum bullarum gratia vadis 
monium . deferat , reapfcantem verum ipfarums 
ordo neccentonibus bonis dignus fft, neque mua 
cicure Plauto fauna abflulerit. Verum nos alieno lo= 
co has traítamus y quist aliquam Jalón fpecieras . 
buius. libri vritutum [petfandaus exhiberemus: 
Jaddenus hw ferip/timus, Nunc Vlus erit beniwolo- 
Lectori etiam de Translatione ipfa noffra nonnihil 
obloqui ut quantum opera preti in ea ficiffe arbi- 
rremur fare ex uobis pofftt potius, quam eonjecta- 
ris aliende ancupetur, Hoc itaque folum hac inter-. 
pretatioue noffra egimus ut fententiam aubloris li 
quido € Latine exprimeremus,cui etiam prefifi- 
me adhefimus,vix toto opere decem locis reperiun- 
dis,qua fludio delectationis ampliora fecerimus. A- 
lij omnibus tam clare intellicendum proponere nía 
Hfifumusyquod tragsferebamus, quam perfpicue ut- 
que ipfe Hifpanifmusfere extulerit: qua [Hli facies 
bodie pancifiputs ufu ffequentatter , adfecfatinncu- 
lis, aculeis edo yt hmnicis verborum alfufrunculis, o- 
minib.omnes pagtuas explentib. ej in iis , ftulzifi. 
»naperfaaftone eruditione tactantibus Horü xaxokr 
ole ut nobis Jemper difplicuityita ab hoc,alis/que ta- 
libusnofiris commsentationibus, longifime femper 
prepullacf.Non enim id principe cura fludendum 
d 


DisseErTATiO: 

éfiferiptari enitescunque etiatn generis uti ipfe lam= 

detur, erüditiouis, (qua tameu alibi quam in zur 

piculisillis allafionibms querénda eff) gloriá com- 
tuendebur, dut fe rnagmum faciatis fed vti ves tra- 

ate quàm fuaroifime , atque efficacifime, legen - 

tinimánimis ipferantur. Hoc fcepà fcriptionisaddi- 

dd tointnühl liqua, vel bominum oimtit, vel pra- 

 eiusrus utilitate ebd ioué augendás qui ceciderit, 
dréquaquams mibi nomen dignitatemóud alicujus 
ddattoris abfulérit. dd bac autem nulla virtute 

feribéndipervenire ouis commodius poteit, quam 
perjpicoitategratioja. Perfpiciitàs [fli in verbis ef 
docütiónibus mbñime ntricatii, dut übuelutii , aui 
ob[olens cónffiiti Gratia in earumdem próprierate, 

Elegantiá,cülta cj wnitoré. Hanc natura plebuinque 

afftduitate fudioruim Erüdifionem ffbà conciliar, 

adfert, ch larottur -feripioribussilla omnibus miodis 

querenda eft fiquidem mon in mánibees ineptórüm 

hominunconfenefcere malis, quara plutees docto, 

yum cf Láudibus cordatérió commendari t8 vigo- 

jemperpetudira. Gratia jam feriptionts ain in ta- 

ibis qua quidem aliunde transferüniur , nequd- 
quam femper obtineripofüt, bosatn pártem in uf 

desi cefférit Perfpicuizasi quomniam Frilitai bius 

infiguior efl cups feripta sp[à mb folum eraditórüi có» 

modisé Voluptari fed ormnisimi osnsino bomiñtim 

santicni c profedtui pé feribamtur. Nos uti iflam. 

E fempe 


C. Barth] 
fénper fechatifumbis,ita paucis etiam locis Beglexi- 
giis tllam, modo uli varione Idiomatís Hifpani pus 
puliritas.talequid admitteret Negari enim mini 
“mé debet meque poselt multa im boc libello queque 
éffé qua mulla opis ingenti talia Latinis fonare effes 
cerit, qualibus in [ao idipmate ommibusprobantur, 
Huc refero pratiptà proverbia,quibus ex reb. pra- 
Jentibus,ex vit communi, ex particularibus Cafís 
busyex Relligiomis myfleritt , ex amoris Eutntis- 
bus, ex Bellictis fortunis, ex Philofoplorum feitis, 
ex Nationam irrifinibius, Ex Vitiorum Vituperi: 
zu, ex Virtutumcipnmendalismibus, Ex fabularum 
alluftonibus, e Legum fanttionibrs, Ex publicis 
ffatutisex privatis privilegiis ex omni denique ve 
ef Fortuná Humanitatis petitis talibus utitur edgo 
gratiá eo acumine, Hifpantfpsus hodiernus, uti qué 
ad Romáños aut Grecos mores eadetorta exponere, 
«ut aliis inde tradatla , vertere velit, nullo moda: 
quicquam expedkuerit;quim longó melius , nérvo-- 
fte chr intelletiuipronius, fanens in fuo Idiotnase, 
Neque boc fané mirum eff com quantacumg, Gra- 
corum e? Rümamorum mnorum cum fermone 2910, 
cogmatio Gajfinitas mutuafueri, nequaquam ta» 
anen commode alterius dilteria urmquar acceperit 
alterayetiam[f uno e dera, feculo florentes lingua. 
4 inter Romant um fcriptorum lorena, e$ Hi- 
Jpenifmum hadiernam, tantayorum , rituum, 
Ter. 





Dissertatióo; 
Temporamque, intervalla fant, ut. quamvis uds 
¿abala fimt Latina bujue pleraque, alía tamen lon- 
gà eorum fit ufürpatio: Mores aciei ritufa,, tam 
Jacri quàm profani , sam Publici quam privati 
confuerudines, pepularitates , (fita dicere licet, 
qued alióquin vix ut intelligi valeat ,eloquar ) (Hem 
uiaomnia,Opificia, Artificia, Ceremonia, tantope- 
reab Latinorum temporum ufo vece[ferunt eut fere 
sulla fet cognatio, nulla uiam femmilitudo, Quare 
quicquid tale in bác Commentatione mihi fefe ob- 
tulit; velprarfas,nbi commode potuit.preteris, vel 
indicavi aliis verbis quor [üm eius intentio frgere- 
tur Verba autem verbü interpretari, aut Lamia 
Turres,Petintfjue folis inde é Entsubatta Nevil 
- dtcerfere, uequagnam eibi conffliumm fait we), Ia 

libus quicquam aliud effeciffem , quam mibi im 
mane, meritumque  Ludibrium.. 1t4g, qui talía 
difcere volet,per me libros corum adierit, qui dedi- 
“tagpera enarravit atqueinde fibi nome famam 
que vontinmare fatagant, nobis alius onvotno, feria 
benditflfiai fult. Cateras Lingua virtutes ex- 
vipsére, Erudita didfa, eruditins cateris veddere, 
Fifiva felbivimss lepidà concinnius , arguta act. 
tins fiuduimas, taliquideya induflria, wt nequa- 
quam commode de ea iudicare poffe cenféaraus 
quempiata , nift qui ¿pfe rale quid in bocipfoope- 
re molitus. fuerit. Hic enim demam perneié 

: ERA a Guanta 


sG. Bar Tul 


quanta circum pectione opus [it,adomnia momtu- 
taattendenda omnia fenfuum arcana eruenda c 
. exprimendane mapalia ex oraatis talibus edibus 
(c facerimus co interpretatio loqueretur aliud., aliud 
auctor voluerit. Et in bac quidem parte etiam in- 
gens Heroica buius Lingue privilegum eff velut, 
ut non dubitem dicere itaomnibus modis Eloqué» 
tiam ornnes illam capere, ut non videam quo pa- 
Elo quapiam alia illi praferrepofit, Hoc pra ceteris 
fébiegregium babens, qued omnia Grecacó Latina 
e "Arabica epians ci Hebraica, vocabula, nulla dif- 
ficultate fna facerepoffr: idem quidem Gallis Ita- 
tifque bodier nte fuavizasco acrimonia fuorurm 1di- 
amatum concedit quoque fed Hifpanifmsus longe u- 
troque illo Romane lingue , verbit c gravitate, 
propinquior eff etiam quo dd dumeros, tam [ylia- 
barum quam Orationis. De Oratione quidem ue- 
smini dubium effé paterit.tam numeroje eam , qua- 
cunque etian, Hifpanicà fünaturam, quam umqgui 
Gracé aut Latine quiverit,qui aliquam faltim eius 
pesitiorem notitiam babuerit. De Syllabis autem, 
quibuspeculiares fos modelos Pocfós adfcvibit, cla 
Fares nobis effsquiprimi, quantum nobis inuotae-- 
vitfcriptorum, metris veterum aptare buius. Lin- 
gue Poeticam aufi frenos ut exemplis , licet de ino 
duliria brevioribus , in Notis demonflravimus, 
Habet infignem alioquin gratiam fura in Rytbmis, 
M quibus 





DissERTATIO. 
tibus muium aliarum eraditiand incladere so- 
vit fédneque forte hoc talia fpreveris modo ufo: 
exercitatio faciliora omnia fecerit , que quidem, 
quique demimantur in omnibus fladis , nullam 
atem uon Linguam,qua bomines umquam locuti 
fant aut foripferune , aliqua Paefeos dulcedinesm- 
uerunt, licet adeo divinatafacultas, vulgaris fa. 
dla credatur ut hdi? vilifimni fere ubique fat, utt 
omnia folent quorum notitiam plurimi adfectant, 
paucifimi vero indipifei panciores ettam legitime 
uti imperant, Quacum itaffnt , ntque nembo- 
suuitm de ligata oratione non  feguises mute) udicet 
diffícultatem alias, ali operofitatem ,uonnullis in- 
eptias, ci planà deliria, incufantibus ocetiam, fceri- 
ptor softer prudentifirnà fecit, quod non adíbricio 
mumeris fed libero fermone bunc Ludum deluferit, 
contraquidem Antiquitatis cj fanttioneso Ffum 
ipfam omnium temporum. Cum enim familiaris 
maxime fr monis regula bic féquenda foret,ut per- 
fonarum loquentium mores ef aftutia. exprimt- 
ventur folitis orum loquelis e& nugacitatibus , He- 
quaquam velilla difficultas bis inducendaerat,quí 
 ametrorum leges afferis. Eodem confilio Comiti et- 
jam Latiniad fabulas fuas eo genere metrorum de- 
feribendas uenerunt cui quidlibet fere congruuns 
intrudi poffet enis aut duabus modo. fyllalis liber- 
sati exemtis,ne plane oratio fobveretur, cótraGre- 
*** Oz corum 


SC. Bar Tml 


corum quidem G-morem d- preceptt Nüffro qui- 
dés féripto (fM. quacunque etiam vintliane fylia-. 
barum tmemané preiudicium preflautia illatum 
fiifféts adeoque ipfam , comenuni ufui velar invi- 
foam sraditum in manus paucoryan bominum. Ne, 
que veroopuse[) , ad talia inora uluraque profe 
venda, veteribus ceremoniis aut tbeabvalibus poma 
pischoris we, ultominus biffrionum. defultation 
anbus itaque metrorum quoque leges bonóiureeru- 
ditis 6 Latinss auribus tantum velita fuut s bic 
ero ludus nulli Theatro afec eviz, mec diludim 
fibus unius aut attevisos Republica, Civitasifue, 
Sed generatim totum orbem Cheiffianum ad Le. 
élionem vocat, vet Bebbaculum. Ha enim fant 
artes, que Dic cavenda depinguntux , quibus in 
Ebrifls Ecclffam m Proceres, in populum denique 
ipfas, per muliebres dolos mbil non fcelevum Ar» 
tiquus boflís intulit, cuis armacum ultimis his ves 
vum bumazarum temperibus, longe crudiora cv: 
dirioraperbacchentar » Sapartegra Libidinibus 
avertun: Venere aDiesatepectora bis potifgg,unm 
machinis furere videntar: principal quidem ffa- 
dio, Deiprimum x Amorem, c Relligsonis certitu- 
dinem baucin dubium vocantía, illam plane exo 
cutientia animis bominum in. diem viventium, 
uti féecuripoenarum , c Providentia Divine ff- 
deminfuper habentes, ficlera ompia pro Ludis e 
0 £e 


DissER TA T10. 


feeulerum confüetudine babeamt; unde vitis cate- 

vis fenefira aperiuntur amplifima , c niliil nen 

Voluptatum ii quaritur, qua faperma omnia adi -: 
pfos nihil faceve perfaafetüt febisfed,corpori oli fer- 
wientes,pro ludibriis monttiones piori eruditortid, 
asortalium babent Talis univer[ grex eff buius 
exiaii Poenaatis, quod non in ntmerorum deliciis, 
€ allafioarim dogmate confifhie , fed figmentis ex 
.antdiavepetitis, exemplis vitam inflruit. Sic Cal- 
— flo Deumcanteritui babet, Chriflianam Pietató 
pro fabula, modo Melibeam [uam propitiam de- 
sueveatur Melibaa non prius Amari ejus impuro 
> confentit quam Parentum monita perqueea Deum 
. dpfunn proiecerit ; Et foli amui , quam quali effet 
son poterat ianorare colloquitur, f reditum inz- 
perares, O mentitur matri f Ancillam monttri- 
ceminfuper (permit, denique libidimi ex Impteráte 
danuam aperit. Celeftina non folum conculcat Relt- 
gionem, caltamque Numinie fed c» , pro longa fua 
adjaetndine, Diabolum ipfers adorat, adiuratstivs 
suiniflcrio, inflar diraavis , columbam fimpliceno 
peti libidini induit.Parmeno cj Sempronius, cura 
cateris univerfés eiusdem cenfus [unt y PLeberins 
quamodo vixerit , facilefuoipfe ultimo fermone, 
poft fatum. unica fili, demonfiras. (Neque bac 
valia, quifquam privatis modo exemplis. de- 
*** ox fei 


C. BarTHI 
féribi avbitreturicum bà temporibus quo major fj 
putentia Prüceris alicuius enfer Aulaeius aut con 
tubernium matoribus e denffonibus vitis dife. 
vaturyuti, quocunque flatu quacumque regione, ej 
conditione quis vitam, degat , ubi aulam aut 
mulierum minifteris opus ff, fine quibus, molla t 
ininuta, eje captraéfa familia aut domus eff, ut fas 
Jlimeri valeat, babeat, quod bine petitum,cauttoni 
fbi atque confilio difcat atqueadJumat. Porro,ut ad 
interpretationem meava redeam cui operis copame- 
datio [emper intercurrit, fudui , uti ditum efl 
quam planiffsase omnia ex feribere Aucioris men. 
ti O verbis nec tamen itabis baff ut ullo modo illi 
Praiudicare ea pateversquod. quifaciunt nequaqua 
Tam lectorum emolumenti, aut 1mflvuciiónis, flu- 
diofi fant quam captant datidem inants diligentia, 
quam uemo aflimet nemoimitetur mmovix mil. 
define quifque agnofcat, cum pra vana cj» ridiculo 
Labore plerique quines babeant, ubiquid dicatur, 
judicandum fit,mendico ingenio numeros verbo: 
yum adwitiri ef idosearn fententiam non expri- 
mere.nifipriaconfrritta fi [ub foros verborañ 
1modosquibus qui fefe fabdlit, meque fbi ueque cui 
piam tecturorum fatisfaciet quin chim fermo ft le- 
¿tus fértentiatamen adbue quetatur ed extra pt- 
piedorum iunttunas tedio[es vis beue inveniatur. 
Jfiud desis diéfum atque. pronuntiatum, volo, 
qué 


DisseErRTATIO. 
que fententiam liberam interpreti relinquant; 
Jenttamen cj aliain 1diotifimo iffa, ut alis omni- 
bus, Verba, que nullaratione pofüs traducere tali. 
bus, ut Latinoletori commodum videbiturs 104. 
que cum tla taliavern pre[entem clare uniteque in- 
dicent, »Meque (ine bis tlla poft prapani ,velambagi- 
bus conaquifetis , videbar erilis confaltifimum fa« 
umfadurus fea, licet Latina minus, aut aliter, 
aliudquesin qa lingua unde profecta, licet in altos 
Jefes, habentur fignificamia,tamen pro talibusu- 
Je, parens, quoniam [ala illa vem indicare po[Jant. 
Talis efl lufbitia pro Officio Pratoris Iudicis , Pra- 
Je Magiftri Civitatis que vox cum in Galli 
eifrnoitalifeno e Hiffawifmno, boc imm e$ fapre- 
ma [celerum omnii indication£ fimuleü tpfts of- 
Jicialibrs elrus adeoque Carnifice quoque defígnet, 
uon peterit ulloingenio Latinitati talis veprafénta- 
ri, HfF ita ipfa capiatur ut Idiomata ills con[énfn . 
Jarxerunt, Merite itaque illam ifto [uo jure , etii 
Romané feripturusutifroi, non iam pro Magifiris 
Sermons vem decidens fedpro Vf cj» expertentias 
quay modo fft citrà Bagbartem, merito uttin artibus 
fée etiam in Linguis dominantur. Sic alia, cammu- 
"vai zot Pepulorin confenfaobtinentiayineptó vete- 
fibus Romanismoribus conciliare fladuiffern, quod 
cere folent homines elambi ingenio,ch-foniffrifla- 
dior ui qué Ciceroniani vocari volunr , dum fili 
*** og illius 


Ñ ^ C.BartHl 


Mine umbre addicti, nibil feribere aut dicere vo- 
duret étiam popularibus monuments, quod gon fft 
iMi evo appofitum, cuit tenuis memoria apud di- 
¿dos etiam fapereff. Itacum Dominos fefe invicem 
confalutant Ludi mffriperfona , ego idera Latine 
ils permifi, ponignarus ut ceffavit fervitus , cata : 
epnibus fais wmifersis, Romana , itanuncquoque 
Berunc?: Dominum alía omnta indicare Sic came 
panam quo alio nomine dixero , quam quo vecepta 
tfl ef queemaes fFmulintellieunt quid velim? Ha. 
jue generis fant que Chriffiamifono etiam noftro o" 
ríunda, nequaquam ad Paganorum temporam u- 
fume vedigenda fant quaconfidentius admift, quia 
egregios Antiflites Fidei noffra, feriptores eloquen- 
tifirnos cf dotfifimos, illis ufas mesuineram. A 
lia nonnulla que vel mores lefara, velalioqui fev 
ssonem immani barbarie cop/purcatura erant, ho. 
mro confilio, puta, tranfíi, C» fepofai prorfess quod: 
neféo tamen am amplins femelaut bis fecerim: de- 
bui quidem onusno coloco quo Veneficiorum d Pi- 
gnuentorum CelefFina fpecies, atque infirumenta, 
recenfentursque quanrvis forte vera illa non fint, 
semen melius iguorari, quantum in ue ' faerit ,ar- 
bitrer. « Aljares incantationum ejusdem eff 5 illa 
enin Póctice tantura funt , ubà Cacodemonerm li. 
cio fua anus illigat, CS ubique nomina illa, etiam 4- 
pud Chrifianifinmos Poetas, aliofí, feriptores,oul- 
gole- 


DissERTATIO» 


goleguntur. Superefl nunc ut Iuventutem jnpri- 
i noffram, deinde quof vis alios Lebtores , bujus 
Operis noftri, admancam, fF quibus abuti ex eiua 
ferie poterunt ea feponant, animo can[Tanti in vir- 
tutum verarum culta, V famque ejus confiderent, 
ej velut fübomni lapide dertmientem ferpium vi- 
tare difeant quoties in colloquium fefetdarum mar 
erum venient. Pracipue autem. Germanica Iu, 
veniuti bunc librumcon[cratum- volo, que opti 
watt fuis annis peregreproficifeitur,ut Linguas ex- 
terae more/que, quantum quidem eorum ufus pof- 
citm ipforum territartis extemrum addifranti ca 
west ab boc genere infrdiamtium, tam mulierum; 
quam fervitiorum, neque ullius blanditias anime 
fe admittat quifquam, quacunque etiam ratione 
prolatas, quemcunque autoritatem mentientes 
adeoque quotquot verlas viderint , betfenus &- 
imare earum minifleria velint , ut meras Ce- 
lieflizas arbitrentur, quotquot forros, Parmenanas, 
atque Semprozios,quimihil tantapere quarant qui 
argentoillos ,quacutiqueratione , dolis machista, 
perierint , circumvenire , quotquot adulefentulas 
abblandientes, norint effe omnes Elicias, atque A- 
enjas,meretrices ej» lenas, quarum confesentió par 
gam negotii faciat, etiam fanguine ipforum [bi a- 
liquid peculii conficere, Sic teebunt fcapum au- 
dori 


“C:BáartTHl 


doris Hifjani meumque, Germaniinterprests, qué 

ifto librum fupra plerosd, ceteros commendabi- 

demfteit geuti ili, culus fermone conceptus eft , ile 

etian, elus ffudiis eumdem probet cujus gratia traf 

datus ab omnibus im cómmume bonum, legi potefi, 

6 velat confiliarima perpetuus adhiberi mventutis 

ad fraudes tales parum femper canta. Sic animos 

suibiaddetur proferendi infinitaaliaex Italorum, 

Galloyum, Hifhauorit, Anglorum, Gracorum,La- 

tinoram, Germanoramque tbefauris , quibus jens 

am cum Voluptate egregia Viilitatem, liberalia 

ingenia, bauriant,. Huicreiffudens iam Pornodi- 

dafcalum ineum emiff, quo Dialogo meretricum ar- 

canafraudes ceuendeproponuntur , quem tamen 

proximo otio ad Italicum exemplar, modo eitus copia 
mibi detur componamyguaque inde tolerabiliade. 

cifa funt, addam.pfumo penitusvecenfebo, quonià 

noui, ut primes efi Metus meus Hiffauifmo eriun- 
dórum,multa me nullo negotio nunc snelitus ee cla- 
vius exponere poffe. Deferipft eadem boc confilio a- 
menifimim 5 elegantifimum Gafperis Gilli li- 
brum, de Amoribis Diane ef Sireni, cum Marce- 
lionés e Alcidaintextis,aliisque aliorum,quemó 
forte cum ifla Celeflina mea, librario tradam; que 
nibilcogitari fuavins abitvor pàffe , e wtiltu,, 
.quippembifimplicitas Vite,Fortume Varietas,Ho- 
neflérum Armorum facce] optati, Fides erga cà- 
duges 


DissERTATIO. 

duges etiam iniuriofos , cum aliis bis accedentibus, 

tanta dulcedine carmismmebh-Soluta Orationis ex- 

qlicantur nt facile quis Turbas 5 Tumulizas Am- 
ditionis bumana, queflus de vertm mortalium ia- 

conflantia, Libidintum obfequium, e vitiorum a- 

orum imperiojos af[ultus,ex emplis tam blandisó 

eommendabilibus inductus, [Dernere , mentemque 
ad veram Virtutem fineonzni acerbitate vivendi, 

"consponere polit Nom alia itidem ratione paris Ge 
qui opus, Georgii de Monte-Matore, Pa ifloralia, 

Jrauslata faut proxemus his diebus. Eddemn indi» 
Aus infignia Milefiaram, plus quam Triginta, 
Polumina ex omuium Idiomatum Selectes fabulis, 
eb Hifforis, fumma,qua fieri potuit firmozts equa- 
bilitate ci» hilaritate , compofei , ut diftat animi 
generoforum bominum feda defrderia inf: licibus 
damaari exitits Virtutum vero fudiain ipfis feje 

om folum Viilitatem, fed c Voluptatem boneff]- 
féimam veperire poffe, neque felicitatem deeffe culta- 
ribus morum bonorum, neque aufferitate vitam 
horrentem facere, id effe, benapra cetera vivere. 
Effe in Vrbatitate, Civilitate, c Lepóre morum 
am faavitatem,qua animos vera Virtuti addicat, 
adictos ad veras eiufdem fructus perducat, neque 
epus effe cum, corda [aa vodentibus , Sophiffis in fe- 
puleresa babitatum difcedere,aut debris Numsi- 
ZA  facereymulto IBIHUS Circa apices, futiliuzo litté- 

! ] ratoruna 


C. Barril 

satorum exemplo, digladiars, ut celebri quit nomi« 
ne inter cordatos floreas Que fitgula atd, univers 
faindicarimibi cum infinitis alis eimJBern generts, 
vyelviffe videntur qui  Mileffarutm tat 1alition titus 
li libros aute nospfoferipferumiinom tam wi fani 
date fermonum aures permulcerent, quam ut. Exa 
emsplis, moniti infiruttionibus, elaquentie bitari. 
sate, velut coram, ab aculos portis , demonfirárent, 
quid fequendumtn vitd, quid cavendum foret. Ha. 
rum ego veftigia infiffens nequaquampenitendum 
api effeci le me arbitrabor ubi eas meds Narratio. 
nes in publicum produxero y curo fecalum boc m0 
Jiruns nullis aque égere videatur , quer dis adonos 

- nitionibus, qua c exemplis prafentibus confient, 
O tali genere dictionis expiugantur , tt miminie : 
morofos Vel facere,uel investire, leflores velint, Im 
anteceffurn itaque maiorum illoruzn Operum , Iu- 
«entité noffra, Celeffinam banc meam capiat i qui 
ubicum orbibus ari3ficiós fuit, Ep /0raraque ejes mi. 
fiffrerite didicerit, ufuque eXinde prudentior fe 
dla fuerit , videbit atque teflabitür nequaguam . 
(ait tis, 4t circa apites litterarum berentibun 
carisoccupata ffudianofirá babere, Quacpiniock 
dnenoulas concepta de nobis fl augebitur buta bi 
in mans eor um Veneritit Poemata nonpulla tea 
€ A4dverfatiorum frande Opus quanunc fab pra: 


dis babent Dpegrap Ego autem ab hac pagina eu 
THEO: 


DissErRTATIOS 
movitos oratofque olo, fecsrifint pro me follicita- 
dintmseeque enim [copus ovaiium mearum Scri- 
prionam alius erit, quam qualoptime me dies tstos 
collscaturum confido , licct initia d» proceffus vari 
mom amnibus omnia enarraverint, teffem egota- 
men in pectore boc egregii mibiferve , qui ad 
feum Gloriam, > humanarum rerum Ftilitatem 
mt eatum (e batfenus confervaturm teffimonium 
sibi tam luculentum dicit, tamque efficacións me 
ad ulteriora fiimulisinjtizar , ut omnibus rerum 
caducarum tbe[auris imutarezolim , paullum. hue 
angenii, atque indufiria, quad Eccieffec Vita hu- 
mana, nón ego, fed per me ejr in me Namen propi- 
gium devovit. Cum iffe bos favore boc la- 
bore mode defunt us, mentem cala: 
suum indefiffeus ad alia 


tranifero, 


C ASP. 





SCODIDASCA- 


LVS LATINVS. 
Prologus; 


? NiusnsA que inrerü Natura fune 






? crcata efle velut ad contentionem & 
przlía (citum eft magni illius Heracli- 
ti: Omnia, inquic, feamdumlitemfiunt, 
Scntentia, quantum ego judicare va- 
leo, digua perpetua memoria, Et quemadmodum 
certumeft quamlibet vocé hominis cordati effe for 
; táaliquo,quod intelligatur potius quà dicatur,fic de 
ifta afferi poterít,quod nimiaalvi diltélione temear, 
velitque conceptu füo vclut rumpi, ut cx illa pro- 
gnafcantur fcilicet rami fruticefq; non patvi,de quo- 
rum quarumque etiam minimo termite hominis fa- 
ni judicii fru&um decerpere. valeant:utiliffimum. 

: Quapropter quamvis fenfus mei,nó admodum füb- 
tilesingeniumque,valde omnino mediocre, nó fuf- 
ficiantenuclcarc& exigere dicta nobiliflimorum au- 
&orum,quorumque fententia pro teffimoniis habentar, 
A abomni- 


à C. BarTHI 


ab omnibus, Eo ufque tamen rimabor didum tam 
eruditum;ut fufficiens inde materia brevi huic prefa. 
tioni fübnafcatur. Invenitur vero fententia hzc con. 
firmataab infigni Oratore & Poeta Francifco Petrar. 
cha, dicente: Smelite atque ofenfione iil genuit natura pa 
reni, Ec paullo infra.siceff enim €» fit propemodum Univer» 
feteffantur, rapido flelle obriant firmamento , contraria inpia 
cem elementa confligunt,torre trcamunt , maria flutfuaut aer 
quatitur,crepant flamirasbellui immortale tanti gerunt,toun- 
pora temporibus concertant, focumi fingula, | obifeum. omnia. 
SiHactenus Petrarcha, AEftacem fi videmus, nimio 
calore nos fatigat Hyemem, iutolerabilifiigore nos 
contriftat: Omneiftud quod revolutionem tempo- 
ram vocamus Omneiftud quovivimusiin quocum 
que, quo creamur, füftinemurnuttimar , ubi incipic 
modum excedere & velut cornua nobis obvettere, 
nihileft quam bellum unum petpetuum.Univetfüm 
hoc ipfim quotimore nobís metuendum fit Decla- 
rat manifefte horrendis terremoribus jinfeftis tem- 
peftatibus , naufragiis,incendíifque tam celeftibus 
quam terrenis aquarum illuvionibus, imbribus, to- 
nittibusqueimmaaiffimis, firictis fulgerrorum fl. 
rois, Curlibus recurfibusque nubium & infinitis ali- 
is monftris arque tumultibus, quorum cauffas origi- 
nefque non minusincertis difputationibus differunt 
Scholz Philofophorum, quam ipfi funt flu&us quis 
bus maritima tempeflates creditas ventis naves ja- 
Gare confüeverunt. lam fianimalium genera infpi- 
ciumus,ne unicum quidem inter omniafefe nobis 
offeret naturali fao duello carens. Pifces, ferz, aves, 
reptilia, fingule queque harum fpecies perfequun- 
uir ceteras. Leo lupum infeftar,Lupus capram , Ca- 

nislepo- 


PonNososcoDIDASCALUS 3 


nisleporem.Quod finon omnibus notiffimam fa- 
bulam detexere videri poffem, minutatim queque 
perfequi liceret, Elefas animal cantarum virium aní- 
mique;tremit fugitque afpectum muris ,eminufque 
audiens vocem ejusmetu prorfus horrefcit.In ferpé- 
tino generc Bafilifetin natura tam venenatum creat, 
tamque omnibus alíis animantibus infeftum , ut an- 
helitu fuo ea tremefaciat, adventuin fugam vertat, 
afpectu vero interficiat. ViperaSerpentis genus viro- 
fiflimum tempore conceptus fui fzmina marem per 
osadmittit, cujus caput gutturi fuo immiffum,volu- 
prate coitus percepta, pramorder, cumque ipfa jam 
vicina eft partui, primus fetuum perrumpit vifcera 
materna, quem fecuti ceteri velut vindices paterni 
interitus non prius ín vitam veniunt quam matrem 
nafcendo peremerint.Quod maius difcidium, que 
maior diflenfio,aut hoftilitas, quam in tue generare 
corpore , qui tua tibi vifcera exedat & perrumpate 
Non minores naturalis inimicitiz aculeos credimus 
cflein genctibus pifcium cum certamfic tantas tot- 
que diver(as fpecieseorum in mari verfari, quot queno 
tque necin a£re necin terrainveniantur. Ariftoteles & 
Piinius mirabilia narrant de minuto quodam pifce, 
cui vocabulum Echeneis,ut natura cjus diverfis ini- 
micitiis propritim fit aptata. Inter quas naturalis ei 
hacfacultas eftfive minuta five magna navis prope 
vecta fuerit, ita ab hoc pifce detinerurut nullo modo 
preduci poffit quecunque etiam vento impulfa, aut 
quacumque remorum vi acta, cuius quidem memi- 
nit & Lucanus Poeta,ubiait. 
Neonpuppian retinens Euro tendente vudenteis, 
jpondiis icons aquis, 





À 2 O natu 


C. BAn Tul 


O naturalem contentionem, dignam admitatio- 
nc, valentiorem effe mitutum pifcem armará remis, 
velifque vento inflara nave maxiiná. Porro fi decur- 
rete liberat per omnesavium Tpecies minutafque ea- 
ramdem controverfias facile fitindidem conclude- 
renihil non nataram ad Contentionis Regulam có- 
didifle.Plereque harum rapto vivunt, non fecus ac 
Leones, Aquile;Accipitres, milvorum diverfz fpe- 
ciesin ipfis humanis habitaculis predain de dome- 
flica noftra corte querunt, pulloíque gallinarü fub 
ipfis matrumáalisad rapinam jnfeftant. Narratur de 
ludigOrientalis ave Rach nomine,magnitudinis eam 
inauditz effe;tantique roborisut non folum unum, 
duofve, ant decem ipfos homines, fed integram na- 
vem cum omnibus vegtoribus,oneribus &armamé- 
tis fuis humo marivezollere, & ultra nubium confi- 
niain celum üfque efferre poffit,quodque miferina- 
vigantes itain fublime elati & precipicati deorfum 
fapemifeztime pereant. Sed quid non dicamus de 
hominibus, quibus omnia fupra memorata fubdita 
acque fübiecta fune Quis enarrabit orum bella,ini- 
micitiasinvidiasalterationes, motiones animorum, 
Scinquietudines? Hlorum variationes in veftitibus, 
edificorum jlruilions » & demolitiones,plarimofque 
actus alios innumeros quz miferam labilemque có- 
ditionem prelentis viti differunt & alternant? Veri 
cum querella hac & vetuftiffima fit & plurimis fcri- 
proribusexagitata;nolo mirari fi & hzc noftra com- 
mentatio nonnihil contentionis & diffenfonis lea 
Coribus invexerir, alrernantib. videlicet horum fen- 
tentiissiudiciisque diffidentibus quo loco eam habe. 
Hoportcat, dum quifque fecundum captum & pra- 
| fumtio- 


4 


DonNOBOSCODIDASCALUS $ 


fümtionem ftam quid de ca cenfendum fit, cetero- 
rum opinionibus przponit.Sunt qui prolixitatem in 
ca vicuperane fune quibrevitatem. Aliis fic latisapta, 
placere poffe;aliis reprehendenda ineadem videtar 
obícuritas, Tali quidem differitate fententiarum , ut 
univerforum fenful aptare habilemque cuactis 
proponere > nullius fit nifi folius Det, cum füb co. 
dem vexillo militet etíam opufculum hocnoftrum, 
cui catere omnesinuniverfo rerum otdine creature 
funt fübje&tasnecexcepta vita ipla generis humani, 
videlicet omniaá primis ufque cunabulis ad uftimá 
ufque canitíem | 1pfamque adeo fepulturam perpe - 
iux concertationie(fe (abjecta. Infantes cum ludi- 
«cris fisis crepundiis, pueri cum Litteris, Iuvenes cum 
voluptaribus, Seres um aille infirmitatum morborum- 
que generibus depuguant,/ 1c chartze ifta noftre cum 
omüistate mortalium bellum gerunt. Prima enit 
«difcindireas & difcerpitSecunda pugnatur litteras 
apté legere poffit; Tertia que eft luxurians c aninofa 
adolefcentia cum juventute , variat fuper fententia fe- 
runda.Pars enim offarodit; hoceft ordinem totius tra- 
dationis infamat non intelligens ufum fingularum par- 
xicularum, tamquam fianilis fit fabula ad Hybermm i- 
quen fallenditempotis gratia recitànda.Pats fenten- 
rías laudabiles locosque communes delectationis gratia 
«commendant, oblitterantes nec attendentes Ícopú 
fcriptionis , utilitatem nimirum ad inftruendamque 
vitam oppottunas monitiones. Verum hi quorum 
vero ufui fervit hac opera noftra difponunt edifle- 
runtque hiftoriam nt convenit; colligunt fiunmam 
«ad füam inftzu&tionem, rident. quod rifüi fcriptum 
eft s Dicha fentensiasque Philofaphoraim memorie man- 
! A 5 dantyut 


6 C. Bartnl 


dant,ututitis commodo fuopollint, & ubi locus & 
oportunitas pofcit, aétu iplo inque communi vita 
exptimant. Sicque fitur cum decem homes con- 
venctintad Ludum hunccognolcendum,diverforam 
inter illos judiciorum nullus (it finis,ut negare nemo 
poteft accidere folere omnibus iis rebus que diverti- 
modeintelligi,& non uno pa&oaccipi poflunt: Etiz 
Libani ipfi non potuerunt quam de faa fententia 
adijcerent nonnulla, argumenta nimirum A ibus 
fingulis prafigendo & fümmariis fenfüum prolixio- 
rem otdinem adftringendos qua tamen rcs antiqui- 
tatisimitatione poflit facillime excufari.Sunt qui fu- 
perInfcriptione in diverfa judicia abierunis aliis visú 
nócongtuerenomé Comadis com fabula in trifté | 
exitum delinarideoque Tragediz futurum aptio- 
rem titulum. Arétoriautem primo vifum commodé 
Lztiotis fabulz titulum ferre poffe,cum initia& put- 
mi a&us leti (int neque quicquam iistrifte inter- 
curat, Egocum dilcordes fententias penfitarem, - 
ratum habui medio pec utrum quitramitem calle in 
gredi, & quia argumentum mixtum eft hilaritate at- 
que mattrtia, T ragicocomaediam infcripfi.luterim 
difpiciens unde tanta fuper hoc fcripto iudiciorum 
vanitas prodiret, inveni non aliam cauffam ¿quam 
quod nimis brevis. ca pars vifa fuerit que Amores, a- 
mantciumque jucunda & amoena colloquia tractat, 3 
quam extendi & locuplerari perfonifque hujus ge-- : 
neris maiorem campum deliciis fuis ftuendi dari, 
plerique poftulabant. Horum importunitate tamdé: * 
vi&us animum, quamvis renuentem, co adegi, ut: 
fecunda denuo vice calamum in manum fümcrem, 
fcriptionique longe & á ftudiis & à profeifione mea 
alieng 





PorNOBOSCODIDASCALUS! 7 


aliene me accingerem,(üffuratusinterim horas non- 
nullas feriis meis occupationibus,cafque velut ludo 
cuidam autrecrearioni deftinans, Quamvis noni- 

norarem minimé defuturos novos deuactores no- 
vis noftrísinterpolacionibus. ! 


Trrurus. 


Comoedia five Tragicocomaedia de Callifto & 
Melibza. Compofita in reprehenfionem ftolidorü 
 Amantium;quifuperati ab affeCtibus füis temerariis 
E yagis Amicas füasnominibus divinis cenfent,Dea- 
| eumque inflar venerantur. . 
/— Necminusfadta admonitioni,cautioniq; à dam- 
 nofis & fraudulentis deceptionibus Lenarum, &a- 
dulautium malorumque fervitiorum, 
ARGUMENTUM, 
Callifio juvenis erat nobili profapia, acri ingenio,agili cor 
ore tenere educatus dotatus plurimis aainn er corporis gratiis, 
atura inter celsic» breve medias Hic capitur Amore Melibee, 
wdolefcentule [peciofifima,generofi ¡fima, O Fortunelautifima 
stica heredia parenturm form Pleberit 6 Alifa, üfgque cha» 
riffans, Hac alioquin padicifima, vitia tandem eft Calliflonis 
affultibus,conciliatrice Caleflina muliere lend. aflutifimaque 
que e fervos Calliflonis duos dolo in fuas partes traxit,ut quid 
Domino pro fa quifque deberet,obliti lucri Cv voluptatem fes 
eius atilitatipraponerent. Ad extremum pefima d» infeliciffi- 
ma finis fecitta eff tam Dominos edinatores quam.  fervos ho- 
umi nequi e snalos. 
Ad introicui fabula infelix fortune aptum. Callifloni lo 
Bon fufficit ubipreftns cum prafente Melibaa,quam perdità a- 


mabar fermocinaripoffet. E 
4 ACTUS 


8 : C. Bartul 
ACTUS PRIMUS. 


ÁRGUMENTUM. 


Intrans Calliflobortum quemdam dum Falconem fusa 
quitur , offendit in co Melibeams cujus amore captus alloqui 
éd copit,ab ea ajpero fermone vepulfus donate fuai fe vecin 
pit, animo valde auxio, Loquitur inibi cum fervo fuo Sempro- 
nio qui poft pluviuim fermonis etm ad anum quamdam Cole 
finamaominetradacitn cujus domo ipfe lSempronius amick 
habebat Eliciam. Hat cun Semprouitis ad expediendur heri fué 
negotía Celeflinam adiret , babebat alium fécum amatorem, 
Critonem amie, quem fagaciter abfcondit. Dum Seniprouius 
traítat cum Celoflina Amores heri fiti, Calliflo ipfe cum alio 
Jervo fuo,Parimenone, loquitur, quod colloquii duras fue ad 
seditiim Sempronii,qui Caleffinam fecum ad Calliflonem du- 

cit. Agnofcit inibi Parmenonena Celeflina eique sul 

tanarratdematre ipfius, comiliaus ipfum Seni 
pronio, quo cti graves antea haben 
bat ininicitias, 


LOQVFNTVR. 


CArrirsTO MriiB2xaA, PARMENO, 
SEMPRONIUS, CeLESTINA Ertcra, 
Ckri1TO. 


CaArrsTo, 


IN hoc potiffimum agnofto Porentiam Dei,O Me- 
libea.MeL.In quo; obíecro, CALLISTORCAL. 
quod eam valentiam Natura dederit quatam incó- 
parabilibus ifta Uenuftatibus formam tuam expoli- 
vicmihiautermetiam immerenti, hoc felicitatis non 


invideritutte conípicari, & praíentia tua me oble- 
Care 








PorRNOtOSCODIDASCALUS I9 


| arcanimi poflim:ldque nuac loco tam fecreto, St ta- 
libus ncgeutsconvenrente ut enarrare tibi recondi- 
- tos meos dolores pollim. Á bíque dubio multimo- 
dis major hac eft felicitas; quà que per fervitia Nu- 
minis, Sacrificindevotionemanimi, preces aliaque 
Pictatis opetaà me promerita e(t,quamquam cgoo- 
mnia eo finc fecerim uc tali te aliquando loco indi- 
pifci poffem.Quis umquamun vita hac m ortali cor- 
"pus tante glori compos, ram glotificatum penitus 
"vidit,qualiego modo humanitatem mihi transcen- 
dere videor: Certe Gloriofi illi San&i qui Specula- 
tionibus divinis & Numinis ipfiusintuiru fele dele. 
&ant,majori leticia non fruuntur,quam ego modo, 
oportuno te hoclocoadeptus. Verum me mifcrura, 
in illo ctiamnum impares fümtis , quod illi firma & 
ftabilia gaudia fua gaudent ,abíque nutu, pofleali- 
quando deranta felicitate decidere; mihi vero triftif- 
fima illa horaimminet qua à cefolus relictus , abfen- 
tem defiderare cogar, quam prelentem | fatis mirari 
mon poffum. M v 1. Heccine tibitanta felicitas videruts 
Callifto? CAz. certétantiego hanc ipfam facio uti- 
pfum Omnipotentem Deum majore me in hac vita 
mactare non poffe exiftimem;etiamfi omnium Poto- 
min uiortalitin funamam (ecl mihi concederet. MEL. 
Ego veto ttiammajore te munerabor, fi uti cocpifti,pet- 
fevcraveris, CAL. O fortunatiffimas aures meas,quá 
immerentibus vobis hz fumma Fortunz voces au- 
diendz obveniunt. Mer. Immo iafortunatas peni- 
tus, modo finem fermonis mei perceperis, Quippe 
premium faltitiz tale tibi dabitur, quale excors & 
amens tuatemeritas,& audacia , fcopusque verbo- 
xum tam fatuorúm meretur. In oc enim bonore me 
As mca 


10 C. BAn Tul 


meo circimverfum venifti;ut futilibustuistechnis- 
guitisimesanibus modis merito perires. Apage, A- 
pagete hinc turpillime, non enim tantum mihi fü- 
percft Patientia ut,vel füfpicionem illam ferre pol 
fim,collocatam mehomiai qui illicitis amorib. me 
abutiprefumferit. CAL. Ibo rgitut velut ille quem 
utfcopum fibi adverfa folum Fortuna prefixitin qué 
omnia odiorum füorum crudeliffimatela exoucret. 
Semproni,Semproni, Semproni. Vbi nunc infelicé 
illum furciferum effe dicam? Sem. Hic eram,here, e. 
quoram curz intentus. CaAr.arcurtricliniote prori- 
puifti? Sem. Falcon unus ruptoloroevolaverat, 
quemego perfecutusin ponte demum reprehendi. 
Car:utpelfima morte pe(fimus pereas ut perpetuo 
infelix fis,ut repentina te Mors, nec mitior illa quam 
egoabhincex(pectare habeo,peflumdet , Propera 
nebulo,aperl cubiculum,fternele&um S£ x. Here 
incontinentomnia facta funt. Car. Claude fene- 
firam,fine me triftitiam meam in tenebris exfequi, 
infortunato fuam para cxeitatem , maeeftitfimi mei 
fenfús non funt digni luce. O felicifima mors que de- 
fiderata miferis venit, O fi adeffetis nunc mibi Crato C 
Gales medician morbum hunc meum, quis cffe 
coniettare poffetis?O Pietas divina infpira cor Ple. 
berii, ne fine (pe (alutis comitem infortunato illi Py. 
ramo cum pariter pereunte Thysba fpiritum meum 
perditumad inferos mittat. SM. Quid negotii efti- 
ftad: Car. auferte hinc,(celefte,ne verbum mutias, 
finon vís illico diriffima morte manibus his meisan- 
te tempus dies tuos claudere.Sem. Cette ibo,tuque 
folus mala tua feras.Car. Abi in maximam malam 


Crucem cotnite malo Dzmonc. SEM. Non opus eft 
tnihi 


PorNOBOSCODIDASCALUS n 


mihiab eo comite metuam;qui,ut res he fuubt,ma- 
ncbit potius tecum. O Infortunium, ó repens Ma. 
lum. Quid hocfuit fübiti cafus, quod contrario tur- 
bineinvectumtam cito hominem iftum de hilari tri- 
ftem fecir;nequehocfolum;etiam de cordato amen- 
tem.Solumneillum relinquam, an, cótra mandati, 
cubiculum intem. Si folum fino;occidetiefe , (i in- 
trojfortaffe mc. Maneatfane.Q uid ad me. Potius eft 
moriatur ille cui Vita moleftaeff;nor ego, qui volés 
cupidus fum eius; quamquam ut alia de cauffa Vita 
dulcior mihi non (iquam uti Eliciam meam videre 
oflim hacfola omnibus periculis cavere mihi de- 
Deam Verum fi (e interfeceritalio nemine prefente, 
mihi incumbetrationem ejus mortis reddere. Intra- 
bo igitur.Sed ut intreny; renuitille omne confilium; 
folatia omnia refpuinSaris mortiferi indicii eft male 
habentem fañarinó velle. Omnino paullifpcr folam 
illum linqu&ematureat,exinfaniat. Audivi dici peri- 
culofüm cffc premere aut aperire ulcera adhuc im- 
macura;quippe que taéra magis fefe inflent, & plus 
virium trahant Exfpectemus paullum, Domus fpa- 
tium plorandiilli cujusanimo male eft.Lecryme c» fu 
ffir & Planctus, & Gemitus, nó minima parte mor- 
bi cor dolentisexonerant: Contra, fi prefentem me 
viderit, acriusmocftitiz indulgebit, & incender vim 
dolotum, UiSolradiisalicunde repetcuffis arden» 
tiuscalorcem vibrat.  Ceflat oculorum conten- 
tio , nemine vifuiobje&o,quod fi quis obvenerit 
fefc intédit. Hac decauffa retinebo me hic paulifpet, 
fiinteribi le confecerit. moriatur fané Forte fic pre- 
tiofüm aliquidinvolare potero » nihil enim aliud novi 
quo malitiam meam compenfem , nifint more meo 
altéxius 


ix C. Ban TuI 


alteriusincommodo meum fequar emolumentum 
quamquam falutem füam in altcrius pernicieponere 
malum effe aiunt.Ét quid fime fic quoque Furie ma- 
la illudant? Mo fe interficiére, pro homicida me car- 
nificitradentSic cu pubvefcnio mterierim. Ex alia parte 
Sapientes dicunt maximum malorum levamen effe 
atlictis,haberc cui credere dolores fuos poflint, qué 
que plorantibus bacrymas coumoder , vulnufque oper- 
tum periculofius dolere. Igitur his contrarits que 
perplexum me habent,expenfis, melius crit intrare, 
condolere homini, confolari vel nolentem; nam fine 
arte & adittoriis morbus aliquis curari poterit , pore- 
rit idem wrique facilius adhibitis&arte & adiutoriis, 
Ca. Semproni. Sem. Here. Car. Cedo Chelyn. 
Sr Eccamhere.Cat. 

Quis poterit dolor effe jnmmani tam ferus afiro, 

Pofim ut eum no[ltis aquiparare malis. 

Sr. Non funtconcordi fono ifte Fides. Car, 
Quomodo concordiam det fidium Choro, quiani- 
mo (io ipfe fecum diffidet? quidifcors (uis eft tenfi- 
bus: Cujus voluntas & Cupido Rationi parere non 
poffunrCujusin pectore hzc omnia fimul regnant, 
Aculciinfiniti,Pax, Bellini, Laducie, Amor;luimicitic, 
Injuriz,Delicta,O fenüoncs,Odia , Safpiciones; o- 
mnia fimulinqnam, & una de cauffa.Jgitur cape tu 
Chelyn,feri,& canta vriftiffimam omnium quas di- 
dicifticanuonum, Sex p. 

Culuine Tarpejo flagrantia menia Roma. 

Spectabat, vecinens carmina leta Nero. 

Plebfque Patresque tas omis; fexasque dolebant, 
Tadoltit tantis hoc sminws ille malis. 


CAL. Major eft flamma mea, minor Pietas illius 
unde 


Por NOBOSCODIDASCALUS. 3 






¿murás SemproniSi «oihil Cat. Dic fi« 
visabíque timore Sr v. Dico quod credibile nom 
it majorem elle tlammam que vivuns uiu homi- 
nemtorret,quani que tantam cura (or pridiors moita- 
liumcivitatem concremavit. CAL.Quid: Ego te do- 
€ebo.Majorutique flamma cft qu Octuaginta an- 
nosduratquam que unum aliquem dicm. Major ct- 
iamilla qua Animam confümit, quam qui centuza 
corporum millia confidunt. Ut major Res eft quam 
Ro Apparentia, vt Vivum potius picto ,ut Corpus 
uimbra;táum differt ignis ille Romanusab ifto quo 
ego modo conflzgro.Cerro lipoft Vitam hanc apud. 
inferos talis flamma, hic peccantibus, füftinenda fo- 
'xecmalim immortalem Anisiam neam mutare cum ca- 
ducabrutialicujusanimantis. Sem. Non denilulo 
eft quod dicospejus etiam negotium cedir, Non fuf- 
ficitifti fatuum efle,nifi Srultitiz etiam Impictatem. 
jungat.CAr. Non dixi tibi, clare loquereris fi quid 
loquivelle :Quidats? Sem, Dico numquam Deum 
hoc permirtere debere. Eft enim infignita Impretas 
quod modoprotulifti. Ct. Qui de cauffa SEM. 
ideo quia Chriftiaox religioni advetfatur, C AL. 
quidad me?Sem.Nontu es Chriftianus? Cat. E go 
Melibxaus fum.Sectam Melibea: fequor , Melibrá 
adoro,in Melibxá credo.Melibzzam amo , Melibea 
suibi omnia efl. SE tu perfuadeas tibi Melibram tua 
tant efle pretii.Non fentitin corde fuo herus meus 
quod orecius temere ebullit. Non opus ett pluribus 
ambagibus, novi quo pede claudices ego tibi medi- 


cinam fpondeo-CAz Incredibilem cffe&u rem pro- 
mittis 





14 C. Ban ruf 


mittis.SEMP. Certe facilem. Initium Salutis eft per. 
fpicere homine medicam quo genere morbi agro. 
tansafficiarar. Car. Quali confilio regatur hoc 
quod qui in feuequec ifiliia neque ordincm vllum ha- 
becSerer. hajha,ha.Fizc cft illa amma heri mei, hz 
fantipfiuszrumne, velat folus Amor telis fuis ho. 
imincin impeteret. O Supreme Deus, quai occulta 
funt mylfteria tual quantas vires Cupidini humano dedi- 
fti; necefrium eff mente moveri quifquis amat, fi. 
nem ipfius pro miraculo mortalibus poltifti, Y idetura. 
manti neminem pre ipío lolo fapere, Ac quicunque 
hocaffc&upoffidentur omnes alios contemntnto. 
mnibusinfülranr ipfi inftar taurorum ferorum fi. 
mulis velut & calcaribus icti omnia obltacula atq; 
impedimenta perrumpunpinframnes ; exleges , nullis 
neque monitis neque confiliis obremperantes. Tu 
inlege divina finxitti hominem relictis Patre, matre 
omniqué familia & cognatis fuis mulieri adhefurí; 
non folum hoc ifti faceflunt, fed te quoque ipfum 
cumuniver(is preceptis tuis carco fao adfectui poft- 
ponunt Exem plo fitifte modo Cailifto;cujus tamen 
neque mira mibiobvenit hxc alteratio; plurimt Sa- 
ientes, Cordati, Sancti Prophetzque viri Amoris 
obfequio te defezuerunt. CA. Semproni.SEM p. He- 
re. CAL. ne me deferas.Sz y. Aliterjam baclyra tinmit, 
Cai. Quid übi videtur de malo hoc meo: Sem. A- 
marete Melibeam.CALEt nihil praterea? Ssat .Sa- 
tis malieft omnes fos adfectus üno loco. captivos 
detinere.CAr.Non intelligis tuin Amore Conftan- 
ciam.Sem. In malo propofito perfeverantia noneft 
Conftantia, fed mex domi Pettinaciam & obftina- 
tionem diciaudire memini. Tu aliique Cu idinis 
B Philo. 
£ 





DPorNOoBOscoDIDASCALUS m 


Philofophi cenfete quo vobislibernomine. C A t, 
Turpe eftmentiri illum,quialium monere & doce» 
re venit; magnitutibialiquid facere videris cum E- 
liciam tuam dilaudas. SEM. Fac tu bonum quod di- 
co, non malum quod facio. Car, Quid ergo in me 
tibi difplicer2 Sim. Sammittere te Virtutem & Di. 
gnitatem virilem futilis muliercule inftabili arbi. 
trio, CAL, Muliercolae? afine; Deus illa eft, vere pro 
Deomihi. Sew». Hanc credís tuyan jocaris? C Ar. 
Quid jocer? Pro Deo in eam Credo, Deum illam 
confiteor,licet non negem inczloalium Deum effe, 
hac veto internos moratus Deus, SEM. ha,ha;ha;au- 
diviftis hominis blafphemias > Videtis illum infani- 
re, & mente & oculis orbumeffe? Car. Quid ride- 
re habes?SEM r.Rideo ftulticiam meam quód credi- 
derim hadtenus atrociora peccata nullibi excogita- 
ta fuiffe quam Sodomi. Cat. Quomodo? Sex. IHli 
quippe abominabili abufü Angelis illudere voluerit; 
tu veró cjus amplexum petis quam Deum effe con» 
fiteris, Can. Male pereas, furcifer, quiridere me fc- 
cifti, erfianimus longe abeft.Sz m.Igitur deinceps o- 
mnem vitam tuam perflebis? Car. Conclufum cft. 
Sem. Quapropter, Cat Propterea quod illam amo, 
illius defiderii maceror, quam ut potiar plane indi- 
gnus fum. SEM. Ó hominemexiguianimi , O degene- 
rem majorum füorum. Quali mente contra Álexan- 
der Magnus atque Nimroth fuerunt, qui non folum 
Imperiotetrarum orbis , fed 8 celo fe dignos judica- 
ruut,CA 1.Nonadmodum beneaudivi quid dixeris, 
verte hucos,repete quod modo locutus es; Se M p. 
Hocdico, tt , quimagnanimitate Nimrodum & 
Alexandrum Magnumfaperas,unius myliercule a. 


njmum. 





16 "C.BartHl 


nimumvincere delperas. Cujus geñérismulee, mi 
xima nobilitatis, $ prepotencibas familiis oriundg 


fiepc fcfe mulionibus , Sc viliflimis etiam fervitiis fub. - 


flraverunt; Narratur & de nonrullis R egiiftemina. 
tisufqueadco vilibus voluptatum fuarum jut etiam 
brunsanimantibus abufs fiat. Non fübvenit tibi legi: 
fc Pafiphaen cum - Tauro fuo; Minervam cum Cane 
inceftis libidinibus operantes? Car. Nonccredo tas 
lia:Fabella fünt.SEM llludavix rus cum Siziosfabel. 
laera? Teltis adhuc füpereftculter Avi tui. C Ar, 
Male pereat fatuus ifte,qtantas ineptias blatit. Sew; 
Excítaanimüm,de eoque furorem. Lege fcripta Hi 


ftoricorum, confer te in libros Philofophorum re. . 
cenfe Poetarum monumenta, Pleni omnis generis - 


libri funt viliffimarum & peffimarum iàulierum 
ex emplis,& quam paucis omnino bene cefferit ali. 
cujus eas pretii habuifle. Audi Salomonem dicentá; 
Vinum & Mulieres hominem facere ut blafpheinet; 
Adhibeinconíilium Senecam videbis quid de illis 
judicet. AufcultaA riftoreli,Infpice Bernatdutu.Gen- 
titium,Judzorum. Chriftanorum,& Mahumetanos 
rum confenfüste eodem ducit, Veruntamen& quod 
dixi de illis,& quod deinceps dicturus fam nequa: 
quam ita ceperis,ut de omnibus eodem modo judi- 
ces.Suntinter forminas etiam non pauce Sanétes & 


Vircurum ftudiofz generofianimi,quarum peculía- | 
rislaus exceptionem habet de generali univerfarum . 


vitupctio: Cxterarum autem quis tibi recenfere, fal. 
fimonias mendacia dolos, fcelera,levitates, mutabili- 
tates,lacrymulas fraudulentas,alterariones, Odia,e- 
valear Quicquid cogitant, facére audent abfq; de- 

liberatione, Diftimulationes carum, Vana juramen- 
ta,arti- 


PorNOBOSCODIDASCALUS 17 


taartificiofos, & compofitos fraudibus , fermones, 
DeceptionesObliviones, Odia, Ingratitudines , In- 
conítantias; Affirmatiónes & Abnegatiónes falfas, 
Faftus, Gloriófitátes,Futilitates, ftültitias , Indigna- 
tiones, Dedignationes; Superbias hürilitates adfe- 
&atas, Loquacitátes, V oracitàtes,L ibidiües, Lafcivi- 
as, Meticulofitates, Audacias, Sortilegia , Incantatio- 
nes, Iriifiónes,Deétrà&iones, Calumnias, Inipuden- 
tias, Lénocinia;quis enartabigt Confidéra fodes quid 
fub pellucentibus illis molliffimifque nimbis mon- 
ftroraña delitéat, Quie cogitationes fiat añimorum 
fab illis cómeis & politis frropbiis, (ab illo hábitus fa- 
ftu, füb illis laxis&magnifiis tunicatui voluminibus; 
Quantam , Deus bone , viriórüm, quante malorum 
cloaca füb incruftaris;llis velut & depiétis fanis de- 
Jirefcuhi; De illis veré ditum eft. Arma fünt Diabo- 
li, Caput & fons omnium Peccatotiim, Salutis eter- 
nz Deftrúctió; Non precibus wisin Fefto Sandi Io- 
hannis hécejuldem verba repetiiftbIHac ef mulier, An- 
igua malitió,qué ztdamuin Felicitate Patadofiejecit, hc gen 
pns humabiin deydllit ad inferos, Hac eft quam vittiperavit He- 
lias Profeta. Car: Dicergotujam. Ifte Adam, ifte Sa- 
lomon,Ifte David; Ariftoteles, Virgilius, Et millé alii 
quos nominare poffis, quo pacto ubmisére fe fexui 
tam vituperato? Sumne egoSapientiorillis. Sz w. 
Éoruin exémplatu fequi debes qui Muliercsfüpera- 
 runtnóh qüiab his deviéti, exciderunt Virtute fuá. 
Fuge Fraudes earum: Scis quid faciant? Difficillimá 
eftarcana doloramintelligere. Nonillis modus cft, 
nonratio Non confideratio: A rigore ordiuntur ul- 
troneam fui corporis oblationem, Quos etiamenixe de- 


fiderant, vel in publico iniuriisafficerc, etiam per pla- 
B teas 











187 C. Ba TRI 


reas euntes convitiis de fénefttis petere non abliors 
rent. [nvitant, reijciunt, vocant, negant; jndicant A. 
moremypróhoftibus fe gerunt , Irafcuntur ex tem. 

Io, Placantur illico;quod cupiunt divinaudo, te afi 

equi volunt; Vah quanta Vulneta, Odia, Moleftize 
gpud illasfunt,quas ficum brevi illo tempore con» 
feras quoaliquaex iis, voluptas capitur, hoc ips ni- 
hileffe dicas.Cat.videas tu:Quo pejora de illis mes 
fnofas,quóqs magis odifle me illas cupis;co ego ma. 

js Melibzzam meam defidero; nefcio quid hoc nea 


gotiilic Sem. Non hocopus habet judicio pueriliut * 
video;quod gerius Rationi Se fübmittere nefcit, ne» | 


fcit füis rebus confulere. Miferanda ftultitia eft vi- 


deri eum fibi in re quápiam judicandá magiftrum, 
qui difcipulus in intelligenda nuniquam fut.Car 


Áttr unde ifta nofti, quiste docuit? SE. Quis cen: 


fese. lliz ipfie, de quarum virtutibus feno eft, Hg : 





quippe cum femelintrofpexeris&deo omnem pudo. - 
rem perdunt, ücifta omnia, & longe etiam pejora, E 
ultro manifeftent. Pone igitur cum animo tuo Ra- 


ionem Honoris tui , cenfelonge digniorem effete 
quam vilis muliercale defiderium ficit Longe 
quip periculofius eft hFominem exiftimatione fe 
ua dclicere fecum,quam altius atque decebat de fe 
quem fentire.CA x. Sed quid ego fümad banc com- 
paratus? Sem. Quide Principio horno es, ingenii ex« 
cellentis,quem Natura plurimis de optimorum fuo- 
rum donoram cenfu,dotavit; Scilicet Forma, Gratia, 
ftatura grandi & confpicabili,Robore membrorum; 
Agilitate. Ex alio locó Forcunatecum bonaetiam 
fua prolixe partita efi,talia quidem numero & modo 
"utinternz tuz dotes per has exteriores cuivis vide» 
: antut, 


PornoBoscoDIDASCALUS 19 


antur,& confenfü mntuo clare refplendeant; idque. 
ideo quia abfque his Fottunz muneribus, que extra 
decentium domina eft)nemo quifquam in hac vira Fe- 
licitatem aliquam abfolvere potuit. His tu junctim 
potitus felici quodam fidere ab omnibus charus ha- 
beris.CAL.Atnoná Melibza. In omnibus veto ifs, 
Semproni,que in me commendafti, longiffimo fpa- 
ziofüperioreft illa. Vide nobilitatem generis ipfius, 
Vide Copíam divitiarum , Excellentiffimum inge- 
nium, vehucentes per omnia Virtutes, Generofitaté 
excelfamanimi , inefabiles Gratias Incomparabilem 
fpeciofitatem;de qua rogo paullum me fermocinari 
pariarissuetic eftuanti animoaliquid dem refrigerii. 
Qua tibiautem narrabo;deconfpicuis ipfius deco-- 
ribus dicentur, nam de occultis fifermonem habere 
pollem non opus effet nunc tecum miferabile hoc 
colloquium inftitüere.Sz M. Quanta mendacia,qua» 
lesftultiias;nuncrecenfebit milér meus Dominus; 
Car. Quid hocerate SEM. Dico, Loquens modo; 
maxima enim me Voluptate afficies audientem. Sic 
Dens tibi propitius fit ut ego aufcultare defidero: Car. 
Quid? Sem», Ita Deus me juvetutegolibensaudire 
cupio. Car. Vt igitur eo majus gaudium capias , fer 
monem ego per partes extendam, & velur in figura 
tibi fpe&andam exhibebo.Sgw Hoc erat quod pe- 
tebam fcilicet. Poreram carere his omnibus angori- 
bus,quiin medios me precipiravi. CAL. A capillis 
incipiam, Vidifti netu filamenta aurca. delicaciffi- 
mo metallo ducta, qualia ducuntur in Arabia? Pul- 
criores fant capilli Melibez neque minus fplendo- 
ris habent.Prolixi ufque ad confinia plantarum; Cü 
compoliti & in ordinem redacti cirris caput vinciüt, 
co Boa utieos 


20 C. Ban Tul 
¿uti eos componere & aureo funiculo connedtere fos 
ler, (üfficiunt foli quemvis fpectatorem in lapidem 
vertere.SEM. In Afinum potius putem, Car. Quid 
ais? Sew. Non effe hás fetas afini alicuius. Car. Vis 
defis quam tu türpiter ftupidus es; & que hac fitcó- 
parato? SEM. Sapientia tu Thalerem fuperas. CAL. O- 
culivirentes Clari & patentes, palpebra longa; Su- 
percilia delicara,& furfum erecta; Nafüs mediocris; 
Osparvum; dentes minuti & albiffimi, Labia tubi- 
cundiffima,& grandinícula, Facie figura oblongtor 
quam rotuntlior;peétus altum; NA tibi rótundita- 
tem mamillarum nón magnarum,forma illa optabi.- 
liflima/fatisapta figura prepinxerit + Defperabundi 
fiunt quicunque has mortales viderint. Vniveifüm 
corporis filum coloris lucidilfimi , & velut refplens 
delcentis ; quodque catidore nivem facile confit, 
Procultinéture & fuczhaturali fulgore niiftusalbo- 
ri rubor cürémexpolivitqualem form fua ftudio- 
fs puella optate poterat; Sem. Tredecim annorum. 
statem habet liic fatuus. CAL.Manus minuiz ; ine- 
dia tamen forma, fucculente & delicata. carné co- 
poo Digiti longi: Vrigues in his ampli & füaviru- 
ore tincti dicas rubentes genimás inter margaritas 
nim ordines confpiceré. Cartera, que vifu fibmorá 
fünt;abiextrinfeca fpecie judicare l'cetincomparabi- 
livenuftite effe;meliote atique quám qua inftmdtz 
tres quondàni Divin morite Idá Paridi júdicitim 
pulcritudinis obtuliffa dicunturSEM. Finem jdm fa. 
turus es? CAL. quambreviffime potuirem abfolvi. 
Sem. Ponamus omnia hzc,uti tu recenfüifti,vera el 
fe. Tu, quia vires.etiam meliorib.dignus eras, CAL. 
Quo pactóiSs M Eo,quod imperfeótehomo eltimu- 
lier, 


PonNonoSCODIDASCALWUS 2 


lict,obque defectum perfeétionis deliderar femper 
arqueappetit virum vel te vel alium: ardentius cerré 
uam vel ea vel alíus eam quee foemina eft.Memento 
Philofophi quo loco fcribit: Vt materia aperit formam, 
fic mulier virum. C AL. me miferum,& quádo hocmi- 
hifaciet Melibaza? Sep. Facile hocut cótingatiquin 
&illud,ut magis eam etíam abhorreas, quam núc di- 
li [a 5 putafi dliquando ad fatiem cam potitus fueris,aut 
-afpexerisaliquando oculis liberis ádeceptione,quá 
nuncoccacatus es, CAz.QualibusoculisergoiSEM. 
Ocalis claris & perfpicacibus. CAL. Iam vero quali- 
bus video ? Sz -Infiticiis;ant pervitrcam tranfenuá; 
. undepauca que fune multa videritur, parva, gran- 
dia. Ne defperesautem. Ego ncgotii huius confe- 
&ionemin me recipio,ego defiderium tibituum ex- 
lebo. C 4 1..Deus det tibiqua voves. Quanta mihi 
gloria eftaudire hac exte,etiam fi confecturum que 
promittis, fpem feré nullam habeam. Sz. Ánte ex- 
pectatum certe hoc fiet, Car Deus confiliis tuis ad- 
fit. Auro ductilem illum thoracem, quem heri vefti-. 
tui gerebam, vidifti illum? Szw. Det tibipro hoc & 
quibus me aliis donabis, Deus quod optaveris. Ego 
optimam partem de hoc ludo meam faciam. Si tali- 
bus me ftimulis incirabitin lectum ipfi hucufq; Me- 
libzam fiftam. Bonum aufpicium fücceffibus dabic 
donarium hoc mihi oblatum ab hero meo. Sine fpe 
pramii numquam quicquam bonarum rerum expe- 
dietur. CAL. ne negligenter tradtes hoc tantum né- 
gotium, Sz, Tu modo ne negligenter hicagas. Nó 
enim fervum diligentem. umquam faciet ignavus 
dominus.CaL.Quo pactoautem opus tam divinum 
conficere poffe exiítimas? Sem, Dicam illicet tibi. 
Bs Mul- 


22 C. Ban TuI 


Multum temporis jam elapfüm eft ex quo familiari- 
ternovi in viciniz hujus céfiniis vetulam quandam 
barbatam,nowine Celeftinam,Incantatricem, Magá, 
aftutiffimam & omnium malitisrum numeros me- 
moriter tenentem. Quinque amplius millia audivi 
faminarum híceffe quas de virginibusilla mulieres, 
de mulieribus virgines Auctoritate [ua per civitatem fe- 
cerit. Ludus illi temeratum pudicitiz florem menti- 
tis machinis pro integro vendete.Hec duriffimas et- 
jam petras in libidinem commovere valet,modo ve- 
lit. Cas. Poteroegoillamalloquie Sem. Siftam cibi 
hucmulierem, parate ifti negotio. Sis humanus & 
«omiserga illam libere & munificé te gere, Edifce, 
Interim dum ego illam accerfitum eo, quibus verbis 
dolorem illi tuum declarare poífis commodiffimé; 
fitam facile tu dixeris,quam illa remedium invenict, 
res confiet ftrenué. CAr.& moraris? SEM p. lameo. 
Deusfitrecum. CA 1. Idem te comitetur. O zterne 
omnipotens Deus, ta quipetdicis hominum rebus 
auxiliatores; quiReges ab. Oriente duce novo fidere, 
Bethlehem ufque duxifti, & in patriam poft reduxi- 
fti fippliciterte rogo fis adjutor & Comes Sem pro- 
nioimeo,ut triftillimam hanc meftitiam meam in o - 
ptatamlatitiam convertat; mihique indigno contin- 
gatfine votí mei poriti. 

Cz. Euangelia Evangelia,Elicia, Senspronius,Sem- 
pronius EL. ce, ce, ce; ft! CEL. quapropter? Eric. 
Critoeft hic intus. CEL. detrude illum fubito fubter 
acervura iltumfcoparum. Dicadeffe cognatum tuii, 
meum veterem familiaré, Er. Crito reduc te ifthüc, 
perii mifera, patruus hyc meus venit! Cn rr. faciam; 

] E nete 


PonwoBoSCODIDASCALUS 23 


nete ejusreigratiaangasanimi.SEM «Mater optatif- 
fima,quantum confpectum tuum defidezavi. Gra- 
tías Deo folvo quite mihi videndam retitui, CEL. 
Filtmi,Domine mi, Rex meus, perurbatam me fan& 
féciftisnondum tecum loqui po[um, verte te & denuó 
meampledtere. Tres integros dies powniftiut adnos 
noninviferes? Elicia, Elicia, hiceccum illum! En. 
quem,matereCEL ¿Sempronium.Er.miferam me; ut 
cotfali& quid illi fa&um eft? Cez. Eccum hic tibi 
prelentemillum,hicille relenselt: Ego vero mihi 
cumamplectar & exofeülabor , mihieum fervabos. 
non jam tuus illeerit. Ez. Sceleftes ut milere pereas» 
mala te lues malum tiucidet, manibns hoftium tuo- 
rum interficiare, propterfacinora crudeli morte di- 
gna, Carnificis poteftati tradaris, Latro proditor, ah! 
ahlSEM.hi hihi Quid eftmes Elicia,quamobremte 
commovifti 8 excrucias? Ex. Triduum jam me non 
vidifti. Numquam Deuste videat, numquam Deus 
te Confoleturneque umquam tibiad(it. Va milerz 
mihi,que in te (pes omnes meas pofui, finemque i- 
plum omniummeorumbonorum.SE mr.Tace, Do- 
fninamea tu, Credisne diftantiam locorumpoffe dif. 
ferre duo amantia corda, quorum defiderium imis 
medullis conceptis ardet; (icà tuo me amato cotcu- 
lofegregare? Falleris,Lux mea, quocunque ego eo, 
tu me comitatis,rhecum ftas,fedes,cubas,nc tibima- 
le plorando facias , autanimum tuum affligas, am- 
plius fapet eo, quod me affecitquampellime.. Ve- 
rum quem ego fupra nos ifthic gradientem au- 
dios Er. Quis » Amatorum meorum unus cft. 
Sz p. Certe ego tale quid credo, Ex. Illuc vi- 
de verumelt quod dico,Afcende & videbis , Sav. 

. B 4 Adícen- 


24 C. BaArTHI 


Adítendamcerte. Cer .hucades, Semproni,fac mif: 
fainfatnam iftamitata eft propter canti temporis ab» 
fentiam tuam,furere jam illam facies, mille tibi ftal- 
titias dicec Ades huc fabulemuraliquid ; nonfina. 
mustempusin vanum preterflucre. Sem. Verü quis. 
fapraiftic eft» Ce, Vis (cireipitur? Sz. Certe volo. 
Ciz. Puella quapiam, quam hodie mih: Monachus 
quidam commendavit. SEM. Quis monachus! Cer. 
Nihiladteifthuc, Sem. dicpervitam meam, quis 
Monachuse mater. Cz. Moleftus es. Craffüs & ob- 
cfusille monachorum famulus. Sem. O infelix pu- 
ella. Ec quod illa munus ex(pectat! Cer... Ad nibil son. 
sitilem faciemus, Paucas tu per ventrem occidi vidi(ki, 
Sem.occidi nullam, contodi multas.Cz 1 .vab,quan- 
tus ittifor. Sem. Site itrideo fine me adícendain o- 
ftende mihi illam. EL. Ha furcifer, videre eam cupis? 
Vtiriamambo tibi oculi videndo diffilianunon fuffi- 
cittibi vel hecvelalia 3 Apagete,vide illam, utme 
poftea perpetuo. miffam facias. Sem. Tace, bone 
Deus &tu iftius gratia: tantopere irafcerist; Nulla 
mulier in terra vivit quam cgo videre cupiam, nedü 
m Matriifti mez-Ioqui volui, Tu vale.Ex .Abi,A- 
bi, apageteutà nemine umquam videarisyalios tres . 
annos ne rodi ut me vifites, Sg. Optima mater Có- 
fidas velim mihi;neque putes ludere me,cumilta hi, 
dico. Sume pallium tuum & fquere me; eft quod te 
vclim,dumpet civitatem imus,narrabo tibi negotiit 
nàin fi diutius híc morer, & tuo & mco commodo 
obfim. Cx. Eatnus igitur. Elicia interim vale, & 
* claude oftium, Valete & vosparieternoftri Sem. Ades, 
mater; fed opus éft omnib; aliis negotiisanimo fub- 
moris totum ifti cum des, quod exmeaudies , huc 
mentem 





PorNOBOSCODIDASCALUS. 25 


¿mentem fige, linque carteras curas univerfas,neque 
dividas cogitationum vim in plures partes: Quicun- 
que enim pluribus animum junétim intendit, nullo 
cugn loco certum habet , neque quodcupit efficiet 
expendendo, nifi cafüs aliquando bonum finem rei 
propofitg fecerit.Dicere jamtibitale quid volo,qua- 
le ex me numquam ha&enus audiviftihoc eft quod, 
ex quo femel fidem tibi meam confpondi , nmmquam 
aliquid boni obvenire mihi optavi, cujus participem te 
elle & confortem non vellem. Cz1., Deus; mi fli, o- 
mnia tecum bona ftia paxtiatur, merito, quidé 1d fa- 
ciet fiquidem& volet; quoniam miferer te vetulg hu- 
justam miferabilis. Verum enarra quod dicturus es 
promté,amicitia quippe perfe&a & vera que inter 
noseftanon opus habergrandibus aut artificiofis le 
monumintroduétionibus aut corollariis; non colo- 
zibus ullis R herorum,aut aucupiis benevolz aufenl- 
tationis; Facedicas breviter, & in medias reste ponas. 
Magoz vanitatisargumentum eft mulus ambagibus 
evoluere,quod paucis verbis ditum intelligi poteft. 
SzM. Sic reseft, Calliftoardet Amore Melibez, ci 
rei 8 meo & tuo auxilio opus habet: Quoniam igi- 
tur jun&i illi prodefle poffumus,jungamus $e focic- 
tatememoluinentorum que exinde ad nos perveni- 
re poffanc. De reliquo agnofcerequem Occafionis favorena, 
& Oportunitate objedta bené uti polle, felices folet 
homines efficere. CL, Optimà dixifti. Jamrem o- 
3mnem tenco,fufficit mihi oculo innui, Affirmotibi 
non mediocriter hoc negotium me exhilarat,otChi- 
" gurgos fracta capitis olla, Atqüe ut hi in principio 
"Vulneraatrociora videri fermonibus fuis faciunt; & 
-blandiunturaffcáis Salutis promiffionibus,Sic ego 
Bs Cailiito 








16 C. BAn rud 


Calliffonem tuum tractare meditor. De longinque 
ipfiremediorum certitudinem oftendam; verum eft 
enim quod dicitur, Spes producta macetat cor ho- 
minis, Quantoille magis defperacioni accedcetranto — 
ego illam propiorem remedio pollicitando ponam, 
Jntelligis duid. /elim.SEM, Taceamus hec, jam enim 
adoftium domusnoftraacceifimus.. Scis quid di- 
cát, ctiam parictibus aurcs effc. Cer Pulta.SEM.tha, . 
thatlia. : 
CAL IsT o, Parmeno. Par. Here. CAL. furde, 
nonaudis? Par. Quid rci eft here: Car. pulcatuz 
o(lium, cutre, propeta. Par. Quis ifthiceft? SEx», , 
Aperimihi & huic matrone, Pan. Here, Sempronius 
& proflibulum quoddam: verus füffarcinatum hostu- : 
multus dabant. CAL. Tace, tace;infclix. Ele amitail- - 
lamca, curre,properaapeti. Semper hoc aja venire lo» : 
let.Qniunum periculum effugit homo, inaliud ma- 
jusincidit. Ego utDarmenonem meum hoc negoti 
czlarem ( cui tamen vel Amormei; vel fidelitas, vel 
"Timorfacile frena filentitimpofuiffent,) poteft ur 
cadam inindignationem bujusfeminz » qua non 
minusvitz mez moderatrix eftquam ipfe Deus. 
PAn.Quideft,Domine, quod te excraciat : Qua de 
cauffa atimum tuam afiligis? Cenfes auribus hujus 
veuile inpuriolas videci illasappellationes, quibus e 
modo nuncupavie Nc füfpiceris ifthuc. Táta illi glo- 
ria eft talia audite, quanta tibi tu effezftimas , cum 
dicentem aliquem audis; Dextevrimucefl armis c Equo 
Callito.Immo,quod magis e(t;non aliis nominibus 
notaillaeft , hisprolaudum fuarum titulis ubique 
cognita.Si inter centum mulieres media eat , &forte 
fortuna e vulgo aliquis dicat, Vetuftam proftibulá, 
nullo 











PonwNoBOosCODIDASCALUS 27 


nullo impedimento illico capite obverfo , hilari 
ivulturefpondet.In Conviviis, in Feftis, Nuptiis;So- 
¡cieratibus, Exfequiis, univerfis omnibus hóminum 
nventibus,hanc tempori fallendoadbjbent, illam 
iconvitianturjilludunt:Si per canum ¡lid tranfit con- 
iurfus hoscjustitulos elatrantilli,-Si prope avium 
icon (effus veriit,alind ille non recinunt. Si greges o- 
iviumacceditidem ii balaneSi qualefcunque alias 
belts, granniendo oncando,tugiendo, aliud nihil 
fonant, quam Uzrusproftibulum, Scortum exole- 
um, Merctrix defloccata. Ranz in paludibus aliud 
nihil coaxant. Si preerer fabrorum ferrariorumoflici- 
as tranfit, hociterant malleicoramdem. Eumdem 
onumomnia Opificum inftrumenta tota civitate 
fonant. Cantanthos titulos carpentaril pingunt ta- 
em pinétores,texunt texto res,peragros, hortos; ví- 
eas , diurnofelabore füftinentes has ei laudes ca- 
sbunt , cumque cis redium & laborum & temporis 
falluneQui telleris fricillifque ludunt, ut aleara per- 
¿dunc,his citulis illam cohoneftant.Quicquid (obum, 
aut font imaginem ciere potefi, quamprimum illa a- 
Atitit nihil aliud quá has ei laudes repralentant Qua- 
“Lis, Dii boni,lttreo ovorum ajfetorim erat quondam ma- 
itusejus! Quid vis amplius,non lapis ulluslapidem 
rir, quin illico de titulis fceleflze hujus anus aliquis 
ures prz entium percellar. CA1.Tu vero quomo- 
o hec nofti;& unde ipfam?PAn Scire te volo.Mul- 
ijamannielapfifünt,cum mater mea,muliet egena, 
*vicina ifti domicilium colebarhecá Celeftina roga- 
ame famulum in ejus domum dedit ; quamquam 
lla mejam minime agnofcat, propt cdapfum 
ingens annozum fpatium > & quod invribi atas 

meferà 
































$ C. BAR TRI 


; 
meferdalium fecit. CAt. Quibus minifteriis defti- 
natum habebat PAn. Here,ibam ad forum & obfo- 
niumilliportabam , cómitabar illam hincinde,& 
quicquid renerrima mea atas tum ferebat, ue juffus 
eram, faceffebam, Memini tamenab illa ufque pue- 
ritía mea nonaliis cam negotiis viram tenuifle,quam 
quibus nunc quoque fe alit;nec deftitura eft umquá, 

, quamquam non diu firvitiis ipfius adfucrim. Habet 
bona hzc matrona ifthic in augulo ultimo Civitatis, 
rope illam cryptam notiffimam ad latus fluminis, 
domunculam folam ab aliis femotam , femicuram, 
minima parteintegram,pluribus ruptam & fübfalta. 
Sex illaofficiis (ee füftinec.Acunetrix,eft,Perfuma- 
trix, Fucos & tincturas cuti policnde & colorandz, 
vendit. Vitginitaris damna farcit, reftitutis epe pro- 
digioforum medicamentorum in fpeciem integrita- 
tis jam plus millies perruptis loci Lenaeft,8 nonni 
hil etiam Magicorumoperum exercet. Dum ego il- 
lic viuerem, primo meloco nominato tegebat ce» 
terà.Sub eo colore plurimequotidic ad camancilles 
commeabant, nenda nimirum & acu pingenda ipfi 
portantes ; utque ipfe difcerent conficere, indufta, 
nimbostrophiá,muccinia,Uentralia, & mille fpe- 
cieslinteorum indumentornm.Nulla harum aderat 
fine frulto lardi,carnis,parte tritici, Farina, Vitro vi 
ni pleno, aliifquetalibus vi&ui utilibus ¿ur queque 
Dominos fuos aliquo defraudare potucrar.Erant et- 
jam futta majoris ponderis qua in domunculailla 
abfcondebantur. A micaeratintimior Seudentitim,Di- 
fpenfatorum, familiaris vel maxime Abbatum fetvi- 
tiis. His illa innocentem fanguinem pucllarum illa- 
rum miferarum vendebar,nonegré in devirginatio- 
' nes 


n 











PorwnoB oscoDIDASCALUS 29 


fiesconfentientium, cum illa reftitutionem Virgini- 
tatís cuique de facili promitteret. Subibat per has e- , 
afdcm quaftusipfius altius. His mediantibus cam 
maxime diligenter claufistactabat lenocinia fua,nó 
defiftens donecad premium & has amatorum votis 
fifterec.Hüjus generis multas, tempotum fánétirare 
fufpiciones eximente, domm noftram intrantes vi- 
di ftationibus, Praceffionib. ho&türnis ; Sacris ma- 
tutinis & ad Gallicinium celebratus , aliifque devo- 
tarum femiñárum operibus. Multas capitibus vela- 
tis,quàsponeatatores fui fequerentur, pedibus nu- 
dis, Paulin excalei;animó afflicti;vultus tecti, qui eo 
fciliccribant peccata lua deplotaturt.Quid laborum 
vetülam noftrám fuper his exantlalfé putes? Facie- 
bat fe medicaii ptierorum. nature cónfültam uti infan- 
tium ipfi cura commebdarctur, Linumin his domi- 
busacceptabas, in aliis fafià ducendam lócabaguti 
commode, cur velletuttasque intrare poffet. Audi: 
iffes voces pet vias clamantium. Mater hucades , a- 
lias,iftucté age; videanur iftam ur omnibus grata 
efthecilláeft Celeftina quam óinnesamant.Hzc il- 
lo comimúnis infanti àoftrz velut nutrixeft. Cum 
omnibus his cüris nullam diem tainen paterfluere 
finebat,qua non tam Oriente quàm OccidenteSole 
Templa per urbem pletaqueinvilerer.Nulla Mona- 
fteria Nomarun aut Tons chorum non frequétrabar, 
utfimiulato religiónis &ulca lenociniaibiftia tompo- 
neret.Doimi fue pretlolos Odores corrumpebar,fal- 
fas fpecies pro veris vendendgs, parabat Adulterabas 
omnia genera exoticorum fructuum, quos pro me- 
' dicamentis aut delectationis ergo Simplex turbae- 
" mebat.Erat conclave ipfifemotumà reliquis pleni 
Vitreis 


> 


30 C. Bartul 

Vitreis vafis quibus Chymiciad preparationes vati- 
orum füccorum, Aquarum, Oleorum,uruntur.Enat- 
rare vellcherbas, frutices,metalla, Se omne genus pi- 
gmentorum,quibusilla corruptis,adulteratis ,exco- 
étis,Incantatis,credulis hominibusilludebar, nulla 
opishurmaniingeuii pollic.Nihilumguam ad O dia, 
Aimorcs,Fucos , Defixiones,potariones, philtra , À- 
bortiones;cxcogitatum e(t quod in hujus officina nó 
proftater. His, & mille talibus artibusilla viram fafti- 
nebat, Que mira & infanda didtu confecerit, meli 
ushic filebuntur.Illud me coramgeftum eft, ancillá 
fuam,que diu jam proftiterar, cum Legatus Regis 
Franciz hic efler,tribus vicibus pro virgine illibara 
vendidit. Car .Poterar centum puto. Par. Certe; 
per Deum.Curabateadem gratisex charitate Chris 
ftianá,multos orphanos & pupillas que píi fefe co- 
mendaverancIn alio feceffü babebat remedia Amo- 
ris conciliandi , & omnibusfeamabilem reddendi 
offa cordis corvial, Linguas viperatum , Capitella 
Coturnicum,Cerebella afinoium, telam Equinam; 
palliola quibus infaptesobvoluti nafcuntur nonni 
quam Fabam Africanaro; Anguillas marinas, Fui 


. firangalati bominis, Florcrn hedera, fpinas crinaceorá, 


edes Taxorum,grana filicis,lapidem de nido Aqui- 
Ie gahenfamos & milleralia. Veniebant domum 
ejus multi virijjuvenes,mulieres puelle ; ab uno pa- 
nem quenr momorderat,pofcebat, abaltero parteni 
tunicz tertio de capillisfafciculum: Aliis in volam 
manuspingebar figuram de croco, aliis Cjnnabati, 
aliis dabat corcula cerá confi&ta;plena flexis acubus, 
aliolq;resargillaceas, & plumbo effigiatas, horribi- 
les vilu.Pingebatfigurasin terram,murmurabat eo- 
: dem Ya. 


PoRNOBOSCODIDASCALUS 3r 


dem vocesobíturas. Quis cetera tibi enarret que ás 
nus ifta quotidie patrat;Et omnia funt mera fraudes, 
mera mendacia? CAL.Bene haber Parmenosfepona- 
mus ifta occafioni meliori. Satis me monui(ti & in- 
ftraxiftiboná gratiá affe&um tuum recipio. Nunc 
refens non moremur negotium,neceffitas excludit 
rarditaté. Audiadeft hucillarogata diutius prefte- 
latur quá decer.Eamus,ne indignetuz.Metuo ego mi 
hi,& metusille rebus me meis vigilantem & provi- 
dentemadelle jubet. Age, eamus curemus hoc nego- 
tium.Sed & hocte rogo,Parmeno,odium quo Sem- 
pronium profequetis,ne quicquam impedimenti fa- 
ciat; Vtorego volens illius opera in hacre conficien- 
da,quá (lus certe Vita: mee invetticut.Nec invidcas 
fi quidilli donavero; illum thorax manet, tibi vel 
tunica nondeerit. Ne cenfeasme minoris premoni- 
«ionem & confilium cuum facere quam illitis operá 
& laborem. Noviegoid quod animus hominis ju- 
vat,nobilius effe & majori premio dignum', quam 
quod corpore praftacur.Sic beltiaram utimur & jus 
mentorum operálicer viribus membrorumilla plus 
hominibus efficiantnibil illis tamen prater paftum 
largimur, amicitiam vero cumfolis noftri fimilibus, 
hoceftRatione nos juvantibus, jungere confuevi- 
mus.Talísomnino differentia inter Te & Séproniú 
mihiponiturde cetero; preterquíquod pro hero me 
tuo & domino habere, &adeffe mihi debes,amici te 
met effe volo,tibique meinamicitiam largior. PAR. 
Eft quod querar,hete, de dubitarione ifta quà fuper 
fidelitate mea , fervitiifque paratiffimus, babere te, 
- coniicere poffum. Quo enim alió fine promiffiones 
use iftc & blaudz adimouitiones cadüit?Quando ex- 
pexcus es vel per invidialrerius,vel meime cómodi 





32 'C. BARTHI 
gratia quicquam rebus cuis dcfuiffe? C a. Neindis 
gneris,Parmeno; Affirrno tibi pa omnibus mini- 
feriis meis grata mihiante oculóstua verlantur in- 
“geniú nobile;Fidelitas& promtitudó,Verútuti in ne. 
- gotio tanti ponderis,quod vit&ipfam meá cernit,o- 
*aptis eft omniá cantiffimé agete,& que ufui fant acu- 
téprevidere,eciam que tura (unt metuinius,&omni: 
bus calibusadvigilamus. Scío & ingenio té & con- 
fúetudine bonum effe? & nature, que in te eft excel. 
Jentiam bonisquotidie à&tibus firmáre.Nunc eamus 
obviam Saltitinoltra. — 2. 

Czr. Ambilántes atidio;jam delcendunt fimula 
Semproni, nihilte táleándire: Aufculta & fine me 
loquiquod nuncex tuó & meo ufu cft; Se mp. Lo- 
queté. —— MEN V. 

- Cir.Neimihimoleftus fissneque me fatiges tan- 
topere, Male affeétum antéá, onerare aliis miferiis 
vele, eft timulateaniial jam laffitidine deficiens, 
Tam Calliftotis tui níatbus ce egrañi habet ac fica 
ipfeinetilleeffes, ideráque tormentorum genus fu. 
ftiteres. Ne cenfeás igitur lite hác indecifa me hinca- 
biturám , etfi vicám meaim impendere tifuyeniar, 
Caz..Parnieno;fifte hicpaullifper audi quid fabulé- 
tur illi. Videathus in quo fit Salus vite ñoftré O mu- 
lier honorabilis ; dindigra omnia boña hutus vitz 
qua pollideanturá tátri celfo & fapiente pectore. O 
fidelis,& Certiffime Semproni!Vidifti , Parmeño, 
audivifti,ParmenoiNonne Rátíoricii optime pófio. 
Quidais, ó Secrerorum meorumarbitet,ó Confiliü 
anima mex? DAR. Proteffatus primum füper inno- 
centia meá contra fufpicionem illam qua me mo- 
do, domine, verberafti,atq; ut fidelitatis mea dein- 
! ceps 


PoRNOBOSCODIDASCALUS 3 
€eps fecurior fis; cumulum meis inte bene meritis 
huncadiiciam,urt quoniam fententram meam dicere 
ine juflifti quid videatürexponam.Aufculta mihijne 
tefurdefaciar Affectio neque Exfpe&tatio volupta- 
tis occicer. Teihpéra cupidinem animitui;neque fe- 
fines nimiuin.Multi fcopum tásigére folliciti;ipfo o- 
initio própofitó pariete iétamabertarúnt. Quam- 

quam pauci mihi atini fint; fatistamén rerum huma- 
Batüm vidi.[ndicium intetius , & multarum rerum 
ufasvifufque faciüt prüdenré experientiá.Quia te vel 
vident veláudiuiit (calis delcendenté bue fermoné 
exorfi (ansomniá ifta fita mente & rébÉfS tuis áccó- 
modatis vétbis elócuti furit. Vidé quid rerum geras 
quiinfalíós fermonés finem. defiderii tui collocas. 
Sz. Scéleftà foriánt illa Celeltina; qué Parmenoné 
audio dicere. Crx: Tacéfis. Mihiillam fine: Ego de 
libisuamm illum facile efficiami, d noftras pattes 
traham Sit commune tribus nobis lucrum, quódex 
; hochegotioádnos redibit.BBnum quodcunque nó 
participáruna alis,boiium certe non eft. Lucremur 
juüctim;dividartius predam,Gaudeamus fimul.Ego 
tibiillum manfüetum adeoque blandum fiftam , ut 
anérh de mánu mea ore carpat-Erimus duo cü duo- 
us,&, quod dicirurtresad unam mulam.C A L.Sé- 
proni. Sé. Here.CAr. Quid facis Ó qui clavem vi- 
tzmestenessaperi, O Parmeno; jam eam confpi- 
: cerfanefco jam,vivere redordior.Vide quam veren- 
| duminftar quam reverenda auctoritas! Vultus exterso- 
raafpe&tu&sconfiderario quam bene interior vit- 
| tutem manifeftat! O honoranda Seneétus, ó Senilis 
Honor: O gloriofafpes defiderati finis mei! O finis 


gloriofs deiderate Volnpraris mex! O Salus zgri- 
: c tudinis 











34 C. Ban Tul 

vudinis mee! Refumtio de tormétis, regeneratio mea, 
vivificatio Vítg meas Reftauratio de morte measquá 
cupio cóplectiq exofculari beatasillas & remediorü 
meorü cópotes mans! Indignitas mea hoc nec pati- 
tur; hinceminusadoro terrá q veítigia rua premunt 
& cum veneratione tui illá exofculor. Cer. Sempro- 
ni,de ralibus ego vivo-Offa qu& jamdudum ego cor. 
1ofi fatuus tuus dominus mihi comedenda propina, 
Verum proceffüs & exitus reiarbitri fuerint. Dic tu 
illios jam claudat marfupium aperiar.Non de verbis 
cgo led de gperibus dubito. Par Infelices aures que 
talia audiunt.Periifti mifer (i intrat.Iam periifti.O in» 
fortunate Callifto;amens, cece; in terram ufque fe 
dimittiradorabundus viliffimum omnium quan 
fuper eá vivit, proftibulum ; cüji$ abominabilecor- 
pusnullum non lupanar diftzivit! Confeétus es, vi 
¿tus es,cecidifti, Nullo jam remedio, nullo confilio, 
nulla vittureredimi potens. Car. Quiderat quod 
mater dicebat? Viderür mihiinnuere dubitationem 
de mercede opera fuz , & velut verbis non pecunia 
cgocam compen faturus fim! Sem. Ut ego intelligo 
Caz. Veniigiturmecum: Sume claves, ego illam illi 
dubitationem eximá.Sem. Optimé facies,illicet ea. 
mus. Non detur fpacium lolio crefcendi inter tritici 
fatajnec füfpicioni in cordeamici;quin eradiceturil- 
lico alicujas beneficiilarculo. Car. Prudenterad. ; 
monuifti, eamus propere; 

Cer. Admodummihi gratum accidit, Parme- 
no, datam nobis occalionem colloquendi,ut tibiin- 
dicem fingularem adfe&um quo tibi. bene cupio; 
quamqueimmerentem te diligam. Immerentem di- 
eo , quiaaudiviomnia que hero modo dixi(ti, que 

: tamen 





PoRNOBÓSCODIDASCALUS. 35 


ramen ipfa magni nó facio. V ircutis enim folidepof- 
fellio pati nos tales infültus quo animo jubet, neq: 
malo malum rependere,precipud cumab fervulis,a- 
dolefcenti etate nobis agre fit,quique inrebus qui- 
bus nunc vita vivitur,minime füntaftuti fubaétique. 
Hi quippe ftnlta quadam fidelitate ipfis füis dominis 
malum pariunt, & feipfoscum illos perdunt, velut 
tumodo cum hero tuo tegeffifti, Optime omniatua 
di&aaudivi,neque cenfeas cum cxteris ab exteriori- 
bus fenfibusetiam auditum mihi annorum longam 
feriem abftuliffe ; Ego non folum ca plane percipio 
qua extrinfecus fenfibus obiiciuntur , ur vifui &c au- 
dicui, fed & oculis intelle&us & auribus Prudentiz 
intusbene munita, quid meditetur quifque facile cón 
jicio. Scias; Parmeno,Herumtuumab Amore male 
habere. Nequeideo tuillum fubrilitacis arguas; À- 
mor quippeipfcinfüperabilis facile omnium rerum 
victor evadit.Erfcito , fiquidem hactenus ignoras, 
duas conclufiones effe cextiffimas. Prior eft, Necef- 
fatio virum amare mulierem, &mulierem virum. Al- 
tera 3 quodisquiveré amar tutbeturaliquo pacto, 
ropter Voluptatem fummam oranium maxime de- 
E aionis > quam infevituniverfo humano generi 
Creator optimus Maximus, ur vtt hanc perpetua 
fuceeffione id continuarerur,alioquin brevi interci- 
furum.Neque hec vis voluptatis fiis hominibus di- 
vinitus addita e(tverum pariter etiam ceteris,ad ge- 
nus fuum cuique,animantibus:Pilcibus,puta,befttis, 
quadrupedibas, Avibus: reprilibus. In genere erany 
creaturarum vegetabilt, plantarum nonnulla buc eodem 
inclinant , modo non longis fe fpatiis diffita fint, 
Ao. nec 


36 €. Bartul . 
nec arceantur medio aliquo impedimento. Vnde & 
heibariorum & Agricultorum fchole fexum huic 
ctiam generiaffzriplerurit,in nialculos eas & femel- 
lasdiftinguentes Quidad hae dicere habes, Parme- 
noe Yofipidule fatuelle, huc te verte, fimplex rufticel- 
lequi nihil nofti eoram quain vita dulcia funt &le- 
pore pulcro amabilia. Sed fi egoze sib] aliquando appli- 
cavero, utcurique anus vecula fim mala morte peream 
fi cum tota illatua aufteritate qui vocem raücam ha- 
beas, purigentem barbam, tranquillum iri fede fua 
fervaté poteris mictoriem illú ventri tuo. fabditara. 
Pan. Vtcaüdam Nepa. Cer. Immó pejorem etiá 
Illa enim fine iniflacione icit, tu fpatio dovem menfiü 
Voluptate tuainflatàm teneas, Par. hi, hi,hi. CEL: 
Ridestu/filimala bac agfitudo eft. P A R. Tace, mater ne 
metudefpiciasineque pro fatuo habcasctiámfi ado 
lefceritibusannis fim & fervili condicione: Amo e- 
golierüni inéuim;ctii fidelitatóém debeo;qui nie edu- 
cavitinnünieris bencficiis affécit , eciani mori patvi 
rue & iminifterium m&üm ficit; optirtié mihi vult, os 
prittiecónfulir. Hoc eft maximuni víticulum quod 
"Amotiddmini dem famulüm ádftringit; i quod 
ip(i Contrarium, & nociturüm videt,abrumpit & re- 
jícic Videoillum perdiumi neque damnofior res cít 
quar defideriis fuis obfequi fitie fpe boni exitus; 
Precipue quando confidit remedium invenire potf- 
ferebusarduisarque difficilibus in vanis confiliis & 
ftultis perfuaftonibus bruri itis Sempronii, Quod 
tantumdem eft ac bove leporé venari. Non poflum 
ego hac patidico iftud & defleo. CEL. Parmeno mi, 
nó videstufignitameffe ftultitiam deffere illud quod 
fletucorrige non potefl Pan ¿haciplade cauffa plo- 
roego 


PORNOBOSCODIDASCALUS 37 


xo ego.Nam fi plorando domino meo hactenus füb 
venire potuiffern,vel & iam pollem,tam grandis vo- 
Juptas hujusSpei effet; ut impedientibus gaudiis ne- 
«quaquam flere valerem. Nunc omnem fpem reme- 
diorum perditam habens,perdo omnem eciam hila- 
zitatem animi,& perpetuum Beo. Cer. Defles fine 
fuccefliz id qued nullo planGu im pedire poteris, & 
hocipfum/fi fapisfanare ne prelumas. Ertale quid 


neminialiicontigife cenfesParmeno: PAR. Sco 
smultis.Sed herum meum ali miferia confici nolim. 
Cri. Nonconfciturjam exhine, quamquam fuerie 
hadenus talia pallus; Ego ipsi curare peffum.PAn. 
Non tangunt animum meum pollicirationes ifta. 
$ieneficium non verbisautvalentia, fed opere atque 
actu praftatur.Malis rebus potius eftpoffe quam fa- 
cere Bonis contrazuon aliter quam melius eltefle la- 
numquam feri poffe, & praftat poffe miferam elle, 
ipfoactu. EtficmeBorelt potentia mali quam dio, 
CEL. O mifelle; quomodo perplexa narrafti, neque 
tute quid dicas fcilicer nofti. Tu nefcis que fit ejus in- 
firmitas? Quid dixifti hadtenus? Quid deplorasilgi- 
tur apageludum & dic pro vero,quod falfumeft, & 
credequod cupis : Ipleadu ipfo maléaffc&tus efts 
Poffcipfüm fanum fieriin manu flaccide & fuulis 
hujus vetula cft! PAn.Potius dicas vetuli hujus pro- 
ftibuli. Car. Profticuaris tuto afine, Et undehaectibi 
audacia cft Par .Vndetenoram habeo. Czr.. Quis 
estu» Par Parmeno filius Patris Alberti ut vocant, 
Comparris tui,qui parumper olimtecum fui, datus 
tibifervitumà matre mea cum ad fluminis latus ift- 
hic prope Cryptá habitares. Cat. lefu,lefulefa &tu. 
es Parmeno filius Clauding? PAR. Certé ego. CEL. 

3 Erga 





30 C.Barntul 


Ergo malo igne deflagres,tam proftituta vetus mere- 
trix mater tua erat quam ego nunc fam.Curmeper- 
fequetis Parmeno:llle eff prone: Sanctos,ille eft. 
Accede,confer te huc Mille tibi pugnos duxi,millies 
te virgis concidi ; fed & totidem vicibus füaviata 
fun. Meminifline cum ad meas pedes cubaresPAR. 
Optime equidem,& quanquam puer adhuc fovem, 
fx pius ad cervicalia me füblevabas & ad corpus tut 
remebas,ego vero eum verulam capram oleres,am- 
exus tuos fugiebam.CEL .mala lepra te conficiat, $2 
ua fronte hec edixifti, impudens? Seponainus jam 
ludosiftos & verba jocularia;audi cu fil mi, &aufcul- 
ta.Quamvis enim alio fine vocata fim alio ventri, nó 
cu tamé cauffa fisut minus quod cupio efficiam. No- 
füctiamnum, fili, utbonz memorie , mater tua te 
mihi quondam obtulerit,vivo adhucpatre rum tuo. 
Quz cum ¿me aufugilles, non aliade cauffa finem 
vite dedit quamanxietate de fortis cuis, & infcia 
quo locorum vivetes,nequean füperftesadhuc elles 
quicquam certi habens; eam propter abfentiam tu& 
& ignorantiam fiamaliquot annos Sencétutis fua 
magno maerore & animi marftitia confecit. Cum ve- 
ro jam hinc migratera effet, mortemque imminere 
ccrto videretacceríivit me, &fecretum animi fui mi- 
hi crediditmihique onus velut hocimpofüirabfque 
omni quidem tefte, preterquam eo folo qui omnii 
cogitationum & operum infpe&tor atque judex eft, 
qui fcrutatur omnia cordium.penetralia , cumipfis 
vifceribus hominum, quem ipfuminterfe moritu- 
ra & me, conícium, ultimorum fuorum verborum 
tcftem pofüitmandans mihi te quererem, indaga- 
icm 


PonNOBOSCODIDASCALUS 39 
rem, 8cvelure tenebris in lucem reduceres cumque 
jam vuilitaris annos auigifles , &ineocffes ut vite 
tuc gubernanda preclle bono judicio valeres , cibi 
aperirem thefaurum quemdam reconditum, quem 
illacerto locoinclufiflet, tanta copia 2uriatqueat- 
gend , tantis divitiisuberem , utnequaquamo- 
mnes Calliftonis reditus cum eo comparari pof- 
fent. Quodquoniam fané? ipfi promifi , meque 
hac fponftone onere hoc aggravavi > fitque omni- 
110 fan&iffima & neceffaria res vita fundis fidem datam 
fervare magis ctiam quam &dhuc fuperftitibus , cum 
illi profe facere jam nihil poilint, dum te undique 
expifcari & ubi effesindagare non deftiti, multum 
rempotis zrifque etiam nonnihil infümfi , huc qui- 
dem ufquequo temporis articulo placuit illt (quio- 
maium mortalium defideria novic,juftafque optato 
petitiones exitu mactare folet, piaque opera ad fpe- 
vatum finem dirigit) re mihiiftc fifteres cum vix fer 
riusiam dies decurratex quoin urbe te hac elle ali- 
cunde docta fum. Sanc nou parum tibi condolui 
quodtantas regionesevagatus fis peregrinando nul- 
Libifixam (edem habendo, neque id ullo tuo com- 
modo , quineque mimos neque amicitiam homi- 
numexcellentium zetuleris, Verum effe ufüexper- 
tusillud Senece, Peregre viventes multa habere ho- 
fpitia paucosamicos, brevi quippe tempore nulli fe 
firma dile&ione jungere poffunt : Er qui in mul- 
tis locis eft, mullibi efl. — Patiter ut corporibus hu- 
manis prodefle non potcft cibus quí comeftus 
illico fe ejicit , neque alia res fanitati magis no- 
xiacft quam diverfitas& mutatio frequens dapium, 

4 uti 


40 C. Bar THI 


uti numquam volnus cicatricem ducit in quo mul- 
torum medicamentorum vires difcuntur, neq; fub- 
sicere le planta poteft (xpiustranfpofita: Nequeulla 
restam proficuaatque uriliseft , utftatim ubiadeft 
juvet, & virtutem fuamexerat. Hisde caulfis, fili mi, 
amove impctus juvétutis, &rc vertere füb inftruétio- 
ne & do&trina majorum torum. ad veram Rationem. 
Acquielce in aliquo confilio; & in quo poteris me- 
liusquam in voluntate mea? in mea dilectione ? in 
meo confilio» ad quod etiam morirurite parentes tui 
remiferunt.Etego infuper ur vera mater tua tibi in- 
iungojfub comminarione malediétionis , qua dicti 
tui parentes tibi me commendaverunt , fi ulla inte 
mihi non obtemperares; bene fervias ifti tuo hero, 
quem modo nactus es, eoulque donec ego aliud tibi 
confilium dedero; Verum non iftud cam ftulta qua- 
piam fidclirate dum imaginaristibi mobilem rem & 
vagam firmam effe atque ftabilem, fcilicet benevo- 
lentiam iftorum dominorum,ut nuncilli fant. Para 
ui cibiamicos,qua res eft durabilis & perpetua. His 
fidem ferva,in horum cultu conflans efto, non vives 
i(thicinfloribus,excute animo credcte vanis domi- 
noram pollicitationibus, quibus moris eft exfage- 
1c peculium fevisfuis profundis & vanis promiffto- 
nibus,inftar Sanguifugz hirudinis; educunt fangui- 
nem mileris,conviciis, iniuriis , bene merentesaffli- 
gunt,oblivifcunturfidelium minifteriotum , merce- 
demabnegant. Va te cuiin palatio aliquo fenefcen- 
dumeft! Vt de Probatita Pifrinaapud Evangeliftam 
fcriptum eft de centum in illam (e mittentibus, unú 
folum fanaffc.Horum temporum domini magis füa- 
rumrerum emoluméto ftudent, quam ut curam fito- 

rim 





PonNoBOSEODIDASCALUS 4t 
eum bominum habeantineque errant fanc: Ita enim & 
uifüb corum dominiisfunt, facere debent. Nulla 
hodic virtuti premia füperfunt, Magnificentiz ne- 
ino,nemo generofis actibus fade Quilibet illorum 
iniferc & fcelerate lucrum faum in fuorum damnis 
quericSicergo (uisartebus malá iam earum compé- 
fare jus eft cos, quietiam cum minoribus facultatib. 
finc addrrepotentibus illis coguntur, quibus ipfimet o- 
pus habent. Vivant ergo magnatum illorum& ifti le- 

ibus.Dicoid eum infine Parmeno, quia non de 
fihiloeftquodaudivi dominum iftum tuum fimpli- 
cium fervulorum egregium iliuforem effe, ab omuibus 
miniftrari fibi fine mercede cupit, Vide quid agas fe- 
dulo,credemihi,dom ipfius amicos tibi para, que res o- 
znnium in bac virá pretiofiffima eft, illam tibi amicü 
elle nequaquam credideris, raro diverfis ftaribus vi- 
vendi paranmicitia juncta eft, que equarum perfoua- 
yum condicionem querit. Cafu nunc nobisoblatum 
eft negotium, unde opulentiores omnes fieri poffa- 
reus, tu quoque in prefent re tibi confüles , Cererá 
illud,de quo dixi, optima tibi fide adfeivatur potiun- 
dum uuque Íuo tempore; illud tc infaper monebo, 
multum tibi prodelle poterit amicitia Sempronii, 
Par. Celeftinatotus horreo hzcexte audiens; ne- 
fcioquidfaciar 1 perplexibilem meanimi fecifti. Ex 
una partete velut matrem mcamgftimo , ex altera 
Herum mcum proeo qui eft:-Divitias equidem defi- 
dero,verum qui injufte & fcelerato animo ad excel- 
fa evadere cupit;facilius decidit quamad fcendit; nó 
cupioopes male acquifiras.CEL. Mihiira animus eft: 
Sivebene five tale parta fünt,quorum potiri poterisdo- 
mumtuam rapezcompleillam velad ummas u(que 
C ; tegulas, 


4t C. BarTHÍ 

tegulas. Pan.Egoverocum talib. nolim vitz focie- 
tatem habere; honefta mihi tes femper vifa eft, hilaus 
pauperies Super hectibidico quod egen: non funt 
qui panca pofident fed i li porius qui muita defiderant. 
Et proprerca,eciamíl plurima coritra inferas , nequa- 
quam tuam in partem confenfum dem. Vitam ego 
tranfire mcam fine invidia volo. Loca fola & afpera 
fine timore, fomnum fine tu muleu,znjtrias uim vetorfr- 
one, V im fine dehoneflatione, opprelliones cum te- 
fiftentia CEL.0 fili, bene dieunt prudentiam non in- 
venitt nifi penes proveétam atatem» tu veto admo- 
dumadhucadolefcentuluses. PAR. maxime fecuta 
efttranquilla Paupertas. Cx. Potiuseft quodego, 
ut provectior annis, dico, Fortunam adelle asidentibus 
infüper,q uis eft quiin Republica humana aliqua bo- 
na poflidet, qui vivere przfumat fineamicitiise Poft- 
quam,Deo ficgr atia.bona renes; non tantum fapisut 
(cias opus effead illa confervanda amicis; neque co- 
gitas familiaritatem cum ifto domino tuo tam te fa- 
cere incogitantem;Ego ubidico quo major eft For- 
cuna eo minustutaelt , &obidfeatra effe debetspro- 
prerea etiam amicorum quibuslibet in fortuniis, o- 
primum eftremediom. Etundemeliushoc tu the- 
fauro boni potiri poffis,quam ubitres forma amici- 
tiatum conciliandarum concurrunoÍcilicer,Propter 
Bonitatem, Vrilitatem, & Voluptatem ? Bonitatem 
vide, fodes,in illo quod voluntas Sempronii tue per 
omnia concors atque fimilis eft , confideta etiam 
quam virtutibus tuis penitus pares fint ill , quibus 
is compofitus elt. Vtilitas & emolumenta vobis 
in manu funt, modo fitis concordes. Voluptatem 


quod 








DoRNOBOSCODIDASCALUS 43 


quod attinet; equam eltanimis vos etiatn confen- 
tire ,uratads bonis & corporum decoribus facti e- 
ftis ambo ad exemplum paris puleritadinis, quibus 
quidem ambobas juventa fcfe magisjundtim dele- 
étare con (üevit quam anni jam vetgéntes, ficigitat 
parer capiatis delectationem pariter ludendo, ne- 
quidias machinando,veftita pulcro vos exornando, 
consedendo,bibendo, Amoribas indulgendo, pu- 
ellas ductitando. O fi velles; Parmeno, quam fua- 
viter vitam inftitueremus. Sempronius amat Eli- 
ciam cognatam Areufe. Dar. Areufz? CEL. ita 
dico ibi, Ateufe. P A n. Areufz que eft filia Elie 
Cr L. Argel que eft filia Eli. Par. Certum 

hoc?» " o 
Cr. Certocertius, PA n. mirificaroselt.Cez. 
Sed bona netibica videtur? Par. Non potlit mc- 
hor.C t £, Proinde ta fortunatus efle volesyvides hic 
qui te talem facete. poterit. P AR. Optima fide, 
mater, neminicicdo Ego. Cg. Culpa eff credo 
geomnibus error crederenalli, P A A. Dico Credere me 
iibi,fed non audere. Mite me. Cxr. O aium- 
nofearquefatuel. /Egroti cordis eff ferreformanz bo- 
niratem. Adedentulos copia opumi viétus venit: 
Dicas verum effe ubi minus invelligentie cft; eo pa- 
tiorem venire Fortunam, Ex ubi amplius judicii 
& Sapientiz, illic minus ete Felicitatis. Hic feli- 
citaseft. PA x. O Celeftinaaudivi ego ex majori- 
bus meis unum exemplum. Luxuria & Avaritiae 
multa mala facere; illique. debere nos converfari quo- 
rum farsiliaritas meliores nos facere poffit > £08 
autcm vitari , qui nobis meliores faciendi fint. 
Sempro- 














44 C. Ban vul 
Semproniustuus fuo exemplo mcliorem me non ef-. 
cict,nequecgo cjus vitia lanare cupio. Et pofito ur 
verbistuis morigerum me prebens;eo inclinem quo 
tu trahis (olus ego fcire iftud uolam,ut ad minimuta 
Péeptercxemplum occultum fit peccatum, Quod fi 
Romo voluptate viótus contrarium fe virtuti pofue- 
rir numquam quid honeftiaudebit. Cr 1. Abfque 
»rudentialoqueris. Nullius rei fine focio poffeffio. 
dulciscft;nece retrahas neque animum tabes, Na- 
tura ipfa quod letum eft fequitur triftia omnia fugit. 
Delectatio eft inter amicos in rcbus fcnfualibus ,8c 
fpeculatione mentium, Speciatim vero in recenfon- 
do & communicando negotio AÁmotum , & cxpe- 
ditiones Venerum:Hoc illa faciebanhoc mihi dicti- 
tabat talibus delicijs frucbamur, talicam modo pre- 
hendebam,hoc genere difisaviabao fic illa me mor- 
ficabacfic ego illam autem amplexabar > fic fefe illa 
mihi commodam praftabar, O quales quam dulces 
fabulx! quante qualefque gratie. Quam fuaveslu- 
di,qualia ofcula.Eamusillucredeamus iftuc, Veniat 
Mulica, feribamus & prngamus diéteria, (ententias, 
cantemus carmina ludamus, quales criftas reporta- 
bimus! quales cibi bz videntur litere.Iam illain tem- 
plumvenier. Cras mane domo exibit, perambule- 
mus ipfius viciniam. Vides hicepiftolam manu ipfius 
fÍcriptam! Eamus noctu Tenc tu mihi fealas ,cuftodi 
ortam: Quomodoillete fugiebae vide nitineriunr, 
Solamillam reliquit Revertere adeam. Redeamus 
illó.Hacpropter, Parmeno,mifera cft deleQtatio quae 
<unque fine focio.Per fidem,qui fidibus (cit illis ca- 
nercamar,he funt. delicie. Catera melius fciunt a- 


finorum chori inpratorum fpatiis. DAR .Nolo;ma- 
tef, 


'e 


PorNoñoscoDIDASCALUS: 4$ 





quo.PAn. Ia percita eft mater meaxlubium me há- 
bentconfiliacjus.Értot eft ttoncredere,culpa omni- 


pr&cipue ifti; quéintere(le mei probat uti confiliis 
hominem feniorib. 


fünt Pacifici,& filii Dei v ocat1 funt, Amicitia non re- 
fugiend + 


46 C. Bar THl 


fugienda eft, caritas frátres decer. Emolumentum 
cum paucis dividitur.Faciam ergo quod vult, obté- 
perabo illi, & dicta faceffam. Mater, non decet ma- 
viftrum irafciignorantiz difcipuli. Sin id faciat rara 
admodum Scientia, que tiatura communicabilis eft 
ful , & paucisomnino locis difciplinama fcquetur. 
Hacpropter ighofce mihi & impera; non enim au- 
dite tefolum volo auttibi credere, fed magai mune- 
ris loco confilia tua fequenda mihi proponam! Ne- 
que litác mihi quippiam Sapientiz aut Vircutis ad- 
(cribas:Litdes enitn & gratiae bonis adtionibus de- 
bite, non tam ad recipientern quam ad conferen? 
tem beneficium;pertinent, Imperaigitur, mandatis 
tuis (ab omni reverentia parebo. CEL. humanum 
efterraresbeltiale in errore pertinaciter herere. Tras 
que lactoranimi, Parmene,amoviffe ce telas illas a- 
raneolas ab oculistuis,cofque expurgatos huc con- 
vertere Sic par mihi ingenii fubrilitare , Tudicii cle« 
gantia » & Intelle&us acumine Patri tuo videris: 
Cujus perfona repraclentata nunc memoria mese, 
pios hos & teneros oculos inlacrymas folvit, quas 
largo imbre genibus meis defcendere vides. Sepe et^ 
iam ille, ut tu nunc, dura in conurariumargamenta 
dcfendit.verum non diu moratus, in veritatis fe ca- 
ftrarecepit — Per Deum, perque animam meam; 
dum modo ietalia loquentem audio > & in bono 
propofito conftantem auguror. Vrque in veritatis 
viam redu&us fis, gratulor, przfentem illum ocu- 
is meis obverfari autumo. O quanta viri fpecies, 
quat pulcro & mmmime fame confeéto corpore O» 
quod caput tam venerabile ! Sed taccamas de 

his 


PoRNOBOSTODIDASCALUS 47 


kis modo , eccum herum tuum appropinquan» 
[ego eccum & novum amicum tüum,Semproniurm!, 
dre majori opportunitate conciliatum relinquosduo 
euno.corde vitam vivendo , magis funt po- 


quipp : 
venies ad actiones pulctas, dz acatumreram incelle- 
étum. 


C Ar. Dubitabam, mater,ut mes me infelícitas 
ftipat,utromre vivam hfc inventurus effem. Sed mi- 
rabile magis videripoterit, me vivam huc rediiffe, 
qui rantum tormentorum à defiderii mei flammis 

atiam, Accipe minutum hocmunuículum de ma- 
nuejus, qu cum ifto vitam tibifüam Spefque omnes 
intuam deponit, Ckr. Urinaufcoaliquo vafe ,at- 
tificiofe & cum cura elaborato, manu fübtiliffimi a- 
licujus Artificis , Opus (pe fnperat materiz pre- 
tium; fic fplendidiores miki, quam ipfa tua hzc ma- 
gnificentia fit, Gratia & Amabilitas danus viden- 
tur. Erabfiure dabio tam celerata. munificentia effe- 
¿tum donationis conduplicavit:Ea quippe que pro- 
mifla exhibere producit , fpeciem negantis pre fe 
fert, & quodammodo liberalitatera fuam Peenitu- 
dinerevocaturi, Par. Quidifti dedit. Sempro- 
nie Sz M». Centumaureos, Par. hy>hy>hy 
Semr. Collocutaefteecum marer?. Par. Tace. 
cft, Par. Igitur quid inter nos fiet? PAR. uod 
tu volueris,etfi obítupeo adhuc. SEM P. Proinde 
tace. Ego te altero tanto magismitari faciam! 
Parmen. O Deus,nulla peftilentia sagis e 
ficax eft impedire negotium aliquod inimico do- 
meftico. 

CALLIIST.Recedas licet iam,materremruam 

familia- 


48 C. BanrHl 
* miliarer curas poftea huc edito ut & noftre opi- 
aleris domui, CE1: Deusteferven, Car. Ex illese 
:uftodiat. i 
ACTUS: IL 
ARGUMENTUM. 


cum Celeflina relidto Calliflone domum fuam. vediiffet, Cá 
s[lo cum fervo fuo Sempronto colloquitur. Cui quidem , ut ad 
olet eis qui enixce aliquid defiderant, omnis füflinatio tarda vi- 
lerur. Mittit igitur à fe Sempronium, follicitatum Celeflinam 
fier negatio cónfponfó : Interibi Callifio Go Parma 
Jolivelici murio fermo- 
Cinántu?. 
C ArLisrO. SEMPRONIUS 
PARMENO. 

Ai. Fráterculimeis centur aureos Celeltina 
dedi béhene fecii SEM. Vah. optime tu quidem. 
Przterquám éniri quod morbo tuo remédium hac 
pecunia redemifti, etiámi maximiopete éiftimationé 
tuá auxifti.Er qua alia de caus fortuna faveat mor- 
ralibus, quoque loco melius eius doña poni poie- 
xunt,quam tit co collocentur, unde Hortotis redeat 
& Aftimationis augmentatio ? Hzc quippe füriimd 
omntum invita bonorum merito ccnfetur,qua & i- 
ph Premium unicum & Merces Virtutiseft; & fic 
pro omnibus ejusbencficiis &muneribus Honorem 
Deorependünus;cum melior majorque res in pote- 
fate noftranó fit,Hunc utiacquiras ex maxima pat- 
te Libexalitas & Munificentia > animi generofi Co- 
mitos faciunt.Has thefaurorum in abditis locis con- 


ftipa- 


DonHoBOSCODIDASCALUS. 49 


ftipationes > &incubationes recondiiarum opum 
obfcurant ; cehebrifque & fordibus avaritiz ctiam. 
mentes mortalium inducünt, egregiis autern laudi- 
bus potiutitüt;& calo (ublimes hominum commé- 
dationés efferunt; beareánnix quamplúrimos For- 
tung munetibus.Quid juvattencre id,quodtibi pro- 
delle dum poffideturabnegatExtra controverfiam 
cibiaffirmo melius effe uti divitiis, fructumq; Opu- 
lentiz cápere,quàm illarum cumulos cotradereatqs 
poffidere/Gloriofa tes eft dare, miferà recipere.Quá- 
tomeliorpaffione e(ta&io, táto nobilior eft quipor- 
rigitquam qui capit. Elementorum é nnmero gene- 
rofiffimus eftignis, quoniàm, uti loquüntur, magis 
aétivis eft ceterisyinterque orbes celeftes & iisfüb- 
ditos nobilifimiusn locum obrinier, Affe verant nonnulli 
Nobilitatem exiftumationein effe quà meritis ma- 
jorum & Antiquicáte familiarum proveniat. Egodi- 
Co alienam luce te clariorem facere neutiquam poffe, 
fipropriam tu tibi nullam luces.Propterea tie te ma- 
gnum facias altitudine & claritate Parentum tüorü, 
quorum laus omnibúscelebratur,fed tuapte te Vir- 
cute illufttem reddere contendas;Sic adipiftere Ho- 
noris premium quo majus nonéft inter omnia bo- 
na hóminé ab extra ornantia. Hocnemo,malus um- 
quàm dignus fuit fed bonorum ea, qualis tu eshere, 
 mesces eft , dperfeóte virtutis poffeffione oriunda: 
, Nequeumquam ullibi Hzc invenietur quin Hones 
| & Admiratio hominum illam fequaturatque omni- 
bus bonis commendet. Proinde tu exhilata nunc a- 
'nimum virtute tuum tua, qui egregium decus Libe- 
¡ ralitate & Ma nificentia ifta confecutus es.Nunc ve- 
j romcum conflium eftconcedasin cubiculum tuum. 
; D & quiete 





5 C. BanTml 
&acquiete paullum te reficias,cum negotiutn iftud ent 
jis manibus creditum fit,quibus certo ex peditum iri 
confidere potes; vides quam principium felixfic, £&- 
nis ipfe erit fine dubio etiam felicior. Ereamas, fua- 
deo confeftim.Pluractenim fupra ifto tecum collo- 
qui cupio. CAL. Non vidéturinihi bonum cófilium, 
Semproni , me fodalitate aliqua exhilaráre pectus 
meum,cum illa fola ambulet que remedium malis 
1neis queri potius eritutcu illam comiterís,illam adl 
juves illiopitulerc,curn noris optime à diligentia il- 
lius Salutem meam penderestarditate penas augeri, 
oblivione defperationém me fecuniram.Sapicntia rta 
cor munitum tenes;Fideli animo, boba fragiferv ét 
tcauturtio. Hocte modo gereutin folo etiamafpe= 
¿tu tuo judicare illa de cruciabilibus meis tormentis 
offit , ignemque quocgo conflagro iu vultu gefti- 
bulquetuis ágnofcere, Hujus quidem flaminz vio- 
lentía tanta cít ut vix tertiam parte tormentorum 
meotum, & (ecretosanimi dolores enarrarcilli pof- 
fim,ita& linguam & abimum tuilti occapatós de feré 
jam confamtos deftinet: Tuinftar ejus qui liber his 
ficomnibus malis,laxare frena orationi poteris, & ré 
omnemilliedicete.SEM. Cupioire, here, completü 
quod mandafti,cupio & tecum ifthic manetesutfol- 
licita mentituz angorem cximere poffim. Timor 
tuus mihi cordolium facit,folitudinent tuam confo- 
lari velim, Confilium capete cum obedientia mádati 
tui volo quz ite rne jubet & Celeftinam officii (ui in- 
ftigare:Ác quomodo ibo? Solut te relinquam? At tu 
quando folú te vides,infaniétis verba loqueris, füfpi- 
riis,germtibus, male te habesat anifnum tuum ad- 
fo gis lucem times, Obfcuritarem fequerisfolitudinié 
que- 


PornonoscópipascAtusi $ 
“gueris cum finem dare cjulatibus & rnentis crucia- 
ribus Decebar,tu novos modos, nevas cauffas,dolos 
ribus quaiis,& cogitando malum aggravas» talibus 
quidem modis;at fiangorum & dolorum nondefi- 
nas,autimmoriere plan&tibus,aut mente movebere: 
Ei rei remediamaliud prefentius non habes quá ut 
femper tecá fit qui joculares fermones moveat, can- 
tiones ridiculas, verfus lepore amabiles,diéteria fala 
fa, hiftorias fuaves , fabulas venuftas, recenfeat, Iu- 
dant coram,pingant;Scribat »fingàt, omnia genera, 
emnes modos avocandi animi exquirat, ne dedas 
te atque implices obfcutisilliscogitationum tormi- 
nibus , quibusprimicum Amoribus tuis colloqui 
Sceuiras te externavit. CAL. fatue non uofti paená $e 
dolores levioresfacere,cauffatn illoruim femper de- 
flere? Quá dulce eft marftitia victis qu&rímonias tri» 
flitiz fü necteree Quantú malis demunbquantü res 
fpirationisanimo xgro afferunt fra&ta&imitus evul« 
fafufpiia) Quantü doloris furias fiftunt atq; conci 
dütlacrymis uberantibexpreffi gemituse Quantum 
eft qui raalarü rerü confolationes litteris mandarüt, 
Gnaliis reb. majoré vimadfcripferüt.SeM, Lege que 
apud eoídé fequuntur, verte paginas aliquot librorá 
vali invenies abiifdé fcriptum, q confidere rebus 
zempori obnoxiis, quarere materiá triftitige quae 
lefitgenus ftuldtig.Ec Matiasillesidolum amantiñiilo 
lud,deoblivionequod illius oblitus foret, conque- 
rebaturia contéplatione. Hac eft Poena Amoris;ín 
oblivioneremediá malorú eft;fuge dirigere calcécontra 
flimuli finge hilaritaré8Confilió,ita eris&hilaris,&e 
malú bonis aufpiciis conficies.Opinio fepe es mortali 
prolubítu quo vult trahit,nó ut veritatis conftantiá 

à Inutet, 


<a C. BarTul 
¿mutebled ut dominetur judicio noftro, fenfufque no 
ftros transverfos auferat. C A t. Semproni, quoniam 
folitudine mea tantopere afficcris, voca Parmenoné 
ut rnecum maneat,tu uti ha&tenus fuifti,in pofterum 
quoque bonic frugi fis , in fernitio enim fep; Domini 
ra mium vertitur. Bar Ego hic fum hete.CAL.Ego 
vero hic non (um,cum te non video.Nufquamtuab 
illa feccdas,Semproni, nec mearum resam oblivi- 
fcarisificcum bono Deo vade quoiuffüs es. Tu; Par- 
meno,quid tibi videtur de ifto quod hodic hic nego- 
tiumgeltum clt. Grandis eft dolor meus, Melibea 
alti animi,Celeltiña fapiens & bona Magiftra talium 
e xpeditionum.Non poflumus errare. Tu mihi cami 
approbafti cum univerfis tuis hoftilibus i illam fer- 
monibus: Egotibifidemadhibeortanta cft vis veri- 
tatis utinimicorum etiam linguas quo v elit obioxi- 
as imperio fio trahat, Et ita; cum tálisilla fit qualem 
zu mihi depinxifti,malo illi dare centumaureos quà 
alterialicui quinque. Par . Adhuc ploras? Nos plan- 
gimus &uftamurilli jain opiparum prandium de 
liberalitate hujus domi iftis ¿nus inftructum deglu- 
tiunt. C AL. Igitur quid tibi videatutParmeno, fcire 
elefidero,ne avertas vultum tuum,ne caputaliorfüm 
decliñes,verum ut triftis eft invidia, Mchitia finelin- 
gua, plus apud te valeat voluntás ipfius quam timor 
meus. Quid dixiftifaftidiofee PA n. Dico; here, ine- 
lius collocati poffe magnificentiam tuá in donatio- 
nibus & fervitiis Melibez praftandis,quam quodiil-. 
Tam ditas quam qualisfit ego optimé novi, & quod 
amplius magifque dolendum eft,tuo zrete ifti mon- 
fio captivum facias.CA1. quomodo captivum , fa- 
tue? Par. Quippecivendís & addicis libertatem uam, 
cui 


Porno oscCÓDIDASCALUS $ 


cui fecreta tua participas! C Az. Fatuus ifte dicit ta- 
men aliquid.Volo fcias,Parmeno, quod quando in- 
gens differentia eft inter eum qui rogatur, & rogan- 
 temipfum,vel proptergravitatem obedientiz& Im- 
perii,vel propter ftatus excelfitatem & generis ob- 
fcutitatem,uti nunc eft inter me&iftam meam domi- 
nam,neceffario arcenfendus eft Mediw, qui de manu 
velutin manum porrigat petitionem meam donec 
adaures ejus veníar,qua cum ego loqui fecundavice 
ut poffim,plane inpoffibilehabeo. Quod cum ita fit 
nunc dicas veliman factum meumprobes + Par. 
Probetid Malus Demon, CAx.. Quid dicis? PAn M. 
Dico,Domine,numquam unum exrorem errari foli. 
Etut vulgo dicitur, unum inconveniens portam aliis 
mille fequentibus aperire. Car. Didtumego probo 
quorfüm autem àte ufürpetur, non intelligo. PAn- 
Flete cauffaquod tu hortum his diebus Melibee in- 
ttavetis, fuga erar Falconis tui , Introitio illa horti 
cauffa quod illam videtis &allocutus fis. Allocutio 
illa & confpeltio gencraverunt Ámorem, Ámor tua 
tormenta parit, Tormentailla judicium & mentem 
tetuam cumanimá 1pfa & omni fubftantia peffüm- 
dare facient:Et quod pejus cader,bona tua venientin 
manus avdelionis iftius anus, que plus tribus jam vici- 
buspublice fub carnifice infamia notata cft. CA .Per- 
ge»Parmeno,optime elt,placer hoc magnopere quo 
tuchim magis illam diffamas eo mihi melior vide- 
tur.Convenit certe tibi mecum; dic quarta etiam vi- 
ce infamia notam ferat. ene fapis tu;abfque dolore 
fabularis;nontibiiftud dolet , fed mihi.Parmeno. 
Pax. Malo, here, iratus mihiconuitiere, quod ubi 
non placentia proferam, quam Penitentia ductue 
. 3 fidem 


$4 C. Ban vul 


Fidem meam damnes, quodque bono confitio tibi 
nonadfucrim.Perdidifti enim jam Libertatis tua ti- 
tulum quando voluntatem tuam in captivitatem des 
difti.CAr. Fufles querit iftc verbero. Dic fcelcrate fer- 
ve, cur maledaci illam quam ego adorozEr quid tibi de 
honoteaut Exiltimarione cognitum este poreft=Dic 
mihiquid cft Amor» In quo contifti háehs fcrvi- 
lis? Ac mihite pro fapiente venditas. Nefcis primum ad 
ffulticium gradum effe vidcri fibi quem faperc ? Si eu 
quicquamardenciómi hujus ignis fentiros , quo fa- 
gittz Cupidinis mifero cor mihi transfixerunt, aliam 
aquam,quam (uffunderes incenfo animo, quareres. 
Propinquum me. Sempronius faluti mea pedibus 
fuis fecit; removesaltero táto longinquus lingua 
tua vanifque fermonibus: E ingebaste fidelem, ettar- 
€tuscras mendaciis,teceptaculam maliviarú, ipfum 
habitaculum es & domus ropria Invidiz, qui infa- 
mando anum iftam five veré five fallo Amoribus 
meis diffidentiam iniunxiftifciens iftam meam varió 
macftitiam & fluctibus mariuis pares animi turbas, 
ratione minime regi poffe,non quaere admonitio- 
nes,carere confilio. Et fi aliquis tale quid illi' afferre 
voluciitminimeex fundo ipfo malum curet, quod 
tollinifi vifceribus ipis, quibusad fixum cft , minu- 
tatim dilaceratis,non potlit.Sempronius & abitum 
füumifthinc, & demimanfionem ifthic metuebat. 
Egontrumque juffi;nunc fero laborem & molefliá 
tam abfentiz ejus quam tueprefentiz. Optabilius 
erat manere folum quam cum malo. Comite eflc. 
Par «Domine nihilicft fidelitas quam timor mali in 
Levitatem convertere poteft: Maxime ubi fervus cá 
hero tuo agat quem dolor & affectio denatralifto 

judi- 





PORNOBOSCODIDASCALUS f$ 
udicio transverfim raptum diftiner. Abducendum 
eftoculisvelum illud ceciratis,ignes iftimomentanei 
tranfvolent, tum.cognofces amaras meas motiones 
smeliores ele nlcushos horridum curare quam blá- 
da verba Sempronii,que quidem materiam cibum- 
que ignituo injiciunt,afflanc vim flammis tuis;Amo- 
rem umm fufcitantinftaurant fervoremsaddunt pa- 
bulum doloribusquicomodo non defiftent prius 
quam in cineremte redegetint. Car. Tace Tace, 
perdite. Mihi dolenditihi Philofophádi ficfinis nul- 
Tus veniat. Non feram te amplius, Iube Equum mi- 
hiparent,benc cingant;benc poltant, bene mundent 
omnia , Sedet Obequitare domum Dominz mez 
Par. Heus vos.fetvi! Nemo famulorum domi cft; 
Mihihocnunc incumbit. Certe conditio jam noftra 
deterior fiecurandis equis abhinc addicetur.T. Se- 

. code. Malemibiconfuluerant compatres má &c. Adhinnis 
tu, Domine Caballe? Non fufficit unum "Zelotypia 
furezc deminoftra? An & tu Melibaam peris? CAL. 
Produceturhodie ifte Equus? quidagiss Parmeno? 
Dan.Eccumiillum hic Domine, Sofia non eft domi. 
CAL Tene ergoiftara  flapedem.Diduc amplius valvas 

: hujusporta-Et cum venerit Sempronius cúilla ma- 
zrona die exfpeétent, illico ego revertar.Par vel nú- 
uam Illuceas cum malo dgmone. Ut vos dicitefto- 
lidisillis quid utile ipfis fit, nolent vos intueri odio 
amplius : Iftum fi quisnunc telo aliquo in calca- 
meis fixerit , plus cerebri inde exeat quamfi ca- 
put ruperic. Et quid mea attinet ; fine egregic 
te Celeftina & Sempronius concipilent. O me 
infelicem propterea. quod. fidelitatem fcrvo , ma- 
lumhocpatior. Aliis lucro eft malitiaífua , ego 
D A4 per- 


56 C. BarTHI 


perdor quía bonus fum, Talis eftnunecurfas huma» 
haramrerum. Ibo &ego communem exinde viam 
quoniam video proditores vocari fapientes, fideles 
fatuos. Si credicero Celeftinz cum fuis O&toginta 
annisCallifto me malé non traCtabic. Verum hoc mi- 
bi deinceps pro fpeculo & exemplo cum eo vivendi 
erit.Si dices 'ergrecemur, Idem ego:Si domum de- 
ftrucre volet,a pprobabo itidem, $1 bona fua omnia 
fiam me inijcete;apportare ignem. Deftuat,tumpat, 
confringar,damnis & excidio omniainvolvat , det 
que pollider,Leonibus,Lenis,Ego meam etiam par- 
tem Inde videbout abítraham: verü eftenim quod 
dicunt, verfo rivo predatam euntpifcatores.Et qunr- 
quain nimis canum eft molitori. 


ACTUS. III. 


Semproniw Dourtem Caleflins veuit eam more accu[at. Con- 
fitltatur quomodo ngotittm Calliffonia d Melibes conficipo[-- 
Fit. Supervenit in finem Elicia. Celeffina demum 
Pleberii it. Manct Semprouine 

cun Elicia. 


SrMPRONIUS  CELESTINA, 
Er1c1A. 


Uan r uuinfumcttemporis capra ifta barba» 

tat Certe cum veniret non tam tardo gradu erar, 
Peaimisfolute fractos amát lacertos. Audi, Celeftina, 
parumequidem promovifti.CEz qua gratia huc ve- 
nis,fli.Sem. Agrotusifte nofter nefcit quid petat, i- 
ple fibinon fufficit manibus füisiratus eft,quod ad- 
ftrictio. 


PorNoBOSCODIDASCALUS $7 
» 


ftrictiores (int videlicet, Timet negligentiam tuam, 
fuam avatitiam accufat, & parcitatem quod amplius 
pecunie tibi nón obfuderit.Cr1 . No eft res magis 
peculiatiter propria ei qui amat quam impatientia, 
Omnismoraillitormentameft. Nulla nec minima 
quidem ralibus rolerabilis cft; primo momento ad 
effc&tum ducere cogitationes fuas volunt: Prius cé- 
clufüm volunt videre negotium quamincipi poteft, 
Precipueautem novitii ifti amarores,qui ad quodvis 
Terriculum evolantfine confilio, (inc perpenfione 
damni quod hamus defidetii ipforum attrahit mixcii 
confectioni&exercitio defiderii ipforum perfervos, 
aliofque hominesquibusinnegotio ifto utuntur. 
Sem. Quid de fervis dicis, videtutex fermone tuo 
concludi poffe damnialiquid ex prefenti negotioad 
nosredundaturume velut fcintille ab hoc igne refi- 
lientes nos cremare veniant? Potius ego malo De- 
moni relinquam Amores illius vr primumhinc ma- 
lialiquideruperir, nequaquam ego ipfius fervitium 
morabonnec falem ejus deincepslingam. Melius eft 
fervitium hoc perdere quam uti id fetves, viram im- 
pendere. Tempus me, quid facto opus fit, edocebir. 
Certé priufquam cadet univerfam ; indicium fature 
ruinz dabitsut inclinare fe ante cafum edificia folent. 
Siidem tibianimus,eft,mater,nos nobisá damno ca- 
veamus,cetera,uti poterunt,cadant.Si eam hocanno 
non tencbir, potiatur altero.fi neq; hoc,plures efflu- 
ant,fi neque (ic, numquam pernos quidem, Non eft 
restante initio difficultatis , quam tempus facilioré 
& tolerabilem non faciat. Nullum vulnus tantum 
malorum dolorum fert;ut non cum tempore coram 
vehementia fubfidat.Nulla voluptas tam dulcis cui- 

5 piam 


$8 C. BanTHÍ, 


iam obtingit ut non amaritudinem temporis lon 
gitudoilli invehat. Malum &bonü;Profpera, Ad yer» 
faque Fortune, Gloria & Dolor, omniacum tem- 

ore perdunt vim quam initio ubi contigere cuipiá, 
habuerant.Proinde quz mortalibusadmirationi ac- 
cidunt , quaque füntlongeantc defiderata cum in 
poteftate füerunt, oblivioni data, tranfcunt, Singulis 
diebusnove res vifi & audituiobveniunthastran- 
fimus pone nos relinquimus, Tempus adedit, dies 
confumit, & uc obvenire ezdem denuo poffe videá- 
tut, efficit; eftimationemarque admirationem illis 
omnem demens, Quantumcunque admiratus fueris 
cum quis dixerit, Terra concutitur, aut aliquid fimili 
modo Pavefaciens,cum dictum erit, oblivifceris;Pa- 
siter fi audies, Flumen mirifice fc effundit, Cxcushiz 
hactenus jam videt; mortuus e(t parer tuus, Cecidit 
fax Celo,Granata devicta ef; Rex hodie urbem hác 
intrabit, Turcorum ex ezcítus deletus eft, Cras Ecli- 

(inSol patietur, Ponsifte elevatuscft, Iftejà factus 
e(t Epifcopus:Petrus furto fua omnia amifit, V.nius 
füfpendic fefesquid mihi dices? prater hoc quod tri- 
bus diebus elapfisaut fidenuo ei. obvius fueris qui 
nunctantatibi narravir, nemo jam fupererit cui mi 
tabilia omnia ifta videbuntur: Omnia hujufdem có- 
dicionis fant;omniaeodem hoc modo tranfeunt, or 
mnia oblivioni fe mancipant, omnia àtergo nobis 
manent.Sicitaque esit & Amor hicheti met , quo 
longtusibit,eo magis immi nuetur,Longa confueta- 
do feritatem omnium dolorum manfucfacit, In ni- 
hilum redigit & confumit omnes Uoluptateis,com- 
munia & ufitata facit omnia miracula. Vzilitatem lu- 


crumque noftrum inhíemus dum malum apud ilt 
fervet, 






PorronosconDID' $9 


fervetetfificco pede illi remediari polfimus;quod o- 
primum eftfieridebet 5 quodfiid fieri non poterit 
paullatim illiindignitatem rei $e Melibez avet ifüm 
animumrigoremque indicemus, i malo ejus cómo- 
dum noftrum quxrétes,praftat enim maleaffici do- 
minum,quam periculo fe objicere fervos.CEL.opti- 
mefermocinatuses, Tecum fentientem me habes, 
tuaque fententiam meam confirmafti, Verum omni> 
notamen,fili;neceffarium eft bonum Advocatü bo. 
numqueProcuratoremlaboris, nonnihil negotiis 
interponere, non fatigari , dum judicium pendet, ur 
inveniat quod caufam (aamadjuver, fingere argu- 
menta, Rationibus compofitis adelle, Saphifticis et- 
iam ftrophisactus omnes inftraere, ire in lus, redire 
ex Iure,mala judicis verba audire nó derreétaros pré- 
fentibusomnibusre ipfa demonftrarequanta fit of- 
ficii fui dif&cultas,neque per ludum fcfc conftiturum 
pretium indipifci?Sic certatim accurzent con(ulto» 


- res litesfiras exfequendas offerent, hon fccus atque 


ad Celeftiná nuncamatorüchoti.Sz m. Fac uti lubet 
nonn.hoc primum eft negotiorü qua exigenda fuf- 
cepifti.Cnt. Primum, ais,Sempront: Paucas tu vit- 
gines.Deo gratias memini, per hanc civitaté videas 
qua officinas ad mercé venundandá füá;aperuerint, 
quatum egofufis nonprimum filü decerpi fecerim, 
Cü primum infans puella in lucem piognata elt,ego 
nomé cjus in tabulas meas refero, &hocideo ut quot 
retibus meis exfilice poffinmemori& inire habeam. 
Ecquidarbitrabere.Semproni;poterá ego victü mihi 
de vento pararezN& que alia hereditas fuitdegoa- 
diverimeNum ali domum;agrum, aut vincá habeo 
qua mealac Neff aliam fubflantió quam ego pollideá 

quam 


6o ^O. BAnTHI 


quam que patra mihi hujus generis officiis? Vnde eft 
quod edo,quod biboeunde calceatui & veftitui pro-- 
fpiciozIn haccivitate nara fum, in hac educata, ho- 
noremexiftimationem & famam confervavi, uti nc- 
momonnoyit Numquid igitur nota non füm ? qui vel 
domum meam vel nomen nefcineo ipfo indicat pe- 
regrinitatem fuam neque fe ab ca excufare potcft. 
Sem. Dic mihi mater, quid negotii habuifti cá fodali 
mco Parmenone ; cum ego Calliftoncm pecuniam 
promtum fequerer? Cer.Enarravi ipfi & Curam 82 
Curz pretium & uti noftro fe Sodalitio adiungens 
plus lucri fadurus (iquam deftulticiis illis fuis quas 
hero fuo inculcaret, Vt fic vivere pergens inops, in 
perperuisa domino injuriis, vitam degere cogatur, 
mutaret potius confilium nec fe fanctum faceret tá 
vetula cani ut ego effem. Vocabam ipfi in memori& 
qua fuiffecipfius mater, qná de cauffa non haberet 
vituperare inftitutum vite mee; dicturus quippe ma- 
lain memeumque vivendigenus,fciret convitia illa. 
priusquam ad me vcnirét per latus matris ipfius trá- 
fitura, SzMr. Tanto ergo tempore istibi notus fuit, 
mater? Cer, hanc Celeftinam vides qux nafcentem 
illum vidit, & educationi ejus adjutrix perpetua fuit. 
Mater ipfitis C» ego unius digiti ttnguis c artictlus eramus 
Ya meoptimas mearum atti, quasteneo, edocuit, 
una eratambabus menfa,unus le&tus;junctim lude- 
bamus,deliciabamur, confilia omnia & conclufio- 
nes negotiorum noftrorum inyicé participabamus, 
domi fori(que,uti dux vere germanz. Nullum illa 
nummum lucri faciebat cujus dimidiumad me non 
erveniret,non viverem ego toties decepta,totiesir- 
rifa, illa mihi fuperttes effec. O mors, mors,quam 
multos 


PorNOBOSCODIDASCALUS 6t 


nultos fpolias chatiffimis fuis fodalibus! Quam mul- 
tis contlia omnia abrumpit deteftabilis tuus füper 
adventus! Siunumaliquem hominem páullatim vi- 
vendo fefe confümentem,fini natu£ alinoi fubducis, 
alios mille contra mediis fuis diebüs eximistempuf- 
que decurtas: Si illa nunc fupeteffet non ego nunc 
fola, fine fidelifocia, huc illuc difcutterem | Bene 
quiefcant offa illius, fidelisamica, optima focia mea 
erat,numquam cujufquam tet làborem foli mihi in- 
cumbere paífa cft,quin manum inanui fuá mex fub- 
jiceren& auxilio prafensadeffer.Si ego panem affer- 
remilla cum carne aderat, fiego menfam ponerem, 
illajam mantile pataverat. Non etat fatua, imagino- 
fa faftuofa;ut hodie tales fünt mulicres,lra felix fit a- 
nima mea utaperto capite ad extremum ufque civi- 
tacisambulabar,vini vittum manti tenens,neque to» 
ta illa via quiéquam mali audiebat deDomina Clau- 
dina; neque jurare detreótem; nullam tota urbe pe- 
jus vinipretia noviffe, ut &alia venalia mercimonia. 
Cum putares vixeo appuliffe quo iter inftituerat, jà 
illa revería erat. V ndecung illam invitabant, fecun- 
dumamorem quo omnib. commendata erat: num- 
quam de quoquam loco redibat non octo decemve 
ferculis onufta,unum vini congium ventre, alterum 
vitro in manu referens. Sape ipfi tres vel quatuor 
frumenti medimnos credebant, velut pignori gran- 
dem argenti maffam dediffet. Verba ipfiusarrabonis 
aurciloco erant in omnibus tabernis, Si junctimam- 
bularemus perurbem ; quocunque vellemus.quo- 
cunque nosloco fitim fentire contingerct, intraba- 
mus oenopoliajillico dimidium vini congium poni 
| jubebacucos aridum aliqui madefaceret, neq; pro- 
pterea 


el C. Ban rni 


terea quifquam illi veftimentorum quid detrahex 
at; altim nomen ipfius tabulis debitorum infcribes 
bane.Si talis nunceller filius ipfius, ita fpoliaremus, 
quantum in me forct herum tuum, ut ipíe ne plumá 
quidem de tantis (uis bonis fibi fervaret,&nos omui. 
bus miferiis uno hoc negorio exfolveremus. Verum 

Ego inpartes cum meas trabam, vivos ego eum tes. 
fetamin numerum meorum.SEM;Et quomodo hoe 
effe&turam peras? E(tenim nequam & a ftutus fur. 
cifer! Cr. Contraiftum pone duosalios etiam aftu- 
tiores.Dabo ipfi fruendam Arculam , »rii illico mos 
ftcorum hominum. Debit nobis fpatium rendendi 
retia noftra (ine omniimpedimento , ut illos aureos 
Calliftonem prolubitu junctim emungamus: EM. 
lgituraliquod effeCtaram tein hoc Melibex Amo- 
rüm negotio arbitrarisaut jam manüm applicare pos 
tes? Cer. Non el Chiruzgus tamartificiifüi. fciens, 
qui primo intuitu aut actu vulnus co afanet. Quod 
prefenti ego locoin his rebus video;dicam tibi:Me- 
libxa pulcra eft.Callifto ftolidus & prodigus. Htum 
effundere multa non gravabir,neque me in eundo& 
redeundolaborum tedebit. Pecunia nobis veniat, 
imancar negotium nobts creditum quo loco poterit. 
Omnia poflunt nummiFrangit rptsficco pede fluvi- 
ostranfit, Noneft tam editus ufpiam locus quema- 
finusauro onuftus non afcendat; Stultitia & Amor 
Calliftonis fufliciunt perdere ipst;& nos bearc.Hoc 
elt quod fentio hoc el quod meliorantumeftquod 
novi deillo &z deillá Hoc et quod nobis emolu- 
mento futurum fpero. Nuncdomum ad Pleberium 
me conferam; mane tu ifthiccum boro Deo: Meli- 
baa ifta quamvis celío fit ariimo non eft prima cun 
. V omtil 


DonwoBoscopniDASCALUS $3 
omnifaftu ño, (ita Deus voluit) cui ego expectorem 
füperbas illas $2 generofas, fine mente tamen, craca- 
tiones. Delicatidagannitrites omms funt. y poftcum una 
modo vice Ephippium dorfo admiferint numquam 
farisfieri illis porefh,nemo campus fatisamplusad de 
fideria carum decurrenda.Marientur prius quam de 
farigentur. Si noctutnum iter infiftent;numquam 
Aurommredire volent , Galles canentes exfecta- 
buntur , ancddici illi vocando affentiri videantuty 
Horologiis mala verba ingerús quod horas brevio- 
res precipitent, Aftrologa effe volunt, Capellas 8 
Sepremerionesamant, lam cum vident prodire Iu- 
bar prima dicí,anima ipfis depectore fimul prodita- 
£a videtar; Clarizas folis tenebras cordibus ipfarum 
inducit: Hoc iterego ambulandonumquam fatis de- 
£ffa fuijnumquam faigatam feni, Nunc quoque, 
quantumvis vetula fim, Deus novit quam bone fru- 
gi fit De(iderium meum: Quanto magis eftas cé feas, 
qua ferventfine igne ? libettatem fiam primo am- 
plexuvendunt, Rogant rogaturos , "Tormenta non 
magis inferunt quam patiuntat : fervas le corum 
faciunt quorum erant modo Dominz. rumpunt pa- 
xieres , aperiunt feneftras , fingunt infirmitates, 
portarum obices & fufientacula ferrea olco ínun- 
gunt , utfne ftridore $ fiepitu. aperiri valeant: 
Non poffüm tibi minimam partem enatrate plu- 
zimorum facinorum que illas facere cogit dulce- 
do remanens de primis füaviis illius quem amant. 
Hoftes (ant mediorum Ámoris temporum ; Subito 
ad ultimos ejufdem terminos tranfeunt : Sex. Non 
intelligo ego ifta facinora , mater. Cer. Affrmotibi 

ones 


64 C. BarTHÍl 


ones mulieres aut perdite amare cos à quibus diligune 
turaut fummo eofdem odio profequi, Ita fit ut cum 
volentes contemnuntur , facerc non pollintquin 
franaterribilibus odiis laxent, Hec ego cum certo 
cogoita habcam,magis avimi firmata domum Meli- 
bz peto,quam fi jam in poteftate mea ipfam habe- 
rem:Nonenim ignoro eam, cul ego nunc fupplico, 
ad finem me rogaturam,& quamquam principio fe- 
ram fefe facictminabitur diris invehet, ad excremü 
blandietürmulcebittebonis verbis, Hic mecunt 
habeoalíquit linei filiin manca, cum aliis que ubi- 
ue mecum circumfero, ut occafionem mihi venié- 
i,quocun que cupio,conficiam > etiámfi nemome 
ante hac videriteorúm hominum; namfi femel tan- 
tum loquendimihi poteftatem fecerinr, jám talem 
eícamillisobiicio, ut non poflint quin ulterioribus 
fermonibus meisaurem probeant. Semr. Egotibi 
fuadcam,marer,bene & circumípeéte te hoc in ne- 
otiogeras;quandoenim principio negotium clau- 
dica vix in finem firmis poplitibus conftabit, aut e- 
rigetur commode: Cogíta patrem Melibra; homo 
elt generofus & ftrenuus,mater magni animi, & f- 
lic amantiffima,cu tantum nó ipfa Sufpectio cs. Me- 
libzaillisunica eft , hac male habente omnia ipforü 
bonacum Speipfa vacillabunt, cum hzc conlidero 
ego totus trerno;non ede lanam lucracum & cate redeas 
fine pomis Cz1 Quidais;plumas filii Ss». Vel & 
imp umats,mater,quod fit etiam peius Car. Certe 
bona fide malum te rebus meisadjutorem fümfezim 
fijamineofis ut Celeltinam tu docere velis, Cum tu 
nafcererisego jam cruftam panis comedebam:Bonú 
tu Vigilem nocturnum praftaresaut Speculatorem, 
qui tan- 


PoRHOBOSCÓDIDASCALUS 65 
Qui tahtum aügureris, Se füfpiciónes omnes eventi- 
les.Sem. Ne mireris fupet tinioreimeo , mater, Có- 
munisifta humanitati códitio eft, quod maxime de- 
fideras minirne fecurum re ful potiundi faciet: Pre- 
cipe in hoc negotio & tuum $: meutn malum me- 
tuo, defidero hinc lacrum;opto bonum in finem có- 
filia procedereNon rantum quidem ut cruciatu (uo 
herus meus levetüt;quantum ut ego egeftàte&cindi- 
gentiaexuar & hoc pactoego plus contrariorum in 
cidentiú video rüditate mea quam tuslicet vetulata- 
lium magiftra, & exaétrix, 

Ez. Signo mecrucis muniam, Ícribamlineam in 
aquam, quid hoc nova rei eft, Semproni! venire te 
bisuno die domum ñoftram. Cen. Tace fatua, fine 
ipfum. Aliud noshegotium perimus,quodqüe expe- 
diri majorisintereft. Dic mihi,nemo hiceft qui me& 
opem pofcat? Abiitancilla que fervulum hicexfpe- 
abate Ez. Illa quidem, & ab illaalia hic fuit, quz iti- 
dem nunc quoqiie abiit. C£ x. Vero > & non fruftra 
quidem.Er. non,bona fide mea, neque Deus hoc fi- 
verit:verum eft diéberiums Quamvistardead(it;bene 
tamen venire,cui bona fortuna non defi! Cer. Tu 
vero adícende illicoin fupreraum domus folarium, 
& defer huc vafculum olei ferpentini,quod invenies 
colligatum fune quem de campo ego apportavi pri- 
die no&u cum plueret& tenebrz fpiflee forent fimul 
aperiarcarn lineo filo plenam , inibi ad manum de- 
xteram offendes cartam fcriptam fanguine velperti- 
lionis,fubreralam illam Dracunculi quem heri exÚ- 
gulabamus: Vide ne profündasaquam roris Majalis . 
quam condiendam mihi attulerunt. Eric. Mater nó 
eft eoloco quotu dicis, Numquamtu memoriá fer- 

E vas c 


66 C. Bax ruft 


vas übires tuas depofüeris. Ce. Ne me vituperes 
tu ob defectam fenectutem meam; ne me contem- 
nas,ne me infimules,Elicia:Nete proptecedtam ma- 
gnam facias quod Semproniustuus ifthiceft, meille 
confiliatriceni tagis expetit quam te amatricem: 
quantquám tu illum pereas ; Confettein conclave 
unguentorum,& in marfupio de pelle nigrafelis fa^ 
Eto, quo oculos lupe te injicere mandavi; inverties; 
affer & fanguinem hirciné, & aliquid pilorú de bar- 
bis cjufdé, quos tute illi przzcidifti.Er.Cape ecca hic 
que pofcis mater. Ego adfcendástequarur Sempro- 
nius. Cex.A djuro e triftitiarum donne, Pluto, Im 
peiatorinfernalium abyfforum, Princeps Aulz dis 
natorum, Arbiter fupreme horrendorumSpirituum, 
Prefes fülfureorum ignium, quosfervens. /Erhnas 
crater proje&tat, Gubernator & dire&tor toxmento- 
rum & tormenta infetentium animabus peccatori, 
Rex trium Furiarum, Tifiphoog, Megera, atque À ^ 
Icctus: Magifter omnium atrarum rerum Regni Sty- 
gis &Ditis,cum omnibus fuis lacubus & Vmbrisin- 
fernalibus,cui paret litigiofum Chaosfubfunt voli- 
res Hatpie, cum omni exercitu horrédarum Hydra- 
rum; Ego Celeftina tua notiffima clienta te adjuro 
per víctutem & potentiam rubentium harum littes 
rarumjper fanguinem nocturna hujusavis,quo con- 
fcripte funt, per vim & poteftatem Nominum ifto- 
rum & fignorum; quibus hec carta exararacít , Per 
dirum virus viperarum iftarum, unde oleurn hoc ex - 
pefum eft; quoque egoflaiffa inunxi fine mora vo- 
untati mea obtemperatarus,in huc te licía involvas, 
in hiscommaneas, ne imo quidem momento difzef- 
furus donec Melibza, prima quà poterit occafione, 
tcemat, 


PorN0BOSLODIDASCALUS 67 


té emat, & ifto filaméto ita intricetur,irretiatur, illan 
queetur, ut quo magis iftud afpiciaeo magis fenfus 
& corejus concilietucmihi , & petitioni meeaffen- 
Íüm effcctumque det. Tu illam involvas crudo & 
forti Amore Calliftonis, uti omni honeftatis memo- 
ria projecta,totam fefe mihi aperiat, & legationem 
mihi meam uberi mercede compenfet. Hoc fi fece- 
ris, quicquid tu contra volueris, me roga. Quod fi 
nonillico imperata exfequeris, capitalem metibii- 
tiimicam pron(itio, feriam immilfis folis radiis tene 
brofos tuos carceres, & fpeluncarum abdita horren - 
da parcfaciaim;accufabo ctudeli mente continua tua 
mehdacia , comprimam atque excatnificabo diris 
ineis verbishorrendum nomen tuum; Hctum ite- 
£umquete adjuro. Sic fidens magnz potentiz mex: 
abee cum filamento hoc meo,cui teyuricredo,inyo= 
lutum porto. 


ACTUS iv 
ARGUMENTUM. 


Celefliiva duin coit in via fücum ipfa loquitur, donec ad oftium 
domus Pleberi enit. Offendit illic Lucretiam , ancillam Ple- 
Veri, quam alloquitur. Mater Melibee Alifa, colloquentes Yin 
dens[cifatata que fit Celoflina,intro illam vocat. Acer» 

itur aliovfuin mijjo nuncio Alfa Exit domo: Ce 
leflina cum Melibea fola velitta 4- 

peris el canjes legarión — 

nis fue. 


. Es CELE: 


63 C. Bartual 


CCELESTINA. LucrEeTIA. ALISA, 
MELIBA As 


nc cum folaambulo cante confiderabo quod 

Sempronius metuere dixit fuper legatione hac 
mea. Res énintHon fatiranimo expenfe & confidera- 
tz, quamqúam nonfarooptatum finem. tangant, 
ut plurimum tamen incertos effectus habent 
intenta & preffa perpenfioraró caret optimo fructu. 
Erquamquamilli ego talia confcífà non fim, poterit 
evenire ccrte ut hic meus ad Melibzam acce(lus pef- 
fiineaxcipiatur,& cgo difcrimen vel vitz ipfius fub- 
cam;vel fumma cum ignominia propellar,(i occide- 
remenolueriot utdiris modis verberent, aut flagris 
concldant,ita amarum mihj faerit pretim centum 
iftorüaureorum. Ab miferam me , quibus me plagis 
involuilut diligensatque efficax alienorum negotio- 
rum videar,me ipfam in fummum periculum conji- 
cio! Quid faciam vitz mex,erumnola! Necretroce- 
dédolucrabor quicquam,necperfiftere incepto pc- 
ziculo caret? Igituribo!Sedanrevertar potius; O du- 
ra & incerza perplexitas! Nefcio utum fit melius:In 
audendo manifeftum difcrimen efbjinignavia & ti- 
more ignominiofa damnofitas! Quorfum ibit bos a- 
randipigens? Vtraque via profundas lamas & peri- 
culofasinterrupti itineris moras oftenat/ Si infurto 
deprendar certa motserit,vel ut benc negotium ca- 
dat,infamia publice notabot.Si retro co, quid dicam 
Sempronio? Haccineerattuailla decantata poten- 
tia hzcefficacia tanti negotii;hec Sapientia , Confi- 
dentia Aftutia,Sollicitudo? Herus vero illius Calli- 
fto quid dicet? faciet? cogitabit > Quidaliud quam 

meras 


PonRNOBOSCODIDASCALUS 69 


merasapud me deceptiones effe & fraudes? quodq; 
ego Melibaz arcana ejus & velutinfidiasaperuerim 
ut contraria parte plusad me lucri rediret,ut preva- 
ricatrix,(1y-operta falfimoniis? Vel fi imimicg fe co- 
gitationesipfinon objecerinsclamabit, vociferabi- 
tur inftaramentis,in facien mcam peffimis me con- 
vitiis diffamabir, mille malos fücceffus excogitabit 
quibus confilia mea ipfum implicaverint, dicendo. 
Tu, exoletum proftibulum,cur tormenta mea polli- 
citationibus tuis majora feciftiz Falía. perjura, lena; 
omnibusaliis pedes & operas habes;mihi folam lin- 
guam vendisilliseffectuades, me di&teriis & fabu- 
bulis ducis. Omnibus caterisremedia habes.mihi ze- 
gritudines doloribus cumulas: Czteris efficax , mihi 
ignavaatque nullius pretii esaliis lux ex teoritur me 
tenebtis obfcuris damnas. Er cur te mihi defloccata 
proditrix;ingeffilti? Oblationes tue Spem mihi feli- 
cem propofüerntSpes diftulit mortem meam:Pro- 
tulivitam,meam , hilarismihi hominis vices fumfi, 
Nuncaliter cedente negotio, nequete Pane neque 
medefperatio umquam deferent.Igitur quid faciam 
perditae oiVtrobique mala fortuna vertitur Ec hic 
& illic infortunium efti Quando extremis vibus nullum eft 
medium,adid quod clementuis eft , fefe applicare 
Sapientem decet, Potius offendam Pleberium, quà 
Calliftoniinjuria cro.Ibo igitur-Major ignominia eft 
yecordie damnari & ignavize, quam malum quod 
periculum reiin tereceptae fübeuntem te fequi po- 
teft. Audacibus fortuna numquam defüit.Iam oftiü 
Pleberii video. Pejoribus me extricavi, Cape animú, 
aude, Celeftina,non deficias metu ? Numquam de- 
erunt bona verba & interceffores qui malum miti- 


E gent. 





79 C. BARTHIÍ 


gent. Omnia auguria dextra obveniunt,autego ni- 
hilampliusiftarum artium novi. Quatuor homines 
mihiobviam facti, de quatuortres Iànnes vocantut. 
Duo de tribus Ninnarii funt.Primavox quá per pla- 
team audivi bonum omen Amoribus fuit, numguá 
podem impegi, ut alias fepius. Silices ipfi quibus viae 
rate funt videntur coffim difcedere, & femitam i- 
tincrí meo facere; non me impediunt veftimentorú 
laciniz,non fentio fatigationem eundi. Onmes me 
falurant, nemo me canisallatravit; avem nullam a- 
tram vidieurdum vel corvum, vel quamvisaliam ta- 
lem. Et quod omnium horum aufpicatiffimum cft, 
video Lucretiamad fores Melibrailla cognata Eli- 
cizeftnon ecie mihiobítaculo, Lucn. Q tte cfl vetula 
quacirculatorio gradu corpus concutienshüc viam 
tenete Cer. Bene ficedibus (tis. Lucn. Celefti- 
na mater,bene tu venias. Quis Deustein has regio- 
nescivitatis duxit , tibinon frequentatas hactenus? 
Czr.Amor meus, filia; Defidero tibi commendare, 
inipfajuffit, Eliciam meam, defidero confalutare et- 
jam dominas tuas, Matrem & Filiam , quas vifitare 
non potui toto temporc quo ex hoc vico alio habita- 
tum migrayi.Lucn. hac fola de cauffa domotua exii- 
fti? mirercertc;nonenim ita nobis nota es, alia fünt 
ftudiatua, nullum tuambulare pedem latum finclu- 
ero confuevilti.CeL.Fatua tu,non fatis hoc lucri fit 
deliderio fuo hominem fatisfacere? Tamen uti eta. 
te confecta mulieribus numquam nihil defit, & pre- 
cipue mihquz alicnas puellas educate cogor,eo vé- 
ditum nonnihil linei iftius filamenti.Lucn.. Non de 
nihiloeft quod ego dico;fenüibus meisutór, Num- 
quam tu quicquam fine lucello fcccris;Et nunc Da- 
mina 


DonNoBOoscoDIDASCALUS 7 


mina mea fenior opus talib.emtis babetincepitn, ne- 
fcio quid tela texerc,tu vero venditis, ut audio. Intra. 
expc&ta ifthic ne aliorfüm mercem tuam deferas. Á- 
LISA. Cum quo loqueris,Lucretia? Luck. .Hera,cum 
vetula illa faciem cicatricefignata » que habirabat 
quondam fub cryptaillá adlarus fluminis. ÁL1SA. 
Nunc minusetian mihi nota cft; tu enim ignotum 
perincognitum me docere vis. quod idem eftac fi a- 
quam cribro cogere velis. Lucn Per Deum, hera, anus 
ifta magis nota eft quam que notiffima. Neício quo- 
modo meminiffe non poflis ejusquam pro venefica 
palo publicé hicalligarunt, que Abbatibus puellas 
venderefolebaz , & mille matrimonia disjunxerat, 
Aisa. Dicquoopere vitam füftinete forte ficillam' 
meliuscognovero. Luck. veftimenta Odorare, Fu- 
cos vendere, pigmenta componere, alía centum.ta- 
lia novit. Herbaria elt grandis, infantes curat; a non- 
nullis Ánus Lapidatiaperhibetur, Ar15A. Omniai- 
flanotioremillam non faciunt mihi, finolti, dic no- 
men mulieris. Lucr.. Novicerte nomen ipfius, Do- 
mina, neque infans aut Senex in tota civitate eft qui 
hoc nefciat,& ego ignorem? ArisA. Curergonon 
effarisz Lucr Pudorprohibet.Ar 154; Quidaisfa- 
tua,dicmodo,Ne me itrites mora. Lucr.. Celeltina, 
honos fitauribusappellatur. Ar.154. Hihihi,male 
tibi it;que rifü me percellisfatua;dum noméabhor- 
res dicere, propter odifi quod inanú iftà habes,Nune 
memoriá fubit , nunc boná parté cjus rerú recordor: 
Nó dicas plutaaderit me rogaturaaliquid, dicadícé 
dat iftuc.Luca. Adfcende ifthuc, mater. Cer. Bona 
Domina, Deus cü bona fua gratia fit tec cüiq; nobili 
filia cua: Agritudines fenedtutismeisme deftinuerüt 
: E 4 ha&e- 


71 C. BantTnHl 


hactenus quo minus te'vifitatum venerim , uti me 
condecebat: Verum Deus novit penetralia mentis 
mez puriffimumqueaffe&um,& verum Amorem, 
quem diftantia domiciliorum non poteft pcétorib, 
vere diligentiumeximere.Nunc $ neceffitas mead- 
egitfacere,quod magno alioquin defidetio cupiebá; 
Cum aliis infortuniis meis male nune me aris etiam 
indigentia habet,aliquid ejus ut parem melius nunc 
nihilnovi quam ut parum iftud linci filamenti vc.-- 
dam;idquetibi attuli , doctaabancilla tua tali tibi 
tuncopnus effe, Pauperculum eft mercimonium,non 
ego autem Pietatein Deum:Cape domina, & mercé 
& venditricem, fi quo pacto ejus fervitiis uti voles. 
AuisA .Honorabilis vicina & civis noftra verba tua 
& oblatio mercis faciunt condolere me egeltati rua; 
eo quidem modo ut malim ca nunc cffc tempora ut 
rebustuis fübvenirealio modo poffem, quam redi- 
mendísad ufüsmeos laboribus tuis. Quod dixiftbac- 
cipio.Simercimonium bonum eft Bonum pro co ar- 
gentumferes.Cz Talis fit vita mea, talis vita mea Se 
Senectus mea,talis cujus ego patticipare bona juva- 
vi. Delicatum filum eft illa Capilli pulcerrimi , z- 
qualejforte ut fides ,lyrz album ut eluma nivis, o- 
mne iftis pollicibus meis ductum , didu&um expan- 
fum,compofitum,uti vides in hac tela. Tribus unciá 
auteis heri vendidi, itabene fit milere anima mea. 
Ar 15A.Melibaa filia, matronam iftam tu colloquio 
detine,videtur mihi jam diu effe quod fororem mei, 
uxoré Chremetis,vifitare debeo;infirmam , ut nofti 
Nondum hodie eam vidi, &fervulum huc militindi- 
catum, pejus eam, quam herietiam habete, utqueilli 
adíim:Ce 1.Sió meus magifler mihi oportunitaté negotii 

expe- 


PorNoBOSCODIDASCALUS 73 


expediundi preparar. Sic malum crefcit alteri, mihi 
demitur.Sic decezamice Demon, jam ne illi morbü 
remirtas,hancautem quam cupere amotam inc no- 
fti, Mincamoliri perge. Aris, Quid dicis, amica mea. 
Czr.Domina;male fit malo Dzzmoni& peccatis me- 
issquoniamrali tempore morbum forori tua inten- 
dunt;ut nó poffitquod inter noscít , negotium per- 
tra&tari.Ec quid mali illam morbi tenet; Ar 1s; Dolor 
laterum, & is uti famulus,quí modo adfuit, narravit, 
tam vehemens, ut mortiferum metuant, Supplica 
Deo in precibus tuis,meá de cauffa, vicina optima, ut 
convalefcat. Cz 1, Spondeo hoctibi facturam, Domi. 
na,cumhincabierotranfibo omnia Monafteria in 
quibus ¡menachos note relligionis habeo,& impetrabo ab 
illisuna mecum precibus infiftant. Etiam hodie an- 
tequam cibum caperem quater jam Deo fupplicaf- 
fe memini, AL 15A. Igitur Melibaa, lolve vicinz: huic 
noftre quidquid bonumequuinquecrit , utbene 
contentaabear , Tu vero mater, ignofce mihi ,alio 
temporc ampliuscolloquemur. Cx1.. Domina, nihil 
hicerratum eft,nihil cuiignofcere ego debeá: Deus 
tibi ignofcar:Bonam hic mihi collocutricem reliqui- 
fti.Deusillam finat bene uti & £rui flore aatis fue, 
flotc tenera juventutis fuz, Hoc enim tépus cft quo 
delectationum omni generi;quas natura ingerit, for- 
füna pofcitsfele animi exhilarare perpetuo decet, in- 
dulgere abblandientibus xtatis bonis.Contra,per fi- 
denyméam.Senecta nihil eft preterperpetuum egri- 
tudinem domicilium,anxietatum hofpitium, ftabu- 
luminfirmicacam, Nutrix eft querellarnm , molcftia 
continua, plaga incurabiliscommiferatio praterito- 
tum;Pena prefentiummetus& follicitudo ttiftis fu- 

. $ türoruni, 


74 C. Ban vul 


turorum,vicina xgrimonia morti, cafa fine tibicine 
& tegulis.que undique perpluit, baculusarundine- 
us, qui ad quodvis onuseduplicatur & cedit, Mat. 
cuctanta mala,matenjde ea re dicis quam tantopere 
videte & obtinere omnes homines cupiunt? CEL. 
Cupiunt fatis m alifibi quifque hoc voto,cupiunt fan 
tis laborum;de(iderant illuc appellere , quia non nifi 
vivádo eo pervenire poffunt. Vivere atit dulce eft, 82 
vivendo mortales ferie (cunt/fic puer optat adolefcé- 
ri adolefcentia virilitatéviriliras (encéturé fencétus 
omnia vitz füavitati poftponit, licet eo tépore mille 
effarcta fit doloribus Sed. quistibi, Domina, omnia 
mala iftius eftatisincommoda, contraria votis vota, 
fatigationes,Curas/follicitudines,zgritudines Rigo 
zes,fervoresanimi anxietate s,querellas,gravedines, 
rugatam frontem,canos capillos, auditus fruftratio- 
nemdebilitátionem vifüs, oculos umbris fuperna- 
taritibus dubios, otis foeditatem, dérium excidia, ro- 
boris evacuationem;inceffusflaccidos, longam má- 
ducationéenarrare faris valear? Et dolor dolori, in 
fortuniá infortunio additur fi taleis annos egeftas 
comitatur;hac cateris omnib. malis pejor venit, hoc 
confpeéto tacere reliqua velis, & velut vela tormen- 
toram contrahere jubeas ,nullacruditas fame deterior 
umquam fuit,quantum ego fenfü perceperim. MEL. 
Optime rationes tuas agnofco. Loqueris tu de nundinis, 
utin dis£elix fuifti,aliam tibicantionem Dites & o- 
pulenti canent. Czr. Domina filia cuique in hac vita 
füa parsinfortuniorum experiunda eft. Ad quamque 
manfionem tria millia malorum paffuum emetienda 
fabt.Opulentis & ditibushominum Glotia& Volu- 
praspetaliosrivos canales velutinfidiantur, quas 

non 


PornoBOSCODIDASCALUS 75 


n5 videant illi malis dolis atque affentationibus no- 
xjis comitatas venire.1lle dives eft cuibene cum Deo 
conveni.Securius eft contemni quá Timeri. Quie- 
tius dormit pauper quam ei datur qui quod maximis 
laboribusacquifivir,ingenti cura & follicitudine cu- 
ftodire cogitur , tamdem cum planétu & doloribus 
relinquere. Amicus meus nihil mihi fimulabit aut 
finget,Opulento fus orsnia.Me amet quifpiam mei 
graria,iftum ejus quod poffidet: Veritatis vocem ille 
numquam audiet,omnes illi adulantur jifermonum 
guftumad palatumillius componunt, Omnesilli in- 
videnr.Vix invenies divitem aliquem qui non ultro 
xonfiteatur melius fecum agi crediturum (iin medi. 
ocritate facultatum fit conftitutus,velin hone(ta ad- 
copaupertare Divitie non divitem faciunt fed labo- 
riofum. Non faciunt Doreinum,fed difpenfatorem. 
Plures fuintab opibus poffeifi quam qui illas poflide- 
ant.Multis cauffa mortisfüerunt, Omnibus demunt 
bonos mores & Gratiam 5 & nullaomnino res eft 
- magis fibi ipfi contraria.Non audivifti dici Dormic- 
runtdemorefotnum füum vitri Divites, & nihil in- 
veneruncin manibus fuis. Omnis opum potens de- 
cem autamplius liberos & Nepotes haber, qui Deo 
pro nulla re alia fupplicant,quam ut illum de medio 
tollat.Nullam horam majoribus votis optant, quam 
qua illum fepulcro mancipabit , ipfis hereditatera 
ejasadjudicabit: Sic preperabupt quam minintis ex- 
penfis cadaver terre rradere. Merz. Male te habet, 
mater , bonam tibi ztatem à tergo jam effe; vis 
retrovertí ad priores annos ? CEz. Stolidus 
fitviator, Domina, qui dicm totum eundo fati- 
gatus , camadlocum deftinatum vefperi appulerit 
| optet 


76 C. BarrHul 


optet redire prateritáauroram, ,ut denuo eumdéla« 

boré exantlet.Omnesille res quarum poffeffio grata 

nó eftmelius utiq; polfidentur quáex(pe&tantur ü- 

to quippe propinquior eft finis earum quanto Ma. 
gisà principio receditur. Non eft res dulcior neque. 
acceptior fatigato quam manfio. Pariter juvenilisz-. ; 
tas quantumvis letifica atque grata fi veréfenex e£. : 
non defiderabitsis autem qui ratione & cerebro ca- 
ret,alind non poteftamarequam quod jam perdidit. 
Mer.Sipropter meliorem autlongiorem vitam tale. 
quid defiderabit; non fane abfque ratione idfáciet. 
Ce Tam facile puer moritur quam fenex , domina. 
Nemotamatateaffedtus eft ut nonpoffit unum vite 
annumadjicere, nequetam puer uc hodie mot£ nà 
valeat. Intalibus patum omnino difcriminis habe- 
mus, neque multo melior noftro eft ftatus atatis.ve- 
ftre. Me Smpefecilti lane me his fermonibus tuis, 
& in memoriam mihi teducuntilli,alibi te nobis.vi- 
fam.Dicmihi , mater, es tu Celeltina quie habitabas 
quondam ad cryptam illam; prope flumen > CEL, 
uamdiu quidem Deoplacebit. MEL. Sané interca 
valide con(enuifti Bene dicitur,non fruftra ite copiá 
dierumsita bene fit mihi non cognovetam te, prater 
indiciumillud in facie.Imaginabatis mihi venuftior, 
alia nunces,valde mutata es. Éucn. Hi hihi, Muta- 
tus efl ifle mals demon, Formofà erat quam Deus fuus 
ffignotam pulcro fignavitmediam faciem gladio rú- 
pifaciens? MEL, Quidais inepta? quid fatuaris,quid 
rides» Lucn. Tenonjam cognovifle iftam vetulam. 
Cz 1. Domina attine tutem pus ne decurrat, ego for- 
mam meam ne mutetur retinuero.Non legifti dicere 
Sapienté Veniet diés uri in fpeculo te non agnofcas? 
Ego 





PorNoroscoDIDASCALUS 7 


Ego vero etian ptoperiter admodum incanui,& du- 
plo videorannofior quam fum. Itàtu flore tiorum 
Taernbrorum delicatiffimo& cgo falute anime mes 
gaudeam,üt quatorfiliarim, que matti mez fuerunt, 
ego nata minima fam;vide quam non fim tam vetu- 
lautiabadfpectuzftimor.Mzz.Celeftina amica, fa. 
ne gaudeo vidife mete & agnovifle, nequeminus 
mihi placueruncfermones tui, nunc pecuniam tuam 
cape & cumbono Deo domui redi; ut enim conji- 
cionondum cibum cepifti.Crr.. O forma fupra hu- 
manam,O unio prerioliimequomodo iftucdixiftiz 
exfülto ego gaudio quod loquentem te adípicere da- 
tur; & nelcis quid infero illi tentatori dixeritdivini- 
tatis os? Non defolo pane vivitbomo : Verum eft i- 
taque non folo nos pane pafci;neque cibo folum fu- 
ftineri,me pracipue;cuiufitatum Jam eftunum vel8c 
duos dies alienis negotiis continuosinfumere , im- 
inemorem edere & biberc.Aliud egonihil ago quí 
ut bonis bene inferviam huic officio vitam ipfam im- 
pendere nonabnuam.Hoc ftudui femper, potiusla- 
borate ucalii meis fervitiis juventut , quam ut mez 
quieti & voluptati fe cura profpiciam:Nunc quoque, 
fidederis eloquendi licentíam, narrabo tibi que me 
cauffa compulerithucadteaccedere. Alia enim o- 
mnino cftab iis quas memorari hactenus audivifti, 
& talis ut omnibus male ceffurum fit felentium meum, fifi- 
ne judicio ejusabs te receffero.Mzz. Dics»mater, abf- 
que mecu omnes tuas difficultates, fi quo remediari 
cgo llis potero,prolixo animotibi fuccurram, pro- 
pier veterem jam noticiam, que recum nobis inter- 
' cedit, & vicinitatem quódam domiciliorum, que & 
ipía bonorum hominum animos invicem obligare 
olet, 


78 C. Barrul 


folet. Cer. Meas difficultates, Domina » Potius alles 
nas, ut di&um eft. Meas quídem ego cum claufo do- 
mus mex oftio omnesá meelimino, cotnedendo c 
licec; bibendo quando quid potui habeo; &in omni^ 
busfacultatum mearum anguftiis Deo fu graria, nü- 
quam mihi defüerunt unus nummus preitinatido 
panb,quattuor vino,poftquam viro meo orbata funzt 
Vivo enimiilo non eram de his follicita Saperetant 
omnia dormi mezsduo utres vinatitalter femperple- 
nus,alter vacuus,numquá menfam comefura acceffi 
quín panem toftum vino bono intinétum pr&cipe- 
rem,cum vigintiad minimum forbitiunculis,propter 
Matricis malum,4cena duci confüetts. Nunc cum O 
mnía faciant,potum in maleparvo quopià vitro miki 
fiftunt,quod vix duos congios capit; Sexies quioridió 
domo mihi infortunate exeundum eft;cum ifta cant 
tie mea,circum tabernasvinarias uit illud impled.Sed 
ego numquanr moriar dum claufis foribus do mi me 
mez cum amphora mea vini includere potero.Nullg 
mihijam aliz delitiz placent, experior in me verum 
effe quod'ajunt, Paus cvinum conficiait viam non venite 
ftasaut Leporeunitis. Hocuti commemorei nunc. 
Dominaaliene difficultates , propterquas veniffa 
lucme dix& non proprie mez, efficiunt. Mir. Die 
pete quod cupis,fit cujufcurimue gratia poffit. CEL. 
Pueila gratiofa & generofajfuaves fermonis tui , & 
civilitás geftuum hilarifima,cum iridole egregie Li 
beralitatís > quametga pauperam hancanur diffi- 
mularenon poruifti, eam mihi darit audaciant, ute 
narrare tib£&quodinjunctum eft, fuftineam.Venioe= 
godeliomineagroto , angorcanimi femiinortuos 
Qucm unà fola voce de generofoillo ore tuo prodi- 

: day E 


PonNOBÓSCODIDASCALUS 79 


téc fidei mes commiffa , eurare & reltituere pote- 
risjidque facturamille confidit ut pluximum civili- 
tati nobiliffima tue benignitatis devotus eft. MEL. 
Honorabilis matercula, non intelligo ego quid fibi 
velit petitio hec tual clariusillam non enarras. Ex 
una parte commoves me, de ad iracúdiam provocas, 
Ex altera condolentem tibi facis. Non potero com- 
modé tibi refpoudere;ita patum omnino de eo quod 
propolnitti, ln telligo. Fortunata fum certé fi verbis 
incisalicui homini Chriftiano,male habenti,fuccur- 
ri porerit: Bene enim facireei qui opus habet, eft Deo fr- 
milem ficti, Erqui beneficium facit, fi meienti facit, 
dum con£ertalii, ipfe recipit, ficquiegre ha bentem 
cum poteft,non (anat,llum ¡ncerficigitaque ne defi- 
nasplenius proponercpetitionem tuam, neque ti- 
more ullo impediare. CEL .Timorem omnem ami, 
 venuftilfimam tuam venuftatem,Domina, confpici- 
ens, credére quippe ómsino non poffum , fruftra 
& incaffum pinxille Deum majorialium alio ho- 
minem pulcritudine , ornaffe moribus gratioribus, 
comfiffeamabilioribus ornamentis ; Quin ea hoc fi- 
ne feciffe ut quam pulcerrimos horum, Officinas ve- 
lut Virturum ftatueret, plenas Clementia, Condo- 
 Jentia,Milericordladifpenfarrices fuorum muneri; 
quarum to cum principibus es.Igitur ut omnes com. 
muni cenfu hominesfümus,nati ut moriam unita pro 
certo afferi poteft natum eum dici non poffe qui fibi 
foli nacus fit üt quippe hic fimilis brueis animantib. 
quotá tamen&qugdam fune mifericordiz capacia ut 
deMonocerote, dicitur, humilé fa facete erga puellis 


* quasliber;Et canis cü omniimperu&feritate fua mor 
: fuum 


3o C. Bartul : 


fuum noxiorum oblivifcitur,i quis humi le ftraverit; 
Hecquadrupedum añimantium Pictas cft. Inter a- 
ves Gallus nihil cibi capict quin prius gallitias fuas 
ad communicandum eum convocet. Pellicanus pe» 
¿tus fuum roftto petfodit, ut de fanguine vifcerum 
fuorum pullos fuos pafcat. Ciconix atate confectos 
parentes fuos intra nidosalunt,tanto tempore,quan- 
toipfiab illis.dum implumes effent , nutritifunt.Ci 
itaque calem intelle&um animantibus natura dede- 
ritatqueavibus , quo paéto nos crudeliores his eri 
mus? quómodonon participemus bonafotmarum 
& gratiarum noftrarúm noftriamantiffimis? Praeci- 
pue ubi infirmitatibus fecretisillosinvolutos vide= 
mus, & talibus ut unde medicina faluti expetittir, 
indeorigo veniat malorum. Mex. Per Deum plane 
mibi cdicas,quis it ille male habens,qui tam perple- 
xomórbo captus fit, utaffectio ipfa. & ejus remediü 
unofontedefcendaut?^ Cri. Non dubito,Domina, 
iniftacivitate noftra Nobilitatis urbanze praecipuum 
decisjuvenem majorum fuaque propria virtutege- 
nerofiffimum,Calliftonem nominetibi notum elle, 
Mez.ya,ya,ya.bona vetulatisnil dicas amplius; ne. 
ulterius fermonem producas. Hic erat ille infirrnus, 
ille male habensquem tantis verborum circuitioni- 
buslegatio tua cloqui diftalir, Cujus tu cauffa taor-. 
tem hüctibiaccerfitum venifti?Cujus gratia tanta 
maledicti laboris infümfifti? impudentiffima capra, 
turpiffima vetula. Quid male haber illum prodito- 
rem perditum,ut cum hacaffectioncadfit? Deftul. 
vitia oriundum erit ipfius infortunium, Quid tibi vi- 
detur fi meinvenires fine füfpicione deifto craffo Fa- 
zuo: Qualibusme verbisadoriebaris? Non fine e 

: fadi. 


DorNOBOSCODIDASCALUS: Si 
fa dicitur malo hómitil;ám mulieri quam viro, ma- 
gisnoxiun meñbram & damnificentius non effe 
quain lingaam! Vt igne mérito exurate; Lena falfita- 
tibus plena;veritfica, inimica omnis hónéftitradux 
& conciliàtrix fetretorumríininum: I£sv s Iefu. A- 
pageamove hincde prefentiaillam mca.Lucretiam, 
occiditillà me , nullam guttam fanguinis mihiomai 
corpore reliquit! Bene talia & pejoraetiam meretur 
quitantum fui oblivifcitur ,ut mionftris iftis aurem 
aliquando pr£beat. Profeétofi quod me deceret nó 
confiderátem preffiüs & publicari nollem audaciá 
temerarii hüjus balarronis,tali te modo cum ifta ho- 
nórificatuà légatione excipi tra&arique facerem ut 
fermonibus tuis & vite unus fimul jam finis impone 
rcrur. Cer Malo aüfpicio huc veni fi Adjuratio mea 
me deferit. Expérgifcere tu fráter, (oprime novi cui 
loquar,) adescohfeftim, omnia malé cadunr. MEL 
Etiaim fola recutí intra dentes fabularis córam me,ut 
cumulesangeafque iracundiam meam, pehafque tz- 
ás conduplices? Volebas honorem & exiftimationé 
méam perdere s utreltitueres vitam homini infano: 
me damnare triflitiz ut illigaudium poneres? Tu lu- 
crumin perditione mea, emolumentum in crimine 
meo quereré adfuftis Peflumdare & deltruere fami- 
liam & honorém Partis mei utinde tu aliquid»vera> 
la malediéta,qualis es,cómmodi hantires?Cenfesnó 
percepifle me technas tuas, non intellexiffe propofi- 
tüm exfecranda cuz legationis? Igitur. pro cerro cibi 
fciendum propono,mercedem nuncii tui, premium 
légacionis tug non aliamaliudve futurum,quam im- 
Pedittiram me nc res tam fcelerofas faciendo. ultra 

eum & homines offeudere poffis, vi ing hinc im- 
É : ponendo 


LET C. Ban Tul 


ponendo (celerate tua vitz. Refponde mihi, ptodi- 
trix veneficas quomodo táta hec pacrareaufaese CEL. . 
Timortuiexculationis mee ordinem occupavio;Do- 
mina,Inuocentia mea mihi audaciam dicédi preftat, 
pretentis tua iracundia animum meum conturbats 
& quod peffim? omnium meafficit. aique crucíats 
abíqueulla cauffa aut culpamea tantum Àtremalipa- 
tior. Per Deum, Domina, fine me orationem meam 
detextere,conclufioné fermonis meiaudiasificneqs 
ille criminis hujus infimalati reus crit,neque egotà- 
ta crudelitate condemnabor; videbis pariter omnes 
conatus meospotius ad Dei iuflus & honorem per^ 
tingere,quam ullam inhoneftitatem;potius ad fani- 
tatem hominis zgroti procurandam, quam adinfa- 
miam medenti.Si cogitare poruillem Domina,dere- 
bus preteritis tam levi motu te noxias füfpiciones 
Coocipereanimo potuiffe , nou fuffecifferá to ipfa 
mihiconceffa dicendi licentia dare audaciam pudo 
1i meo de rebus vclad Calliftoné velad alium qué- 
vispertinentibus verba adte faciendi. Mr. Iefiyne 
audiam amplius mentionem huius defültoris parie- 
tárii fieri; phantafma nocturnt,lemurum par, longus 
inftar ciconic,trama figure,quales tapetib.intex&tuz, 
male picte.male viles nomeniftud denuo audiendü 
eritpromortuzilthicjacebo, Klic ille eft qui pridie 
primum me vifimamentibus ditis allocutus eft;ad- 
modum fibi civilis vifus, & urbanitatis vernule fons 
tumautemamaroradmodum gradiofus!. Dicas illi, 
bona vetula,cum crederet jam omnia que cuperet ipffus 
effe porefiatis , neque quicquam jam illi negatum iri, 
quomodoanimum inducere potuerit, non caftiga- 
tionenx 





. PORNOBOSCODIDASCALÚS $ 

- tine potius peccatis fuisinferre,quaminfuper fto- 
lidiratem füam publicatum adeffe? Potius pro fatuo 
atque amenteillum irridebo nunc, quam utteme- 
ritatem hoministam abfurdi notiorem vindicta .fa- 
ciam! Tamen indices tu illi, plane aliorfum menter 
applicer,oblivifcatur Amorum noftrorum, ita pote- 
rii fieri ut de ftultitias morbo convalefcat. fin, & per- 
fiftec.fi&turam me ut nulla umquam oratio illi tanti 
confliterit. Sciat deinde pro victo minime haben- 
dum sifiqui fuperatum fefe agnofcat: Ego optime pudoris 
mci fecura manebo, &ille maxime Gloriofus & ab 
omnibus honorabilis,ftaltis puto; fatuis , atquea- 
meritibusux ip(e eft. Tu vero revertere cum ipfis il. 
liusad eum verbis: nam à me refponfitm aliud non 
habebisineque exfpectes, Vanitas enim eft rogare dl. 
lum cui nulla miferatio impetrabiliseft 5; maximas 
pro re Deo gratias habens quod tam libere ab his 
mumdinisvecoffiris. Bene mihi narratum eft que fistuy& 
monita füper tuis fum virtutibus , quamquam 
nondumtenoffem. Cer; fortior utique refiltebat 
Héftoradllium , alias égo,etiam magis feras, edo- 
sui. Nulla vchemens tempeftas diuturna cft, Mzr. 
Quidais, inimica. Loquere ut percipi poffis. Ha- 
bes éxcufationem aliquam fatisfaciendi inturig 
huiémez, &audaciam tuam peccatumque colo- 
modi." Crrzsr. Dumtu irara es, magisegome 
intricem quam expediam , ita feviter fzvis: nec mi- 
. um id mihi , Sanguisenim recens minimo calore 
admoto opus habet ut totus. infervefcar, MEL. 
Minimo calore? Cetté minimum tu appellare potes 
jure tuo qua hine. viva difeedere poífis , &ego 
Fa quam 


34 C. BartHl 
quam peffime haberc dcbet temecitas hxc ram inr 
manísQuod verbum reperiretu pollis pro ifto uli 
homine quod bóno meo fequi ego aut accipere va- 
leam? Kefponde quoniam dicis fermonem te cuum 
ad finem non duxillc, & fic poterit ut prteritorum 
adhuc paenam luas. Ce 1. Orationé à te pofcere vo- 
lebam de Sanéta Apollonia quam illi dictum eltre 
penes efle i optimé facientem ad dolores den ciuim. 
Pariter. Cirigulum tuum quod fama eft tetigiffeo- 
mines Reliquias que Roma & Hierofolymis funt. 
Horum defiderió & indigentià moritur nunc juve- 
nistam nobilis.Hac caufla fuit ádventusinci,verum 
cumin fatis fuerit hoc me modo teexcipi, patiatur 
ille dolores fucs,pretium infortuni fui, qui ram in- 
felicem núntiam hac miferit;; Et quoniam in tanto 
vittutum tuarum namero Pietas locum nullum te- 
net,ego deiriceps creditara fum profuhdo máriaquá 
aliquando defuturam. Nofti tt, neque admonitie- 
«neopus habes, voluptatem vindice temeritope- 
tite; Mifericardix durare in perpemidtn. Mer. Sita 
petebascur non exprelle fiatim quid velles dixiftie 
A urtalibusambagibus vix tamdeni ad propofitum 
tuni venifti? Cer. Domina; quontatn puritas affe- 
tus mei credere me faciebar quocunq; modo quod 
vellem,próponetem, in mialam patte nulla fufpi- 
cioneteituram, Quod fi debitis &itcuitionib. tiego- 
tiui non propofui , nieminiflete velum veritatis vó- 
.ennullisopa habere dicendi artificis. Condolentia 
dolorum, cónfidentiá magnificentiz cjus; alligarint 
principio in faucibus meis expteffionem cauff pla- 
niorem;tibi, DiGmina,cuni igribram hon fit turbate 
animum dolorem,turbationet mentis alterate lin- 
guam, 


Por NoBOSsCOPIDASCALUS 35 
guam,& intercludere voces, que perpetuo Íenlibus 
bonis & confiderate gravitati affixe elle debent, per 
Deum fupplico, ne mihiculpam imputes, quodque 
alibiille peccavitnon in malura mihi expetat, que a- 
liumetrorem non erraviquáquod nunciafüm pec- 
cátis: Ne frangas filum ubi maxime tenue eft, Non i- 
miterisarangam qua vires fas non experitur nifiin 
iisanimalculis qua devincete facile potefi; ne luang 
jafti pro peccatoribus, Imitare potius divinam jutti- 
tiam qua dicic Anima que peecavit illa ipfa morie- 
tur, Imicare &hnmanam cujus fcitum eftpattem num- 
quamdaianariob delictum filii! neque filium ob de- 
litum patris.Noncft equü uti ipfius temeritas meá 
producat perdiionemsquamqnam,ut ego meritac- 
jus & nobilitatem animi novi;nullo modo credidit 
femtalia illum deliquiffe, tali poena dignaadmififfe: 
velut ille peccaret, ego autem peenam fubirem ,ne- 
que enimaliyd eft officium meum quam talibus ho- 
minibusinfervire'hinc vitam teneo, hinc me veftio. 
Numquam voluntas mihifuitmoleltam effe uni, ut 
alteri complacerem,quamquam abfente me fortaffe 
abinvidisalia fint auribus euis oblata: Ad fummam, 
dominadffmitas Veritatà ea eftut vulgarium calumnia- 
rum ventieam concutere non poflint, Ego fola in 
talibus pura mente verfor.In tora urbe noftra paucos 
novinon optime mihi volentes,& fervitiis meis có- 
tentos, Omnibus fatisfacio,quialiquid mihi injun- 

unt,non aliter acfi viginti mihi manus pedelquead 
officia efen Me 1.Non mirum hoc mihi; veré cnim 
dicicur unn aliquem vitiorum doctorem füfficere 
ingenti populo hominum corrumpendo, Certe tot 


tantafque laudes de vanis & falíis tuis actionibus 
Fs mihi 


86 C.Bartul 


mihi narrari memini ur nefciam credibile fit te ho- 
ramsquenune dicisgratishue venifíc? pracipue fü- 
peroratione ifta CEL Numquam cgo illam recité, 
& firecitem,nimquam exaudiar , li aliud quid vel 
miljefidiculis mihi extorqueri poflit Maz. Prateti- 
“tajam iracundia meanon paricuriidere me excufa- 
tionem tuam , optime enim novi neq, jaramen- 
to ullo , nequetormento , vc vitem ut dicas te 
adigi polle ; nonenim talc quid t poteftatis eft. 
Cri. Tu Domtnamgaes. me decetülereadomnia 
qua in me dices,ubiegofcrviam , tu mihiimpcres; 
Malaverba tua tunsunu(culo aliquo emendabis. ME t. 
quippe bend meritaes.C£1 Sinon merui verbis, ná 
petdidi tamen intentione animi. Mri. Tantgpere 
affirmas ignoranuam tuam ut credere velim id quod 
ficri potcil,ur verü fit, Voloiraq: in exculadionc tela 
tam dubia fuftincas fecundumz quum. & bonum 
feutentiam,neque pedtioneti tuam flectasad inter- 
pretationem fübitam.Nonrgrà feras neque mireris 
piztcritam meam iracundiam;concurrebant quippe 
dua res infermonetuo, quaram utraq; fola fufficie- 
batanimi me externare;noiinare mihi tuum iftum 
juvenem qui tum audacter alibi ime aliocurus eft , de 
ejus nominealiquidà me petere; fine majori cauffa 
Hinc quid oriri poterat prater füfpicionem tentat 
Pudicitie mex: Verum quoniam bosa mente & fi- 
neomnia proveniunt , ignofcamilliomnia que ha- 
Genus in me deliquitfeceffit enim aliquo modo de 
corde meo gravis iftius injurix opinio, confideratio- 
neejus,quod Pium Sanétumque cft nare male ha- 
bentes, & remedia egris non negare. Cer. hic quidé 
«ger Dominatalis cft, ut fi illum paullo mclius co- 
|. o pnitum 


PorNOBOSCODIDASCALUS 87 


gnitum habuiffes;nequaquam talibus verbis, alia o- 
mnia merentem effes. invecta, Nihil illi fellis ineft, 
Deum& animam meam teftor,quorum utriqueejus 
tantumdem eft:Graciis amplius mille preditus. Li- 
beralitare Alexander, Fortitudine Hector , indole 
Re gia,comis,hilaris;numquam triftis,nobili fangui- 
neut nofli; Equeftris rel peririffimus, Efficaciam. 
Herculis habet. Vircutes illius carreras enarrandas a- 
liam pofcas linguam, hzc non fufficity Summa; Divi- 
num quam humanum potius cenfeas. Certe credi- 
derim tam fpeciofüm non fuiffeNorciffümillum no- 
bilem,qui amore figura fuz periit; cumabaqua red- 
ditam diligere cepiller: Nunc unicus illum densita 
male habeuut numquam ceffet plangere, Mer. Er 
quantam tempus illi eft? Czr. Poterit domina, eta- 
tem habere vigintitriumannorum , hiceccam cibi 
Celeftinamillam que nafcentem vidit,& fufcepit ad 
pedes matris parientis. MEL. Nonhocterogo, neq; 
opuseft noffe mihiatatem ejus, quanto jam tempo- 
rezger fit; quiero. Crr.Octiduum cft, Domina,tam 
| autom viribus tenuatus eftac fiiotegrum annum de- 
cubuiffetemedium nonaliud eft quam Chelys,quá 
zantolepore,tangit,verfus afecópolitos, vocis tépe- 
rata concordiazaccinens rales,ut meliores fuiffenon 
credá quos Magne ille Inperator& Poeta Adrianus fu- 
erfeceffioneanitz fua já moriturus din Quid e- 
go Muficé nulla intelligá,fgpe tamé vila fum ta ifua- 
vicateipsáillü Chelya loquenté cócinnalle. Cantus 
vero ea eltgraria, plures illiaves aufculrár q dliolim 
veteri qué arbores &rupes voce (ua moviffe ajunt. Si 
"Bic tá vixiflet,nemo laudaffet Grpheti.Vide,domina 
an paupercula aliqua an?, qualis ego si; bentá fecé- 
Yo4 07 £e. 


LE] C Banrnl 


fere non debeat reftituendo vitam tam gratiofo ¡ue 
venis Nulla mulier illumadtjicit quin laudet illica 
Deumquitali talé formofitate dotaverit: Siloqué- 
tem quz audit,non amplius fuagum terum domina 
cft,illius omnia poieffati fübjicere fidet. Hic cuim 
ita fefe habeant , tamque ego bonam caullam (ufti- 
ncamn bonam pautem propofitum meum fufcipi- 
asjadventam meum grat um, fulpicione vacuum, illi 
falutarem,cenfcas atque eflicias. MEL. Quantum me 
agre habens tam fübitianimi metmotus f. Cut illo 
malinihil moliente, te 1nocente füfpectarum rerü, 
tantum irae mihi obfeeundafti? Verum gravitas ra- 
tionis tolletà me culpam , qui propter ambigua raa. 
veibaadmi(i. Vt pretium. patienti tux habeas, volo 
petitiont tuj fatisfacere: Cingulum meum illico tibi 
tradam;quoniamveroad Oradonem defcibendam 
tempus jam noneft. , exfpeda reditum matris mex, 
velfihoc moleftum cft, cras mane illam laura redi, 
idquequam potes lecrerifime Luck. Iam jam perc 
mca Domina , jubet ecretoaccedere Celefiinam, 
fraus rci fnbeft. Ampliussquam quod dixit modo, illi 
datiraeft.Mzii Quidais, Lucretia. Lacn. Hera; di- 
mittas anu, jam vefperafcit, MeL Igitur, mater, ne 
indices illituo,quid hic rertim acciderit, nc me pre 
crudeli, pracipitiaut aliqua quà (um, habeat. Luc n. 
Nonmentior ego male cadethoc negotium. CEL, 
Magnopere cquidem miror. Melibxa Domina, du- 
bitare te fecretum meiftud habituram. Ne timeas ,0- 
mnía ifta pati & occultare didici, Optimevidcoma- 
lam fufpicionem tuam omnia in fequiorem partem 
rapuiffc, uticaaffole. | Nunc cum cingulo tuo cam. 
Ixtoanimo rccedo,ut videar jam illum videre cum 

Lora, 


PonwonosconiDASsCALUs ta 
fotacomitate fua imo pe&torepetitas tibi pratias di- 
centem ob iffam tuam opem fn fe collatam;adcoque 
integrum illum & fanitatireftitutum. MeL. Ampli- 
usis gratiam «gri hujustui fecero, fi opus ctit, infa- 
tisfactionem patientia tue. Cxr. Amplius certe opus 
cri; &ampliustu facies,quamvis invita ctiam MEL, 
Quid de mvirá dicis, mater? Cez .Dico,domina,non 
invicum, fed fuma alacritate omnem tuum fayoré 
illum rcceprurum, quadque omncs merito tuo tibi. 
obligati (amus, Solutio enim maxime certa eftcum 
maximé quem obligatum renctt.Lucn. Perfodiunt 
meiftaverba. CrL. Filia Lucretia venias domum 
meamdabo tibi lixivium egregium quo capillos ru- 
bicundiores ipfoauro facias, Ne dicas hoc Dominz 
tuz, Dabo & pulverem tibi extergendo fetori ifto. o- 
fistui, quod male tibi olere fenfi, toro regno ifta ger 
moalia mulier hac parare poreltyarque ego. Neque 
el quod pejus foemina hoc malo dedecorer. Luc. 
Deustibibonam fenectutem cácedat,magis hisam- 
bobus mihi opuseft quam cibo & potu Cen. Igitur: 
quid contra me,fatua,fübmurmurafti modo + Tace. 
Non enimnoftian aliquá inre mea opera opus ha- 
beas.Non provaces porro ad iram Dominam tuam 
fatis jam illa turbarum dedic. Sine me negotium meü. 
expedire fineire me pace tua. Mrz. Quidifti dixifti, 
mate? Czr. Domina,optime hic nobis convenit. 
Mar .Diemihi,malé me habet cumin prefentia me 
quid dicitur,cujusego confcia non fim, Cer. Vtad- 
moneat te de Oratione,ut defcribi illam cures, & ut 
à me difcat commadam fc tibi przftare quando ira- 
1cetis; quia inre illud ego dictum (equi foleo: Deira- 
torecedepaullum,de inimico longum. Tuvero,ira- 

F5; tamceis 


$0 C. BanTHl 
tameis diétis,¡non inimica mihi fuifti;ob fuípiciones 
tuas;Qne quáv stalesét fuiffent,quales tu zredebas, 
infefeipfis non fuiffenttamen male; Vbiqueenim 
& quoddic accidit, juvenes à puellis amore terque- 
ri, puellas à juvenibus, viros afeminis, & vici(fim. 
Hoappus eft Nature ipfius, Natiunam ipfeon fecit Deus, 
Deusautem mali nihil fecic.Ethuc ibat meca petitio, 
utego illam elle volebam perfefein fe laudabilis eft, 
quoniam taliradice provenit , $ ego libera penis. 
quas comminabaris. Amplius verborum de hoc fa- 
ceicoi;nifi prolixitatis fafudiuni ui merem: Quete- 
«sofa audienti,noxia dicenti,venire ad(olet. Ms L.O - 
mnia bene abste gefta funt, & paucaloquendo irai 
me vidente & m dum vehementiam meam tolerá- 
do. Cri. Dominastoleravi iracundiam tuam cun 
timore,cum te non fineratione commotam viderim. 
Tea quippe,jundta potentia, fulminislocoeft : ideo 
commote mala verba filentio txaufite five, donec pe= 
nustuorum conxiciorum infumta effet, Mar. In- 
iungo 7 commendo tibiiftum Tuvenem. Cz. Domina, 
ampliora is meretur. Si quid obfequio meo & mini- 
fterioipfigratum confecijmetuo ne mora mea detc- 
ram. Nuncadeum fecedam. fitulicentiam mihi ab- 
eundi dederis. Mz 1. Si promtius petiffes, redifles vc- 

locius. I c&m bono Deo, neque enim mihi ali- 

quid commodi acceflus tuns tulit, ne 
que quicquam abitus feret 
difpendii. 
xx 
x 





ACTUS 


PORNOBOSCODIDASCALAS 91 
ACTUS V. 


Reredens à Melibea Celeflina v plateamit fecum ferinotiz tn. 
dointra dentes. Domum [uam vever[z, offcudit illic Sempro- 
nisim, qui pre[lolabatüv ejus veditum. Eunt colloquentes 
ufque ad donum Calliflonis, venientes videt Par. 
meno, c indicar bero fuo. Calliflo ills 
adiniti jubet. 

















CxEÉESTINA. SEMPRONIUS 
PARMENO. CAL L!sTO, 


O Confliétum rigidum, ó fapientem audaciamt 
O grandem Parientiam:Quam propinqua mot- 
tieram, (1 infigni meaafturià & temporis captatione — 
velapoftulationis mex non rexiffam ? O minaspu- . 
ellz feritate magna: O virginem iracundam! O Malé 
Demen quem ego adjuravi! quodpulcre completi 
omnia verbatua, perunivería mcaabste poftulatat 
D«bco egotibi; fic iratam illam mulierem man- 
fücfecifti, tua virtute, & tam oportunum locum o- 
rationi mex dediti matrem domo amovendo ! O 
vetula Celeftina jam ambulare hilarem decet : Re- 
cordare mediamconiamjamefe rem cujus princi. 
pium felix eft! O oleum fezpentinum , 6 album fila- 
fentum ! quomodo confenfu pulcroinrem pia- 
- entem mihiadfuiftis | Velego omnes machinas micas 
runipam, quas exegi ha&tenus , aut porro etiam exa- 
éturafum , nequc credidero velherbis +: vel lapiz 
dibus vel verbis. gitur explica animum , ve. 
tala , hoc enim negodio pius ad te lucri tedibir, 
quam de quiadecim Virginitatibus quas reftiraes. 
! O ma- 








9t C. BarTHl - 
O maledicta veltimenta, qux impeditis itet. meum 
quo minus cito illuc me fifam quo omni contentio- 
nepropero , urnovishis facceffibus omnes meos 
beem. O Bona fortuna, ut tu confidentibus opitula- 
ris,& timidis contrarium fpiras! Numquam fagiendo i- 
gnavus moram effugit. O quam multe mei cenfus erra- 
runt inexpediédo eo quod ego modo cófeci! Quid 
faciant intam peticulofo conflictu ifte recentesofti- 
ciorum meorum magiftra ? Quid preter amittere da 
ma refponfione apud Melibzamomnia qua ego im- 
petravi Propterea belle dicunt.Fides non, agnofcunt 
nifi experientem Muficam; & meliorem effetalem 
Medicum quam litterazum confulcilimum, Experi- 
entia & Vfüs faciunt homines eruditos, fic & anum 
talem qualis ego fum, que novit veftimenta fua füb- 
Jevare,& ita vadum tranfire ut magiftrz nequitiarú 
folent.O Cingulum, Cingulun Ego re faciamvimi- 
hififtereillam,( vivo , que bona cum gratia collo- 
quio me admittete noluit. Sem. Áutego. oculisnon 
bene utoraucilla Celeftina cft: Malus illam Demon 
juvetyuti circamagit gradum eundotardiffime /Quid 
malum, fecum intra dentes loquitur? Cer. Cujus 
gratia cruce te fignaftiSemproni,credo quia egoad- 
fum! Sem. Dicamtibi; Raritas cei admirationem gi- 
gni. Admiratio oculis concepra tranfit in animum, 
Animus indicare eá talibus fignaculis cogitur. Quis 
umquam te vidit per plateam incedentem,capite de- 
miffo,oculis tellure fixis, neminem contra contueti, 
utnuncades? Quis te vidit intra dentes cecumfer- 
mocinantem per publicum ire, $ ambulare temeti- 
pfam ftimulando;quafi quiad predam feftinat » Vi- 
desifta omnia merito in cc admirati qui te noverit, 
! Verum 


PorRNOBOSCODIDASCATUS 93 
Vetum,his ómiffis, per Deá dic mili quid boni por- 
tas! Dic mihifpemaut merum hábes in finu? À pri 
ma ufque hora te hic pteltolarusfum, neque melius 

Tucceffüum indicium bábüi,quam tantam tuam mo- 
vám/ Cero Filiifta regula ftalterum hominum noà 
Tempercertaeft. Aliam horá magis tardam facere 
pues ilicrdinquére nares, ut aliis duabus nati- 

us&linguaipía Vequo mágis Motatá fuerim, có 

"caius morat luerim. Se m.Si meárnas, Mater; ne fes 

xedas hincpriufquam mihi iftue énarraveris. CEL. 

Senigroni amicé;néqué égo Mead eam rem cómpa- 
rare pollumnequé locus hic fatíseft commodus,ve- 
himecúmad Calliftonernjllic südies miriffima.De- 
florem ego nüiic legátionem meam, multis res ge (tas 

<ommunicando. Volo exàre meo audiat quod ego 

"confecietfi pullum de lucro ad re veniet, ego tamé 
gratiam totám mihi fervàre volointegrá Sem. Paul» 
lara tu déluctóais ; Celcitina»non valdemihi pla- 
cent hítcverba cual CEz. Tace iñepré, Sive parum fit 
five riultum,dabó tibicum pofces: Omnia meatia 
fic gaudeamus,lücremurditefcamus janétim, Ta di- 
vidu&dócómmuni ñumquám pugnabimus; & tibi, 
utegotaceàm notum eft,longe pluribus egere fenes 
quam juvenes , prcipue quamtu qüi ad menfam 
femperpàrarai accumbis. Ex. Alistcbas magis utor 
quamcibo & potu. CEL, Quibus? fili. Opus habes 
duodecim aciculis, piletm qua cingas/fafcia,arcu ut 
de domoin domüm circuiiens pafferes in re&tiscó- 
figas, falcines àviculas pet feneftras;juvencilas dico, 
farué,easque non volant.optimé tu me intelligis;nó 
enim melius lenocinium eft ralibus capiendis quam 
talis arcús qui quamlibet poifit confiere. Amplius 

opus 


94 C. Bar vul 
opus haber, Semproni, que exifumationem an 
tueridebenércundo confenefcit , qualisego fum. 
Sem.O atfentatrix vetula; O malitiz omnis ftabuld; 
O rriparcum atque avariflimümbarathrur, pariter 
ut Dominum meum me quoque circumícribere & 
decipere vult, ut faltitn ipfa dieeícat.. V erum male u- 
racur male partis, non harebunt apud illam talibus 
artibus parta; quippe quiturpibusartificiis afcendit 
“in altüm, citius decidir quà locum fublimem tenuit, 
Oquam mala res eftperfoectu; homo; Bene dictita- 
tui nullum animal, nullam mercem,tam difhetlter 
cognofci, Mala vetula; malis filfimoniis oppletáeft 
iz Malis Demon ime illi applicavit, E re mea effer 
illico fugere longeab hac vicofa vipera potius quidé, 
quam eam tangzre.Mca lixceft culpa; Verum corras 
darilla aleimaliquid , velit nolit partem ego inde 
meam mibipromiflam,auferá. Cer. Quidfacis ver- 
borum.Semptoni,quo cum lóqueris? Seat. Quod 
dico,mater Celeftina hoc c(t; quod mirum mihi non 
* accidit mutabilem te clle qua ita femitam plurima- 
nimfequaris. Dixeras mihi differre vellehocnego- 
tium,nunc abfquebonz mente omiiia Calliftoni c- 
natrare cupis.Nefcis magni eum habeti qui aliquo 
ante temporc exfpectatus veniat,quodque quamdia 
ejusamor & morbus , tamdiu emolumenta noftra 
crefcete habeant, & fe fübriceree Ce, Sapientiseff , ur 
res cedit propofium imitare, ulti porfiftere in ftulte cas 
ptà fententia. Novis negorlisnova confiliaadhiben: 
da fine Non-<credebí ego tantopere coriatibus meis 
fo:unamrefponfurarm.Catifi d*Prudedtis legati eft fa. 
*€ereid quod temporis opportunitas requirit. Accc- 
7 ditquod hujusrei patrato rempore minime ab(con- 
dipote- 

















PonNonOStODIDASCALÜS 9f 
dipoterit.Praterea novi ego Dominum ruim (quá- 
ttim fencire datum eft) liberalem effe, & aliquantura 
ambiciofum ; ampliusuno dic dabit fuccedentibus. 
votis,quam centum aliis,quos morbum ferendotra- 
xetit,& ego hincinde decuriendo infümferim:Adde 
quod fübitiatque infperati fücceffüsalterationem a- 
nimiefficiunranimi alteratio impedit deliberatio- 
nem capiendis confiliis, Erin quo porerit demereri 
quis nobilitatem hominis quam bonis nüciis bono- 
rum (ücceifuumiTacojinficete.Sine expedire hecve- 
culam tuam;SEM.Enarra igitur mihi quid rerum gel 
fecisapud virginem illágenerofam, dic mihi aliquas 
cjus voces; certe non minus hac audire crucior quí 
ipfemet herus mens.CEL. Tace,inepte,alceraris tu a- 
nimi? Scio quid te corqueat; potius guítum quam o- 
dorem negotii bujus habere cupis:Eamus propere:In 
fanite facier berum cuum longa moramea.Par.He- 
re, here, CÁr. Quid clamas, fatue? PAn. Video £e- 
leftnam & Sempronium appropinquare xdibus no- 
ftis, Paufam hicatqueillic facientes eundi; cum có- 
ftiterant chataxar ipfe gladio litteris aut notis terr. 
Neltio quid it.CAz. O amentem euam negligenciá, 
Videsillos venienres,% non omiffis omnibus te pra 
cipitasad aperiendú ofti.O altiffimá numen,O Sá- 
ma Deitas,quid apportantequid noviferun Cur tá- 
tummorztraxerunt, là magis defiderabá redicü i- 
pfori,g malis meis remedium ex(pectabam'O aures 
mex mefticia pene oppleta, patate ad audientia vos 
eorum que vobis apporrancur.Ín orejam Celeftinz 
Cara morbi mei, & Vite amiffio vertitur.O fi per So- 
mniü tráfiret paullü hoc téporis, ut cá principio ipfo 
finem étfermonis ipfius hauriá! Tam pro certo habe- 

amor- 


96 C. Bartul 


$ mortém merítis;non tarn arnarum ipfius pan&uam 
efle quam timorem quo eam in horas imminentem 
expectare coguntut,ejufque triftem fententiam e 16. 
ginquotremere. Otatdeatque ignave Parmeno, ma- 
nibus premottuis;rumpe feram iftum rholeftam de 
oftid; intrer honorabilis illa matrona iri cujuslingua 
vita mea jám pofita elt. Czz; Audis, Semptoni; alitér 
jam tinitiunt fidésDomini tui mültirh differunt bat 
vetbaab iis qué ipfe&Pafmeno nuper fper hoc nec 
gorio ficiebant ! De maloin bonum proccdus res 
noftrz.SEw; Facias igitur; übi intraveris ; tímquam 
Calliftonem roii videas, & priemittas tolloquio a- 
liquid boni; CE L: Táce,Sémpronilicet enim felici 
fime ofünes coriatus ei mihi füccedanit, atiiplius ta. 
men tnetetur ctiám Callifto; tuaq; &ipfius, peto: 
nes.Et plus ego etiam piemiide generofa ipfius mu- 
nificentia exipetto: 
ACTUS vi 
Tngreffa done Calliflonis Celeftiná grandi defiderio d> affi. 
£Hone percitus ipfe, rogat quid rerum [uarum , cum Melibea 
collocuta expedierit. Interibi dum ifl confabulantur, Parimem 
audiens Celeflinaná ontitia 4d [usn lucrum deflectere , obvertit 
fefe Semprorso,ommibus ejus diclis contradiceus ; Reprehenditur 
ejus grati a Sempronio. In fineni vetula aperit ónmem siegotil 
faccoffim Calliflottioffertqueipfi cingulum quod à Mdlibaa 
acceperat. Sic Calliflonem anus veluiqueus do- 


mtm fudit evertitur cum ea eodem 
ambulat Parineno. 


Az. Quid dicis, domina & iriáter mea? Cer. O 
ri demine, Callifto,tu hiceras! O recens ama- 
torfor- 


PonuonoscopiDAscALus $5 


tor formofe tue Melibez, nec fine ratione : Et quid 
pmi dabís verulatuz que hodie vitam füam ve- 
ut venum expófüit dum;tua mandata faceffere (tu- 
det? Que mulier amquamin tain frito de difcri- 
mine viditatque ego ine hodie! Certe éutn retro co- 
gitationes fle&o ; amittunt ómhes venz corporis 
mez fanguinem; & horrore velut exarefcünt! Pro 
vita mihinemorantirem pretii dédiffet , quanti vile 
hoc & ufu detrituin eft pallium PAR Tu dices quod 
tre tua eric exfpeGto ut d» tanicara tibi pifras Omnia. 
ifta folias tuaerutit& ea quidem talía ur ne ulli par- 
tem ex promillo date cogaris,fcilicerPellem mutare 
queritánus;tu & nos & hórum noftrum einüngere 
ades.Nonintertürbes fermonem hujus; Semproni, 
videbis ipfam argentum non petitutam ne partem 
nobis,utifpopondit,inde cedere opus habear. Sem». 
Tace, defperate nebulo.Si Callifto te audierit, occi- 
detextemplo, Car. Mater mea,aut contrahe ora-- 
tienemtuam 3 velenfem bunc cape &interfice me, 
PA n. Tremitifte malus Genius non aliteracfi ve- 
nenum aliquod eduxiffet, non poteft le fiftere in pe- 
desíuos ; Linguam ipfi fuàm mutuo date cupietyut 
loqui co citius poffit.Non diuturna hujus vita eftla- 
Ctum nos de amoribus iftislucrabimur.Ce1.Enfem, 
domine» Er quorlumeEníis malus male perimat ini- 
micostuos,quique male tibi volunt; Ego ribi vitam 
dattira veni,cum optimáfpe votitui,hascgo tibi por- 
tóab illa quam amas tantopere. Car. Spem optimá 
dicis; Domina: Czr.. optimá merito appellare pof- 
füm,cum porta reverfioni meg fit aperta, &opratior 
ego illi detrita atq; exoleta hac tunica veniam,quam 
alia quavis Serico & auro neci induta. Par m.Sem- 
G proni 


98 C.Bartul 
proni, tantopere me commovet m alitia hujas anus, 
ut fatu impoffibile purem diutius cáloquenté pati; 
ftudiotunicam füam inquinavit. Sem. Taceas per 
Deumautte hincin maximam malá crucem ejiciet 
quod fila veftimenta fua fraudulenter rupit ; bene 
fecinam melioribus epus babet. PA M. Ifta vetus ve^ 
nefica voletuno dic omnem fuum habitum mutare 
novis veftibus , quantum pretii al ioquin quinqua- 
intaannis non corraferit. SEM Pn. Hoc omne illud 
elt cujusgratiate increpo.P An Ferre poffum roga- 
reillam & mendicare; & emungere herum ,fed ut 
omnia füó uniüs commodo,pati nequeo, Sem.Non 
eftalii vitio obnoxia quam quod fuum faltim com- 
modum quaritavaritize dedita. V erum permitte illá 
domú fus effercire , farcirer poftmodú & noftrá,aut 
malo aufpicio umd nos cognoverit.CaL.PerDeum 
domina enarra mibi, quid rerumagebat?quom odo 
intras? quomodo veftita erate qua parte domusillam 
offeridifti» quo te primum vultu confpiciebar? CEL. 
Eovalu, domine , quo folent feri tauri eos intueri 
quiaeutas lanceas vibrantin venatione, aut quo fil- 
veftresapricanes, à quibus miris modisfatigantur, 
Car Ethactu figna falutisautumas? Dicigiturqua- 
lia mortifera erunt? Non certe ipíamer mors Que 
quidem refrigeriiloco mihierit in calibustormentis; 
que majora ipfa illa funt & pejus me habent. SEw 
Hi fant illiigues preteriti & oblite rati, quos promi 
fit,Domini mei/ Quid hocteieft » Non etittam pá- 
tiens fui herus nofter ut audiat hoc quod femper dé- 
fideravit/PAR.Etquid taceam ego,Semproni:Q uod 


fite audierit herusnofter, tam tibi malum pararüm 
exit 


PorNOBOS5CODIDASCALUS 99 


erit quam mihi. S£. Malo igne conflagtés , tu dicis 
ea que incómoda & noxia omnib. funt, mei fermo- 
fies neminem offendunt; Intolerabilis peftilentia & 
morsfübitate confümantrixofe, invidiofe , maledi- 
Ete.Erheceftilla amicitia quam Celeftinz $ inihi 
tu confpondiftiabi ifthinc in maximam malam rem. 
Car.Domina &Regina mea/finon vis delperantem 
Me facere & utanima mea cum damnatis ad eterna 
tormenta hincabeat; dum calíaex teaudit; certioré 
me redde brevibus,legatio tuagleriofaan bonofine 
Cc(ferit& an mutata in melius durities, cujus vultü 
modo narrafti, fpem mihi vitz reliquam ullam fece- 
rit? Hacenim que adhucex reaudivi potius odii quá 
Amoris indicia funt.CeL. Maximaadmiratio apibus 
mellilegisexinde apud mortales prognata eft, quod 
fccretisartificiis favos conftruenres omnia que con- 
tingunt meliora efficiunt:Has imitari decet homines 
cordatos;Háceadem ratione indignationis & iraci- 
diz plenas Melibzz inveétiones tradtavi ego: On 
mnembilem ipfius melle mutatam tibi fero , ira- 
cundiam in manfüetudinem , praecipitem repul- 
fam in confideratam affectionem : Et tu quo fi- 
ne illuciiffeautumas Celeftinam , quam fupra o- 
1nnís merita fira tantatu magnificentia munera- 
fli , nifi uc placarer feram , ferrer patienter inful- 
tantem , effet (cutum & defenfio tue abfentiz, 
pallio velut fao ictus inimicos exciperet! convitia, 
injurias, & indignationesabs te averteret. quas prae 
le ferre folent rales principio, quando füper A- 
morisnegoriiscompellantur , eo fine ut poftma- 
joris ft previtapud cupidum animum ipfartim con- 
2 fenfio; 


100 . C. Ban rni 


fenfio;ita cui pre cateris bene volunt,cum pejus aliis 
excipiunt.Quod fiita fe non haberet, neque hocmo- 
do exiftimadioni fue confulerent, qua effet differen- 
tiainter publicas de inclufas ¡llas puellas, Siomnes 
illico tit primum roganturaffenfum amatoribus da- 
rent; Nuic quá maxime intus fetvent ¿ & flammis 
velutconfumuntar , Scdeflagrant vivisignibus À- 
motis, Honeftatis & Pudoris fui refpectuextra hor- 
ribile frigus demonftrant, vultum feveritate Contras, 
huntrepulíam inipía fuavitate ineditantur, conftan- 
tem ánimum pre fe feruntcafti propofiti regulam tu- 
enturtamamara vetba proferunt ut iplamer loqué- 
tium lingua miretur qtto pacto ram affc&ibus fuis 
contraria convitia poflit efferre,cam lumma vi& vio- 
lentiá cogüntalia omnia profari quam fenfus intus&e 
cotdis conclufiones velint. Ego veró ut tu meleftiis 
aüdittislongileveris, & componas, dum feriemo- 
muemrei gefte explico, animutn comultuantem, de 
cau(fam,& prerenfionem cauffz, introitui mea ex 
plico, dico noris finem ipfius refponfi maxime bonü 
& ex fententia tuá fuiffe. CA 1. Nunc, Domina, cum. 
fecuritatem mihidederisut poffim audientiam pr- 
bererigida & dura; dj longa erit, re(ponfionis feriei, 
dic, effare, loquere, p ut vis,ut placet , egoattentus 
perdutabo.lam quieren cor mihitedindipifcicur, já 
exonerátur cogitationes mex,jam vene rechperane 
amiffüm fanguiném,Iam timorem pofui, iam hilari- 
tatem recepi, Afcendamus,fi placet, illuc in cenacu- 
Ium meum,ibi,quod in fumma hic indicafti omnib. 
fuis partibus enarrare poteris. CEL. Afícendamus. 
Domine.P An. Deus bone quales ambages queritfa- . 


tuus ifte ut de noltrafe prelentia hincauferat! Vrpro 
lubitu - 


PoRNOBOSCODIDASCALIS Iot 


lubitu fuo Lgerymariad gaudiailla poffit quibus ve- 
tula oneratà venit! Uit calet nos mille ftulcitias infa- 
ni foi & ridiculi Amorisjut fingula dicta fexies audi- 
1e poffit, fexiesad quodlibet interrogare, &refpódere 
nequisadfit fcilicec, qui faftidiofeeum loquacitatis 
arguat:Ego vero nuncio tibinos te clandicantentil- 
lucfecuturos.CA 1. Vide; Domina, quam allubelcar 
fermonibus noftris Parmeno:quam mira illi facino- 
xatuz diligenti obveniant.Obftupefa&tus eft , Do- 
minaCeleftina,denuo fefe fignar admiratione, Ades, 
ades,Domina;confide tu illuc;ego genibus flexisfua- 
vestaas narrationes imbibam.Dicquam caufam in- 
trandi habuifti? Czr.. Vendere paullum aliquid fila- 
menti , quo genere ps quamttiginta taleis venata 
fum, uti Deo mee placuitomnes ejufdem nobilita- 
tisaliquas etiamaltioris, CAL. Hoc de corporis bo- 
nis dices, Celeftina; non autem de generofiate ani- 
mi, non de profapiamon de Gratia & Sapientiá, non , 
de meritaanimi excelfitate & decente Superbia nó 
dc Virtutum omnigenere, non Eloquentiz fuavita- 
ze PA mo Tam dum meras catenas perditus loquitur , me- 
rasaffamias Horologium hoc femper meridiem ha- 
betnumquam minus duodecim fatuis fonis fonat. 
Numeratu, Semproni,fedtu jam aperta buccaillius 
ftultiriis,hujus médaciis,vitriufque deliriis;au(cultas. 
Sem.Ovirofe convitiator,curjam auresoccludis au- 
diendis rebus quibus eafdem acuant omnes morta- 
lesfactss esos. quo vocem incantandis fagit, fi aliud 
non effet, fi omnia ementita effent, quiatamé Amo- 
- risres funtyarrendere debebas. Czr. Audi Domine 
Callifto,8 videbis , Forturatua& nica diligentia 
quid effecerincIücipiente me laüdare&cyenderevel- 
j G s, le mer- 


102 C. BarrHlI 


le mercimonium meum;mater Melibea vocabatur, 
viitatum fororum fuarum unam, decurhbentem tú 
maxmné. Cum ergo neceffe haberet domo abire, 
"Melibeamloco fuo deftinará reliquit. C A1. O gau- 
dium abfque pari! fingularis opportunitas! O có- 
mbdumtempus. O fi quitum fubrer pallium iftud 
tuum abfcon(us fuifler, uti confors colloqui tui fieri 
potuifler cum illa quam füpremum numen tantis 
Gratiis dotatam excellere voluit. Cx. Subter palliü, 
aisymeum?atquiillic clare confpectus fuifles, plus e- 
nimtrigintaforaminibus illud perforatum eft qui- 
dem Deus melius non dederir,Par Ejiciam me ego 
hinc,Semproni,tu religuum aufcultaSi perditus he- 

rasnolfternontantumfenfibus fuis abeller quantum : 
fpatii inter hanc noftram & Melibez domum inter- 
eft,& geftus vetulsattenderet,utque illa vino vendi- 
derit fuam iftam mercem,neque fenfibus,ut dixi, & 
cogitationibus omnibus in illam fixis,füi compos nó 
effet, videret ütique confilia mea ipfi magis falutaria 
futura fuif, quam fraudesiftas & deceptiones Ce- 
leftinz. C Ar. QuidhocreieftferviEgo cum fm 
maatrentione res viram meam cernentes audto, vos, 
urfoleus,murmuratis interea ncfcio quid invicem, 
faltim ut me intertuibetis, moleftiaque afficiatis ; Si 
quid mei vobis charum eft,comprimite linguas,mo» 
rieminivoluptateaudiendo matronz hujus diligen- 
tiz effectum. Dic Domina, quid agebas cum folam 
videres? Cer. Domine tantum voluptateadípe&us 
ejus animialterata fum , ut nemo qui facicm meam 
vidiffet;ex illa me tum cognofcere potuiffet. Car. lá 
ego camdem voluptatem eapio, $e quidem tuá ill 
porioremyquippe quiimaginem illius forma femper 
animo 


Por NOBOSCODIDASCALUS 103 


animo meo impreffam,mecum circumtulerim.Ob- 

mautuifti ergo fubdita & infpectata tanta venuftate! 

Cri. Immo potiusmajorem audaciam concepiallo- 

quendi illam,& mandata mea proponendi, cum íe- 

lam viderem. Apexui penetralia pe&totis illimeci,nar- 
ravilegationem,ut laborares tantum obtinereunam 
ab illafavorabilem rebustuisvocem , quz fufficetet. 

rcmediari maximis tuis doloribus: ftabat illa fufpen- 
fane intuens, attonita novalegatione, aufcultando 
doneccognofceret quisille eflet qui verbi unius fui 
defideriotam male haberet, cuique linguá fud tám. 

facileopitulari poffet, cum nomen tuum audiiflet; 
Frontemexcufifimá palmá verberans fermonem meum fi- 
xitinítar ejus que terribiles auditu res percepiffet, 
imperans,illico tacerem,& me decófpectu ipfiusau- 
ferremffi fecus facerem , convocaturam omnes fer- 
vos& clientes fuos,qui carnifices in mortem meam 
effentaudaciam meam extreme abominans. Appel- 
labat me vencficá;Lcoá, Vetulá falsá, barbatá caprá, 
maleficam,mille alits ignominiofiffimis titulisinve- 
¿tanomen meum:llla vero tanti mihi erant convicia 

quanti lallarionts nutricam cum infantulis fomnü cá- 

tandoquerunt ad cunas; lungebat his totidé animi 

defeétiones, deliquia,mille mirationes, & ftupotes, 

turbabantucfenfüsmovebátur hinc inde mébra vio. 
lentia quad Gnguinis fervefacti perculía, feriebatur 
puellaaureis illis gittis quib. métio nominis tut at- 
mata erat; cótorquésvelut corp? manuü artículos ini 
vicé jun&os velut cóclatrás,more eorü q animü de- 
fpófari vidécur, digitos fruftillatim diffringere velle 
putaffes,oculos háe illác circüvolebat, pedib. humá 

quauésiEgo ad iftaomniainan gulüme pximú cétra- 

G 4 hebam, 


104 C. BAnrnl 
hebam, tacens, multum animo gaudii de ferocitate 
laccapiensiquoque (evíus illa fremebat hoc ego his 
lariusleetabar,eratenira jampropinqua deditio illius 
&utin poteftatem meam ftatu (uo velut caderet. Ve- 
rum tnterim dum tempeltasilla detonaretiracundia 
virginis defpumaret, infümeretur materiaindignan- 
dinon patiebar ego fenfusaliorftm amoveri , aut à 
negotio prefente otium ca cre, Sed tempus oppor- 
tunum nacta fidem & pondus anted me dictis face» 
reinftiti, CAL. Hocmihi nuncnatra, dum enim au- 
fcultotibi,animo meo omnia collegi confilia, & in 
omnes mentem partes verfavi:Non repetiexcufatio- 
nemáte dictorum que füfficeret irato animo, neque 
quomodo petitionem tuam aut obtegere aut colore 
inducto venia dignam facere potueris , cóminifcor, 
fcilicet ne fufpicio aliqua (iniftra in pectore tam ca- 
fte Virginisremaneret. Vnde fiut infignem cuam 
Sapientiam confideranti ultra humanam conditio- 
nemcainftruca effe videaris; ita tefponfionem ejes 
futuram qualis erat, rxcipiensanimo > in tempore, 
quomodo illi occutteres, excogitafti! Quidamplius 
fecit fatidica illa de Hetruria,que famam certe (fam, tud 
füperftiteamittar neceffe eft:qua tertio die antequá 
vitam poneret;mortem prenuntiavit, & marid fui 
vetuli& duorum,quos ex illo habebat,filiorum.Iam 
credo quod vulgo dicitur, fequiotem mulierum fe- 
xumex tepore capiendis confilii mafeulopromtiovem ee, 
Cer: Quid cenfes.Domine, Diximalum tuum effz 
dolorem dentium/ Ecquod bona illa verba qua ex 
ipfi pofcerem,fotet oratio quadati certa, quam ill 
teneret; bene ifti morbg cutando facientem, C Al; 
O mirabiliffima aftutia,O fin gularis ad officia fua dis 
: ligentiz 






PonNososconiDASCALUS Ios 


ligentie muliet/ O provida femina!O prefens reme- 
dium/O cauta m legationibus, Quis humanus fen- 
fus (afficiat excogitare tam pretiofum & ingeniofüm 
remedium! Pro cetto credo fi etas noftratecuperare 
poffecillos vereres £néam & Dido, nonfit labora- 
tura Venus tantum ut filius ipfiusElife coramore ZE- 
nez incenderet, Cupidini fuo Afcanii formamindu- 
ens,utillam decipere poffet) Te mediatricem voti 
fui,uromnimoleftia fuperfedere valeret ; poneret. 
Nunc bene collocatam à me mortem meam exifti- 
mo, que in tales manus pofita fit: Ec credo infuper, fi 
defiderio meo non contingat votorum fnorum fine 
potirihac duce & magiftra, ineaopis nihil amplius 
eife, neque ipfám rerum Naturam faluti mes confit- 
lerejam poffe. Quid vobis videtur, Sempropi &Dar- 
meno? Quidamplius cogitari poterar? Alia ne talis 
mulier muliere umquam prognata eft? CeL. Ne in- 
hibeasorationem meam Domine,patere me eloqui, 
jam dies itin noctem, lam noéti, qui malum facitab- 
horrét claritatem,& domum memeam teferens po- 
tero snaloaliquo occarfu ledi. Car. Quid? quid? non 
fatis mihi facium & famulorum crit ad te deducen- 
dame PAn.SicSic, ne quis virguncule vim inferat. 
Tu cumilla ibis,Semproni,timetenim illa grillosqui 
fub noctem canunt, Caz. Dicis aliquid , Parmeno, 
fili;,Pan.Domineme & Sempronium videri equum 
effe uteam domum füam comitemur,jam enim ob- 
fcuranoxeft. Car. Bene dixifti, fic facietis poftea. 
Continriatu fermonem mater, & dic, amplius, quid 
acciderit? Quid refpondebat cum orationem pere- 


rese Cer. Daturáprolixoauimo fpente;ultro. Car, * 


SponteuluorDeus optime , quamillufte donum. 
: G ; Cri 


196 C. Ban TRI 


Czirsr. Verum plus ego petii, CaLLrsr. quid 
mater mea honorabilifima ? Cr rrsr. Cingu- 
lum quo illa petpetuo cincta ire confuevit , perlua- 
dédo utile effe illud curádo dolori tuo: quippe quod 
multas Relliquiasattigiffet. CA r.Igitur quidad hoc 
illa CeL.DamihiEvangelium, dicamtibi. Caz. O 
per Deum;fümetotam iftam domum, cape omnia 
ue inilla (ant,& hoc mihi dic. Vel opta quid cupias. 
Cr. vicem pallii unius quo tu vetulam tuam mune- 
tabete,dabotibi in manus tuasillud ip(itm quod cot- 
pusilliustanto tempore cinxit! CAL. Quid de pallio 
dicis ? Pallium & tunicam.& omnia cum illis meas 
Car. Pallio opus habeo , & hoc nunccontenta eto, 
ne effundas te amplius,ne ponas inaudacium meam. 
petendifulpicionemi malam: Vertapud vulgum di- 
citur;(peciem negationis elle multa offerre illi qué 
paucaperas Car. Curre ParmenoSartorem meum 
acceríe, extemplo huic pallium& tunicam de opti- , 
mo pannorafili conficiar.PAn. Sic (ic perge: omnia. 
vetulz , quoniam mendaciis onuftaadvenit utapis. 
Ms verovinemohuc adiget.Hocilla cotum hodier= 
num diem ambagibus tantis quelivi. CAz. Quid 
maligenii hunchominem quatit. Nemocfttam mo- 
leftis &injuriis ftmulis herusullibi atqueego fum, 
qui alar hic fervos divinatores, relatratores , inimi- 
cosbonis meis. Quid murmuras,afine » invidiofe, 
uid dicis? Abi illico quo te jufli,ne me commoveas 
his malorum jam patior ut plane peream: Non mi- 
nus deeodem pannotibide veftimento profpicetur. 
PAn.Nildicoaliud,Domine quam jamtardiusfa&ü 
e(fe quamut fattor commode adeffe poffit. CAL. Nà 


dico egoverá , divinare teiDifferatut ergo in crafti- 
num. 


DPonNOBOSCOBIDASCALUS 107 
num Tu Domina,fi meamas dilationem hanc zquo 
animo feras.Non aufertur quod differas, interim o- 
ftende mibi pulcerrimum &fclicífimà illud cingulü, 
quod dignoambíu illa membra circúpledti potuit. 
Fruantur oculicü univerfis ceteris fenfibus meishu- 
jus cótemplatione junétim,quoniá junétim Étomnes 
tamimmanes hactenus dolores fuftinuerát. Fruatur 
gaudio afflidtü cor meúillud cormeum quod nulla 
momento nóttiftiffimü füit,ex quo primü ifta puellá 
cognovitomnes fenfus meihuc concutrebant, cú o- 
nere pro le quifq, dolorú & laborü;nó patvo,Singu- 
liiftudlancinabantut maximé poterant:Oculi vidé- 
do ills, Aurcs audiendo; Manus rangédo.Czr., Dicts 
te illá attigifle: Magnopere me ftupefccifti. CALIn 
fomnis dico. Cz rin fomnisiC aL Per (omnüillá cot 
no&ibus video ut metü habeá ne mihi contingat cp 
Alcibiadiquonds,cui videbatur per foporé involucü fe- 
fe cfle pallio amice fuz & fequente die interfeétus nó 
reperit qui de publico tollerer,tegeretve, prater la, 
que pallio fuo id demá fecit, Verum five viventi five 
mortuogratiffimü mihi erit veftituipíius tegi poffe. 
Cz. Satis malorú exantlafti iquidé cü alii quieícút, 
tupreparas & in lecto tibi doloré,fequenti die illo te 
induturus. Cape animú Domine, Neminé Deus id- 
cofecirut in mala fortuna deftitueret. Da fpaud de- 
fidetio tuo Accipe cingulü hoc; q fi vivo ego necine 
termorior, brevitibi Dominá quoq; hujus in manü 
dabo.CAr. O infperate hofpes,ó cingulum fortuna- 
tiffimum, quod tantum in te dignitatis habuifti, ut 
amplecti corpus illud potueris , cuiegofervilia o- 
mnía preftare indignus fum. O nodi tormento- 
rum meorum. vos conftrinxiftis hoc modo «e- 
fideria & vota mea. Dicite mihi , an prelentes ad- 


108 C. BarTHl 


fuiltis ad infelicem illam refponfionem ejus, cui vos 
fexvitis, quam ego adoro, & quamquam laborum 
diurnorum & nocturnarum nihil omittam, nil pro- 
ficiout favoremejustencam? Crr. Vetus dictum 
eft ; quiminus contente querit fepe bonorumam- 
pliusinvenit.Ego vero diligentia mea confequi te fa. 
ciam , quod focordia tua nequaquam tibi dediffer, 
Confolareanimumtuum, Domine : Unius hora fpacio 
nulla magnifica res umquam confecta eft; nulla vrbs 
capra. Nec in hoc duelli eftlex pofita. CAr. O infeli- 
citatem meam. Vrbium moenia faxis condita & mu- 
nitafune,Saxis poft xa demoliuntur urbes capiun- 
tur.Hzcautem Domina Cupidinis mei cot Chalybe 
fa&um habet,non eft opis inalio metallo ad hoc e- 
domandum.Non eftictus tormentorum qui hoc rü- 
at. Igitur a plicate [calas muro ejus. Oculosilla ha- 
bs quibus bgittarum vim emittit, Linguam ad tela 
convitiorum & repullas; cam fitu munita eft ut ada- 
liquod millia paffüum eam accedere nulla obfidio 
offit. Cer. Tace Domine: Vnius hominis felix au- 
NociaTrojam cepit,ne defpondeas antmum.Noneft 
mulieri muliet ulla infuperabilis, Parum domü mes 
ftequentafti;nefcis quantum ego valeam. CAL» O- 
manibus que dices, domina, fidem habebo; quoniam 
hunc calé thefaurum poteftati mez tradidifti.O mea 
gloria. O cingulum divine illius cinéturg. Ego te 
video. Ego viderete non credo. O Cingulum, Cin- 
gulum, fuititu mikiinimicume Dicmihi. Certe, f 
fuiftiignofcotibi? Bonorum hominum proprium 
eft igiofcere.Non credo iftud.Sienim contra me fa- 
iffes non venilles in ditionem meam tam quidem fa- 
cile» Excipio fi forte excufationi tuz hüc venifti?Ad- 
juro 


PonNososcODIDASCALUS 199 


juro te refpondeas, per virtutem incom parabilis il- 
ius imperii quod domina tuainmehabet? Cer. O- 
mitte jamaliquando fortilegia ifta, domine: fatigata 
fam aufcultare ribi, cingulum autem tractando iftis 
modis medium rumpes.CAL.O miferum me.Si pati 
metecum felicitate Superi mactaffent. de brachiis 
meis texi & componitu debebas,neque ferico,quali 
nunces, Vt fic gauderent illa perpetuo amplecti & 
cingereillamcum conveniéte reverentia, illa mem- 
bra,que tu fine fenfu Voluptatis femper complexa 
tenufti, O quam fecretim fepe excellentifimamillá 
fpeciem contemplari potuifti.Czr .Ampliustu con- 
templabere cerré,& cum meliori delectatione; finó 
te ipfum ribiperdes his,quibus nunc; modisloqué- 
do.Caz,Tace,dominanobis invicem optime con- 
veni. Ooculimeireminifciminiquo paéto cauffa. 
fueritis & feneftrailla per quam cor meum transfixú 
eftidem auctor damni datipurerur,qui cauffam da- 
turo dedit.Revocare in memoriam vobis quod falu- 
tem mihi meam debeatis, Videte ut medicina malià 
vobisoriundi domum noftram fiftarur.SemDum tu 
cingulo te dclectas , domine, oblivifceris Amotum 
Melibzz.CAL. Quidamentiffime hominum,impe- 
ditorfolatiorura meoram,quid vis,quid eft negotii. 
Sem .multum loquendo occidiste fimul & auditores 
tuarum querellarum,fic amittes pariter & fenfum & 
vitam.Quicquid huius erit,poteris ulque in ho&em 
imminécem diffiadere.Poue finem diétis tuis, & au- 
dijam que Celeftina dicere parat,CAr .moleftustibi 
marer,eram, longis meis queftibus? Vel ebriacus eft 
iftehomos Cer. Vt neutrum horum fit debebastu 


tamenjammodum ponere longis tuis fermonibus. 
Habe 


no C. Barrel 


Habe cingulum pro cingulo,ur noris fermonem fer 
mone diftinguere,cum Melibea proxime alloqueris; 
Linguam tuam doce non deberi parem honoré ve. 
ftimento domine ejus.Car. O Domina, ó mater 
mea,Confolatrix mea, fine me gaudio meo frui cum 
ifto felicitatis mez legato.O lingua mea car impedis 
tealiis diétis2cur deficisadorare prefentem hujusex 
cellentiam,quam fieri poterit ut numquam pottlac 
in poteftate tna videas.Omanus mex quam pat va ci 
reverenria,quá magna ctim audacia tenetis & attte- 
&acistheriacam falutiferanmorbo meo. lam nón 
poterunt nocere herba, quas involutas acutiis füisi- 
ibus habebat feva illa pharetra.Securas falutis fum 
curante eo vulnera quifecit, O tu domina Ornamé. 
tum omnium tuz etatis mnlierüm, Gaudium juve- 
num,Salus egrotorum,qualis egofum;nonmerfir- 
mioré facias timore tuo,quá pudor me meus effe jue 
ber.Solve & remitte freeña contemplationi measftne 
me cum thefauro hoc meo foras in publicum profi. 
lire,ut omnes,qui me viderent,norint, felicioré nuf- 
quatn effé hominem quam fim ego.SEM. Non exul- 
ceres vulnustuum,onerando plagam ardentioríbus 
flammis,Noneftfolam hoc ciagulum à quo pendet 
ratio falaristuz CAL, Optime hoc novi; verüfn non 
poffumattinere me quinadorem tam eximium do- 
minz meg favoré.Cer Favoremillle favor verus cft 
quifponte cuipiá obfertuz. Nofti hoc tibi non alí 
nomme quam pietatis obtigiffe ut dentiüdolori tuo 
remedium veniretfcilicet,nó certe tuo, A moris yal. 
nera at per hoc anentur, Sed fi vivo illa verter foliti, 
Car.&orationéeCAr .nondü ei accepi. CaL.Quis 
moratur? Cez Breyitas temporis ; Iraq; conclafum- 


E 








PORNOBOSCODIDASCALUS ui 


- eftfi dolores tuiinterea non remittetent, mane adeá 
tibi ferendam,reverrerer.CaL .Remittere? 'Tum do- 
lores mei temittent, cum illa crudelitatem fuá: Cer. 
Sufficiant hec,dominesfatis pro tempore & didtotú 
& fatorum eft; obligata illa eft , uri reipla demon 
Riravit,ad facienda emnia que pro infirmitatis cura 
tug ipfa poterit, 6c ego petiero. Videan non fatis hxc 
fin: pro primo congreflu, Ego jam difcedo. Memen- 
to fi cras domo prodieris,fplenio faciem tegere, ne fi 
forte fortuna illa te viderit; médacii me arguere pof- 
fit.Ca1.Quatuor quidé ipfis,tui cauffa. Scd dic mihi, 
per Deum,quid ultra dixit Major defiderio audien- 
di vocesfüaviffimo illo ofculo proditas. Quomodo 
tam audax fuifti,ut antequam notam te haberet, ram 
familiarem te introeundo & rogando faceres? CaL. 
Antequam notam haberem ? Quatuorannis vicinz 
mex fuerunt domui,converfabar cum illis,confabu- 
labar,atridebam tam die quam nocte. Melius me no- 
vit mater ipfius quam ungues digitofq: (uos , quam- 
vis Mclibzaiüteribi increverit,mulier generola, fa- 
piens,civilis.Par .Audi,Semproni,quod inauremti- 
bi dicturus füm.Sxw Quid vis, dic. PAR. attenta au» 
fcultatio Celeftine materiam dat hero noftro ur fer- 
mornemin immenfum extrahat:A pplicate illi , pulfa 
illam pede, faciamus illifigna ne ex(pe&tetamplius, 

otius uti domum eat,non eft enim homo natus tam 
finus quifolus fecum tanta loquatur, CA 1. Genero- 
fam, didis , Domina, elle Melibzam? Videris per 
ludum hoc.extulifle. Habetmneparem huic uni- 
vería rerum Natura > creavit Deus corpus aliud 
tante felicitatis? Poterit ralis forma , talis indo- 


les, pingi? Exemplum fummum Speciolicatis ? 
. Siin 


pni C. BartmlI ' ! 
Siin vivisjam foret Helena , cujus caüffa tot millit 
Grecorum mortem obierúntrotoccil fünt Trojani 
aut formofa Polyxena , omnesfervas fe addicerent 
dominz mex,cujus ego cáuffa raliá pátior.Si illapre: | 
fens fuiffet Lirigio trium Dearum propter aureum. 
malum, numquam inter eas Dilcordiz nórenaudi. | 
cum fuiffet; quippe abfque controverfia ulla omnes | 
confenfu affirmaffent ad tiemineni donum illudquá 
Melibiam pertinere, & fic Pomum Concordiz áp: 
pellatim fuiffet. Noftrotempore omnes feiminz 
quzillam viderintmaledicuni fefe , incufant Deos, | 
quod nemini illarum hec dona tribuerit qui Meli. 
bee;confümtnt plorando dies ftíósjexedunt carnem - 
fuat invidiá, ditisfe torminibusexcruciátit fperan 
do fucis & coloribus;aliifqueartificiis par decus ifti, | 
quod ábfque ommi labore natura huic dedit, indipi- | 
fci Alis vellunt füpetcilia fua forcipibus, eadem un-, | 
gunt unguentis capillos prodücenibus,depilantre. ; 
veftiunt; Aliz quaerunt auricolores herbas , radices, 
fratices, flotes,faciendis liziviis, ut celarici ifhus fi- 
miler fuam quaque conficiat,vultium formas co-. 
guht,componunt,variis coloribus exornaze, lavatit, 
unguno politint;comüt,candidant; purpurant , nihil 
fibireliqui faciunt ut laudatiffime huic forme exeár 
quam fimilima: Que cumitafefe habeant, confide: 
tm ar mereatur coliab hotnine tam infortunato, tátu, 
trifti,quám ego fum. Czz.optime percipio quid ves. 
lis Sempreni.Sine illum,ipfa jam mala faá decidet&z 
finem faciet.CAr ln hac tota nátüra fefe confpictiam 
videt;/omnces fuas elegantias & ornamenta infimfit 
utiftam perfeétiffimam conficeret, Quicquid Gra- 
tiarum fingulisczteris divifim contulit & per partes, 
omne 














PorRNOBOSCODIDASCALUS dij 


nine junctim huic donavi: & refcripfit cenenduri; 
Hucomnes convenerunt Charites ; quam maxime 
venaltas le facete potuerunt;omniá fua decora con- 
ferentes: Et velut iu theatro, fpéCtatoribus fe Judicá- 
das offerentes, uf omnibas darerur liudare divini- 
tacem in ornamentis tani eximil opetis. Solum paul- 
lumaliquidaqua fontana cum peétine eburneo fuf- 
ficit ornatioreim & venuftiorem Melibeáin facere 
omnibus puellárum choris. Hcc füut arina ipfius;his 
vincit &petimithis tnaricupio me fibi captivum du- 
xit, his mecolligavit, & cátenà vinótum adtitier. 
Cz. Tacejaiine te defatiges amplius: Lima illa quá 
ego habeoacutior eft quà fortior tua illa catena quae 
te vinctum crüciat.Ego rumpam hanc illius ope tin 
libertatein tit priftinam reverraris. Quaptoptet da 
veniam mihi tamidem difceffürzs &ox jam imminet; 
da & cingulum illud mecum ferre , nofti enim opus 
mihicoellé.. CaL.O infortunatum me, Oinconfo- 
labilem!Ádverfa me Sorsper omnia fequitur.Autte- 
cuiiautcum Cingulo,aut cum utroque aut cuim al- 
teroco effe longàm hanc & tehebrofam noctem va- 
]ebani; Verum cumtormentis meisinfortunio ineo 
nondum farisfecerim hoc vivendi ordine, veniatin- 
tegradolitüdoin parteis.Heus vos fevvi, PAR. Here. 
Car. Comitamini matrónamiftam & deducite ul 
Quedomum fuatu,eant cum ea tante Voluptas , & 
Hilaritas,quantz Triftities 82 folitudo mecum. ma- 
dent, CEL. Sit, Domine, Deus tecum. Cras redibo, 
hucconvenient pallium meum, & Refponfio Meli- 
bex,quoniam hodie neutri ftis temporis fuit. Sola- 
reanimum,utpotes,domine,impera patientiam tibi, 
& interea alías res cogita. CAL1. Minime ifthuc. 

Scelus 


14 C. Bartual 
Scelusenim fit ejus oblivifci , cujusunius gratiavita 
mihi inea non difplicet. 


ACTUS VII 


ÁRGUMENTUM. 


Celeflina fermonem cum Parmenone jungit , inducfara illum 
'inconcordiam dr amicitiam Senpronti. Revocat illt Parmem 
im memoriam factam fibi promiffionem , facturam illam [eje 
compotem Argufe, quam Parmeno deperibat. Veniunt domum 
Areufe, Parmeno inibi pernotlat , Celeflina ad fe vedit, 
pultatoflium. Elicia aperit,increpas Celeflinant 
tardi velitus. 


CsrirsTINA, DARMENO 
AREVSA, ELICIA. 


Ir: Parmeno, poft proxithum colloquiuen inter 
noshabitum nulla fe mihi temporis opportunitas 
obtulitut dicere & oftendere ibt, quod volui fem- 
penpotuerim infignemAmorem,quem tibiporto.& 
quo pacto derefemper & ergaomhes tam praíente 
quamabfenre optima queque locuta fuerim. Ratio- 
ninoneftconfentaneum;neque ufus expofcit , repe- 
tere illa omnia, quomodo te puerum mihi fervitum 
traditum, filiiloco habuerim,ad minimum inftara- 
doptivim familiam meam, dilexerim ,foverim, or- 
naverim. Spes me quidem ex eo tempore femper ha. 
buit pariatealiquando mecum facturum, & infitivü 
illum amoté pro naturali; equo affeéta, redhoftiru- 
turum.Nunctu mihi pretium operz mea: bonz ma- 
lum reponis, vitilitigando omnes Íermones meos, 
omnia 


PornoróscoDIDASCALIS — IM 


omnia dicta reprehendendo, pro male fentientibus 
omnia traducendo, nihil non murmurationibus , & 
dubiis fefurris , moliendo utfüfpectam & invifam 
pracfentis& audiéu tuas oblocutiones , Calliftoni fa- 
cias, Confidebam quidem contemtis his omnibus, 
poftquam femel confilia te mea rata habiturum, &jis 
obremperaturum cófpondifti,te retro viam non in- 
fiiturum: Tamen, cum magno dolote mco,intellige- 
re adigor manere apud te odiorum relliquias vanas, 
loquentem ex inimicitia magis,quam ratione & rerü 
dignitatesita projicis lucrum,quod ex negotio pra- 
fentead te fpe&tabat;ut lingue petulantia farisfacias. 
Audinuncme,fiante numquá audivifti, & vide dc- 
crepite aetatis me effejquales annos Sapientia Con- 
filiandi omuibus commendat juventutis cótra pro- 
priaeft Voluptas & Dele&atio. Optime credo erro- 
ris tuiculpam penes folam adoleícentem etatem tuá 
cfle; & confido Deo,meliorem te mihi fututum im^ 
pofterum,mutarurumque cum teneris annis propo ^ 
fiti abfarditatemeVt dicitur vulgo mutari morti eni ca- 
pills: Dico filiincrelcendo &quottidie novasres có- 
fpicandos Adolcfcentia enim in folis prefentibusfe- 
fe impeditam tenet, videt & miratur lolum que o- 
culisobjecta (ant.Matura contra ztas, non relinquie 
quidem illaaut contemnit prafontia, fed fimul tamé 
& preterita confiderat,& futura, pro copia, polis 
cit.Si memoria renes Parmeno fili; amorem illü quo 
-ptereritis annis te profecuta fum,recordabere primá 
tibihofpitium,quum in hanc civitatem venifti, mea 
domiparatum fuiffe, Verumadolcfcentes vos curá 
fenum nullam habetis, rerum pretia ad palati veftrí 
guítum «ftimaris, numquam vobis ufum. feniorum 
á Venus 


C. BAnTHI 
amini; numquam cogitatis grita 
dincs infirmitates , numquam defuturum illum vo- 
bis ecatuler florem timere poteftisIgitur expende,a- 
mice tu, quod propter fupervenientes aliquando fà- 
lescafüs optinium fit confügium,aricitiam cum tali 
vetula fervara; que loco Vet amica Gt, (lr vicem ma- 
trisitimoamplius aliquando quani mater, bonum 
diverforiumáddeponendos animiangóres, bonum 
hofpitiumad fanandas=grimonias bontis thefaurus 


ad fubitamegeltatem, optima arca ad recóndendas 
divitias,dum fortunz favor manet ; bonus focusad 
domnia neceffaria. Bo- 


hyemis violentiam,patatas à 
naumbraad a(tivos calores ; bonus feceffus ad pa- 
ftum & Voluptatem. vid dices,fatuelle ad herco- 


mhia 2 Bentequidem Ício confufiamte animi elle, 
propter ea que hodieefuciviftizEgo vero nilampli- 
us ex te polco,quatn ut qua male egilti corum poeni- 
tentiam habeas, & poftea vitam tuam emendes, que 
duo Deus ipfe fola poftità peccatoribus. Vide Sem- 
proniümjego»poft Deum, hominem $ vigo cum 
fecisquam vellemeffetis inter vos ut gerinani fratres, 
Ejus quippe amicitia bene tens: frueris omnium a- 
liorum converfatione feliciter; ipfius etiam heri tui. 
Vide quamille ácceprus e(tomnibus diligens, peii 

&toris, candidus ferviis gratiofus , cupit atniciriam 
tecuim jungere ; accrefcet páriteramborum emolu- 
mentum,cüti mánum alteralteti prebebit,nofti ipfe 
amare te debere fi amari velis. Stultitiaeft amari velle, a. 
mare abnuere,Summa amentia compéfare benevo- 
lentiam odiis cupere. Par. Sécundum hunc erzoré 
meutnytibi, mater;coofiteor.Ét cum ignoveris pra- 


terita futura cuo lubitu difponas. Verum illud cum 
Sempro- 


316 
venturum arbitr: 


PorNOBOSCODIDASCALUS n» 


Sempronio fa&uimpoffibile mihi videtur, fetvare 
amicitíam;ille eft irritabilis,ego ferre & pati nihil vo- 
lo &poffüm,concilia hos mihiamicos. CEz. At non 
hacerat naturxaut ingenii tui conditio. PAR.Per fi- 
demquo magis anni fe fabjecerunt, eo magis immi- 
nutacít mihi patientia.Non fum nunc qui olim età. 
Erpixterea Sem pronius nihil habet unde commodi 
aliquid ego fperare poffim. CEL. Amicus certus in- 
cettis rebus cerniturin adverfitatibus probatur,tum 
illeadeft cum cateriaufugiunt,cum majori,quam a- 
lias quafcunque domos , cam defiderio vifitatü ve- 
nit,quam Fortuna deftizuit. Quid tibi,fili, dicam , de 
virtutibus & pretio boni amici? Non eft res amore 
digniorneque mventu ratior Nullum onus fübfagit 
autrecular. Vos fimiles equalefque eftis:Paritas mo- 
xam, &adfeduum fimilitudo; funt illa que amiciti& 
fuftinenz. Vide,fili mifi aliquid induftria tuá lucri ad 
te veneríc;jam tibi hocintuto eft,noris tu paraream- 
pliusJliud labore tuo tibi peperifti, hoc jam tibi pa- 
Fatum 1nvenisBene fit patri illi quijhareditarem hác 
tibireliquic.Non poteris majore cópendio ad quie- 
tame vitam componcrejfic annos tios inbonamz- 
ratem fenectuti fiftes.PA n. Quid vocas quietam vi- 
tam,maten Cer Fili ut ribi tu vivere pofíis, non ha- 
beas opus difcurrere per domos alienas , qualem cu 
vitam perpetuo velutei damnatus,vives, dum fetvi- 
tio mo uti non poteris: Miferatione tui, cum videré 
te feminudum ruptis laciniis incedere;petiviego ho- 
die abs hero tuo palleum;ut cum fartor prelens adel- 
fet,ta vero fine tunicaadítares , ille indidem tibiali- 
quam comparari juberet. Sicegonon meifolius.có- 


modi, quod obmurmerarete incelligebam fed & 
3 tuigra- 


13 C.BartHlI 


tuigratía hoc molita fam, Tu quidem quantumvis 
bone frugi fis; fi ordinariam tuam mercedem folam 
abhistalibus exfpeétave 5, decem annorum precta 
una manicainclufa aufer :poteris.  Frure florcan- 
nerum tuorum, fac bonar no&tem boni dies fequá- 
tur,ede laute & bibe, cum potes,cú gratum eft; nul- 
lotalium te deftaudes,perear quod perire tendit, ne 
loratupropter bona, que hero tuo hereditate ob- 
ba funt; hoceftomne quod de hoc mundo feres, 
amplius nihil in vitá, pofthac omnino nihil habita- 
rus eft.O fili Parmeno,ut optimetetali nomine com- 

pellare poffum,quoniamtanto tempore te educavi, - 
placeat tibi confilium meum;cujus unicus fcopuseft, 
uroaffc&u,videre te aliquo loco honefto honora- 
Ber. O quam felicem me céferem fi tu & Sempro- 
nius concordianimo effetis, boniamici, fratres ger 
mani peromnia / Sividerem vos junctis animis & 
greffibusad panperculam quamlibet meam cafam 
gavifümsrecreatum animos veftros,venire ! Ita pul- 
"cre me vifitarum veniretis pulcre etiam animis tae 
dialaborum eximeretis; fruendo fna quifque puella. 
Parm. Puella, matermea? Car. Certé puella (uá 
quemque fruiturum dico: fatis verularum in me una 
domi mes cft. puellas dico qualem Sempronius 
apud me füam haber,quamquam non tam ille mihi 
charus fit quam tues,cum quo ubiloquor, geflitcor 
ipfum mihi pectore exfilire. Par. Ne fallaris animi, 
Domina.Cel. Etfimaxime fallar, non me exckucia- 
bo multum:Pieratís etíam titulo hocomne excufare 
poffum:Deum propitium habebo cum. tuas res cu- 
rabo quem folum inalieno lticfolo vivere video. Et 
magisetiam moveor pietate ergaoffa defuncta illius 
que 


PorNnoBOSCODIDASCALUS 119 


que morienste mihitantopere commendavit;ut tibi 
adfim,ut meaope virilem etatem commodotuo or- 
diare,& vero intellectu tibi adeffe valeas; fic dicesa- 
liquando : Benefit offibus vetula: bone Celefting, 
qux optime confalebat mihi.P An. Et ita certe nunc 
ctiam exiftimo, quamquam minerenais adhuc: Sic 
quamvis hodienon retua loquentem me audive- 
ris,non hocideo fiebatquod malum mihi videretur 
quicquam cuoram geftorum ; verumquod viderem 
ego certa omnia me Domino meo fuadere,illumau- 
tem malam mihigratiam reddere. Verüabhinc pes. 
fequamurillum pariter;ftrenue tu machinastuas ad- 
move, artibus tuis utevesmihi certum eft tacere: Iam 
tum impegi pedem,non credenstibi, in ifto cum illo 
negotio.Cur Erin hocimpegifti,& impingesin aliis, 
donec omninocades, ufque dum totoanimo confi- 
liameafequeris,que veré tuiamante mente oriunda 
funt.PAn.Iamoptimé me collocaffe illud temporis 
agnofco quo tibi fervivi, puerili etate mea, cum tan- 
tf inde fsuctuá. meram virilimeo fatui proximusz 
Erfupplicabo Deo pro felicitate anime patris mei, 
quodralem mihitutricem teliquit, pariter & mattis 

mexque tali me mulier moriens commendatam 
tradidit. Cer Neiftarmihinominesfilivillico fe o- 
culi meilacrymis involvunt, Et habuiegoin hac vi- 
tamalteram talem amicam? Aliam talem fodalem> 

allevatricem omnium malorum & dolorum meo» 
rum ? Quz defectus meos füpplebat , que fe- 
creta omnia mea norat | cui intimas curas pecto- 

Jis met aperiebam ? In qua una. omne bonum 
meum & delectatio vettebatur? quam matrem tuá! 
H 4 Oquam 


po C.BaAnrnul 


O quam illa gratiis plena ezat;quam ad omnia verfa- 
bilis! puro animo, candida,virili cofidentià, Tam fa 
cilianimo tam fecuro,fine omnitimore,media nocte 
ambulabat de cemiterio in cemiterium querens que 
noftroofficio commoda erant! Nó pratetibat nllos 
Chriftianos, Mahumetanos,Iudzos quorum fepul- 
creta non vilitarer:De die ea fpeculabatur, de nocte 
effodiebat;tam amica erat obícurz nodi , quamtu 
clarz diei: Dicebat banc effe pallium peccatorum, 
Porro omnibus caters fuis gratiis nó erat invida auc 
parca fed neque ullo aftu utebatur per omnia fua of- 
ficia. Y nam tibirem narrabo unde videas qualé ma- 
trem amiferis:qnamvis filere (it melius;tibi tanren & 
hac &aliataliaaperire quid vetat? Septem dentes 
exemerat uni cruciario;forcipe quadam crínalidum 
ego calceoseidem exuo.Porroad conjurandos ma- 
los Dzmonas circulum intrare melior me ipfà erat, 
quamquam ego tum non paullo quam nuncmelio- 
re ralium fama eram,tta propter peccata mea omnia 
poftmortem ipfíusoblica fum.Quid amplius viszIpfi 
mali Dzmonues eá metuebanttremere & horrere, & 
ftuperc;nos cogebat horré dis vocibus,quibus appel- 
labat.Tum illis notaerat,quam tu domi veftre:cum 
convocaret eoldem,precipites alius fuper alium ads 
volutiaderant, necandebant mentiri ei, quali illos 
violétiatra&tare noveratpo(tquam illam amifi,nihil 
veriabiisexprimere potui.PAn. Non magis propi- 
tius Deus (it huic vetule quam illa honoris met gratia 
hacrecenfet,& egolibenteraudio, Crr.Quid dicis 
honorabilisfilimiParmeno , & amplius quam Fili. 
Pan.Dico mirari me quomodo in talibus potior te 
mater mca fuerit? Verba neillius majorem vim tuis 

habe- 


PorNoBOSCODIDASCÁLUS 131 


habebant + cum tamen eadem fuerint amborum? 
Crr.Quid? &hoc mirum tibi videturenefcis quid 
valgo dicaror,hominem ab homine immane quan- 
tum differre? lllam,qua ea gratia dorata erat, non O- 
mnibus datar adipifci.Noñ obfervafti in quibuslibet 
officiis alios bonos,alios meliores; Harum erat ma- 
ter rua quam Deus habeat , fumma in noftro cenfis. 
Pro rali omnes mortales illam agnofcebant venera- 
bantur, tam Nobilitas quam Clerus,Conjugar» 5o- 
Juti,Celibes»viduisadolefcentes ; pueri, rantam ejus 
Sapientiam noyerant.Precipue virgines &puellzo- 
mnisgeneris Deo pro Salute ejus vota faciebant,non 
minus quam parécum fuorum. Cum omnibus ali- 
quid negotii habebat, cum omnibus fermocinaba- 
tur: Siquando per publicum incederemus,quotquot 
obviam nobiserantalumniilliuserant, obítetricata 
enim fueratíexdecim totosannos: fic quamquam tu 
ob cenerrimam atatem fecretorum illius particeps 
non füeristum,noffete tamen nunc,viro proximum, 
decet qualem matrem habueris > cum illa jam apud ' 
plures (ittu,ut di&tum,atare jam prope virili.Parm. 
Dic mihi,bona domina,cum Iuffitia apprehédi te ju- 
beret,tum me domi tuz feryiente,eratisjam duma- 
mica vos? Cz1. Certe eramus; quamquam tu velut 
illufioni mez hzc dixeris. junctim talia faciebamus; 
junctas nos carceri mandaverunt junctas accufarüt, 
ambasfimulpene publica fübjeceruntilla quidem. 
vice,quam primam ego füiffe puto. Verum cu tum 
"temporis,valde adhuc puer eras,mirot te meminiffe 
hujustei,cum vix fir aliustota civitate qui non obli- 
tus jam fic Et hi cafus font mandanarum rerum, Sin 
gulis diebus videas qui peccet & luar, fiin iftas nun- 
] H os - dinos 


C. BaxtHl 


evelis.PA n. Verum eft, fcd interpec- 
(Per feverantia, nam, velut primi a- 
fantin poteftate mortalium ,fic ubi 
id admiferis,uti corrigas, neciteres, 
Ratio ribi data eft.CEL Tetigiftime; domine facue; 
in Veritatis nosriegotio jam veríamur: Exfpedta cr- 
go,tangam teviciflim ubi ulcus cft.PAn . Quid dicis. 
macer? Cz. Dico fili quod preter iftam vicem, qua- 
teretiam comp renfaeft mater tua fola que cum Deo 
jam fi: Semeletiam ducta et pro: venefica , Magà: 
Noétu enim offenderunt illam cum candelis minu- 
tram de trivio quodam;&m edio me- 
ridic publico foro fcalasinfimiz illam fcandere coe- 

erunt,caputornantes quodam quafipapyraceo pi- 
Ko mitificis fosmis pidto.Sed hoc nihil erat : Neceffe 
ef aliquid pati mortales in triftihac vita, ur honorem 
& vitam fam fultinere poffint : Et vede quam hoc 
illa nihili faciebat; prudentia illàfu&folità, necenim 
veltantillum poftea de officii fui profecutione remi- 
fit.Hoc ideotibi narrarevolui quia deperfeverantià 
in malis fa&tis tam pulcre mode philofopharus es: In 
omnibus rebus Gratiz illamfüz comitabantur; Dei 
& Conítientiam meam atteftari poffum, curn in fea. 
lisillis taret apparebat facile, omnes illam circum- 
ftantes ne unius quidem obolifacere, nec tantilli iil 
aftimare tothominum opinionem,uti conftantes & 
picfentes geftus ipfius demóftrabat.Porro illos mor. 
talium,qui meliora & plura cxteris norunt, tmajorif. 
que indolis funt,8z ingenii promtioris, uti ifta mater 
tua,certum eft facilius errare omnibus caeteris. Vide- 
rís quanti nominis ob Sapientiam fuerit Pirgilimssno- 
tumtamen habes quo pacto ia fcortco fifco tutre fu- 
(penfum 


112 

dinas proceder 
cata pellimum e 
nimrmotus non 
primum mali qu 


tislegentemte 


Por NnoBOSCODIDASCALUS 123 


ipenfiaw,rota Roma confpexerit, Hujus vero gratia 
non definit ille eife in oninium admiratione neque 
Virgilium propterea quisquamignorar. PAR. Verü 
et quod dicisiiltud vero noftrum petluftitiá fadum 
et. Cer. Tace, ftupide, Parum nofti de rebus Chri- 
ftianifimi.Et quanto melius eft per Iuftitiam hoc pati, 
quam alio quovispacto! Meliushoc norat Parochus 
nofter/quimatrem tuam confolaturas ipfi Dixit in 
facris litteris fcriptüceneri,Feliciffimos illos cffe qui 
perfecutionem propter Iuftitiam paterentar,&quod 
1idem poffeffüri finc regnum Celefte. V ide quanti fa- 
ciendum fiin vitz hujus curíu rale quid cuipiam có- 
tingere,cum praemii loco propofita fit eterna Gloria? 
Pracipueaccedente illo quod tum omnibus in ore 
eratjilla vice fummainjutia falfisteftibus victam, di- 
titatetormentorum coa&tam,confeffam bonam ma- 
trem cuam,quod minime admififfet. Sed illa faain(s- 
gniconftntia , utque ea que fortianimotalia ferre 
coufücveraromnia faciebat leviora quam cenferent 
omnes. Amplius millieseam dicentemaudivi; Si pe- 
dem fcegero;bono meo fregero.Siccnim notiorero 
quam umquamantea.Et nunc,cum omnia ¡(la mater 
tua in hac vita paffa fircredere debem? inaltera De 
ifti majora ob m bonalargiturum: Siquidem verü 
eft quod Parochus nofter dixit. Et hoc eodem ego 
quoque inforrania mca folari foleo:Sis tu mihi dein- 
ceps,Parmeno,vere amicus,ut fuit 1fta mater tua; ha- 
beshujus exemplum quod per omnia fequate ; Nam 
que patertuus tibi reliquit ea jam dum fumma feeuri- 
tate,nu llo timore,tenes.P ar M. Mittamus jam mortuos 
Sc hereditates , fabulemur de pre(entibus negotiis, 
.qua magis ex re noftra funt quam corum inemo- 
riam reducere qui jam humanis exem abicrunr. 


324 C. Ban T HI 

Suabvenietrecordationi tus, mater, promiflio non ie 
ta dudum milu ficta potiturum opc ttta Areufa,cum 
dominoftra tibi aatraffem quantopere illamamaré. 
Cer Si promifitibi quippiam,n overis oblitam non- 
dum eflesneque cenícas cum annis me perdidifle et- 
lam memoriam.Plus jam tricies;te etiam abfentein- 
trame pupugi nemet hujus tui voti gratia. Jam puto 
faris maturuilfe negotium.Eamus illico de via domit 
cjus, non elabetu r,deprchendemus;obtincbimus,ut 
volumus,illam. Hoc minimum officiorü puta quod 
prettare tibi velim,Parmeno.PAr Tam ego defpera- 
bam potiri poffo,numquamenim cam illa cóclude- 
re quicquam datum eft, falcim ut maneret me & ver^ 
ba amantis auribus admitterer: & metuo veritatem 
di&ivulgaris,Malum indicium amoris effe vultam 
avertere & fugere. Sentiebam magnam cauffam de- 
Íperandi apud animum meum hac ejus incivilizate. 
Czr. Nonmagniego facio defperationé tuam dum 
me nondum totam noris, uti nunc etiam;qui in po- 
teítate & ad mandatum tuum promtam habeastati- 
tam talium artificem Porro jiexperiere quanti meo 
nomine valebis,quam mihimortgere illz fint,quan- 
tumegoin conficiendis Amoris negotiis poffim.I fi- 
lentio,hicoftium ejus vides, intremus placide; non 
fentiant nos vicini, exfpectatu hic inferius ad fca- 
las,ego adfcédam, vifura utrum facta promiffis me- 
iscquarc poffim,fortaffis ampliusinveniemus quim 
vel ego vel tu credere potuerimus. AnzusA. Quis 
ambulat ifthic; quis in cubicalum meumifthoc no- 
€tis adícendereaude?: Cer. Quecerte malum tibi 
nonquarit,qua pedem numquam ponit auin com- 


modi tibialiquid facere ftudeat, que fepius cui quá 
; iplius 


PorNnoBOSCODIDASCALUS 125 


ipfius (ui memor e(t. À matrix una de tuis,licet vetu- 
la, An £vsa.Malus Demon male illam verulam quá- 
cunque excipiat. Quid quatit Larva ifta no&ambula 
iític hoc noétis.Marer domina,quid bonum tam tat- 
do tempote huc venis: lam exuebam me ut cubitum 
darem.Czr..Cum gallinis,filia? Sicditefcis tu quidem, fic 
res tuz feruntalii fant qui de paupertate querantut, 
non tu. Talem vitam optet qui volet, AREvSA. Tela 
marentedibo utveftem refumam,frigus jam me ma- 
Ie habet.Crr.Non facies,per vitam meam; depone 
te potiusiniedtum iftum,ita poterimus pulcre collo- 
qui, AnEv$A.fic bene mihi fit;/opus certé hochabeo, 
qua toram hodiernam diem non atis compofiefai. 
Sic necellitas magisquam ignavia facier me protem- 
pore capere lupinos pro numinis. CE1 Melius urtqueac- 
cubabisfic quam adfidebis; Subduc etiam iftam tu- 
nicam corpote,ut totà confpici poffis. Vah quam fua- 
virer rumca tc olent dim commovifti te! Certé apuffimà 
omnis te decent. Semper facta& res tuae inihiprece- 
teris placuerunpuum nitiditas tua & ornatus ftudiü!., 
jam £rigidiufcula facta cs.Deus tibi benefaciar! Qua- 
lis veftis ftragula, qualia tapetial qualislecti pulvilli: 
Qualisomnium candor & politics! Tam bene fit fe- 
nectutimez quám iftaomnia mihi placent!Margari- 
xa aurea videasantibi bene velit qui tali tempore te 
vifitatum venio Sine totam te confpicer, contemplor 
ut cupio , certe magnopere medelectat. An EvsA. 
aullalumabfcedemater , ne propius venias, facis 
blaridis tuis tactiunculis ut rideam, tifuautem pote- 
rir ucincrefcat dolor.Cer, Quis dolor, Amores mei? 
iocaricerte mecum lubet. ÁREVSA» Male fit mihi (i 


per jocum dico.Amplius quatuor horis dolore ma- 
tricig 


136 C. Bantül 


wicis pene morior, jam illa pectus meum adfcendit, 
interficier me certé.Non ego aliud morbi habeo, ne- 
que tam atrox uci cu fortaffe fafpicaris. Cz1. Sine era 
go me,taétu experiar, etenim & ego aliquid de hoc 
malo fenfi, proptet eccara mea.Cuilibet mulierita- | 
liseft matrix, &ab il a punctitacule An 2 vscalcius eft | 
ubiillam fentio fupra ventrem. Czr. Benedicatte 
Deus & Archangelus Michael, & quam fücculenta 
arque horridiufcula es, quale pecus, quam pulcra o- 
mnial Formofamapud animum te hactenus meum 
arbitrata fiun,videndo nihil preterquá quod omni- 
bus pater, nunc cum etiam fecretiora vidi, affirmare 
aufi , totacivitatc ifta non triatalia corpora effe, 
qu cgo quidem norim. Videtis non amplius quin- 
ecimannorum efle. O fi vir modocffem, & cantum 
favoris abs te haberem, uttalite modo contemplari 
liceret! Per Deumenormiter peccas (1 non participas 
bona ifta tuarum. Gratiarum bencvolentibus tuis; 
Nonenim ideo Deus tibi illa contulit ut in vanum 
obfolcfierent, ifto quidem rtatis tux flore, fub centü 
iftis linteanimum & tunicarum involucris. Vide a. 
vara nc fis ejusquod minimi tibi con(tat; non recon« 
das Vencres tuas, Venuftas enim puellaris tam natu 
ra fii communicabiliseftquam pecunia ; nó fis canis 
ille hortalani:Cú bonis cuisipfametuti frui non pof 
fis,fine fruancuralii qui poffünt & cupiunt, ne fis in 
vidamon perfüadeare fruftra te in viram hane datam 
efle.Cum nauis eft V innata eft etiam femina, & vi- 
cillim.Nihilta hoc rerum theatro natura füpexfluü 
ercavit,quodque fingulari providentia & confidera- 
tonc non escgerit.Confideractiam ra grande pec- 
cam effe cruciare & torquere homines, cum poffis 
malís 


1 
| 














PorNOBOSCODIDASCALUS 17 
salis eor opitulari AR E vs. Certé tec fentio mater: 
Yam vero neminé novi qui quid abs me petat. Datu 
aliquid dolori mei remediü,neq; pergas illudere mi- 
hi, & labiisegtá dackare. Cer Ite cómunisfexui no- 
firo dolore(t,ob peccata noftrashuic £c remedia fere 
omnesnovimus.Q uod fieri multis vidiquodq; mi- 
hi femper bene fecit, dicá tibi.Sed uti perfonarü inter 
homines diverfe fant qualitates, ita Se Medicine ná 
paribuseffectibus cenfentur,neque in quzlibet cor- 
pora ii(dé fücceflib. operárur, Omnis odor fortior Se 
vehemétior bene facityurde pulegiosRura.chure£u- 
mo deplumis perdicú,de Rore marino,de NuceMo- 
fcata, receptus fumma cá diligentia, juvat, & doloré 
imminuitmatricéq; fenfim intocú fid reducir. Verú 
una füpereft res ege femper meliorem & putavi & 
experta fum quá cuteras omnnes,nolo vero eá tibi e- 
dicere quoniá tá pur& atq; caftáte mihifacis. An vs. 
Quid, pervità meá, mater? V ides me male habentem 
& laluti mez non fuccurris CEL -Abi;optime me in- 
velligis, ne te facias Rupidá! Are vs. Ti jpeream pel 
fimé fi quid velles intellexerim. Quid ergo vis faciá? 
Scis heri eú hinc profedtüeffe amicü meú cá Tribu- 
no militúfuozdebeo aliquid fceleris illo abfente có- 
mittere? Cer. Videastu fed quid damni hoc faciet, 
quidve fit celeris Argvsa.Certe ego pro tali habu- 
ero.Ille mihi omnia que opus funt prehiher,honorar 
me, magni facic, tá comiter atq; tanto obfequio dili- 

itacfidomina veré ipfi effem! Car. Verú,utomne 
iltud fic fe habeatdum nonparits;non deferette hic do- 
lor; abifta quidem hora,cujus ille quidem tuus uni 
ca cauffa eft.Quod (i dolori nó credis,crede colori&c 
videbis qd malitibi feratunius folius itiscófuetudo. 
Ántvs. 





138 C. BarTul 
Ar y vs, Nihil equidem incufare fiabco prererida 
fortininm meum, mala eft maledictio, quamcredo 
parentes meos in me pofuiffe.Nori eft jam tem pusos 
moja ifta qualia (intprobandi. Sed omittamus ifta; 
fexó enim eft, &dicinilii quid boni te huc venire ade- 
gerit? Crr.. Noftiantea de Parmenorie quid tibi di- 
Xerim:Quaritur dete quod nequeafpe&tu illuni di- 
gnetis,neício qua de cauffa;nifi forte illa; quod noris 
me illi bene cuperc,& filii loco haberi abs rie. Qua- 
propteregoaliter jam res tuas miror; mihi quidem 
propter te Et v iciretue grate funt, & gaudium ca* 
piotui cauffà quotiesillas video, quod íciam tecum 
confabularifolere. Arzvs. neerres,domina mater. 
CzL.Nefcio cert? operibus potius credo, verba qui- 
dem vána in vanum cadunt, & apud quemcurique 
fatiscorum proffat, Amor vero nifi vicario puro A- 
morenumquam redholtitur;oper pátiter operibus; 
Nofti que cognatio fit ibter te & Eliciams ifta Sem- 
proniuta jàámtenetdomi mez.Parmeno & Sempro- 
nius perpetui fodales fune, ferviunt illi Domitio qué 
türiofti, & cujus gratia tantum ad te emoluaiméti per- 
venite poterit.Non neges illi quod tám parvi tibi có- 
ftat; Voseltiscognata, illi fant. fodales; Vide quo 
pacto ntelior adfit fortuna ij fpetate potuerim.Ad- 
eft hic, mccum buc venit; Parmeno, videbis an velis 
jubereadícendat. Arzys. Miferam tie fi fermones 
noftrosaudiverit! Cer..Minimeille: infra moratur. 
Aícendere jubebo.Des illi tantuin ut afpicias & col« 
loquare,& hilarem vultum exhibeass&c fiquideitita- 
lis videbitur, frnaturte totá;tuillo; ft quid ille lueri- 
feceric.tunihul perdes hocludo. Arz vs. Optimea- 
pudanimun meumnoviomnestuas fuafiones, os 
mnia 


PorNÚBOSCODIDASCALUS. 119 


annia confilia;& que modo in medium atrulifti , & 
qua anteá niihi prebufti;nó alium finem quam meú 
commodú,peterc.Sed quomodopofcis ut tale quid 
faciam,cüm jam ek me aüdiveriseffe cui ego rationé 
reddere teticárs (Lille hoc facinus meum fenferit, oc- 
cidet me. Vicinià ifthzc invidet mihi, illico refcifeet 
omnia.Nef, tatitim ego etolumenti capiam ubi eur. me 
feccro,quem tu mihi offers, quam perdidero illum 
alterum arittendo, C£z. IHtisego ómnibus jamante 
profpexi.Nenió ños animadvertit intro huc éuntes. 
An vs. Non dico iftud hujus no&is gratia, fedalia- 
rum féquenciom plurimarum. Car. Quomodo? & 
de histu erás? tálite modo tractari permittis e Num» 
quamtualiquid auci pecubri conficies! Abfente illo 
tátopere timida és,quid faceres Gin civitate adeffete 
Sic fors mea conciliataeft , numquam ceffo ftu- 
pidis hominibusbonis confiliis adeffe, & tamen illi 
numquam fapete ue velint adigipoflant! Verum ne- 
queifta miror. Amplitudo magna eftmundi.pauci ex 
perientes rerum.A h;ah,filiajfi tibi effec fapientia co- 
gnat tu, cui tantopete profuit educatio & difcipli- 
na mes;urjat etiam Magiltram fe venditare polfit, 
numgquamilla tamen caltigarià me renuit, &que he- 
(cir doceri Gaudet illa habere in le&o unum, alter 
ad portamjamatores füros, neque decft illi tetius qui 
domifuz illam fafpiret.Omnib. illa fatisfacit, omnes 
oculisducit vultu azridet. Singuli putant folos fcfe 
absillaamarialium effe neminem cui illa qué bene 
cupiat,cuique videtur folum fefe omnia , que opus 
habetjlli (afficere, folumamorem mereri, Tuvero, 
eut üni jam alter accedat, merum habes neafferss 
le&ituite prodante Vna lola olla tuam culinam in- 

H ftruis? 


130 C. Ban fni 

ftruis?Non multum ferculorum tibi etir; nolimepo 
de tuis reliquiis victum quaere. Numquam unus 
mihi placuit, numquam uni omnem affectum meti 
Jargitafum.Plus poffunt duo, amplius edam quata- 
orplushabéoplus dant,| ]us occafionis eftu nde tuis 
rebus addere , illorum demere poffis. Non eftani- 
malperdifacilius mure , qui unum tantum cavi fui 
foramen novit, fi illad obftrufüm fuerit, non habet 
quo fe abfcondar, perfequente cato. Qui unum tan- 
tum oculum haber vide quo periculo peregre eat. V na. anis 
ama fola neque cantat neque plorat;actio una non pa» 
xat habitum,Raro unumMonachum folum obvium 
habebis: Miraculum eft unam perdicem volantem 
abfquefocia videre Vnum cibum,quotidie prabitd, 
prefensfequitur fa(tidium : Vna hirundo non facit 
vernumtempus: Vhusteftisuó facitfolidam fidem: 
Quiunsm tunicam folam haber > citoillam arterit. 
Quid cenfes,filia,de ifto numero Vnitatis? Plus ab- 
fürditatum ejus tibi demonftrabo quamanni fünte- 
tatis mes. Videan malis duos;qua facictas eff landabi- 
lis Velut duas aures habes;duospedes;duas manus, 
duolinteaminaad lectum fternendum & veftiendi, 
duo indufia;alterum femper clutum:Q uod fi ampli- 
us voles,melius hebebis. Certé que plus captivorú, 
eoamplius penne Honor fine lucro non eftaliud 
quam annulus in digito:Et quoniam duosfimul unas fac-. 
cus non capit, junge tu de ambobus,qua datu r,lucrü. 
Adfcende fili Parmeno. An EvsA.nonafcendat, mo- 
riar moleflia;non noví illura;femperpudoré illo via 
fo habui. Cz. Hicegofüm que di dtu pudoré 
illi eximásur obrega,ego loquar vicéeambori. Ipfe 
nonminuste quoq; pudoris habet.PA n M.D omina. 

Deus 


PornNoBOSCODIDASCALUS fi 
Deusfálutetgrattofam tuam prefensiam.Án£vs.Bo= 
nic vit,benead nos venias:CEL. Applica te iftuc;afel- 
le,quid illicinangulá redüxifti te? Ne tarbesanimüs 
Romtnem pudentem nimis Malus Denton in Palatium 
diixit.Audite nuncambo que dictura vobis fum.Iam 
noftitu,fili Parmeno, quid tibi nuper à me promif 
fur (6 cusfilia, quid te modo rogarim , Omilla & (e« 
pofita difficultate omni quá conceffioni tue junxifti, 
paucis omnino vetbis res uáfigenda eft , cü tempus 
multa nóadmitrar:Séper ite tui amoris gratía anxiá 
animú habui, rmulta paffüs eftjnunccü corá dolores 
ejus videas fciosnolisillum,tni cauffaimori,&já dum 
cognovi eütibi videri talé,ut non indignus fit,neque 
pro malofacto atbitrandüsur iftá noété hic domi tue 
tranfigat. Án E vsA. Per meam vitam mater,nehoc ita 
facete animum inducat;Tefü;ne imperes mibiifthuc! 
Par Matermea, peramoré Numinis, ne mihi hinc 
abeundum fit ab(a; bona negotii mci cópofittone,já 
n.vifa ea amore commorior.Offer illi omnia que pa- 
ter meustuz fidei, mihi exhibenda,cóimifit;dic datu- 
r&illiomniaquz mea funt. 14 cibi dixi viderimibi && 
vultum illam á me avettere;neq; oculis dignati velle. 
AnEVSA.Quidtibiin aureminfufutraviti(te homo, 
mater. Purát nihll me eorum facturam que tibi pla- 
cere videro» Cer, Nonait, iftud, filia, verum quan» 
topere amicitiam tuam expetar, cum fis puella tam 
honorabilisin quam omne genus bencficiorum pul 
crecollocetur. Accede ppiüs iftud pudétule;ignaves 
Vidcre n.meis oculisvolo quái pretii fis priusg] hinc 
camreclina lá füaviterin le& iftü. Ansvsa. Non 
exitilletam incivilisutinvetitü fine permiffione fefe 
inferat, CzL; lain tu incivilitates & permiffiones 

CH mm La loqué- 


132 C. Bartul 


loqueris? Non morabor ego ifthicamplius.Ego catt« 
tionem dabo mane craftino te fine dolore > illm fine 
vtboreevigileturiin.N etum uti eft fortiufculus ad talia 
non credidero polle illum tribus noctibus ce nünuis 
latusrumpere. Tales Gallos commendabant olim 
juveni mihi medici patriz mez, cum adbuc fanis dé- 
tibus effem.Anzvs.O Domine mi,ne me tates iftis 
modis tene rationemper civilitatis legemarefpice ca- 
nos illius honoratz marronz; qua prefens eft impu- 
dentiz cue. Auferte hinc, Non füm ex illis que publi- 
ceptoftantad vendendum corporis ufum pecuniá. 
Tra bene mihifit ex edibus profugiü fi donec Ce- 
leftinamater meajabierit, tunicá meá tetigeris.CEL . 
Quid hoc tei eft,AreufasQue fimtillg longe petite, 
¿cindignaobteftariones? ha novitates morum , & 
refugia?Videturtibi flia; non noffeme quid hoc ret 
fi.Non viderimalibivirun curn femina delicias fa» 
cienteis? Numquam metalia deguftafle,aur rudem 
corum effe, que pto etate tuatu expetis > Nefciam 
quid taliloco tali tempore ttanfigatur ; dicacur, fiata 
Va quitalia audiat,qualia ego! Aftirmo tibi tam me 
amatam & expetitam fliffe, quat tu nunc expeteris 
atqueamaris;quotquor autern atnicos habui num- 
quamullum vetulum aut vetulamá me amovi , neg; 
confilium eorum umquam five publicé five priva- 
tim/Per mortem illam quam Dco debeo malim grá- 
dicolafo frontem vapulare; Videor mihiheti nata 
fecundum tuam quidem à vultu meo feceffionem? 
Vttefacias honeftam,me facis fatuam, &pudoris ni- 
mii & fecreti nihil tacituram , & inexpertem rerum; 
mihiimminuis officii mei ufum;ut tibi tuiamplifices. 
"Ponocunpirata piratam oppugnat nihil preter navim 
petit. 


PonNOBOSCODIDASCALUS 175 


petit. Amplius te abfentem commendo quá tu te z- 
ftimaspre fentem. ARE vs.SÉ erravimater,códonabis 
culp3,veniam rogo.Accedas licet propius; & ille fa- 
ciar quod volet. Potius volo quz tu vis , quam quae 
mihi placent, oculi sibi prinsexcutiam quam quic» 
quam committam quod tibi moleftiam faciat. CEL. 
Non quicquam ego hincmoleftig capio;verum dico 
tibi hoc,utiin pofterum bene rem geras.Deus vobif- 
cum mancar!Ego hinc folaeo,m ovetis enim vos mi. 
hi falivam veftris fuaviatio nibus & amplexationi- 
bus : Quanquam enim guflus gingivarum mihi per- 
ierit, fupcreft camen ejus aliquid in détibus.A&zvsA. 
Deuste comitetur. P ARM. Inter, jubes tecum eam? 
Cer Sit de uno cquotollere,utalteri imponas.Deus 
vos ferver: Ego vetula fum,non metuo ne quis vim 
mihi in platcainferatEx1c 14. Canis lauavit.Siadeft 
demum ille malus Genius, vetula. noftra, Cer. Tha, 
Tha, Tha; ErrcrA.Quis eft ifthic, quis pultat? CEL, 
defcende aperifilia. Ex1c. He fanttug reditiones, 
noétuambulare tibi placer; Cur hoc facissQuid tam 
diu emorata es mater? Numquam cum abiiftimemi- 
niftiredire!Hoctua confnecudo eft; uni fatisfacien- 
do,centumalios fruftraris. Hodie quafivitte pater 
Sponfz illiusquam Pafchatisdie Magiftro Rationü 
conciliafti,illam elocare condufinuptic fienttertio 
ab hincdie. Opuseft remediis tuis illi adfis, quibus 

romififti , nedamnum virginitatis maricus fentiat. 
Cez Non füccurric mihi quem. dicas, filia. Ez1c 14. 
quomodo non (accazritObliviofa es certé.O quam 
caduca tibi memoriaeft! Certé affirmafti tu mihi cü 


illam füfciperes curandam, feptics jamàte refticurá 
i3 effc. 


334 C. BartHl 

cffe.Cs1.ne mirum hoc tibi (itfilia, quiin multas partes 
dividit memoriam fuam, in nulla eam integram ha 
bere poteft. Verü dic mihi;rediturus ille eft? Er 164. 
Videan rediturus fir. reliquit cibi pignori ifthicar- 
milláaure&pro labore tuo,& rogasan rediturus fit 
Cez Jlla cú armilla eft;tam fcio qua de cauffa dicas. 
Curtunonaudcbasaaliquid, &timtis neceffariis rei 
teaccingebas :In talibus certe diftere artificium, & 
ericulum facere,te decebat. Quot jam vicibus me 
Prere vidiftiz lam fitalibus te non accinxeris, rotam 
viram tuam imprudens rerum beffiamanebis, neque 
officium ullum capiesneque peculium tibi conficies 
Er cumad meam hanc aliquando etatem veneris nc- 
gligentiam hujus temporis, incaffum deliciis vacan- 
tis deplorabis Iuventus etenim otiofa. inducit Sencttuté 
grumnofam &Ponitentia fruftra bonam etatem re- 
vocantem, lam ego melius ifta omnia conficiebam, 
cum avia tua (quz cum Deo eft) milu commanttra- 
tet ufüm huius officiianno uno finito,melins noram 
quam ipfamet mapiftra.Er1c (4.Noneft mirum hoc, 
fepius em magiftri indufttiam vincit ingenium difci- 
pali.Neque hoc contingit nifi ex voluptate quam ín 
ftudio quolibet quis haber. Nulla fcientia bene collo- 
caturin eum quiillius non eft cupidus: Ego officium 
iftud odi, tu amore cjus fere commoreris. Czt.. Tibi 
dicasomnce iftud.Pauperem Senectam quearis. Cre- 
disteaffixam mihi,numquam latere meo amoven- 
dam?Czz.Per deum odiofas iftas contentiones temo 
pori & confiliis melioribus relinquamus: Nunc in- 
dulgeamus Voluptatibus,dum,hodie etit quad eda- 
mus non curemus craftinum,. Non minus morit uril- 
| le qui 


PorNOBOSCODIDASCALUS 35 
le quimalta cortadicquamis qui vitem fumma ino- 
ia decutrit.Tam erudicffimus quifgue, quam rudis 
de villa paftor;Herus utifervus, nobilis ut plebeius, 
axiter ca cum officio tuo;atque ego fine ullo, Non 
efturíperemus perpetuo hic vivere.Ludamus&gau- 
deamus,ad Senectutisannos pauci omnino perve- 
niunt,& quicam attingunt , nemo ex iis mocitur fa- 
ine. Nihil in hac vita pofco prater diem & Vict, & 
poftlocumin Paradifo. Quamvis dites mcliorain- 
ftrumentaad Gloriam parandam habeant atque e- 
geni; tamen hemo eorumfottefüa contentus vivit: 
Nemo eft qui dicasSatis jam habeo: Non eftullus 
inter eos cajus divitiisego hilaritatem meam muta» 
ie velim. Omittamus follicicudiuesaliengs, & jam 
cubitum eamus, uti tempus poftulat. Sane valentio- 
rem mefaciet bene &(ecure dormiviffe,quam quot- 
quot thefanrii funt Venetiis. — 


ACTUS VIII 


ÁncuMINTUM. 


Mane alteri diei fit: Expergefactus Parmeuo Ateujam vt« 
linquit c» domum Calliftonis domini fuiredit. | Reperit Sent 
proninum ad effium ,— amicitiam snutuam confpondent. Eutit. 
justin ad cubiciltm CallifFonis offendunt illum fe. 
cum ipfo fabulancera, Sutgit i leto * 
templum petit. 
** 


1 4 PARME- 


36 C. BAR Tu] 


Parmeno ÁARnEVSA. 
CALISTO, SEMPRONIVs. 


Ar. Clarumjaminane eft $ quid hoc rei eft 
Quomodo hocita lucet percubiculum? AnEvs, 
Quid lucis narras? dormietiam, domine: Vix jam cu^ 
bitum venimus;vix ego oculosfatis concinne claufi; 
jamtu diem novum narras > Aperifodes iftam fe- 
neftram ad caput tuum, videbis quod dico.P An..Be- 
ne apud me fum, Domina,clara dies eff;jam perpor- 
tz rimaslux intrar non dubitanda. O fceleftum me; 
quam ego herum meum offendi, magnum füpplici 
meritus fumihei quam jam tarde animadvert Am s - 
vs. Tarde? PAn.Et valde quidem.An zvs.At itabeng 
mihifitut nódum deferuit me malum hoc matricis: 
nefcio quomodo hzc fe habeár.Par. Quid ergo vis 
fieri, vitamea? Anz vs? ut de malo ifto meo lermoci- 
nemur.PAn, Dominamea/fi quod modo fermoci- 
natum eft,non fufficit quod reliquum eft , ignofces 
mihi .hocenim quod magis neceffarium factu video. 
praferendum eritmera jam metidieseft, Si moror 
etiam ulterius metus eft, ne male ab hero meo exci- 
pian Cras tibiceditum polliceor, & quotvicibus de- 
inceps volueris.Et hoc fine Deus diem diei [ubiecit,alterüqu 
alteriinftare mandavitut quod uniusfpatio fatis ex- 
peditumnon fuiffet, (equentis exigeretur, Verum ut 
amplius gaudio noftro fruamur,oro,hoc mihi gratiz 
facias,uthodie.duodecima dici horadomum Cele- 
ftinz pranfüm nobifcum venias. Ar &vs. Accipio có- 
ditionem,grato animo. cum bono Deo: Claude o- 
ftium abiens.PAn. Tecum fit Deus. O fingularis vo- 
luptas, gratiffima recteatio; Quis hominum vel nüc 
vivit, 


PornoroscoDIDASCALuUS . U7 


vivit, vel umquam antea vixit me fortunatior. Quis 
cui yora lua melius fuccefferintatque ego, qui tantü 
bonumad fententiam meam tanto tempore poffedis 
idque non petii prius quam potitusfum | Cer- 
te fi mala fata & rechnas fübdolas hujusanus equo 
animoferrepoffem;genibus flexisad eam accurrere 
debebá, uti ejus gratiam integram obtinerem. Quo 
pacto rependam ranrum hocbeneficium? O fumme 
Deuscuiego jam recenfebo gaudium hoc mcun» 
cui referabo fecrerum hoc felicitatis megCui com- 
municabo gloriam meam? Bene mihi narrabat vetu- 
la noftra;nullius felicitatisintegrum effe fructum fi- 
ne participatione fodalisalicujus, Voluptas cuju comfcin. 
sememno efl, Voluptas vera nonefl.. Quis percipiet cale 
hanc deledtationem,qualem egoapudanimum meü 
fentioSempronium video ad oftium domus noftre, 
bene maneexpergefactuseft; habebo quod agam cá 
hero meo/fi jam domo prodiit: Non fecerit, opinor, 
nonenim folet. Verum;ut nunc non optimefen(ibus 
fuis uitunon mirum fit fi & confuetudinem fuam 
mutavctit.SgM.Parmenofrater,fiego noffem regio- 
nem illam ubi (tertendo mercedem (uam homines 
merenturnullo labori parceremut eo venirem, ne- 
que cuipiam inea reconcederem , certetam facile 
quam quivis alius ditefcerem. Tucerte, ignaviflimi 
nebulonis inftar hodie parum follicitusfuifti quádo 
hucredires. Nefcio quam caufam te attínuiffe dicá, 
nifi forze excaldefa&tum Vetulam iftam ifta nocte e- 
manfiftisaut,uti puer folebas , firigilem li ad balneum. 
Supportafti.PARn. Qamice Semproni, ne cortumpas. , 
Voluptatem meam > non opponas iramtolerantia 
mea noninvolvas faftidiis tuis defiderabiles (uc cef- 
: I 5 fus meos: 


158 C. Ban t HI 


fusmeos: Neturbestam lutofaaqua clatum limpi- 
dumque cogirationum mearum liquorem, dulcedi- 
nem fortuna faventis mihiinvidiolis tuis & odiofis 
reprehenfionibus ne inficías, Recipe cuim hilarirate 
me , & recenfebo tibi mira miracula Profperitatis 
mex quamque volupe mihi totum hoc rempus ab- 
fentiz fuerit.SEM. Dic, dic;analiquid rerum Melibee 
reícivitio PAR Quid Melibezs Eft faperalia omni- 
no,quam ego cupio potius,&certe talis¡ ut fiquidem 
non omnia me fallát,cum ifta facile comitate & pul- 
critudine paria facere poffit. Non enim omnes for- 
mofitates & Gratias fola Melibea fibiincluGs & a£- 
fixashabet, Se m.Quid tibi infanig obrigit , fatue? ri- 
derem equidem fi valerem.Iam omnes Amamus, O 
mnesinfatuamur, Callifto Mclibeam perit; ego Elk 
ciam,tuex mera invidia quafivifti ubi paullum illud 
etiam fenfum, quod cibi reftabas;perderes. P ARM. 
Nunc demum amare defipete eft,& ego fatuus&abt- 
que fenfibus. Atfi flilticia dolor effet in milla nan domo e- 
julatus audires Sem. Secundum ipfius diéta tuatude- 
fipis;ut te audivi confiliantem Calliftoni, & contra- 
tiantem omnibus Celeftinz didis, ut ejus meoque 
lucro officeres.Bene tibierat non participaturim te 
bonanoltrasjam cum mihi in poteftatem quid obve- 
nerit unde dete ultionem fumere poffim,numquam 
definam tibi viciflim inequitare.PAR. Non eft vera 
virtus aut fortitudo Semproni,obeffe alicui;impe di- 
re,injuriofümeffe cuipiam,potioreum adjuvare,có- 
modisejus adeffe, & perommia res ejus in melius c£- 
ferre velle.Egote femper fraterno loco habui,non fi- 
at inte verum quod vulgo ja&tatur,Parvam cauffam 
fpc ingentes amicitias disjungere.Male me cette u- 

bique 


PonNOBOSCODIDASCALUS 139 
bique tractas.Nefcio unde rancorille animi proficil- 
catur, Neindignantem me indignis tuis convitiis fa- 
cias, Conligera raram effe Patientiam tam bone fidei 
utacuto diéterio non transfigatur.Sem. Non dico ja 
amplius de hociiftud folum. poftquam & tuamicam 
habesiterum | Mopfo Alim obtigiffe, Par Iratuses, 
toleraboiracundiam tuam, etfi pejus etiam meinve- 
hare.Veram cnim quod diciaudivi nullam humaná 
paffionem durabilem nedum perpetuam effe.S Ep, 
Pejus tu herum noftrum tractas, confiliando & fua- 
dendoipfi quod tuin cuis rebus fugis, nimirum in- 
culcandout Amorem Melibez abs fefc fuget, Corís 
inflar fatus qua alios fccare facit, ipfa impos. O Par- 
seno] amperaptre ola potes quam facile (it alienam vi- 
tam reprehendere, & quam contra laboriofüum atq; 
difficile bene fuz quemque preeffe! Non dico am- 
plius:Tu tibi inteftimonium venis? Porro eriam ob- 
fervabimus quid facturus fis;jamenim factus es unus 
de populo.Siamicus mlhi fuiffes.cum operatua opus 
habebá, tam mihi affuifles, & Cclefting in cómodà 
mel auxiliatuseffes,neq; cuiqs verbo mala (üfpicio- 
nisapud herü clav üaflisere voluiffes.Scias,no aliter 
S vindadfacesuíqs ebibitú ebriofoshomines tabet- 
nisemovet,ita adverlitates & indigentias fitos &fi- 
mulantes amicos.Falfüm C» inaurató metal facile effe 
extremitatib.maffarit prodit.PAn.Dici audiverá,&j& 
experiétia idé meaddocet, numquá Voluptaté veni- 
re fine ftimulis cótrariis in triti hac vita: Claris & fe- 
renisSolib*füccedere videmsobíturas nubes&dé(as 

luviasSolatiis&delectationib. dolores&tádemor- 
tes: ifibus & delitiis ejulatus & plan&us,&mortife- 
ra cordolia inflat; A d fummá multis magni faga iis 
multa 


149 C. BarTHI 


mulre vriftiti & angores. Quistanta hilaritate ani. 
mum excitare potuit, quanta mihi núc obtigit? Quis 
tam trifti infaperindignirate torqueri Quis videre 
(cin tante glorie polleffione, quantam ego, potitus 
Arcalemer,obrinuie Quis tam altoloco decidere 
utidein ego , tam male nuncáte tractari incipiens! 
Nec fpatium tu quidem dicendi mihi reliquifti quá. 
toperc titus fim,quamte demeteri (tudcam, quam 
meprereritoram peniteat,quanta bona conúilia,at- 
que caftigationes impertita mihi fit Celeftina! in fa- 
vorem & emolumentum tuum,& noftrum commu- 
ne omniamjuti jam in manu nobis fit opulefcereslu- 
dumiltum nunc cum. Calliftone prolubitu noftro 
delufaris,aut certe namquam. Sem. Bene meafficiár 
fermones tui fi tales operas adjunxeris, quales quidé 
exinde te bonisillis ditis fabjuncturum fpero.Verü, 
proprer Deumtibifupplico,dicas mihi, quid fitiftad 
de Áreufa quod modo inauifti, Pote(turtibi nota fit 
AreulElicig cognarasPar M. Quid aliud cenfes tá. 
toperejadtare me quam quod noctem hanc cam ha. 
bui» Sem. Vide fatuus quomodohocextulit! Rifis 
verbaimpedit,rifü moriturum puto! Que illa fuit 
quam hab uiffe te aiszerat illaad feneftram aliquam? 
aut quid dicere vis? PA n.Iraut dubiam fecerim pra- 
gnans,fian fecus? Sem.Externalti me. Multum effi- 
cere poteft continuus Labor.Gutra una farpe caden- 
docavat perram.Par. Videastu quam labor ifte fit 
continuus-Heri hanc cogitavi hodic pro mea habeo. 
Sem.Vetula hocnegotium confecit. P An. Vnde tu 
noftiiftudoSem Ipfamihi natravit taiillá cupidáeffe, 
& quodin manum tibi illam tradere veller.Felixfui- 
fti; nullolabore opus habuifti, venilti & potitus es! 

Hinc 


DonNoBOSCÓDIDASCALUS 14i 


Hinceft quodajunt, fcliciorem effe quem Deusju- 
vat quam qui mane fe Conficiendo operi accingit. 
Pan.fero cupivi, ita mane potitus füm. O fratercule 
quantum eft quod fuper grariis ejus tibi narrare ha- 
beo:quid locuta fit, quanta venuftate omnibus mé- 
bris decorar. Verum differantur ifta in o pportunias 
tempus.SEM Satis fcio illam apprime formofam effe, 
qua fitcognataElicie 5 non laudabis iliam tantum 
quin illaaltera longe meliora omnia habeat : Omnia 
credibilia funt, fed; dic mihi, quanci tibi conftititz ali- 
quid ilii largius es? PAn.Nihil lane, quamqeam o- 
ptime collocatum fuiffet,fi quidexpédiffem: Omni- 
bas illabencficiis dignaeft. Tanti aftimanturiftz ta- 
les quanto catius comparancar Tanemirvalent quá- 
ti conftant.Quod magni pretii eft numquat vili o. 
mitur, mihitamen cótra obtigit cum ifta mea domi- 
na, Adprandium illam vocavi domum Celeltine, li 
placer junctim eo eamus, 8M. Quem dicis frater? 
Par Te &illamibi erit ipfa vetula Celelbina,8zEly- 
cia tua; bene nos curabimus.Semp.O füpreme Deus, 
& quam me exhilatafti! Liberalis es, numquam ege- 
bis. Quantum te virum exiftimo! Quam Deus ubi 
multa bona faciet ! Omnemanimi indignationem, 
quam prereritatua verbamihi fecerunt,in purum A- 
morem verti lam non dubito exfasderc, quod tibi 
nobifcum conclufüm eft , bona omnta proventura 
nobis. Ampledti te cupio! Simus deinceps velut ger- 
mani fratres, Amicorum ire femper redintegratio- 
nesamicitiz fint. Edamus,bibamusludamus; herus 
nofter jejunabit pro omnibus.P An.Et quid agit de- 
fperabundus?SEM Extenfus illicin pavimento jacet 


fecus le&um , quoloco heti (ub noctemillum reli- 
quifti, 


142 C. Barrel 


uilbifiad eum accedo fonitum ftertentis exptitrit, 
Üabfcedo,cantec qur divinar. Parum ego curo egre 
anbencillifit. Paro. Quid dicis, & numquam me 
vocavit, aut metitionem mei fecit.Semp. Sui ipfius 
oblirus dudum eft , eum tui meminiffe exiftimas 
PAR M. Tamen fatis diu factum eft quodabfui. Ve. 
rum cumitca fitinterim dum ille fui meique tecorda- 
batur,ego obfoniumad Celeftinam micrato, uti cum 
venerimus parata fiut omnia. Simp, Quid decrevi 
ftimittere > utfatuella illastc infignem virum eb 
mentliberalem & civiles? PAn M. De peña ampla cora 
nafacileparatur. Suflicit quod jam hic in conditorio 
Dominicftnequid defit epulis: Panis candidus,viti 
de Monviedroperna,& fex paria pullorum que pis 
dicattuleru ntproannuo reditu domino noftro: Si 
aliquandoillos pofcet , perfuadebo ipti abipfo jam 
comeftoseffe,turtares quos ufque hodie (ezvari juf- 
fiu referam creditarojjam fortere putredine/Tu teftis 
eris: (imulabimus metuere, nos ne de illis comedat, 
quando tam (int fetide; (icad noftram menfatn ut 
&quum eft cransvolabunr, lic loquemur de univer» 
fis amplius;prope Amores noftros, ipfius damno, e- 
molumento noftro, cum vetula principe contubec- 
nii noftri. Etillicejas quoque Amores examinabi- 
mus. SEMPR. Potiusdoleres: non enim poffün 
fperare hac illum viceevafurum quin vel plane fen- 
- fibusexcedataut moriatur. Quodcumira fit afcen- 

damus videre quid reram perat. CALLIST O, 

Morte fuper toffra mon mota: talia circam., 
Vndique me torquem fivta,pericla.malis, 
Quippe ubi medefiderii fax fervidapofcir, 
Lutvd fjei adeptussim Regula rota Tegaf., 

Parm, 


DonNOROSCODIDASCALUS 143 


PanM. Aufculta, Aufculta.Semproni.Jam Poe- 
tamagic Dominus nofter.Sex. O te fceleftum! qua- 
lem Poeam/ Nihil preifto Antipater sidonims, & Ovi- 
dias Nafo quos conftat natur munere omnia fabi- 
tis vexfibus claudere potuiffe.Sic fic tu conciliatus es? 
certé in fomniis divinari mihi videtur. CALLISTO. 

Audi Cor smiférum, bene nunc teifla onm la tangit. 
Triffitie ut favis inmoriare modis. 

Cum te tam facilon tam duro fibdat Amor. 

Puicalnx vite & Spes, Melibea tue. 

Panax, Nondixi ego Poctariillum? Carr. Quis 
ifthic loquitur? fervi. Par. Here. CALL .eftnodtici- 
nium jaman nondüm tempus cubitum eundi? PAR. 
lamtardius eft quàm quo tu tempore le&o fugere 
folebas. Car. Quid dicis,incpte,tota non preterlite 
Pan. Etiam bona pars diei, Cas. Dictu» Semproni, 
mentitarinfanus ie , qui perfuadere mihi diem effe 
cupitzSs M .Deporie paullum animo Melibzam here 
videbis clarum didm. Perpetuz tug in illam cogita- 
tiones, quibus geftüs ejus femper ob oculos fixosha- 
bes,non patiuntur illos trans tenebras animi perfpi- 
cere. CAL. Jam credo,jam enim fonitum de templi 
turre audio. Credo veflumenta , iboad Magdalenz, 
oratam Deum ur dirigat Celeftina propobitá in bo- 
num finem , immittar cordi Melibzz remedii mei 
curam , vel cito det finem trifti & zrumnofz vitz 
mez. SEM. Netantoperete exctucies animi , neque 
omnia una horá contingere que cupis, expertas. Non 
ef haminisbono judicioomagno impetu id faQú vi- 
dere velle,quod egre multo tempore conficitur.Sita 
vis uno die confici, quod ut expediatur annum inre- 
grum pofci vira tua ni magni erit fparij. Tu mihi herus 

es, ego 





144 C. Bartunl ? 


es, ego fervitum me tibi dedi; infuper (cio bonum ie 
confilium meum fie premio noii priteritutum,ne- 
que mala mea di&aabíq; posna te audientuis Qui: 
quam dici foleat noit effe zequalemi laudem bóni di- 
¿tiaurfacticaftigationi, que maluiri dictum aut fa- 
Etum fequi folet.CAt.1.. Nefcio quis té docitetitcon- 
fuetudinem iftam Philo fophiandi, Semproni: Simp. 
Non ome efi candidum, Domine, qiodatro diffimile 
eft.Neque omneaurum eft quod croceo colore fal- 
gurat.Precipitara tua defideria, non moderata lance 
Rarionis.faciuntclara tibi videri confilia mea; Vole- 
bastu heri, utillicoafferrenttibi primo cum eáfer- 
mone involutam & colligatam cingulo fo Meli- 
beá;velutaliquidid effet deforo mercimonil,númes 


ratà pra eo pecunia,nulla difficultate;parabile, Re- | 


mitte paullum here,fervorem illum cotdituo:in mi- 





nuto temporis fpatio non exigitur fuma Profperi- 


tas; Vino foloétu nullaquercus cadit, T oléra cupiditatem 
tüamzequanimítate : Prudentia res eft Laudabilis, 
Praparatio Se Patientia re(iftunt etiam duriffirnis in 
fültibus. Car. Bene dixi(ti fi qualitas modo tali mei 
talealiquid adrnitteret.SE M.Ad quid; here, dati (ant 
homini fenfus, fi voluntas imperare habet Rationi? 
Catt.O fulte,ftulte, valers dicittgroto.Deus zibi 
fanitatem tefticuac.Nó quero confilium, neque mo- 
fabor ultra fermones tuos: magis tu bistalibusincé + 
dis,& intendis lammas,que me confumunt.Egofo- 
lusintemplum me conferam, neque domum hanc 
meam me reducam,donec tu me revocaveris,pofcé- 
doàme Evangelium propter gaudium quod dete- 
ditufio,& boná expeditione negotii mei Celeflina 
mihi fecerit , nequead id temporis cibum capíam, 
quam- 


PorNnoBOSCODIDASCALUS» 14$ 


Quamquam prius fol clarificosillos fuos ad paftum 
confücta ín pratorum viridaria Equos curru rofeo 
deligaverit.SEw.Omitte;Domine iftas ambages,po- 
ne Poeticasiftas deliratiunculas.Non enim familiari 
colloquio bene fermo ad obfcuras & páucis intelli- 
gendas defcriptiones detorquetur; quas quinóaffc- 
quuntursvituperant,&c loco non fuó prólate fidicu- 
Lmoratioñem faciunt.Dic. Quamvis Sol priusocci- 
deritSic omnes cápiét quid velis: tuquealiquid bo- 
ni niedicamenti edas; quod tánto tempore te füfti- 
neat. CAL 1. Seinproni, fidelis mihi ferve, bone mihi 
Confiliator/fiat uti tibi plácetiPro certo enim habeo, 
fecundum purüim cuuniin me ftudium; cánri teface- 
remeam vitam quanti tuam ipfius, Sem. Credistui- 
dem, ParnienaeNovite juramento hoc nonaffirima- 
turum, & niemerito,cum ad medicámehtum appor- 
zandum iveris,cotripiasaliquid cupediarum pro no- 
ftris amicis, Quod nos magis juverit. CALL, Quid dicis, 
Sempronii Sem". Parmenoni dicebam;here;iret,ali- 
quid boni saedicamenti op portaret,citrei pomi puta 
pástem condit P An. Eccam tibi ifthic: here. Car. 
Cedo. Sem. Vides quomodo hoc deglutivit fcele- 
ftus! totum uno tolo transglutire vult,ut citius expe- 
diatur.Carr. Animam paullum recepi.Deus interea 
voscuftodiarfilii;exfpedtate hic Celeftinam , & bo- 
na ejus nuncia capta mihi illuc ferte.P An Jlluctu eas 
cum malo Genio & malis fortuniis , & tali fücceffu 
medicamen hoc deglutiveris, quali pharma- 
cumillud olim Appuleius , quoebibiro 


inafinum converfüs eft. 
* 
* 


K ACTUS. 


146 C. Barral 
ACTUS IX 


ARGUMENTUM. 


Sempronius ci» Parmeno mutuo colloquentes donus Celofli- 
ne eunt Eo veniences offendunt Eliciam 6 «Areufam. Affi- 
dene pranfum. Inter pafcendum Elicia rixatur cum Sempro- 
mo. Iacunda de menfa fugit. Eam mitigare fiudant. 
Ad boc epulim venit Lucretia ancilla Me- 
libae  voratum Celeffinam, ut ad 
Melibsam veniat. 


SrMPnoxivs& DARMENO. CELEST INA. 
EriciA. ÁREVSA. LvcRETIA. 


S Panm. deferpallianoftra & enfes,fi tibivide- 
+ turitempus]am cit utpranfüm eamus. AR Eas 
mus confeftini auguror jam illos conqueri de morá 
noftrá.Non ifthac vetfum, fed per illam regionem, 
Semproniutper templum euntes videamus an Ce- 
leftina orationes fuas finiverit ; perviam illam affu- 
memus, Sem. felici € jocundo tempore ad orationes di- 
cendas abutitur, Par M. Sine tempore facta narrari 
non poffunt, que ur fierent diuturno eo opus habue- 
runtSem. Verum eft, fed maletibi nota cft Celefti- 
na, quando patrandum aliquid habet; non vacat ilii 
meminiffe Dei, neque fan&iratum quaramcunques 
Quando quod rodar domi habet , nihil negotii facit 
fanctis. Cam quis illam accinctam memorialibss preca- 
tiononad templum iter facere videbis , fciat vacuam 
eduliis domum relinquere. Quarmquam te educave- 
ritilla,plus tamen ego virtutum,illius novi.Quodia 

preca- 


PorNoOBOSCODIDASCALUS 7147 


precarionibus fuisrecitat, virginitates (unt quas re» 
arciendas conduxit, quot fcorta, que ipfiamores fü- 
os commendaverintper civitatem inveniantur, quá» 
taspuellas opusfit quam primumad pretium devir- 
ginari quales quique 3 quamqueliberales Ratio- 
num magifttos debitores habeat, quomodo illi ap. 
pellentur Vt quando obvíam forte fortuna ipfi ve- 
nerint non pro ignota illosalloquatur: Quis Cano^ 
nicus adoleícétior,quis dando fit honorabilior : Cá 
labra commovetfingitmendacia-dolos, emungen- 
dispecunia hominibus,comminilcitur , Sie ille fer- 
monem ordietur,fic autem mihi refponfürus eft,hoc 
replicabit denuo, ita vitam füftinecilla quam nos tá- 
topere honoramus.Par .Nihilhoc eft preis que e- 
go rerum ipfius cognita habeo. Veruni quoniam 
commotusesnuper, & Calliftoni renuntiafti, nolo 
quippiam amplius credere. SEM. Que commodo de 
cautioni nobis fcimus,ea ne propalcmus ín damnum 
'noltrum.Scire herum noftrum talia opus nó eft, for- 
te enim illamamoverit, & nos; qui alicujus camfa- 
cimus,minime hoc juverit. Cogeturitaadfcifcere an 
liam,cujus laborum fruétus nequaquam ad nos, ex 
parte,redieric, uci de hujus fperamus. Que bona fia 
gratiaaut viadadta nobts folvet parte m ejus quodab 
hero noftro accepetit. PARA. bene dixifti, Tace: o- 
fium apertü video:domi eft Celeftina.Inclama prius 
. quamintro pedem penas, poteftenim ut ornate $e 
compofitz nondum fint , & ita confpici adhuc no- 
lint.SEw.Jntrata modo,ne fis de his follicitus omnes 
hic domeftici famus.I4 dum menfam ponunt.Cxt.. 
amatorculi mei, aurei uniones mei , talis mihi adfir 
mE K 2, annus. 


148 C. BArTHÍ 


amus hotnus, qualis videtur adventus vefter. PAra 
Qualia verba movetgenerofa hec! Vides, frater a- 
dulationes & blanditias iftas fictitias?SEM. Sineillá, 
hic victum fibi parat, nefcio quis malus Dzmon o- 
" mnesiftas fceleraras nequitiasillam: docuerit. PAR. 
Neceffitas atq; indigentia famefque; quibus imeliorts ma- 
iftras res humanz non haben non cft ufquam me- 
iorexpergefactrix atq; excitatrix ingeniorum. Quis 
píittacos & picas erudiit noftra verba conari? curvis 
fuis linguis, voces & lermones noftros: quis orgialo- 
quendi matis animantibus in humanos fonos laxa- 
vionifiifta? Crr. Puella mec Puellz, inquam , mea, 
defcendite illico , huc properate , eccos duos homi- - 
nesifthic qui vím mihi facere moliuntur! Exrc. Vel 
numquam huc veniant. Quales has invitationes cé- 
fes? Tres jam horefünt quod cognata mea ifthic pre- 
ftolatur.IgnavusilleSempronius cauffa proculdubio 
hujus molefte mor: cftsnon enim oculos haber qui- 
busvidere me poffit. SEM. Tace obfecro Mea domi- 
na, Vita, Lux, Amor,Defiderium; quiením alii fervit 
fuijuris non cft.Ifla fübje&tio zquo jureexcufare me 
debct;ne ftomachemur;affideamus prantum. Ex.1c. 
Sicfic,ad epulas properandi quanta bominis diligé- 
tia eft! Ad pofitam menfar manibus bene lotis cum minimo 
pudoreiredecet. Se. Poft altercabimur,nuncedamus, 
Sedetuprimum Celeftina mater. Cer. Accumbite 
vosfiliimei : Satis fpacii, gratia Deo, omnibus erit: 
Tantumnobisapud Paradifüm detur; quando illuc 
jerimus,Servate ordines quifque fuam Dominam fi- 
biallocer;Ego,que fola fum,ittud vitrum cum Can- 
tharo propeme defigam, nil in vita mea mihi carius 
&coptatius acciderevaler, quam hoc genus alloqui, 
ample- 


PonNOROSCODIDASCALUS. 149 


amplecti, cum eo converfari femper. Ex quoanus fa- 

Ga fum nullum mihiad menfam officium aptius fuit 

quam virium miniftrate compotantibus. Qui enim 

mel tractat dulcedinem aliunde querere, opus non 

habet.Porro noctibus hybernis, nemo alius tam bo- 

nus calefattor lecti eft mihi quam duo vitra vegran- 

diavini,quando cubitum cedere complacuit fc to- 

ta noéte frigus nullum fentio. Vino veftimenta mea 

munire, inftar maftrucarum ut valeant , folco, cum 
Natalitia Chrifti Feftaingruunt; hocmihi fanguiné 

vaporat:huic debeo quod perpetuam unam valetu- 
dinem vivo , hujus munete hilaris femperincedo, 
hocanimum defecatum exhibet/hocdivitias me do- 
mi mez videre facie numquam malumànni proven- 
zummetuere, Va panis crufla etiam murium arrofü 
nonindemnis, tres dies mihi fuffccerit paftui, modo 

vinicopia copis adfit. Hoc pe&torc triftitiam expe- 

€torat,efficacius gemmis & auro. Hoc vires addit 
pueris reftituit fenibus , pallidis vivum calorem re- 

ducit, animat ignavos, futiles diligentes facit forte 
zcdditcerebrum, tollitventriculo frigus, fugarfae- 
tentem oris halicam, impotentes potentes facit, La- 
borum & füdorum injutías contemnere facit. Qsic- 
quidmalibamori corpori 1neít operariis exprimit, catare 
rosdifpcllin dentibus dolentibus bene facit.Sine foz- 
tore in mari (e fervat; quod aque negatum cft. Am- 
plius virtatum ejus tibinarrare poffum , quam toto 
vertice capillos habes. Nemoeft qui ejus faltim men- 
tione facta non exhilarefcat, Neq; preter unam ma- 
culam habet;quod cum optimum eftcarum eft, cum. 
fequius, nocet : Adde quod cum fanatventrem & 

miorbos cura5oppugnat marfupium, Verumtamen 

K 3 eliam 


150 C. BartTHl 


etiam cum fümmo meo füdore ego ubique, qued o- 
ptimum elt,perlequor, neque defiftam paucos iftos 
annos quos adhuc vivere habeo. Duodecim ftrenui 
ductus non me dejicient ftatione ad menfam ordi- 
natia meá;ad fingula quidem fercula : Tamen cam 
forisautalienoaltoquin fümtu cibum capio;plus alt- 
quantillum affumere foleo?P A. Atqui qui de tali- 
bus libros commñentati fant,mater,triapocula boneflati 
e» utilitati fuffettura deftinarune. CEL. Mendum erit 
Jibrariorum, fili, tredecim. enim fcribendum erat, 
Sem. Domina materomnibus nobis bene eftbibere, 
edere,colloqui pro voto. Atqui deinde nonerit tem- 
porisfatisad negotia Amorum heri noftri Callifto- 
nis»jam fere perditi expediunda;apud generofam il- 
lam & fpeciofiffimam Melibeam. ELtcra. Amove 
teifthinc fcelefte,molefte,tmaletibi quod edis expetat, qui 
hoc mihi cibroffundas. Per vitam meam revomere 
velim omnía que ifthicedinaufeà , quod i(tá tufpe- 
ciofitatislaudáreaufus es. Vide quanta formofitas! 
Yefu/kfiquale faftidium, quanta moleftía eft audire 
te tam nullo pudore loquentem! Et quomodo fpc- 
ciofa» Dii mihiomnes male faciant, fiin illa quippiá 
hac laude digium exftat. Siquidem oculi ifti mci mi- 
higlaucomatis offufcati non funt. Signo crucis me 
fignabo tanta ftultitiz & ftupiditatis tue admiratio- 
ne! fiquis modoadeflercui liberet difputationes (u- 
petfotmofitate & Civilitate hujus tecum nedterel 
"Totaifta formofitas uno nummo in omnibus tabet- 
nis venalis eft.Fidem meam teftor, notas mihi in ea- 
demregione,quí illa habitat, quatuor puellas effe, 
longefingulas omnibusad formam & mores perti- 
. nenübus Melibxa dotatiores. Quod fi aliquid illi 
fpeciei 


PonNOBOSCODIDASCALUS 18 


fpeciciineft, tornm hoc de fplendidis veftimentis; 
venit, circumducite vel ligneum palum talibus, pa- 
rirer fpeciofüm dicetis.Per viram meam, nec hoc mei 
commendandi gratiam dixerim,non diffido cuilibet 
arbitro me probatura, eque me atque illam for- 
mofam effe. An ev s. Atquitu eam nó tantum intto- 
fpexifti quantum ego, foror. Deus tihi iratus fitfs 
mentiorsá quo jejuniorum die illam videris,nonpo- 
teris integro llo quicquam cibi fumere naufea & fa- 
ftidio. Totumannum inclufa fedet mille defotmib. 
maculis corpus vitiataCum femclinpublicum pro- 
ditura eft,ubi videri poffit, caput melle & felle obfu-. 
cat ficubus paffis, paneaffo, mille talibus pigmentis 
& polituris , quarum vocabula prafentis menfe 
verecundia vel efferre prohibet. Divitiz fua iftasta- 
les (peciofas videri faciunt,non venuftates corporú. 
Ita bene mihi fic, mamillas ifta habet, que quidem 
virgo fir,ac fi jam ter peperiffet, grandes, inftar cu- 
cutbitarum. Ventrem ipfius non vidi quidem, tamé 
comparatione czrterorum, facile judiciú capere pof- 
füm,non mínus flaccidum & rugis confectum habe- 
re quamanum quinquaginta annos jam fupergref- 
fam. Neício quid intemperiarum Calliftonem agat 
in confpecta femelifta, tantopere furere, cum alie 
fint quarum potiri minori negotio poffit , queque 
fane majores ipfi delicias facere norint. Verum guflus 
femel corruptus amarum frequenter pro dulá aflimat.SEMP. 
Tgnofce foror. Videtur hocloco mihi quemlibet ve- 
males fuas merces laudare;uti cas extrudere commo- 
diuspoffitContrariü lane de Melibza fentit tota ci- 
vitas An Eve Nulleufis rerilongini à veritate abifl, qué 
vulgi, 


Ht. C. BarTHI 
vulgiopinio.Siad multorum vota te compofüeris, 
numquamlxtus vives. At contia ita veré concludi 
poterit Omnia que à vulgo hominum commendan- 
tur, Vanitatem cffe; quod loquitur plebs falfum eft, 
quod vituperasbonum;quod probat, malum; cum q 
fitejus hzc confuetudo, hic ufus, netuaffirmaveris 
preltantiam & fpeciofitatem Melibzz eam elle, quá 
fiadent plerique.Se ». Bona domina:oquacitas vul- 
ginon facile maculas optimatium diffimulat, aut 
pervidet,Ita credo fialiquid contemtu dignum Me- 
libezinefletjam olim notitia ejus apud plureseffet, 
precipue cum non pauci cam quotidie videant, allo- 
quantur, per quos talia publicari poffint. Et guamli- 
bet diétis tuis accederem:Callifto Generofus juvenis 
eft.generofa itidem puella Melibeaficq;, fimili ftir- 
pis fplendore prognati merito mutuó fefeamanr,pro 
indemirum non debet videri,eam potius ab iilo dili- 
gi quam aliam quamlibet.An vs. Nibilifit qui pro ni- 
hili fefe gerit: Virtutes faciunt genus, adfummamré 
perfequédo Omnes fümus filij filieq; Adami&Evee. 
Curet pro fe quifque uti bonus fit, neque nobilitate 
fibi queyacin virtutc ante fe vita fun&orum. Cer, 
Pervitam meam,Pdii ceffent altercationes jam iftx 
veftis nusElicia,cevertere ifthucad menfam, & fto- 
machationesiftas omittas.Er1c.ci egoaffideam, qui 
tantum mihi odii conficit + Ego cum illo cibum ca- 
piam, quiin faciem meam mihi objecir amabilioré 
elle Melibee vilem tunicam,omni mea VenererSem. 
Tace, animamea, Ta comparationem iftam oría es, 
Omnis comparatio odiofa eft; tibi culpa refcribatur 
non mihi, ArEvs.¡Ades efüm,fororneque tantum 
perjuris iftis fatuisvolupe facias,ut corum cauffa hinc 
] abfis, 


Por NoBOSCODIDASCALUS 153 


abíis, fin, & ego jam hincabfceffero.Erxc .Neceflitas 
parenditibi facic ut hocetiaminimico huic meo gra- 
tificemsuti decet civilem effe omnibus.Sz M.hi, hihi. 
EL 1c.quid rides etiam: Malapeftilétiacum i(tac cibi 
buccella vifcera tua intrecfaftidiofe;injurie, Cer. Ne 
tu illi refpondeas. fili. Aliter numquam finis fieclici- 
giis. Animum jam adnoftrum negorium vertamus. 
Dicite, quomodo fefe haber Callifto, quomodo illü 
folumliquiftisQuomodo ambo fübducerc, vos in- 
de potuiftis. PAR. projecit fe foras domo cum mala 
re fta,ignem fpirans,defperabundus perditus,fubin- 
faniens, ad $ Magdalena fc contulit, rogatums Deü 
nt füuagratii tibiadeffet (rodehti fcilicet offa pullorá 
iftorum Jaffeverando,nou rediturum fe domü do- 
nec teà Melibza reducé cognoviffet, De pallio tuo, 
tunica cuázitem mcá;res certa eft, de ceteris quando 
& que illa;exftitura, quando illa daturus , nelcimus. 
Cz1.Fiat quando volet. Omne illud latum enmum 
facit quod parvo labore paratitr. precipue cum de rali ali- 
'quoloco venitubi abfceffu (ao detrimenti parum 
poteftfacereide homine videlicet divite > cujus ego 
fitfarem de polline indepta, omni mex indigentia 
puntium remittere poffim, uti illi quidem multa fa- 
perfluunr.Nonzgre facit talipus;quicquid etiá pro- 
fandantifefpectu caufa que hoc1illis expofcitiliufio 
nimirú Amoris, nihilanimüipforü tangit, nó audiüt 
nóvident: Talia ego concludere poffam cóparatione 
eorum quos huic obnoxios adfectui multos vidi, 
quoram tamen maxitna pars neütiquam tanto Igne, 
pamque acerbé, macerabatur, ut hunc Callifton: ifti 
ufüvenire video. Nó eduntinon bibunt; nonrideut, 
neque plorantsnon dormiunt, necvigilant Neque 

K 5 loquun- 


M4 C. BarTHl 


loquantur nequetaceut;neque bene neque egré ha- 
bent;non coricenti fint forte fua,neque tamen quod 
querantur eriam habent,uti quidem afficirillos per- 
lexitas dulcis c» amari fimul valneris, quo corda eorum 
confixa funt. Quod fi natura: neceffitas aliquid ex 
modo di&is illosagere adigitipfa aCtionctam fecor- 
des funt-ramqueá mente velut fuaalieni.ut,dum co- 
medunt,manus óblivifcantar, levandi cibi ad labra: 
Siquifquam quidillos rogabit, numquam ad propofi- 
tum vefpondebunt; iftic corpore prafentes (unt, cogita- 
tiones fenfifque omnes illicapudamicas (uasfervár. 
Magná vi Amor eft,non foluminterra, etiam maría 
iplatraníinirtitytanta ejus Violentia eft. /Equalijure 
omnihominum generí imperat. Omnía obftaculadz. 
impedimenta perrumpit. Ánxia res eft,timida, atque 
follícita, omnia ab omni latere metuit, & circumtpt- 
cir: Vos, fiquidemaliquando bene boni amaftis , te- 
ftimonium mihi perhibebitis,vera elle que pro talib. 
dico.Szm.Domina;totus ego accedo fententia taz, 
Eccum hic qui credere me adigit , tantillo tempore 
planea fe ipo alius effectus, Calliftos fenfibusperdi- 
tisintelle&u faucius, fatigato corpore , capnt fumis 
Ex vanitatibus oppletus,per dies male dormit, noctu 
rorfus vigilat,tumultuatur fatuando, ad parietes 
E fliado, vitam fitam quotidie venum exponendo, 
Tautosvenatui exfpectando , Equitando, lanceas, 
haftas jacula, torquendo, Enfes confiingendo, fca- 
lasponendo;armis induendo fe;milletalibusactibus 
imaginationes Ámoris exprimit. Iam verfüs pangit, 
iampingit verbajinvenit hiftorias,excogitat fabellas, 
Veram omnia illum ego optime collocare exiftimo 
quiad tantum premium fctinat, Er1c. Multum tu 
quidem 


PonNoBOSCODIDASCALUS 155 


' quidem delectaris mihi moleftias creare , 82, aliena. 
; laude infültare; Verum ego contra certü te facio,non 
: tam cito faciem aliorfüm veitifti, cum ego ipfo hoc 
locealiumample&or , quem certé equus eftutia- 
memquam te; magis Ícilicet gratiofum , magis co- 
memycrebriusadme vifentem, te, qui integroanno 
femel hucades,idque faltim ut me malis dictis Sc fa- 
€tis tuis & perfidia excrucies. Cer. Patete quo ani- 
mo illamloqui/fili: divinar,ariolarar. Quo plurata- 
lía ex ca audies eo lecurior fis de Amore in te ipfius. 
Omne indeeft quod laudaftiifthic Mclibzam; non 
eft alia ei vindictz ratio,quá viciffim tibi egré faciat, 
quam ut ralíafingat. Ego quidem vix meminifle ¡llá 
exiftimo temporis quo cum alio aliquo collocuta fit, 
nedum corporis illiutpotcflatem fecerit. Pozro illam al- 
teram cjuscognatam, ego apprime bene notam ha- 
beo.Fruiminttenetis veftris floribus, utimini gratis 
bonis: Qui commodum gaudiis capiendistempus 
haber,aliudautem commodius exfpectar,illud quod 
jam babet perdit, & penitudine ductus, perditum re- 
cupetarenon poteft. Tale quid mihi nunc ula venit 
qua enixe deploro paucas illas horas quas de juven- 
tute mea nà cü cateris, Voluptarib.electilib.impeédi, 
"Tunc egoin pretioeram,tunc me defiderabant; am- 
bibant, expetebant;lam, velut morbo Comitialita- 
Etam,nemo appellat tamen quam ardenti adhuc dc» 
fiderio bonarum rerum flagrem, Deus novir! Suavi- 
amini,invicem;circumplectite;mihi gaudii nihil re- 
liquum eft, nifi quod de vifü talium cápio. Vos auté, 
púeri,ex veltra quoq; parte ftcenue rem geritefpon- 
debo ego puellará vicem, nüquáimporrunitetis vos 
&ccu- 


156 C. BarTHI 


acculabunt: vetus veltra Celeftinacum vacuis gine 
givis (uisteret reliquias mapparum veftrarum. Deus 
vos benedicat,uri ridetisyuti delicias facitis, fatuelli, 
fcordelli! in hoc definere debebant difputatiunculx 
veftre,queftiuncuke, quibus initi prandio facieba- 
tis. Videte ne menfam totetis. EL1c 14, Mater pultat 
quis otiam, delitiz noftre intertucbantur! Cer. Vi- 
de,filiz,quis fit,forte non tam curbaturus gaudia ve- 
ftra. quam auCturus,atque incitaturus , venit. Errc. 
Vox me loquentis decipit, aut ifta eft cognata mea 
Lucretia.CeL, Aperi illi oftium Ad ficilla&copia bo- 
norumannorum.Iam illa nonnihil iftarum rerum in 
telligitqua iftic tradantur, & de quibus fermo nunc 
fuit,quamquam anxia illa cera qua com Domina fua 
perpetuo incluía fedet; non patiatur illam ore juvé- 
tutis uti, AR vs. Ita bene mihi (it; verum dicis, ifte 
quee talibus ferviunt neque ipf Voluptate fruunzur, 
neque aliis bona etatis fus participare poffunt. INü- 
quam verba facere cum gqualibus autamicis fuis au- 
dentubi libere que opus fir&, collatis velut fronti- 
bus/loqui poffint. Nemo eft qui ut paresalloquarur, 
&ut faltim familiariter rogando? Quid cenafti herie 
pragnanses? Quotgallinas domi tue alis 2 Affüme 
me tecum domumtuam meridiatum! Oftende mi- 
hiamatotem tuum quantum temporis eft ex quo te 
non vifitavir Quid rerum inter vos vertitur > Qualis 
ifthicvicinas habes? Velalias tales familiaritatis vo- 
ces.O mater mea quam durumi nomen, quam gravi- 
tatis & luperbiz plenum eft,Domina, femper in ore 
tenendum! Itaque ego meiDomina vivere volo,vo- 
luique quoufque agnofcere me ipfam potui,numquá 
cupivi alterius me rcbus adfcribere;femper mea effe 


ftadui: 


PorNoBOSCODIDASCALUS 157 


fudui? Precipuenonignorans mores Dominarum 
quibusille hodie vivunt. Perditur cum illis optima 
pars temporis,una dilacerata tunica, qua ipfc jam utt 
non poffunt, comperifant decem annorum fcrvitia: 
dehoneftant, male tractant, miferas ancillulas , le:r.- 
pet meticulofas vivere cogunt » verbum coram illis 
mutire nonaudeot, Quando jam tempus adeffe vi- 
dent uti ex promiffo de matrimonio alicui profpici- 
ant,tum rixamaliquam ordiuntmr,ut illa fefc (ervulis 
applicet,ucfilium herilem affe&ata fit; aut maticum. 
Zelotypia oppleverúr, aut domum viris femper ple- 
nam habuerünt,aut quod furatz fint aut perdidetint 
aliquid pretiofüm objicitur; Centum miferas virga- 
sum ictibus concidunt, ejiciuntillas domo obtorto 
collo;obvoluto capite, clamantes: A page te hiricpro- 
ftibulum, ftupri fartique plenum, non tu ceífas do- 
mum meam exfpoliare.Sic que mercedem exfpe&tát 
opprobrium referunc:Sperant matrimonio cuipianr 
honcfte jungi , turpitudine convitiorum profciffz, 
protraduntur(perane veftitas honeftos ad nuptias, 
& pretiofam füpellectilem , exturbantur nudz atq; 
dehoneftatz Hec füntipfarum premia;hec fantdo- 
minarum beneficiaatque compenfationes fervitio- 
rum.Obligantfefe verbis profpedturas ipfis maritos, 
-fpoliant miferas etiam fuis veftibus. Maximus honos 
qui illis obringicin fervitiis talibus;eft ut fiant curli- 
tatrices de dominaad dominam confuctisonufte le- 
gaticnibus.Numquam nomen faumex ore domina- 
| raumaudiunc femper, meretrix huc veni, illuc mete- 
trix abi;unde ades fcabiofa; quid fecifti fcelefta: Cur 
hoc devorafti gula mancipiumeCur pallium iftuc nó 
enitidafti furcifera? Cur ifthuc dixifti fatua? Quis at- 


: gentum 


158 C. Banrml 


gentum perdiditignavae Vbilant mantilia,Chiro: 
tecz,furtificae Lenoni tuo hecarculifti, vendidifti. 
Gallina illa verficolor nullibi paret: curre,v eftigaillá 
confeftim,fi nonillico ifthic erit, obolü de mercede 
tua nullum capies;Poft ifta omnia mille ictusfolearü, 
punctiones, verbera virgarum incufliones; Nemo 
eft quiillarum voluntati fufficiens quippiam facere 
valeat,nemo illarum iracundiam ferre ; Voluptas i- 
plarum eft vociferari,Gloria eft rixari, alrercare, lizi- 
gare: quod optime facias minimum ipfis placuerit. 
Hac proprer,domina fue mex &futili domi malui 
vivere libera & nulli domine fubjuga, quam in fplé- 
didistalium palatits, fübdita,& captiva. Ce. Opti- 
metibitu conftititi, bene nofti quid facto opusfit. 
Sapientum fermo cft, meliorem efle micam panis cú 
pace,quam plenam lautitiis domum cum perpetuis 
litigiis.Ceffent vero jam ifta;& jube intret Lucretia. 


Lucn. Bene vobis fiv mater,& vosamici amiceque, ! 


Deus benedicat tot tam honorabiles hamines! ar. 
totyfilia,ais? Tu vero multos hos cenfes hómines? O- 
ptime apparet mein felicibus mex vite an hisabhinc 
viginti eftates,tibinotam non fuiffe! Ah quitum co- 
gnitam habuit;& bodie nunc videt! nefcio quomo- 
do non condolentia cor fibi rumpere velit! Ego vidi. 
ad hancipfammenfan, cui nunc affidentes vides i- 
fascoguatastuas , novem puellas tua iftius ztatis, 
majorem hon ultra decem & oCto,minorem cateris 
non intra quatuordecim annos natam / Quid facias? 
Sic vita hominti,fic mundiiftius conditio eft; Triles 
unt.curriculum juum obeunt;rotant fefe in circulos 
faos velut utres, quibusaqua rotisappenfis tollitur, 
vacuusalter defcendit, plenus fublevacur alius. ie 

' i 


m 


PorNOBOSCODIDASCALUS — 1jj 


heceftfortung;nullares in uno ftatu diuturna manet. 
ordo rerü mutatioeft.Nonpofsü abf; lacrymis nat- 
rare magnüillü honoréinquotunc, penes omnes, 
habebar,quamquá propter peccata mea&cmalá for- 
tünam omnia paullatim decreverint, & uti dies vita: 
mez inoccafüm declinant;ita & reditus opefq; mea 
fenfim de diein dié imminuti funt. Scirum bene ve- 
tus eft. Quicquid mundus haber,aut crefcereaur de- 
crefcere Omnia tenentar limitibus fuis, cuncta gra- 
dus fivos habent. Honor & exiftimatio mea in Em 
mú augmentata cft, fecundú quidem meam viv endi 
conditionem:Neceffariá eft imminui ntfne & defcé-' 
derc:Propefiné me veni,in hoc clare confpicio le. 
pulturz memeg propinquáeffe.Verum numdigno- 
tú mihi fuirafcendifle me ut defcendere, floruiffe uti 
carperor,gavifam effe uctriftitiaindueret Nard ut 
viveré vixilfe ut crefcerem, creviffz ut confenelcerés 
confenuiffe urmoreror.Et quoniam hzc, antequam 
acciderét,nota mihi fueruntminus dolorünüc ma- 
lorá prefendia, patios; quamquá omni prorfüs fenfa 
me expedire nequeá quippe& ipfa homo, & fenfibili 
materie concreta.Lucn .Labortofe tá nxifti cum tot 
puellis mater,ajunt n. mercé effe cuftoditu difficilli- 
má. Ct. Laboriosé?Cerre jucunditer potius & ani- 
mo remillo,Omnes mibi dicto'audiétes erát, omnes 
me mirifice honorabant,omnes fequebantuz,obfer- 
vabant;nulla omnino citra voluntaré meá quicquá 
agebar.Q uod ego diceré oprimú erat.Cuiq; üt offi- 
cium adfigaabam:Non ex etebar quepiam amplius 
quamà meipfi erar injandtum, Claudum ,tortüsfle- 
xum, mancum;illud folum iplisfanum erat quod e- 


go cómédallem & unde plus cómodi adméredirer. 
: : Jpfarum 


ico C. BAn vul 


Ipftum erat labor lucrum ad me convolabat.Porrd 
amicorum & fervitiorum mihi mea & ipfarum cauf- 
la tutti abundeerat.Equites fenes, Iuvenes , Abbates 
omniurü dignitatum viri,ab Epifcopis üfq; ad editu- 
os,mibi familiares erant. Cutri tem plum aliquod trá- 
fireni vidiffes detrahi pileos , inflcéticapita honori 
meo,velut cgo Principis alicujus conjux forem. Qui 
minitium;quodinecim ageret, habebat; maxime fe- 
Ícinhonoriümiatqüe iriirbanum árbitrabarur. De la^ 
ide ufque dimidio vifa me, negotia füa interrumpe- 
ant finguli junétiquead me properabant, audiam 
fi quid effet quod preciperem; fuam quifgüe Domi- 
náfii merogabat:Vifa introeunte me turbabantur,ne 
forte vel factum aliquid vel diétum imprudentibus, 
fectis quá decereccaderet. Alii matrem mé, aliiDo- 
minam vocabatibalitamafia , nonaulli fenicam ho- 
norabilem. Ifthic concludcbatur, quando domum 
meamadfuturieffent, quando ipforam palatia egos 
Ithicpecunia mihi offercbatur, alibi promitteban- 
tur divitiz: fuaviabantur lacinias palliimei;nonnulli 
faciem mibi exofculabantur , ut magis me fuarum 
partium facerét. Nunc Fortuna me meaad hunc fta- 
tum redegit.SEM. Stupefecifti nos narrationibus tu- 
isiftis;st homines tum teligiofi fuerint,nunc fane ra- 
rameffistaliumeft. Cez. Non fili; neque Deus per- 
mittat, utralia ego fingá, aut bonis vitis injuría fim. 
Multi fenes tumquoque erant devoti. Religioni, 
quorum ego de divitiis parum equidem capiebam, 
talesme non lubenter oculisfuisadmittebant.credo 
ex invidia quam inillos habebát qui mecum fezmo- 
cinabantur, Vt Clericorü magna copia, diverfa quo- 
que genera eranc. Ali egregié caftam vivebant vitam 
Alij 


PonNOBOSCODIDASCALUS 116p 

Álii non adeo rigide,quín & de meo oficio fübditis 
aliquas alerent: Hi Scutiferos, aliofq; fuos fervulos, 
quotidie ut me conducerent , mihi adeffent , mitte- 
bant.Vix domum irieamirediveram; cuin per oftium. 
adapertum ingerebantur multi galli pülligalling, a» 
natespetdices, tuttures, Pernig ; placenta tritica, 82 
latez. Harninreruinut quini acceperam ita llicoin 
rationes referebantur, uti ego cum airiáfiis ipforum 
Jis frueref, non áliter quani Decimiz fruétuum Deo 
offerri 8cánnotarifolent. Dehinc vini copia erat, o 
primi quidé quod iri urbe bibipotérat; de Monvie- 
dro; de Luquesde Toto;de Madrigal, deSanMatün, 
& multisaliis tiobilibis locisadvecti:Tánt2 quidem 
hujus fpecies & tam diverfa nomiña tértarum, unde 
oriunda ctanput licet faporesadhucguítu agnofce- 
re poffe mihi videar , non meminerim tamen vóca- 
bulorum » & fatis fictantz eratis mulierei ; qüánte 
ego lim ex odote poffe iudicare inde quodqiüe vi- 
num venerit; liorum fácerdotum oblationes vix fia- 
nus contigerarit ; primo & pernici impetu dotiütm. 
1neári fiftebantur, Parocho fuaviis vefteii meam uf 
que premente.Défiflimi fervionetari victualibus, Sé 
coriiheátus orifii genere, Domuín meam. fübibarit; 
nefcio quomodo nunc viramihi non acerba fit, cum 
zaliftatu deciderim.Ar E vs.Per Deum, mater, quo- 
niam huc leticia gratía convenimus, ne tu plorando 
turbes hilaritaté;ne teanimi excrucies: Deus omnia 
tua in priftinum ftatum reverti faciet. Cer. Satise- 
quidem cauffze mihi eftutplorem , animo revocans 
ram eximiitemporis memoriam 5 qualem egotum 
vitamvivebam/quam omnes me venerabantur, fü- 
fpiciebant,inftar Doming/Nwmquam antis tiovam fru- 
L Gus foe- 


162 .C, Barral 
étus fpeciem protulerat,quam ego prius noh gu Has 
rem,quam aliinoffent natam elle. Domimezinve- 
nicbatur fi quid alibinullibi erat, & pregnans quz- 
damaut inciens mulier perebar.Sem. Mater, memo- 
ria clapfa felicitatis non eft urilisrecenfica , potius 
triftitiam pati quoniam quod fübrerfugit recupera- 
rinon poteft:ld cibi quoque jam ufuobtingit , que 
flctibus tuis prefens velut manibus noftris gaudium 
extorques. Tollatur jam menfa ifthiec, eamus nos a 
liorfum,animum noftrum exhilaraturi, & robuftam 
Voluptatem fumturi. Tu interim refponfüm des pu^ 
elle ifti,que ejus gratia huc venit. Cer Lucretia filia, 
ctnillis iftis rebus velim dicas mihi ad quid felicem 
pedem huc adtuleris.Lucn. Profeto jam ego pene 
ncgotii mei, cujus gratia precipue huc veni, oblita 
eram,memoria obherens infelicitate temporum il- 
lorum,que ta modorecenfuifti:Er certe integrum e- 
go annum aliquem fine cibiaut potus eapidirate ift- 
hic maneam, aulcultans tibi, & vitam illam beatam 
confiderans,quá apud te fruebantur puella ille, quas 
dicebas modo:vidcor rhihi adhuc inibi effe. Adven- 
tus mei,Domina cauffa eft, quam conjectura te ad- 
fcqui poffeautumo, cingulum Domine mez abste 
fepetere:Infüper orare te;eadem hera mea, juffit ve- 
liscam vifitatum venire; idq; extemplosquippe male 
jllieffeanimi,& dolores cordis pati.Cer.Filia de mi- 
nutis talibus dolentiunculis major eft rumor, quam 
periculurn. Sed ftupeo ego; cordis doloribus tangi 
puellam tam adolefcentium annorum! Luca. Ita tu 
media xurnpate,venefica,ut nelcisunde veniant haec 
vormenta. Mala faa maleficia facit vetus proftibulum 
priufquam exeat. Poftea fimulat ignota fibiomnia. 
Cir. 


PonwonoscobDiDASCArLUS 163 
Cer. Quid dicisfilias Lucn.Ur properemus, ma. 
ter,utque cingulum mihi des. C&z zsr Eamus, ego 
Htud ipfafciam. 


ACTUS X 


ARGUMENTUM. 


Dum Celeflina > Lucretia ad Melibudm vunts ipfa domi fis 
fecum fola feemocitiatur. Ad offi ubi advenerunt, prior ina 
trat Lucittia, Voiat intro inox Celeflinam. Meliban pofl noit 
pauca ultro citroque verba aperit Celeflima ardere fefe Amor 
Calliflonis. Videit eccedere alifam, matrem Melibaa.Difitn^ 
guit fefé. Rogat Alifa filii quid cum Celefliza agere — 
habeatevetans de cietero illi crebrioremcain ea 
conyerfaticatin. 


MeLinx4. CELESTINA. ÁLISA 
LvcnET1A 


M O miferam 8cmale providaí me puellam! 
¿Quantum melius mihi fuiffet, heri, concede- 
te & latgiri continuo Celeftine quod petetet, cum 
nomineillius Equitis, quem femel vidiffé tantopere 
imihiánimiin percepic,togatit me adeller! Sic de- 
fiderio ejus fatisfacére fimul, & &gfitudine liac mea 
ine exonerale poteram , neque optis nuncfóret, 
coa&am vi Atoris apetire ipfi vulneris mei 
ingeniüm , tum heque placeatinihi , nequcilli 
eva fortafle acceptutn fuérit. — Forte jamille, .. 
duricia & incivilitare mei refponfi animuih ira 
oT La perei- 


" mU 


164 C. BAn T Hl 


percitus,adfeétum oculofque füosaliorfüm deflexit, 
aliamque cordifüo amafiamimprellit: Quátum mi- 
hi utilius fuiffet blande promififfe rogaram, quam. 
per vim coactam ultro me offerre nunc, atqueinge- 
Tere O fidelis mea famula, Lucretia? quid dicesde 
me? quid de exiftimatione atque judicio meo judica- 
bis,cum videbis publicare me hoc quod numquam 
occultetibicredere voluis Quomodo miraberis pu- 
doremmeum & honeftaté uro me impetu junctim 
«onftingere velle,que ha&enus folitariam vitam, ut 
incluía veftalis,procul talibus eriam cogitationibus, 
tenere confüevi? Nefcioan &aliquid deloco unde 
dolor meus oritur, fentire aut animo pracipere po- 
tueris: O fijamadeffes cum mediatrice illa Saluus 
meal O Supreme Deus, quem omnes aftlicti invo- 
cant, qui patiuntur mala, remedium poícunt medi- 
cinam vulneratistibi cui caclum,mariaterrz,& infer- 
norumreceffuum fecreta parétitibi, uiomniacrea- 
tatibi Hominis imperio fabdidifti, fpplico humil- 
lime, vulnerato cordi meo tolerantiam & Patientió 
largiaris, ut terribilem morbum hunc meum diffi- 
mularepoffim ; non commaáculem neque attaminé 
purum illud hactenus caftitatis mez aurum , quod 
inigne jam defiderii mei fervefadtum eft pra mefe- 
vamaliam effe dolorum meorum caufam , quá quz 
revera vifcera mea exeft. Verum quomodo tale quid 
facere potero?Cruciante me ram miferabilibus mo- 
dis venenatoillo bolo, quem intimis mei pectoris 
penetaalibus afpectus hujus hominis inmifit! O fe- 
xum noftrum fragilem & zrumnofum! Cur non & 
farminisconceflumeftaperire flammas amoris fii, 
& prafentemaffeétus ¿chementiam viris oftendere? 

utqui- 


PoRNOBOSCODIDASCALUS 16$ 


ut quidem iftis licitum exiftimatut > Sic quidem & 
querclis fuis Callifto eximeretur , & ego poenis iftis 
non contabefcerem! Luca. Refiftetu paullum juxta 
oftiumiltud,marer; ego inttabo vifütn;cui colloqua- 
tur intus Domina mea, Intra/Intra, Secum fola illa 
fermocinatur. Mz L. Lucretia, veftibulum iftudaperi. 
O fapiens atque honorabilis matrona bene hucve- 
nias:Quid tibi videtur;quo pacto fortuna voluerit& 
Sortis imperiofitas mandavetritutego opem Sapien- 
tice tug implorem,opus habeam confilio tuo ; ut pati 
me modo excipere poffesquoego te excepi; poffes 
tam extemplo codem genere compenfare in me be- 
neficiumillud , quod Dominus ille tuus, per tuum 
minifterium à me petiit, quem cinguli meivirtute cu- 
rare voluieCrr. Quid eft mali quodte afficinDomi- 
na? Certegeftuum tuorum. velur affectata alteratio, 
& coloris muratio,&comnis ifta indoles tuamonftrát 
maletibiautaliter cor affectum effe, quam folebat 
quondam! Mzr, Mater mea, ferpentes intus in corpore 
meo cor mili oxedentes habeo, Cz. Bene eft; hocerat 
quodego volebam:jam tu mihilues,fatua Dominu- 
la , reliquias nupergtuz iracundiz. Mr 1. Quidais; 
potuiftiabafpectu meo fentire aliquam cauflam,un- 
. de malumhocmeum defcendat? Cer. Nondum mi- 
hi domina, indicafti mali tui qualitaté,& vis ut cauf- 
- fam divinando affequar:Quod ego dico hoceft,val- 
de meanimi male habere tantam intetriftiiam;tam 
fubitam,conípicere? Mz1..Matrona honorabilis,pel- 
le tuillam corde meo: maxima ego mira de Sapien- 
tia tua predicari audivi, Czr. Domina, xerum fcru- 
tator & Cognitor (oluseft Deus. Verum, ut ad fani- 


tates mortalibus reftituendas,& remediandas agri- 
L 3 tudines 


156 C. BanruI . 
tudinesgratiz caelitus divife atque mortalibus dif: 
perite funt , ut ope carum medicinas invenirent, 
partim per Experientiam, partim per Artem, parcim 
maturali inftinctu & felicitate; aliquid aliam edocta 
eft etiam vetuls ifta paupercula,qua: fervitiis nuncu- 
fuique tuo fefe & omnia fia offert. Mrr,O quatn de- 
leétabileatqs optabile mihiaccidit audire te loqué- 
tem.Salutaris eft zgrotanti hilaris vultus illius, quii. 
pfüm vifitatum venit.Videor mihi videre,cor meum 
1n frufta difcerprum, in manibus tuis,quod integrita- 
titureftituere priftine poffis,virtute Enguetuz. Nó 
alio genere quam Alexander Magnus Rex Mace- 
donumper fomuisim corppexit quondam in ore Draco. 
nis falutarem radicem illam, qua vulnus Ptolemzo, 
amico ipfus,d vipeia illatum, fanari potuit. Quare, 
per Deum,cateris rebusomnibustuum animum ex. 
oncres,ut eo diligentius percepto malo meo, reme. 
dio falutifero quantocyus füccurrere valeas. Cer. 
Bona pars falutis «gro eft, defidevarc illam. Qua eriz 
decauffa minus periculituo morbo incffe auguror, 
Sedut , Deo principe,congruam atqueutilem affe- 
€tionituz medicinam adhibere peffim , neceffe eric 
trium me abs tecertam fieri. Primoloco, 1n quápar- 
tem corporis tui inclinare morbum fentias, quoque 
membrorum vehementius illum cxteris atrineri.Se- 
cundo , diuné fàdum fit quod illius vim fénferis: 
a Quippe tenera affeCriones facilius curantur in prin- 
cipisfuis, quam cum proceffü temporis erudiores 
facte,vel alte inféderintvelate vires fias difperíe- 
rint.Fera animantia minore negotio primeva domá- 
tur quam ubi ztate inolevit fevitia cordibus tü z gré 
ad prafepia illa ligari patientur, Melius proveniunt 
planta, que quam tenetrima transponuntur, quata 


PonNOBOSCODIDASCALUS 18; 
quas,fuctu jam maturas, aliorfurn defi curaveris.. 
Recéspeccarum quodlibet levius eluitur, quam ubi 
confuetudine in animo hominis velut radices egit, &c 
quorídianis ufibus velut in pofféffiónem miffum eft. 
Terrioyan procedat excrudelialiqua mentis inten- 
tione, que confederitin locumaliqué certum. Hec 
ubiex te refcivero, videbis Curg mex efficaciam.Igi- 
tur quid agendum tibi confideraMedico dti Confef- 
foriomnium rerum nuda Veritas aperte proponéda 
cf. Mz1.Celeftina amiciffima;Sapiés matrona, & at- 
tium confaltiffima;latam viam mthi aperuifti,qua in- 
cedens fontem ipfum mali meitibi manifeftú facere 
poffim.Ceré hocabste expetitum efttam luculen- 
ter,clare videre poffim, experientiam tibi grandem 
curandarum tali infirmitatum elle, Malum meum 
in corde eff, Gniftra mámilla fedes ejuse(t;radios fuos 
peromnes partesextendit.S ecundo,recens admodü 
ejusincorporemeo origo & nativitas eft. Neq; um- 
quam credidiflem,dolosem aliquem fenfu me otba- 
xe poffe, uti quidé ifte facit Vultum meü turbat; Áp= 
peritum cibi potufque eximir dormite non poflusa, 
nihil hilaritatis,autjucundiratisanimú afficit. Caut- 
fa atque cogitatio vehemens,quam oco tettioex me 
fcire defiderafti;non poterit tibi declararizná n. obi- 


tusalicujus confangutnei mei, neque bonorum alis 
quod damnum, nequo vito aliqua, aut imaginatio, 
necfomnium adverfum,neq; alia cauffa eft quí ego 
originé huic malo dediffe cenfeam, dema faltim al- 
teratione illa,cujus tu cauffa fuifti petitione illa tua, 
& mandato Calliftonis hic cxpediifti, cii Orationem 
&me pofcetes;& egofufpexi te,cúlegatione tua, ma- 
larumecram.CE1.Quomodo. Domina? Tam malú 
L 4 cum 


ig C. Banrul 
eum moitalem cenfes? Tam perniciofum eft nomen 
ejusut fonitus cjus folum nominati tantum veneni 
fecum trahat? Ne perfuadearis iftam elle affe&tionis 
tu cáuffam.Potíus ea erit,quam ego conjicioiquam 
fiquidem licentiam,quz volo dicendi, mihi fa&ura 
cs,tibi indicare cupio, MeL. Quomodo, Celeftina; 
quid hoc novi premiieft quod petis + Licentiam tu 
ad reltituendam mihi falutem, à me poftulas? Quis 
umquam Medicus tale quid ab egrórante popofcia 
Dic, dic, ob(ecro : Perpetua tibi illaà me daturstalis 
tamé ne honori meo verbis tuis aliqua noceas. CEL, 
Videote, mina,ex una parte querentem de dolore, 
exalteratimere medicinam. Timor tuus metum mi- 
hiconcinnar,metus filentium filentium,inductas in- 
ter vulnus tuum & medicinam meá:Sictu ipfa cauffa 
erisut neque dolor tuusceffare, neq; medicina mea 
utilistibieffe poffit Mex. Quanto amplius differs 
Curam , tanto mag.s intendisegritadinem meam, 
atque dolores multiplicas: Vel medicina tuz facte 
funt de pulvere Infamiz,Liquore Cotruptionis:Có- 
pofitzaliis magis acerbis & crudelibus doloribus, 
quam qui modo zgrotantem male habent; Aut nul- 
liuspretii eftSapientiatuasNam fi unum apudte ho- 
rumalterum non impedirer,qualecunque etiam re- 
medium fine metu eloquereris,& roponeres, quo - 
niam jam rogavite,monftrares; alin ud nehonori 
meo contraria loquare.Czz.Domina,non pronovo 
atque miro habeas;poffe amplius apud egrotum ar- 
dentilfimum yúlnus, 8 dolores venenatarum plaga- 
tum, qui tarftopere illum;excruciant , ut duplicent 
paffionum vehementiam indies, quam primum me- 
dicz manus experimentum, primam vulneris tam 
' lati 





PorNoBOSCODIDASCALUS. 169 


Jati infpe&tionem;aut contada, Sed li tu fanitatem 
recipere poftulas & tibi acutillimi (calpri meiacicm 
abfque timore oftendifinis, manus pedefque tuos 
colligare (tridta tranquillitatis fafcia velis; oculis tuis 
indücoperimentum Commiferationis & : Pietatis, 
Freno quopiam filentiilinguam tuam cópefce, Au- 
res tuas obtura Patientiz & Tolerantiz Parotide, fen- 
tiesoperari medicinam Magiftre ralium jam veteris. 
Mzr.ah quam mc dilationibus tuis excrucias! Dic, 
pet Deum, quod diéturaes, fac quod facere potes. 
Non poterittam afperum elle remedium tuum , ut 
par fit doloribus atque tormentis meis. Quamlibet 
Honorem meumtangat , quamvis exiftimationem 
meam attamimer,quamyis corpus meum excruciett 
differat& dilancinet membra mea. pectus meum di- 
fcindat,ut cor penetralibus fuis eximar, Fidem me& 
tibiobítringo , ferre me ifta omnia patienter Velle, 
etiam poft curatam aegritudinem ampliffimistepre- 
miis cohoneftaturá Lucn. Yarn fenfibus (uis fpoliata 
eft miferamea Domina; Grande hoceft malum; ha- 
beteam jamintra retia fua ftryx ifta venefica. Cet. 
Numquam non aliquis malus Demon negotia, mea 
impeditum adeft! Deus fecit me elabi Parmenoni, 
nuncin infidias Lucreti incidi, MeL. Quid dicis, 
mater,quid tibi ifta puella dixit? Cez, Certe eam nó, 
attendi, Sedloquatur quicquid velit. Scias fanitati 
noneffc magis contrariam rem , ingrandium mor- 
boram curis, inafpeéta celebrium & animoforum 
Chirurgorum,quam cordaflaccida & parum confi- 
dentia. Qualia magnis fuisquaftibus, querulís füis 
plan&ibus;acutis fuis ejularibus, timidum facit la- 
borantem;defperationem falutis ipfiinducunt, Me- 


$ dicüm 


C. BarTHI 
& indignatione induunt: Turbatio 
& trepidante manum facitma- 
nus trepida fcalprum nó,uti decebat reget. Hinc cla- 
reequidem confpici atque coguofci poteft.ad falu- 
tem tibi reftituendam neccffariumeffe , hominem 
nullum prefentem Cua adeffe; fic tu excedereifta 
illinc jubeas.&c rus Lucrecia ignofcas mihi. M eL. Ilti- 
cote apage.Lucn Jam jam omnia perdita fü nt, Ego 
exeo hinc,domina.GEL, Tantam mihiaudaciam ve- 
hementia dolorum tuorum infert, quancum jam fü- 
fpicio tua cure mec propius accedit.Sed magis claris 
atque confpicuis cemediis opus eft, & animi exhila- 
rationem afferre domo Calliftonistui. Mer. Tace 
per Deum,mater, Ne quicquam dedomo ejus cutá- 
domalo meo apportes.neque illum nomines ifthic. 
Cux Patere zquoanimo Curz mex exordium, Do- 
minasne primú medicine fundamentum frangatur 
atque pelfümdetur,quo pacto nil quicquam profe- 
cerit omnium;quacunq; jungere & inzdificare vo- 
lucrimus. Vulnustuum graude eft, alperoremedio 
opus haber.Durum duro facilius curatur , contrarii 
contratio mitefcit.Et Sapientium dictum eft, Medi- 
cum felicius curare,qui tpfe malum morbi expertus 
fit; Periculum fine periculo numquam fuperatur.Pa- 
tientiam paulifper aliquam indue, moleitá quod eff, 
rato line moleftia curatur.Clavus clavam pellit. Do- 
lor dolorem trudit. Ne concipias odium; & malevo- 
lentiamanimo tuo neque concedas linguae tuze ut 
malum quippiam dicát de hominetantarum vittutü, 
tam omnibus noto atque amaro, qualis eft Callifto. 
MzL.O PerDei Amórem, occidisme! Quoties jam 
dixi,atque interdixi,non laudaresmihi eum homiñé 
neque nomines quidem five ia bonam five inmal& 


176 
dicum turbant; 
Chirargiincertam 


DPonwoBoscobiIDASsCArLus 71 
parré! Cxz.Domina hiccftalter& (ccüd» idt? quales. 
plures fi,ope patiétie,nó feres, nihilo utilior erit Cua 
ra mea GA nüghucadvenerim.Q uod fipaullüanimo 
tuo imperare potetis, tu abíq; omni dubio fina cva- 
des, & Callifto abfq; querella, Seres fua ipfi folutacrit. 
Primi te cómonefacio Cura mes, &invifibilis huj? 
püctionis; fine ullo appulfi autexteriorivibratione 
te percellere fentis,folo nomine hominis ore meop- 
lato. Mz. Toties tuiftü tud hominé mihi nomina 
bis;ut neque promiflio mea fuffe&tura fit, neq: fides 
data tibiaufcultarurum diétis tuis. Quid Caliiton: 
folvendücrit? Quid ego illi debeo:Quid iliius quod 
fit,cgo habeo:Quid pro meille fecit ? Quid Officit 
mihi exhibuit? Quid opus illo nobis hic eft ad cura- 
tionem mei doloris? Malin fuuftillatim difcerperes 
pectus meum,& cor mihiipfum evelleres, quam his 
te coráme verbis uti? Cer. Nec veftimenta quidé tua 
ullo modoledés, Amor,in penita (ele pe&oris tui pe- 
netraliaimmifii ego nihil mébrorá cibi difcerptura 
funaut mediciná malo cuo affer Mar. Quodta vo» 
cabulum effe morbo ifti meoautumasiQuo nomine 
appellaturaffectio ifta, que imperio fefe univerlza- 
nima domio& mihiimpofüi?Cer.Amor Dulcis,vo- 
cabulú cieft.Mz1 boc mibidemóftratgd íitfolo no- 
minaroillo,exhilareíco,CeL.El ignis quifpiiabfcó- 
ditus,dulce vulnusfapidü venen, avis amarities, 
dolétia delectabilis, hilare tormétü, grata ato; odio- 
fa percuifio,blanda Mors Me 1. Ah miferrimà me, (i 
vera cu referszini dubio ét eft Salus mea; quippe pro» 
pter cótrariá vim 7 hiec nomina inter fefe hahere de- 
monflrant,g, uni utile critalterum majorib. tormés 
tis mancipabit! CzL.Ne desperer de lalute nobilis x- 
tatula tua.Cum  fapremum Nunen alique vulnerat reme- 





172 C. BartHl 


diam malo illato fübjicere confuevit: Precipue cura. 
notus lit mihigenero (us quidam Flos, qui omui ifta 
teagritudme faciléliberate poterit.MeL. Quomo- 
doappellatur ille? Cx. Nonaudeoribi dicere.Mg.. 
Dicabfquetimore.CEr .Callifto, AhperDenm,Do- 
mina mea Melibea , quam patum tu animo vales! 
Qualis ifte cafus: quod accidens. O miferam me, at- 
tollecapur,erige verticem,O infortunatiffima vetu- 
la.Hacibancitus mei, fi moritur,ego cruciabiliter in 
terimar! At etiamfi vixerin sc hac aliquis fenferit! TA 
ego non potero morbum ejus & curam mcam diffi- 
mulare fileatio! Domina mea, Melibxajanima mea; 
Vita mea! quid te faétum eft ? Quid dicis, gratiofa! 
uidficvivido colori tuo? Aperi clarividos tutos 
ocellos! Lucretia, Lucretia: Confeftim hucades , vi- 
debisinter manus meas morientem Dominam tua? 
Decurre cito,vitrum aqua affer! MEL «Ego ut potero 
me confortabo;preme yacem,ne turbes domú.CEL. 
Miferam me;ne linquaris animi, Domina; Loquere 
mecum uti Solebas.MeL.Et meliusequidem! Tace 
neme fatiges amplius.Czz.Ergo quid vis faciam,u- 
nio pretiolsffime: Qualis fuit hactua affe&tio! Puto 
innihilum recidere punétiones meas. Mz . Peffum- 
ithoneftitudo mea, peritPudormihi, perit omne 
morbiimpedimentum. Et quoniam nati hic fant, 
quoniam mecum educati, quoniam domeftici mihi 
non poffunt tam facile fedesíuas , veteres jam, jam. 
tanto tempore cultas, relinquere, & capiti vultuque 
meis excedere: Traxerunt abeuntes fecum Colorem 
vultus metad fpatium aliquod temporis rapuerunt 
mentem mihi,vocem,& bonam etiam partem Sen- 


faü.Igirar jam dehinc, O bona magiftra mea fidelis 
: Secre 





PonNOBOSCODIDASCALUS 173 


Secretaria, quod tu tam clare, tamque perfpicue no- 
tum habes,in vanum laboté& ftudeamte ultra Ce- 
are! Multi ab multi, dies elapfi funt cú Amoris ver- 
bis meallocutus eft Callito cuus; cantum mihi mo- 
leflacjusallocutio fuit, quantum poftea, cum tu no- 
inen ejus repetere mihi voluifti, grata atqueacccpta, 
Punctiones tue coegerunt plagam vulneris mci, to- 
tam me voluntati taz addixi, Cum cingulo meo illi 
tradidifti poffeffionem libertatis mex Dolor denti 
ipfius meum maximum Tormentum erat, Agritudo 
ipfius morbus mihi capitalis.Laudo atque exofculor 
tolerantiam tuam , prudentem audaciam , liberales 
labores, follicitas & fideleslegationes, fuaviffima al- 
loquia,catam Sapientiam , Curam circamfpectam, 
utilem imporcunitatem! Multumtibi deber ifte Iu- 
venis,plus etiam ego;quod numquam convitia mea 
dejicere potuerunt conftantiam tuá; confifam quip- 
peegregia calliditati tua:Sed, ut decet fidelem mi 
niftram:quanto amplius convitiis petebare , tanto e- 
ras diligentior,quanto odiofius rejiciebare táte per- 
feverantior.Quanto pejus refponfum tanto hilarior 
vultusfQuantum ego iracundior, tantum tu humili- 
orpofthabito omni timore pectore meo extraxi(ti 
quod neutiquam, veltibi,velalteri; cuiquam revela- 
turam decreveram.CeL. Domina, arqueamica mea, 
non mirum hoc tibi obtingar. ita prudentia enim 
cü effectu mihilargitur audaciá alloquendi Veftales 
vos inclufas puellas, tolerandi impotenriá dictorum 
& factorum vefttorumyutfine tamdeminftituto po» 
tici poffim. Verumeft antequam negotium expedi- 
undum iftud reciperem,& apudanimum meum có- 


ftituerem,tamin vis huc eundo, quam domiiftic ie 
: yaa” 


174 C. Bartual 
varia meum cos diftuliffe, varias objcCtas fuiffe dubi- 
tationes,an petitionem meam tibiaperire confultum 
videretur,confidetans enim potentiam parentü tuo- 
tum,meu percellebar: Generofuni animum Calli- 
ftonisintuendo;confidebam, Tuam Sapientiam ,re- 
cellebar: Cum humanitas ttia fefe offerret, recipicbà 
confideutiam.In uno inveniebam cauffam timoris; 
inaltero fccuritatis.Et quonia, Domina , placuit nüc 
tibi maximain gratiam mihi aperire, quam no bisfa- 
kara es, & fecitti ha&tenus; declara voluntatem tuá 
prolixius,depone fecreta animituiin gremitum medi 
in manus meas mihi crede negoui hujus conféctio- 
nemyEgo formamatque regulam ipi dabo,uti quod 
vu vis& Callifto votisomnib. exoptat , brevi cfficià: 
tur,cupitog; finc mactecur. Mgr. O mi defideratifli- 
mc Callifto, Domine Ánime mex, dulcis hilaritas 
pectoris mei,fi já tu animi fentis, que ego apud meú 
perperior, fupcfacta ego admiror , quomodo ;nàn 
burfensprafentem intuens, vivere polis. Q mater 
mca, O domina mesita omnia ifta exige, ut cófeftim 
illnmvidere polio iquidé fuperftitem me visfCEL; 
Videre eumarg; alloqui dabo. Mzr. Alloqui ? incre» 
dibilia narzas.Impoffibile hoceft. Cer. Nulla res a- 
ud homines,qui efficere illata ftadent, expeditu eft 
impollibilis.Mz 1.dic mihi quo pacto? Ce L.Ego jan 
eam rem expendi, & tibi dicam. ÍIntta oftia domus 
tue, Mer. Quando? Ce. fequenti nacte. MEL. 
Mirifice telaudavero ubi hiec cfieceris. dic qua etia 
hora? CE1.Duodecimá. M&z.Eas igitut, domina mea 
fidelisamica mea. loquere. Domino ifti tuo verbis 
meis, veniat occulte,ne quis ifthíc(entiat. Hic inve- 
niet volenrení qag vulcipfe, hinc coticladetur quod 


TU 6uédésita 


op eo 


PonNoBOSCODIDASCALUS i 


opamus ambo:Serva horam quá propofuifti, Cer. 
Vale;jamiftuc mater tua accedit. MEL. Lucretia ami- 
ca mca fidelis fecretaria meayjam vidifti atq; audien- 
do percepifti, quam ego non fimampliusin potefta- 
te mea:Captivam me duxit Amor hujus juvénis.Ro- 
go teperDeum immortalem; quod nunc ifthic re- 
Civifti,opertum atque fecretum habeas, Vtfzuar e- 

go optauiffimis gaudiis meis. Tu viciffim eo à me lo- 
co habeberis.quem Fides tua morebitur. Luc n.Do- 
mina, longo ante hzc tempore vulneris cui confcienti 
habui,delideria tua cognovi. Gravitfimé meum ani- 
mum affecit perditio tua; quanto magis tu ftudebas 
abícondere,& cxlare icignem quo flagrabas,tanto 
clarias flamunz ipfius à me coufpiciebantur , color 
altus tuifecreta menti enunciabar.Parva,vel nulla omni- 
no;tranquillitas cordis titi;geftus membrorum,Cibi 
captio fine appetitu,cubatio fine lomno, omnia ifta 
prudenti prodebát.Ad fingula que faceres (igna do- 
lerum fefe actionibus tuis exferebant. Verum ut iis 
temporibus quibus voluntas dominis pro Ratione 
e(tubiappetitusrerum confilia moderatur 1ncum- 
bit férvientibus,totis corporis viribus mandata corú 
exfequistque faceflere,non confilia faa & medita- 
tionesrerum interponere,aut lingua fua negotiorü 
curfum tardare velle, cum dolore ego que ficri vi- 
debam, füfferebam;tacebam cum timore , occulta- 
bam omnia cuim fidelitate: ita quidem ut dicam;feré 
meliora fuiffe afperá confilia, quam blandas affenta- 
tiones. Verum cum m, domina mea, aliud facere 
jam nullo modo valeas, quam aut amare aucmorís 
ratio optima fuadet , ut eligas illud pro meliore, 
quod ipfo effectu rale eft, eritque. Ar 14. Te 
alloquer, 





t76 C. Bax TRI 

alloquor,vicina; quid huc tibi itereft quótidie»Cst. 
Domina, deceat heti paullum ifthinc de filamento, 
quod filie cu vendideram: veni ut defecfuin pon. 
deri (upplerem;quoniam promiferam Hocartuli;& 
nuncabco,Deus fit tecutn AL1sa.Te cómiterur idé. 
Filia Melibza,quid volebat anus ifta doni noftre? 
Mz1. Vendiditmibiminutum aliquid Arfenicifub- 
limari.A 1s. hoc cgo potius credidero, quati quod 
fceleftaanus mihi dixit Purabar illa me aliquid mali 
ipfi faCturam,ideoque mentita mihi eft. Cave tibiab 
illa iliazmaxima malarum rerum artifex eft: Pradens 
& fubriliingenio latro femper ditiuni hominuni e> 
des obambulatut quid iride 1nvolet.Novit ifta anus 
falis fais mercimoniis, proditorio fao arii mo, éxpu- 
gnate cafta puellarum pe&tora;Famam boram adl- 
terat.Cum tribus vicibus domum aliquam inttoive- 
ritjam illam füfpe&am maculatamque apud bonos 
exiftímationis relinquit. Luca. Seró nimis ifta mo- 
net domina mea. ÁL 15A. Si me amas, fili tea , fi ali- 
quando hucredierit;abfente me,ne bono vultu ma. 
Jam recipias, nequeillam comiter habeas. Inveníat 
honeftam te & Pudicam; paucisillirefponde ; num- 
quam deinceps reditura eft. Veravirtus majori bomini 
Dis timori cfl quam anceps gladius. Mex. Talis tu es, nume 

quam magis.Gaudeo monitam meà te,Dómi- 
na, ut Íciam quó pacto mihi optime ca- 


vere valeam. 
*Xx* 
* 


ACTUS. 


PornvoB OscoDIDASCALUS 177, 


ACTUS. XL 


ARGUMENTUM. 


Rediens à Melibea Celeflina per viam it fola fecum fabulando. 
Videt Sempronium c Parmenounsqui ad fanum Magdale- 
e eunt, Herum [fuum quefium, Sempronius cum Calliffone 
loquitur:Supervenit Celeflina.Ennt junttim Calliflonis domi 
Deilarat ipfieffeum legationis fúe Celeffina , tttque Melibez. 
in fententiam fuam adegerit.Dum hacilli invicem confabulá= 
ttv aliud colloquium ineat Sempronius e Parintno. Celefli. 

ma 4 Callifione recedit domnm füamvevertiturpulfat 

offium. Elicia aperit,cenánt, eutit : 

cubitum. 


CriesTINA. SEMPRONIUS 
CALLisTo. PAR MEN O. 
Eri:ciA., 


Er. Quam vellem nunc domi mex effem cum 
onere hoc lzrarum rerum! Sempronium& Par- 
menoné video cuntesad fanú Magdalengillos infe- 
quar: Siibi inveniemus Calliftone , ibimus junctim 
domú cjus, Evangelii accepturi, pro felicirerum , i- 
pfifüccedentiumnuntio. Sem. Here vide quo tu pas 
tote gerasylic res cuze fabula communis toti. civita- 
ti fient;Per Deum cave ne occafionem des rumorib. 
detefpargendis: Maxime devotos precationibus 
hodie vocant Hypocritas.Quid dicent, nifi teirear- 
rofum fan&orum fimulacra? Simale tibi eft animi, 
patere, que Deus vult; Domi ug. Non populo palá 
fiantnegotia tua,neque vulgo;ad quem nihil talium 
pertinet 


178 C. Baa rni 
arbitrium eorum objiciaszam ordo rerum 
tuarumin manu T anpanotriba clt , fatis illeeum pro- 
palabitpublice. Carz. Cujus tympanotri bz, ais? 
Sem. Celeftinz CEL- Quidnominas Celeftinam, 
quid dicis de illa Calliftonisancilla + "Totaiftategio 
hóminum pratericvos fenfim ambulando, & ego 
longis itis laciniis meís nó potui vos aflequif CALL. 
O gaudium univerfi, Vindiciz palfionum mearum; 
Speculum Viti: meas & luminis mei. Cor intimutn 
gandjo mihiexfultat confpicienti honorabilem hu- 
jus adventumiltam cgrégiam Senectutem, iftos ve- 
nersbilescanos!Dic mihi quid adfers? Quid novi ap- 
portas: Videotc folito hilariorem, & neíciendumett 
quid de vita meafperare babeam!Czz.Inlingua mea 
fpes ejustibi fita funt! Cart. Quid ais gloria atque 
delectatio mea» Declara clarius que dixifti.Czr-Ex- 
eamus hoctemplo,Domine; Poit domi tux aliquid 
tibi recenfebo unde gaudium verum capias. Pan. 
Hilatis & bonoanimo adeft ifta vetula, frater, puto 
illam confeciffe negotium Sra. Aufcultà. CáL. To- 
tum iftum diem,here.laboraviin negotio tuo, omili 
& fepofuralia,de quibus certe majus emolumétum, 
ampliufque commodiad me redire poterat. Multos 
indignantesreliqui;ut tuoanitno fatisfacerern. Plus 
lucrimeineglexi quam credere poffis. Verum omnia 
comitetur Profperitas > poftquam tanto fucceffü, 
quod voluiconfeci : Et jam audi mes paucis ribio- 
nia indicabo ; egoenim, fi me nefcis, paucorum 
verborum fim. Melibzam reliqui toram tuam. . 
Carr. Quidhocreiagdior Cer. Amplus tuz eft 
quem fg ipfius proptia: paseftatis: magis diéto tute 
: . obedi- 


pettiner, 


Po&wNOnoscÓDiDASCAlüuS — 179 
obediens, voluntad tuz parens, quam ipfi Patri fuo 
Pleberio.C AL1.. Moderate loquere, mater; ne talia? 
verba proferas,dicent poft fecvuli ifti fatuamn te effe- 
aut infanam prorfus. Melibza eflt Domina mea,Me- 
libera Vita mea, Deliderium, Spes, Salus:Ego capti- 
vus ipfius, ego mancipium. Sem. Iffa tua diflidene 
tia, Domine, dumte ipfam tam parvi eftimas , dum 
naucite cenfes, humilius de te fentis quam res po- 
ftalat & nobilitatem tuam decet, effutistalia; quie 
bus impedis orationem hujus: omnes mortales tur- 
bas, ipfanias tales proferendo. Quid eft quapro- 
pter cruce te fignas + Da ipfi aliquid muneri pro 
compenfarione tantorum laborum melius utique 
feceris, hocvolunt ifta vetula verba! CALL: Opu- 
me faafifti. Mater optima mea,pro certo teticó num- 
Quam me compenfaturum praemiis meis Labores 
tuos,ranta horum vilirastam grande illorutn meri- 
tum eft.Locoó pallii,& tnice que promiffa tibi me 
minifti, cape hane catenulam, cinge illa collum tis 
bi, & progrederé oratione tua, & Voluptate meas 
Parmen, Carenulam illam appellat, noh audivitti, 
Semproni? Non curar neque efhimaré novit quid 

rofundar / Ego veo affevero tibi partem meam 
bujus non mutavero dimidiá atri librá y utcanque 
inique illam anus difpertitura ell. SEMPRON: 
Audiet te loquentem. herus. nolter ; habebimus 
quod placemus, fi cfferabitur , in ipfo, inte vulnera 
que obligemus , uti quidem offendi illum cres 
bris tuis aftis interlocutionibus fcio. Peras 
inorem inucutim mei, frater , átidids & taceas: 
eujus quidem «caufla , duás aures , é& uiui 


M a folüia 


380 C. BARTHÍ 

folam ostibi Deus dedit. PAX; Malus damonails 
fcultet Totus penderá bucca mulieris lurdus, nüras 
& cecus; fa&tus eft perlona fabularisfine fonoyfi m4- 
ss in obfcemum modum illi irtidendo configuráremus, 
xollere nosillas in celum crederet; oratutos Deum 
profelicibus Amorum fuorum fücceffibus.Ssa Ta- 
cc;audis aufculta penitius Celeftinz dicta: Per ani- 
mam meáomne iftúdilla meretir ; & amplitis quod 
illi detsoptime meretur,optime loquitur. - Cxz1. Do- 
mine Callifto,erga cani flaccidám vetulam, qualise- 
gofum,infigni liberalitate ufus es. Vergmut omne 
munus atque donatio cuncta, grándis , atit contra- 
tor eftimanda efbrefpectu ejusà quo proficifcitur, 
Nontrahamin confequentiam exigua nica merita, 
litas tua facile & quantitate & 


quz omnia Liberalit 
qualitate 'exfüperat ; fed compónam münus hoc 
tuum cum magnificentia animi tuf, cujus compara- 


tione fane nori eft magnum; cui uti ego tamengrata 
atque munifica viciflim fim atque perhibear, Refti- 
tuocim his diétistibifálurem, Vitam & Sanitatem 
tüam,quás omnes perdiderasfiabfque ope mea fa- 
ifle; R eftituotibi cor uum quod pectore tuo velut 
exfultavittoto hoctempore Amorum tuoruir Re- 
flicuo fenfus tibi tuosquijam deficiebant. Melibza 
atdermagis Amoretui, quam tuillius , Melibea te 
pee tc videre defiderat: plusilla tui meminit quot- 
iorisquam fui iplias:Melibea c appellat tuam; & i- 
ftam titulum libertatis fuz effe exiftimar, & hoc có- 
folatur lanimas Amoris quibus longeilla quam tu 
ardentiusexuritut, CAr. Servi, ubiegofumeServi, 
egone hie fum? Audio ego ifta? Servi, videte an non 
,adhuc dormiam ego? Nox ne jam ifthic,an. dies eft? 
: ¿O Domi- 


PORNOBOSCODIDASCALS 181 


O Domine Deus,Celeltis pater, füpplico tibi neifta 
in fomnis audiam. Sed jamvigilo cert. Sijocaristu, 
hactenus Domina meaztt verbis me ducas;netime- 
as,dic veritatemynam qued muneratus fum tibi tuit 
nibilominus eric, amplius merentur ambulationes 
hinc inde cuz. C1, Nagua pottus maceratim defide- 
rio bonos fucceffus rerum fuarum credere poteft, neq; de 
malis nundis dubitare, Verum an joco hac dixerim. 
experiare re ipfa jubeo,eundo horanoturna duode- 
cima,uti inter nos conclufum eft,domum Melibez, 
ubi illam tecum collocaturam invenies intra duas 
valvasofti&Ex hujus oreamplius intelliges follicicu- 
dinem & diligentiam ín rebus tuis meam;fimul& À- 
morem quoerga te egregie affectacft; & unde cauf- 
fa hujusquaque mediatrice AER Carr.lam 
Jam ego tale quid fperare po um? lamtalealiquid 
mihi continget? Moriar hinc illucufque. Non capio 
tantam gloriam! nil mereor ram alum;tum beatum! 
Indignusfum loqui cum tali puella, ut illa quidé me 
expetat audire viciffim. Nil ego tale mereti potuit 
Cx. Semper boc audivi affirmari, magis cffeafperum $e 
difficilefortunam profperam ferre quam contrariá! 
Alteraconfilii capax eft;altera. locoftare & tranquil- 
la elle non valet. Quomodo, Domine Callifto, non 
confiderabis quis tu fis e Non tempus quod impen- 
diftifervitiisejus Non qualibus mediis & confliis 
hucufqueillam viceris Cert? dum hactenus dubius 
fuifti; utrum illa potiri pofles,an fecus;tolerantiaani- 
mum confolatus es,patientia munivifti. Nunc cum 
tibi inem omnium malorum tuorum certum in ma- 
num depono y Vite tugnuntium remittere cupis? 


Videre fpice, Confideza, Celeftinam tuarum parió 
: M 3 elle, - 





182 C. BarrHl 

effe, Qna comite,etiam fi omnibus deficererís quis an 
marórem tenere decetramen pro maxime perfecto, 
atque gratiofó juvene venditate te atque gerere po& 
fis:Tla planasitineri tno ctiam cautes petrafque füb- 
diderit,medios torrentes fluvios tranfire fecerit, ne 
pedem aqua tingas, Non fatis cognitam eam habes 
coi pecuniam tuam dedifti. Cazz, Illud confidera, 
Domina , quod dixifti (ponte illam fuá ventuamt 
Cel Etquidem.fi opus figenibus flexis. Sem. Non 
fit modofilia hacjaétatios forte vetula ifta omnibus 
fiobis manus adire tentaverit. Vide mater, hoc modo 
«ani us venenate offe obi folent; pane involurar, ne fen- 
tiánt dum comedunt.PAR M Nullum umquam pru- 
dertius ex te di&um audivi.Multum fufpicionis mi- 
hifacittam repentinus puelle confenfus,&talis qui- 
dem, tanto generestantis divizüs:illam tam nulla ex- 
ceptione omnibus Celeflinz votis fefe. fübjeciffe! 
Cene verifimilec(tdecipere velle iftam noftros fua. 
fenfüs loquacitare,utexalteraparte aliquid fuito füb 
trahac Vii quidem JEgyptiiilli nobis facere coufueverunt, 
qui ignis mannum futura prediceie poffejattant. 
Porro, bona fide,mater dulcibus verbis multa initria visa 
dicate fant.Pictus in linteo extenfo bos,blanda faa na« 
turalis expreffiones miferas perdices in retia trahir, 
Cantiones Sirenum fimplices nautas dulcedine fua. 
peflumdederunr. Sic ifta facili illa fuá & (ponrancá 
conceffione querit integram de nobis manipulum 
in poteftatem fuam redigeresinnocentiam fiam put- 
gare & conteftari infamiá Calliftonis,& morte no. 
ftrorum omnium quiin eare ipfius juffa faceffimus, 
inftaragnelli manfucti, quitam matris füge quam a» 


liena 





PorNOBOSCODIDASCALUS 185 


liena lac fugit, Illa cum fummá fecuritare fuá vindi- 
&am de Calliftone fumet difcrimine noftro; uti tot 
hominib.torfervis& clientibus fuis inftractainuno 
nido caperepoflit patres & liberos, Tu ftabis illuc 
fcalpens ventré tu, ilia ficansad igné,cantilenáa- 
liquam veterem cantillans, Tubicen qui bella com- 
matti, fecuro fe loco effe gaudeat | CALL. 
Tacete, fatui, Sufpiciofi; nebulones: Videminimi- 
hi docere velle Caleftes Spiticus, Angelos divinos," 
poffe mali quid facere. Cette Melibza omnino de 
genere illo eft licerafcità formá hominis intet nos 
verferar, Simp. Semper tu ad Impietates 
tuas reverteris: Attende illi, Parmeno,ne timeas 
quippiam mali. Nam.fi duplo etíam periculofior 
xes effet;ille folus omneluet. Nobis melioresadfü- 
gam pedes fun — CELEST. Domine » certa illa 
tes eft quam tibi obtuli, illi vanis fufpicionibus pet- 
culfi quid dicant nelciunt. Ego omnia mihi abs te 
injunGa effecishilarem te relinquo; Deus te liberet 
& dirigat, jamoptime contenta domum me refero. 
Si opusmeá opetà habebis > velinhocetiamvolin 
aliis porro majoribus negotiis;illic femper ero fem- 
per parata fervitiistuis, femper tua famula, PAR M. 
Hihi,hi,Semeron.Quid rides, per viram tuam? De 
feftinatione anus, que tantopere domum properat. 
Non agnofcet fefeipfam priufquam catenam illam 
iftinc ablatamintuto collocaverit ; son ctedit fi- 
bi ipfi in fua cam poteftate cffe, neque vere illam 
ad (e pertinere. Confcia eft tali dono dignamíe- 
fe noneffes nonfane magís quam Califto Melibzá. 


SrsxPRoNx, Quid vis facere proftibulum tale 
] 4 vetus, 


13 C. Ban TEL 


vetusexoletamlenam, depudicaram anum e Scit & 
intelligit ifta que etii tacendo nos apudanimum ex- 
pendimus:Solet feptem virginitate mercede duorá 
obolorum reficere:Poftquam videt (efe auto onuftá, 
proripitfe domum, utin tuto quod fors objecit, de- 
ponat; metum haber ne quis fequatür Se eripiat, poft 
quam quidem quod ipfius partiumerat de hoc ne- 
gotio confe&um dedit. Porro malus Demon illàm 
tueátur, ne cum coacta hobifcum przdam divider, 
vitam ipfam perdat.C AL. Deus itertuum comitetur, 
Mater. Ego cubirum me collocabo ut paullum ob= 
dori ifcam; Gira defectum preteritaram noctium 
explcam; uti Bxmior fim, ffatuta hora illuc veniens. 
CeL.Thascha,cha.Er. Quis pultat? Cei. Aperi filia 
Elicia. EL 1c. Quid ita ram tarde venis Non debebas 
facere: Vetula esimpingere poteris,cadere , mori, in. 
vía! CeL.Nullumifthinc merum habeo- De Die cit- 
cumfpicio qua cundum fit no&tu:neque ego nilime- 
dia vie regione incedere confüevi. Numquam peder 
fiatre ponet qui per miürüm curret,ille ambulat fecurif- 
fime qui planam viam ámbulat.Potius eft ue ego cal- 
ccis meis per luttm incedendo injuriam faciam, quí 
ut fanguine capitiscollapfa flies tingam: Veram tua. 
nihil interefbubiego impegero aut cecideratuñon 
dolebis meam vicem. Sed numquid non eft hic ribi 
quod doleat? Eric. Quid ais, quid queris an mihi 
doleat? Cz1. Abiiffe illos qui hodie hicerant,te re- 
li&am effe folam.Egtc. quatuor horz fant quod illi 
hincabfcefferunt , & ego eorum etiam recorder» 
CEL. Quantocitiuste veliquerunt, tanto magisdo- 
lere te relictam conveniebat, Sed jam omictamús 

moram 









PonNOBOSCODIDASCALUS — if 


moram meam, & eorum abitum ; animum ad ce. 
nam potiusatque le&um vertamus, 


ACTUS XII 
ARGUMBENTUM. 


Media noskis hora Calliflo, Sempronius, e Parmeno armati 
ad domum Melibea cant Lucrecia de Melibea exfpedtant Cat 
liftonemad offim. o Advenit Callifo, alloquitur eum primit 
Lucretias Vocat Melibeam ipfa difcedie. Colloquuntur medio 
offio Calliflo c Melibea. Parimeno 6 Sempronius audiunt fo- 
mies bormintmper plateamscepeffnt fugam: Deferit Calliffo. 
Melibeam, conclufo veditu nocle fequenti. Pleberitis ad tumul- 
tum in platea evigilatsexcitat 6r conjugem Alim. Rogat Mea 
Hibeasm quis per ejus cubiculum ambulet > - Refpondet, firire fe.. 
Callifls cum fervis fuis domum vevertitur loqui. Concedit eu- 
bicssn. Parmeno O Sempronius demum, Coleflina petunt , po- 
féeunt partes fuas de js que Calliflo ipfí dederit : Negat quicqua. 
^o feillisdebere Celefítma: Res ad rixam venit. Yugcttnt 
manum Celeftines occidunt illam. Vociferatur 
Eliciazadefi Inflicia,comprebenduntur 
ambo Homicida, 


CaLListo. EueRETIA. Maris A. 
PARMENO. SEMPRONIVS. Prr- 
BERIVS. ÁLISA. CELESTI- 
NA. ÉLICIA. 


Ar. Pueri qua horaeft? Semr. Decima. CAr x. 
& Quam me male habet negligétia ifta fervorum! 
/ M 5 Memo- 


186 C. Ban vul 


Memor mihi non excidet focordía hujus noctis 
tua, üt & mea vigilantia! Scelelte, cum noris quan- 
' tum mihi vertatur in obfervarione hovologü hanc 
noctem ; quomodo refpondere abíque ratione & 
vetitate potuifti quod in buccam primum veniret 
füfque deque habens quid fpebas meis fieret: O mi- 
ferrimum me fi obdormiviffem forte fortuna , & 
Sémpronii mei confidens iüduftrie votum meürn 
tante vecordiz fervo credidiflem! is enim,animo pa 
tum folliciro, deundecim decem, de duodecim uns 
decim malo meo feciffzt :- Veniffet Melibea'ad o- 
ftiumego non finffem illic, rediiffet dormitum , fic 
nequefinem diramea mala cepiflenrneque ego ftu- 
étum ardentiffimi defideriimei. SEMPR. Paris 
delicti error. mihi videtur fcientem quem qua reside 
eatnab altero interrogando docerivelle , quam i- 
fnommem tefpondere.Potius fit ut reftantem iftam 
orat inexpediundá afmaturá infumanut,meo qui» 
dem judicio, quam ut rixas à rixis ferendo cempus 
erdamus. C ALL 157. Sané non inepte fatuus ifte 
fua(ithoes non indignabor cuiquam hoc tempore, 
neque moleftiam deulla re animoadmittam: Non 
cogitabo illa que evenite poterant, fed eaqua facta 
fünt: Non expendam damnum quod ex negligentiá 
hujus redundare poterat , fed utilitatem que vigi- 
Jantiam meam fequitur. Dabo fpatium ire, aut re- 
mittetilla, aut plane me deferet. Defer, Parmeno, 
arma mea, & vos quoque quam diligenter vos ar- 
mate, fic ibimus fpe-boni eventus, uti dicitur. Heino 
paratusoptizme , jam dimidium eludtarus ef, PA x M. 


Hicloricam tuam eccam, Domine. CAL E, adfifte 
N hi 
. ic 


PonwonoscobiDAsCALUS 187 


hicmihturinduam.Tu Semproni; Circumípice an 
aliquem in platea videas. Sempron. Neminem vie 
deo,here. Et fiymaxime aliqui effenr tanta obfcuri- 
tas noctis eft ut nec videre, nedum agnofcere » qué- 
quam obviantem pofíene. CaLz. Igitur pet hanc 
regionem eamus , ut etam magis incogniti proce- 
damus.fi quis forte obviaverir.Tam duodecima Ho- 
ra eft, bonabomis fit nobis. Pax MEN. lam non longeab- 
fumus. CaLz1cr. Feliciter adfumus, tu te, Parme- 
no, expedicum fac, ut videas an venerit intra oftii 
valvas Dominamea. Parm. Ego, Here? Num- 
quam volet Deus, urego attaminem quod mihi non 
eft preparatum. Melius omen & auípicium fit te 
primum omnismab illá fenditiatque offend, ne me 
vifo animi forte turbetur, toc homines fecrecorum 
fuorum confcios elle refcifcens, que quidem illa 
paucis nota effe cupiar; & fic timore inuuli »etcel- 
latur, aut in fufpicionem forte veniat illudi abs te, 
Cazzast. Vah quam pulcre ta admoputtiPruden« 
ti tuo confilio vitam mihi refticuifti! Idem enim fit 
mortuum me domum meam referri quam ui illa 
perinfcitiam meam quáguáliber offenía, retro ver« 
tat. Egoillucfolas me conferam;vos i(thic compo- 
fii manete. Parm. Quidribi videtur Semproni 
quo pacto arbitrabatur fatuusifte me, velut fcutum, 
periculofuaobje&urum, id, utin me primum expe- 
teret ? Quis me certum fecerit intra claufas portas 
quid lateat2Q uis fecurum praftabit non aliquas illic 
Jatereinfidias? Poteft ue hoc machinetor Melibza 
quo pacto hero noftroaudacie fuz fractusdomü cü 
foenore redeat. Neque pro indubitato adhuc finus 
. | Verum 





198 : €. Ban nul 


verum nobis retuliffe vetulam: Non aufis tu loquí, 
Parmeno,occidunt te nefcii quem:Ne fis affentator.ug 
heras tuuspoftula;, numquam alieni dolores te de 
flebuntur. Ne facias ut confilia Celefting malo tua 
“inte expetadtcum obfcurate node periculis injece- 
ris.Tu tua te prudentiatege tuis utere dotibus animi 
nonincides in fultigatoram manus. Tantum mihi 
Prudentia mea profuit uti hodie me prima dti 3t- 
bitrati habeam, tanto periculo elapfus. SEM. Made. 
rate,Modetate,Parmeno: ne füffilias neque ftrepitü 
gaudio tuofacias;ne quis nos ifthiceffe fentiat.PAn; 
"Tace ru, frater;non fum apud me prz letitia; ego ipfi 
períuafi commodum ipfius ita pofcere ut primus o« 
ftium acccderetid vero mez fecuritatis gratia facies. 
bam:Quis tam pulcre rebus fuis preefle, quiscom- 
modam fuum expifcari poffit , atque ego ifthicfeci? 
Plarimas res mecffectui videbis dare, fi pofthinca- 
nímum factis meisadverteris , quarum cauffas per- 
fentire non omnibus deturstá de Calliftone loquor, 
quam quicunque alü iftorum negotiorum aliquá cu- 
raspatticipabunt.Certo enim fcio puellam iftá fcite 
hamum jacere poffa;fatis cháre impenfas fcilicet lui- 
turum, quiillias quid deglutire voluerit, Sz. Abi, 
ineptoinepte,netantum te fufpicionibus illis malis 
maéeres,qnamquam & verialiquid fubfuerit, Pres 
parate potius ad primum periculiingruentis fonum 
ut quam ftrenuiflime fugere poffis.D Ar a .Idemtibi 
mecü ftudiú eftuná pariter fümus.Caligz &bracce 
mez nonalio fine leviffimefatz funt, q ut facilius q, 
quivis alius fugere pom. Valde mihi confilium tuü 
iftud placeb forte alioquin pudore tui aliud capturo: 
Siherum noftrum quilquam de Pleberij hominibus 
: fenferit, 





PonwosóscopinAScArus 189 
fenférit,metuo certe non tam facile manibus eorum 
elapfürum;ut nobis timendum fit Rationem fagzà 
hobiscxácturtim,neque ejus jam cauffa excogitan- 
das longás excufationes exiftimo.Sem, O'Parmeno 
anice,quam utilis atque delectabilis eft paritas & u- 
hanimitas fodaliü: Etfialio nullo fine fruétifica no- 
bisfuerit ifta cum Celeftina inita Societas; hoctamé 
nonadfpernabile commodum inde ad nos jam per- 
venit, quod hoftilibus áuimis depofitis in manum 
velutalter alterius ope ejus venerimus. Par. Nemo 
ri&gare audeat quod notum cft atque manifeftum 
omnibus. Manifeftam eft pudore alterius alterum. 
detentos , ambos clariffimo periculo expofituros 
nofmerfuiffe;dum ignavis atque pufillanimiratisu- 
tefque invicem notam declinaremus, de fuga ¡ifthec 
conlilianoniniremus; & itacumhero noltro pre- 
fértem hic mortem exfpedtaremas 5. quam tamen 
prater illum demo noftrum meritus fuiffet. SE». 
Credo paruiffead condiétum locum Mclibeam, 
audifodes,quam fübmiffe colloquuntur. Par m.E- 
go vero metuone illanon fit, fed «liquis qui compofita 
fraude vocis ejus fonum exprimat.SE v. Deus nos li- 
beret ab infidiis:nuucaliud mihi non majori timori 
eft quam ne cautiffimi homines regionem nobis in- 
f&derint & intercluferint illàc, qua fugiendum erit. 
Hocfolumeft quodanimum male habet: CAr. fte 
quidem rumultus plusuno hominehic effe arguit. 
Quicunquefintego loquar:Ha,domina mea.LucR. 
Vox Calliftonis eft hac, Acced& Quis loquitur ifthic 
Quisifthic ad portá eft? Carr. ille qui mandatú tuú 
ut £cefferet huc venit. Luca. Cur nonaccedis;He- 


ta. Accede fine tímore, Callifto tuusifthiceft. Mar. 
Fatua 


190 C. Bartml 
Facua,preme vote: Vide bene anillefic. Luen. Aa 
des folum; domina; certe illeefti Vocem loquentis 
agnoíco. Cart, Certé ego deceptus fam: Non erat 
Melibea hec que loquebatur mecum ; ftrepitum 
audtosperdicus (m. Verum five moriar five vivam, 
' conclufüm efthinc non difcedere. Mer Recede tu 
paullum ifthinc, Lucretia, Tu, Domine, dic qitod 
tibi nomen eff? Quis teiftuchác horá accedere jufs 
fit. CAzz. Illa qui merecur tori mundo imperare, 
curegout ferviam indigaum me pehitus agnoíco, 
Ne metuas, Domina, aperire:e illi; quem captivum 
amor tuarum virtutamtenet: Dulcis ille fonitus vos 
els tug,qui numquam autibus meis porro exibit, cera 
tum me faciteffece Dominamanimi mei, Melibzís 
Ego fum fervustaus, Callifto. Mat. Excrema anda- 
cia legationum tuaram coegit me ur colloquetet 
ifthictecum, Callifto: Verum cum antehacclaiis 8 
perípicuis verbis tibi fententiam meam coramapes 
ruerim, non poflüm comminifei qua fronte audeas 
ampliusde Amore mea fperare quam tum tem- 
poris tibi cognofcendum dedi, Abjice & depos 
ncanimo fituasillas vanafque cogitationes, Vt ho- 
nor & Pudicitia mihi infüllicitate abs tuisaudacia 
bus attentationibusfecuro loco effe poflint , neque 
fupictovibus malis obnoxia ego habear. Hacde 
cauffa huc veni, uc iftis te curiseximerem y €go vero 
ut deincepsabste non pérturber. Ne cupiasfamam 
& Exiftimauonem meam ponete in arbitrium vul« 
arium linguarum, quibufeis derebus mala fütnmo 
fedio loqui confüetarum. Carr. Eorum bonminuu 
suimi qui periculorum imtinentium nen ignari, con 
: . HA EOS 


Pornorosconibastl os 191 


tracoramimperam obarmare fefe , & adverfitatum 
telis obijciendum clypeum praeparatum habere po. 
tüeranc nulla contingere tam vehemérer noxia per« 
culfio valet, queuno i&uillorum omnia yota pro« 
turbet, Verum miferrimus ille quiinermis contra 
infuitur fords alpere fibi de munimentis profpice- 
renon potuit, quippe infidiacum & periculorum o. 
mnium meta vacuis, cümextra murum fecuritatis 
faz deprenfüs fucrit! qualicunque adverfitatis tur» 
bo facileillum deleverit : Talisego, quemcunque 
ventum contrafpirate votis meis nunc videam, fuf- 
ficienrem video omnia fundamenta Spei mex con- 
vellere,iplam vero recens illis captis Favoribus pra- 
cipitem excutere! O Infortunatiffime Callifto; Q 
quam deceperütte Legati fervique tuit! O Scelera- 
ta deceptrix Celeftina, debebas me faro meo mori- 
turum relinquere, neque fuffandere Ardorimeoo- 
Jeum iftud bonz Spei,ut augmentata flamma , revi 
viícentibus vifceribus , ampliorem exercendorum 
dolorum matetiam inveniret ! Cur verba Dominz 
mez pro veris falía ad me revuliftis Cur confcelerata 
illa lingua tua cauffam defperationi mea: emétita es? 
Cur mehuc venite adegifti , ut hunc ayerli Ámo- 
ris , Odiique mortiferi ictum , hanc perditionis 
mes fententiam, Defperationis mex conclufionem, 
ex ore illius acciperem, que lola claves interitus & 
Salutismex habete O inimiciflima Viex mex; non 
tumihinarrareaufaes , favere meis Amoribus i- 
fam meam Dothinam ? Non fua fponte illam 
imperaffe ut hac hora ituc venirem ? Non ut de- 
nmuomihi prefencia fua interdiceret , verum ut 

obicem 


192 C BarTul . 
obicem ; ante colloquio noftro objectum, tollere 
Cuicgo jam exhiné credame cui confidá ? apud qué 
Veritarem quaram Quis dolis malis atque fráudi- 
bus non (tuder? Quis fallimoniis, fi&tifque diétis nó 
agit; Quis faltim aperte lioftis efteQuisverusamicuse 
Quis locus vàcar infidiis? proditionibus? nialis arti- 
bus? Quismihitam diram defperaionis certitudiné 
injungereaudetMeL. Ceflentjams chariffime àni 
inemi veraz tua querellx,quas néque pectus rüeutü 
üiferac fufficit neque,uc dillimulent;ocili meiface= 
re ullomodo poffünt-Tu ejulas & te afiligistrifbitia, 
pro crudeli mehabens,ego gaüdio fidelitatém ruam 
agnofcens lacrymas ñonteneo. ODominemi;ó o- 
ionis mea Profperitas,quantopete gratiusatque ac- 
c&ptius mihi foret poll vultum tuum. fimül nunc 
cótifpicere,quam vocem folam audire: Verum cum 
hoctémporeéamplis niliil tui gratiá facere poffim; 
accipeconfirmatiónem 82 figillim votorum tuo» 
rum in verbisillis que exfcriptá tibi mifi in lingua fi- 
deliffimz & diligentiffima tua legatze, Celeftinze.O. 
mera que tibiilla dixit,ego nunc confirmo; Oria 
accepta babeo:Deterge nic, anime mi, ocülostitos, 
Deme meifque omnibus pro voto & voluntáte tua 
di(pone.Car.O Domina mea,Spes votumque Glo- 
tie. mex. Oblivio & Depofitio omnium arumtiarü 
mearüm,Hilaritas Cordis mei , que lingua fufficier 
pares raéritis tuís tibi gratias reponere , ob fupremá 
hanc & incomparabilem gratiam quam hoc tem. 
[rs pundto,tantopere pro me follicita, mihi exhi- 
ere voluifti! Volensatque iubens uttam indignus 
atque humilis homuacio fuaviffimo.A nore tuo frui 
poflit! Hoc quidemego,quamquam omnibus votis 
delide- 


PornoroscoDIDASCALUS 193 


defideraverim, indignum me femper habui, ob ocu- 
los habens excelfitatem tuam,confiderans; nobili- 
tatem & exiftiiiatióneim tua ; admitando perfo- 
&ioneni,contemplárido gene£ofitatem ánimi,com- 
parando exiguá merita mea incomparabilibus tuis 
virtutibus: Suprémaás tias Gratias, inimirabilés Ve- 
nuftates, atque morum Elegantiasintuendo.lIgitur, 
Saltiflime Deus; quómodo betieficiis tuis ingrarus 
effepotero ; quitam miráculofé miracula tuain me 
mihireftituendo confecifti! O quanto abhinc tem- 
pore cogicationes meas voti hujus felicitas fubivit, 
verti quotiefcinque pectus meum talià céperünt, 
pro itmpoflibilibus tejecifemper, arq; trietnótia med 
exigere fuiduis Huchíque quidesajam vero illufttif 
fimi radii fplendidiffima fulgura favoris infperabilis 
tui,lumen oculis meis infuderunt,cor mihi in pecto- 
re Ínceriderunt , exfüfcitarunt torpentem linguam 
meam, Metita mea extuleruntignaviam mihi & hu- 
militaremi ánimi excuffzrunt, dilataruñe anguítias 
Sperüm meárum,duplicarantvires tmeás, Pedes ma- 
nufqueíneos,torporé ante velut colligatos, deliga- 
verút,ad fümmanm,hanc mihi Confidentiam infude- 
rüntut jam meftatu tam excelío atque praluftri ca. 
veétum videam quali promiffà dulciffime & amabi- 
liffime vocis tu modo collocarunt. Illam quidem, 
fiantehác cognicam atque perfpetam non habuif- 
fem, faavitatem ejusodotum naribus obtufis fentire 
nonpotuiffem;credere nunc minime poffem carere 
fraude aliquá occultá,tam. fúper omnia vota mea me 
beantia, verba ifta tua, Verum ut pro certiffimofcio 
nihil nii candidum,atque fincerum tam fa&tis quam 
diétisánobilitate generisanimiqs tui tibi permittis 
] N adme 


194 €. Barntul o ] 
admetrevertot,me infpicio H Verum ego ille qui fui 
quondam,nunc quoque, Callitto,lita dubito: & mc 
in me quero,cui tantum felicitatis obiicitur. Mz, 
Anima mi,Callifto, merita tua ingentia exquifuifli- 
me gratie rue generis tut nobilitas,rantum apud mie 
potueruntunex quo integram tul noticiam animo 
meo percepi;nullo temporis momento de Cotdis 
meipenetralibus excefferis: Er quamquam non pau- 
cos dies pugnacio ut diflim ularem arcanum hoc pe 
&orismei,non potuitamen ad extremum;quin;mu- 
liete illa tuá iterato nomen tuum auribus meis inge- 
rentejlli omne defiderium meum optima fide cnar- 
rarem,Porro ut hoctempore in hunclocum ventré, 
utitibiindicarem tantam tuam in memeaque omnia. 
poreftatem elle,ut volente & cupiente, me deutrifqy 
pro lubitutuo difponere deinceps poffis. Oftiü iftud 
nünc Gaudium noftrum perfectum impedit, quod, 
quidem ego malis dictis invehor, cum fortibus fuis 
& valentibus peffülis,obicibus, repagulis, fine quib. 
ut &virium mearum contra imbecillitate,fi cflernc- 
quetu quod queribundus difcederes neq; ego quim 
fummó tui amoris fructu frueret,caufsá fortaffis ha- 
beremus. Cárz.Quomodo, Domina mea;con cellu- 
1? (am lingeoafferiuc exopratiffimis ille gaudiis me- 
is obftaculo fit? Nunquá cenfüiffem , citra unicam 
voluntatem tuam, impedimento iis quicquam obji. 
cipofle! O moleftas odiofafque portarum valvas! 
* Deum orotaliigne vosin cinerem redigat. , qualis 
penetraliamea debellar. Terriá hujus parte in vos 
trahslatà püéto téporis concrematz jaceretis. Igitur, 
per Deum,Domina, fine fervis meis imperem difrü- 
pant diffriingátq; iftas.PAn M, Non audis;nonaudis, 
e .0 CSempro- 


PokRNOÓ2OSCODIDASCALUS 19$ 
Semproni, advenietnos queficum ut malo cum illo 
infortanioinvolvamur e Nihil minus mibi placer 
quam hoc tempore illuc accedere. Male aufpicio 
credo conciliatos iftos Amores. Ego quidem non 
morabor hicarhplius! SEM», Tace, Tace auículta,1l- 
lanon volet nos accedere. Mz. Anime mi , nolis 
tuperditionimez cauffam dare; famam meamatta- 
miparc.neimmittas frena Cupiditati tue. Spes certa 
eft/Tempustam prope inftat quam tu voles. Quo- 
nismautem tu dolores tuos fimplices prote pateris, 
ego duplicesstam (cilicet tuos quam meos;fis conté. 
tus;itaque animum tuum moderere, ureraltinano- 
éte eadem hác horá ad parietes hortimei venias: 


Quamlibet enim invidiofas iftas valvas jam confte- - 


gifles, & eumaltum illum nemo (entiret, fubjicerer 
fetamenin familia parentum meorum terübilis fü» 


j 


fpicío erroris meis tu vero optimé nofti eo majus pec- > 


catim effe quo major delinquentis exiftimatio cft; uno 

 momentotota civitas rumore omniumopplerere- 

tur. Ser. Malá fortunánoltrá noétemiftam huc 

venimus, hic erimus ad furnmarn ufque lucem , ut 
quidem tempori herus nofter indulge. Quamli= 

betenim propitia nobis fit maxime fortuna non po» 
terit tamen quin vel de viciná vel familiá adeo ipsa 

Melibez nos aliquis antmadvertar, tot horas hic 

commorantes. PAg MEN. Iam tertia hora eft cum 

füadeo tibi ut hos ifthinc fübducamus 5 non de- 

erit nobis quod excufationi fervier ; neque for» 

taífis etam fine malo hinc recedemus. Car- 

11sT. O anima mea, & univerfa omnis Felici- 
tas $ cur tu errorem appellas aut peccatum quod 

ipfi Dii mihi concefleryor » Precanti Nimes ad 

^ UT 2 altato 


. 196 C. Barruml 
altare Magdalenz venit nuncia favoris tui diligens 
illa & fidelis miniftra mea. PAR w-Infanistu quidem 
Callifto, manifeftiffimé: Non árbitrot ego,fraterji- 
ftum hominem Chriftianüeffe; quod vetus illa ve- 
nefica facrilegiis & incantationibüs fuis confecit, di- 
citá Diis (ibi effein manum datom,ab his fe ftultitiz 
fug effc&tum inipetraffe Hac illé confidéria oftia ef- 
fringere cüpit, Ac male pereáni fi non ad primumi- 
¿tum comprehendaturá Melibzz parentum fervis, 
quimagno numero circa portari dornus cubilia ha- 
bent.S5 M. lartibitimorem omné exime,Parmeno: 
fatis procul rios inde abfürnus, ad primum tumultus 
auditum nosfugaextra omnem peticuli aleá aufe- 
ret.Sinefaciar quodlibet ; quod intriverit ipfi exe- 
deridum relinquetur.PA n. Optime loquetis; uno 
intalibus corde funius + fic fiat fane fugiatiius nos, 
qua licet,mortem: primevi etiatn fumus.BOna natu- 
rá & pietatis plena jis ineft qui neque morialterius 
manibus, neque ipfi aliquem occidere volunt. Iti 
fcutiferi Pleberii ftulto añimo funt: non rattume- 
ders & dormireillis voluptati eft; quantum rixari & 
pugnare. Et quanta fit infipientià gradu compofito 
inimicá exfpeétaro velle,qui non tam victoriam, aut 
excá emolumientum , quami ipfani ptigtiam conti- 
nuamiamete O fiintali me periculo aliquando vide- 
res.fracer,quam laudares me & favercs fortitudini 
fugientis Transverfum latus obvertens,clunibus di- 
ftenfis, pede finifttoalteri prapolito in fugam , laci- 
niis füccindtis,fcuto coniplicato & lacerto fübdíto, 
uti ne impedimento fit per Dei fidem credo me fu- 
«giturum nontardius damá,quotimore perculfus hic 
morari diutius nolim. SemP. Melior ctiam ad talia 
: ! cgo 


PonNOBOSCODIDASCALUS 197 


egosclypeum & gladium loro colligata, geto;nepof- 
fint currentiexcidere; galeam cuculla altrinxi.DAR. 
Lapides autem quosin ila ferebaszSs mPR .Everfa o- 
mnes effudi;faris enim gravis portatu vel folaiftalo- 
rica eft; quamtu quidem me adegifti ingratiis meis 
utiinducerem importunitate tua. Optima quidem 
rationerecufabam, quia gravior yidebatur quá que 
fugientemnon attineret. Audi, audi, Audis,Parme- 
no, Malé negotium procedit, perivimus,Curre, vo 
la,aa.ferzabripe te hincCutre verfus domum Celeti- 
nz,ne noftre nos apprehendant Pan Fuge properas 
tu quidemlehtus fuga es.O milerum me; finosap- 
prehenderint! proiice fcutum & quicquidarmorum 
"eft.SgM. Dominus nofter an jam peremtus Gre PAR. 
Nefciocerte: Etquid opus hujuste meminiffe:Mea 
quidem ifthec minima cura eft.Curre & tace. SEM». 
Ha, Hola Parmeno,tediiftuc filentio; nemo eft prz- 
tercohortem vigilum, qua uáfit alia regione. ftrepi- 
tum talem faciendo.P An. Videbene quid dicas, nà 
credas oculis tuis , phanrafimate luderis fepe, aliud 
proalio videndo.Ne gutram quidem fanguinis mihi 
reliqueruntjam mors meattingere videbatur , jam 
pede pedem premere;jam humero fequentium ictus 
recipere videbar. In vità meá non memini metauto 
metu perculíum fuiffe, neque vidiffein tali me peri- 
culo. quamquam multis laboribus defun&ut fim, 
fzzpe extremis malis proximus. Novemannos fervi- 
vifratribus de Guadalupa. ubi plus millies ducis pugnis 
eonctyrimu intcr nos fervi ; verum Mors mihi num- 
uam tam propinqua adfuiffe videcur quam hoc ca. 
u.Se m,Ercgonon (ervivi Parocho S.Michaclis2non 
ftabularioad Forum 8cHortulanoadMollejas:Cer- 
N 3 '  tenon 


198 C. BartTul 
té non minus mihi pugnarum erat cum iis qui avib- 
lapidibus bellum movebant cum nofttz populo illi 
infediffent, quam ille amabat, & quoniam horrenfía. 
ólera vexabanteSed Deus tibiadfitne quando arma» 
tusin periculumaliquod incidas, tum enim demum 
verus timor hominesinfeftare folet. Non fruftra eft 
quod dicunc Oneratus armisoletoprfüfus el. V exte Ver- 
tc fugam, Parmeno;Prafectus Vigilü certo ef. MEL, 
Anime mi Callifto,quid iftud eft quod per plateam 
tumaltuariaudio? Videntur fugientium effe rima- 
res! Per Deum circamípice, netibi quidinde malie- 
veniat. CALL. Ánima mca dulciffima, ne metuas be- 
neomniaexploravi cum hucirem.Mei hornines hic 
eruntarbirror qui fanefatuimeri, eripiune arma o- - 
mnibus quostranfeuntes affequi poflunt:Parofuges 
re illos aliquem. Mzr multi fant tibiifthuc comites? 
Cazz.Solum due, veram etiam fi fex fuerint ipfis pe- 
demcollaturi;jnon multum opere infüment , ur o- 
mne$armisfpolient,& in fugam dent, ita ànimis & 
viribus valent.EleGihomines fun; Domina; nó vula 
garibus fervitiis rantum confido. Sinon fit honoris. 
& cxiftimationistuz gratia clementer riunc agendü, 
jamdudum in frufta difrupiffent oftium & poltes i- 
plosiftos;Erfi deprenfi fuerimus,me & tefaalelibe- 
ravetint ab iofültu omnium patris tui fervorü. Mex. 
O Pei Deum tie quid vale hic contingat! Sed magna: 
mihi Voluptatieft cognofcere tam fidelibus te famu- 
Hisftipari; bene collocantur quibus tales tantarum 
vitium & fidelitatis homines aluntur , opera atque 
expeníz.Per mei Amorem;fiquidem tanto robore à 
natuta, rantáqüe virtute preditos habes , videasut 
comiter, & bene eos habeas, bonis premiis coho- 
a : . : neltes, 


. 





PorNoBOSCODIDASCALUS 199 


ne ftes,pracipué ante omnia ut fecreta tua fetvent,ne 
quod celaretu capis, illi differant. Quod fi quando, 
temeritatis & audacia nimios, caflugaveris: iracun- 
dia fopirá, favorem illis reftitutum tuum oftendas; 
ne animi forteis atque confidentes imminuantur 
ftci&tioribusanguftiisinclufi velut & compreffi,ne- 
ve fimul irritentur & tempore nocendi obíervato, a«. 
liquid ultionisinte parent. PAR M. Domine, Here: 
confeftim illinc abícede, multiifthine homines ve. 
nicntcum facibus.ne re videant, & agnofcant dum 
nó habes quote abfcondas. CAL 1. O miferías meas! 
Quaminvirü me cogit mala Fortuna, Dornina mea, 
tam cito terelinquere ! Profe&o timor Mortis non 
tam efficax fic,totum hoc facit metus Exiftimationis 
tuz , imminuendz fi quishác horá me hic vidctit. 
Quodfialiter nunc non poffüm, Angeli celeftes te» 
cum,perpetui tui comites, maneant. Reditus meus, 
utiabste pratitutum eft, cras certó expedietur, ut 
juffiti perhortum! Mzr. Ita facias; Deus tibi adfit 
PLEBERIVS. Domina Conjux, Dormis? ÁLISA. 
Domine > non. PLe3. Non audis ftrepitum in tha- 
Jamofiliz tax? An Cert? audio. Melibea. Melibea. 
Pxe». Non audit, ego clarius vocabo. Filia Meli- 
bza! Msz. Domine. Prxs. quisin cubiculo o ift- 
hicambulat & ftrepitum ciet ?: Mer. Domine Lu- 
eretia mea, quam mifi vitrum aque allarum, fitic- 
bamego. PressaivYs. Dormi, filia; putabam 
aliud quidaccidiffe tibi. Lucr. Quám minimus 
etiam fanus illos expergefacit : cum timore col- 
loquuntur ! Maz. Non cft ufpiam. animal tam. 
muanfüetum , quod amore & metu pro liberis 
4 fuis 


2009 C. BartTHI 


fuisnon exafperetur: Quid facerét fi certi effent ng» 
gotii hujus,& me defcendiffe illuc? Cr. Claudite 
oftiumiftad, filii, tu Parmeno candelam hucadfer, 
Sk». Melius fit te Domine, jam cubitam faceffere 
& dormiendo hoc reliquum in diem.ufque noctis 
confimere.CAL 1, Certenon difplicet hzc monitio, 
opuscoquamoprimehabeo. Quid ribinune, Par- 
meno;deanuifla videtur quam tantopere ante con- 
temnebas? »Deus bone, opera hujus ope confe- 
€ fant! Quid mifero mihi fatum effet abfque illáe 
PArm.Neque ego enormem illam vehémentiá do- 
lorumtuorum fentiebam,neque merita & generofi- 
tatem Melibez cognoveram;ficextra culpam omné 
fum.Noveram contra Celeftinam & allius attes arq; 
anachinas,admonebam te,& füadebam tibi jut Do- 
minozquum eratadeffe fidelem famulum , Nunc 
omnia ín melius vertifleilla videtur > omnia fua 
artificia bonis operibus mutavit, Carr. Quid, 
mutavit-dicis » PARMEN. tanto quidem opere ue 
nifiprefeus omniaque egit, vidiffem > nihil eorum, 
pee credere potuiflem. Atque ita tu bene vivasuti 
zc vera fant.C ALL. Ergo audiviftis quid inter me& 
Dominam meam tranfactum fit? Quid facicbatis ptie 
muillc exiftimo,Sex. Quidetimuiffe? rimuiffe nos, 
autumas, DomineiProfe&oquantü univerfo múdo 
hominumeftmetum nobis nullius reiíncutiar: Tu 
certetrepidos homines in nobis reperifti ! Illic eras 
musornibustodis parati, omnibus accidentibus 
Sí momentis intentijarma manibus apti.CALr. Ob- 
dormiviftisaliquantillum+Sem. Dermierimus, Do- 
mine? Pueri (int dormitores,quales tu nos convitia- 
ris! Numquam egoaffedi,neque per Deum, umquá 
pedes 


i 
F 





1 


PonNoBOSCODIDASCALUS. 101 


pedes junctos habui,undique verfim circumfpicieu- 
do, ut fi aliquid fenfiffem, confeftim auxilio adfilire 

potuiffem , omnibus virib. periculü tuum meopro- 
ulfaturus, Et, Parmeno, quamquam füfpicio mibi 
haaenas fuerit non illum admodum libenter tibi 
ferviifle, itaefferebat(efe,eum cohortem illam ho» 
minum cum facibus venientem videret, ur lupus fo» 
let cum procul pulverem excitari pedibus yenientis 
armenti yidet.Iam fperabatillas illis eripere, donec 
clare videret nimiam hominum multitadinem ef- 
fe.CAxz.Nemirum hoctibi videatur, naturá illi da- 
tum eftaudentem animum habere: Etfitalealiquid 
mea cauffa fa&turus non fuiffet, feciffer fuápte pro- 
pris neque tam ad(üeti talibus facile contra morem 
fuum venire poffunt. Quamquam pilum mutet vul- 
pes, ingenium tamengz naturam füam non ponic.Pro 
certocgoaffirmavi, Dominz mer Melibez,quam 
virtuti veftrz confidens nó fallereranimi; Ec fecu- 
xus omnis periculi femperinceda, veftra cultodia at- 
gue auxilio rutus.Filiicerté multum vobis debcozo- 
rate Deumuti bene res Saluti mes (accedant, tü fer- 
vitiorum veftrorum fidelitatem egreglis pramiis re- 
munerabor! Nunccum bono Deo dormitum con- 
cedite. PAR M, Quorfüm nuncibimus; Sempronia 
Lectum dormitum an in Culinam jentatum ? SEM p. 
Eas tu quoríum voles: Antequam dies illucifcat mi- 
hiconclufum eftad Celeftinam proficifci, ut partem 
meam decatena potiar. Anusnullius predi eft5non 
dabo ipfitempus uti fabricam aliquam excogitet, ut 
nos noftris partibus circumfcribat, PAn.. Placet fen- 
tentia:pene hujus tanta rei oblitus eram. Eamusjü- 
€timambo.Sicontradicet,promiflà abnegabit; terri- 
Nos bilibus 


202 : C. Ban rui 


bilibusvérbiseam pavefaciamus > vi coacta folvat, 
quod gratiis bonis non volec.Sapra pecitniam uem eft 4- 
micitia. Sem Ha, ha.st tacescubDat ifthic juxta feneltel. 
lam hanc. Tha, Tha, Domina Celeftina aperi nobis 
oftium. Cer.Quis pultat?SE M. Aperi, filiitui fumus. 
Crr. nulli mihi funt filii qui hac noctis horá obam- 
bulent. Sem. Aperi nobis, Parmeno & Semprohius 
fumus,venimus ifthuc jétaculo te participaturi.CE La 
Operverfos vosfatuos! Intrate, intrate, Quomodo 
hocnoétis hucadeftisifá mane novú oritut.Quid có- 
mififtis:Quid vobis accidit? Voto fuo potitus e(ECal- 
lifto»Veladhuc apud illam eft? Aut quid reieftiSem, 
Quiderogas mater: Sinoftra opis illi non adfuifler 
jam anima ejusabjiffet quc(itum eternum fibi domi- 
cilium!Si hocfolum officium, quod hodieillià nobis 
prefticum eft, compenfare. dignis premiis volet, 
omnes illi divitiz fuc non füfficientfiquidem verum 
eftquod dicifolet, Vitam homini & corpus fuum di- 
gniora & majoris elle eftimanda quamaliarum reri 
quamlibet.CE1.Ie(u: & in quali vospesiculofuiftis! 
Recenfe mihi per Deum/Sem. Vide quantum cenfe- 
xe debeas : ita vivam ut fnguisadhuc toto corpore 
mihiferreo(altim ubimemotia rem recolo.Crt.R e- 
cipete,per Deum,& narra mihi. PAR M. Rem proli- 
xamab illo petis,uti quidein percitá mente nos hue 
venientes vides,& fatigatos tantarum rerum labo- 
ribus. Melius feceris nobisaliquid ifthic jétaculi pa- 
fans, poterituteo modo commode alteratio confi- 
dar,que nuncomnibus fenfibus molefta eft.Ego qui 
dem pro certo tibi affirmo nolle me cum quopiam 
homine pacifico nunc aliquid negotii habere, gloria 
& cupiditatis me effectus eric invenire aut offen- 
: : dere 


Por NOBOSCODIDASCALUS 203 


dere aliquem, cujus fanguine iram meam mitigem, 
quon:am ob celeritatem fugientium, comm nó po- 
tüi quirantopere nos leferunt. Cr, Malá peftilen- 
tiá peream finon pavore tota tremo poftquam tam 
crudelia exte verbaaudivi, tam te iracundia conci- 
tum vidi! Credojocarite.Dic mihi nunc, Semproni, 
pervitamtuamsquid eft quod vobisaccidiiSem.Per 
Deumfinefenfibus adfum Defperatus; quamquam 
ergate moderariiram equus fitque faemina'es;alio- 
quere vultu contueri,quam quoadverfarios noftros 
armisabjeétis in fugam precipitare confüevimus. 
Numquam mihianimifüitincos vim meam & ro- 
burexerere,qui defendere fc non poffunt, parumque 
negotiifurori meofacere. Ármaturam omnem meá, 
domina,in frufta concifam gero, Ícutuiro fine umbo- 
ne e(b; Enfisinftarferrz excifüs, Caffis pertu(a ufque 
ad cucullam intimam: Nihil mihi jam talium fuper- 
eftut denuo cum hero meo no&tu prodire pollim, 
cum ille jufferit, Sequenti vero nocte confponfum 
eft conventurosamantes in. horto Melibwae; utau- 
tem nova mihi parem,ab eo obolum non feram, et- 
iamfiillico moriendum mihi fit... Ceresr.Detas, fili, 
abherotno,fiquid > dumilli (ervis & mandataejus 
fáceflis,damni tibi datur. Liberaliffimus hominis in- 
genium eft,non tu facilius polces quam ille tibi lar- 
gietur.Noneftex eorum genere de quibus vulgo ja- 
€tatur:Vive mecum & quere qui ribi det, quo opus 
habes.llle tam aperti & nobilisanimi eft, & hac &a- 
Jia plurimatibi dabit. Sew». Ha! Itidem Parme- 
no omnia füa arma perdidit. — Vt reparevifta , o- 
innium faculratum ipfius fobftantia non fuffici- 
ct, Qua fronte jubebis uttasià importunitare MN 

. acceast, 


104 - C. BartHl 
accedat;petitmm amplius quam ipfe fua fponte largi- 
ri velice Sed jam dum tis cft: Non dicarur mei gra- 
tia: daillidigitum latum,ulnegotius (atiumpoftet! Dedit 
ñobis centumillosaureos, dedit poftea auream iftà 
Catenam.Tertantum porro elargiatur , quid cenfes 
illiremanfurume Nimioipfi conffabit,tam facile ex- 
pedicu hoc negotium] Simus eontenti eo quod Ra» 
tio füadet;non amittamus univerfum, am plius quà 
zquitas mandat; polcendo, Qui plurimum expetiit, 
raro non minimum indeptus eft. CELEs. Certenon 
fine Gratiislequitur hic Ainas: Quod fi apud men- 
fama hocnegóttumtradtarecur, affirmem omnes nos 
amplius folitoadbibiffe.Infanis tu ergo; Sempron? 
Quid rei cft mercedi tux cum meo falarioe tuis pre- 
miis cum meorum laborum meritis» Egone obligata 
teneor vobís arma veflracum fracta funt,lueresEgo 
refarcite damna veftra ? Audactar jutem, & vitam 
meam interponam,tam fatui te cerebri fuiffe , ut có- 
filus unialicuiverbulo quod;nefcio quí occafione, 
tibi dixijomnia mea tua effe , & quantum flaccidis 
meis viribus ego efficere poflem, numquam tibi me 
defaturam:Etfi Deus mibi bonum aliquod Jucrum 
de Domino tuo emungere conceffürus fuerit, tuam 
teetiam ifthincpartem caprurum. Actu noífe jam 
ante ifta debes,Semproni,iltas oblationes, ifta verba, 
boniamoris neminem obligare cuiquiarh. Non au- 
zum eftcontinuo fi quid fplendidius fülget/fin,certe. 
minoris illud z(timabitur. Dic mihiiftud uti fentis, 
Semproni,videbis, etiamfi confeétá atate fim opti- 
me me conjecturaad fecutam, quid velis, & intrá te 
forteconclufüm habeas. Boná fide, fili, amplius. eft 
quod me male habet quam quod tu autumas,& qui- 
demeo 


Por NOBOSCODIDASCALUS 205 


dem eo modo ut mirer ipfamet quo pa&o merore 
honanimam jam efflaverti. : Cum dedomo veftra 
bucrediffem fatusilli Elició catentlam, quàm fere- 
bam,tradidizut cum illa luderet, & fefeafpe&tu ejus 
obleétarer:Illa jam nefcire ait quoríum illa devene- 
ri Totam iftam nocteii neque illanequeego vel u- 
nicum folurà minuta] hor dorinivimus > itaanimi 
anxie fümus;neque tam Certe propter] pretium cate- 
nulaipfius, quod medioctéutiqueerat , quam pro- 
pter pello tám abfürdam negligentiam: Etquodo- 
mnium eft miferabiliffimum forte fortuna huc adve- 
neiuntaliquifamiliares & bene mihinoticodemté- 
porisarziculoimetus nos habet;ue illi forte illam ab- 
ftuleriric. Hacé cum ira fincfilii;jam vobifeum ambo- 
bus loqui cupiojfi herus vefter aliquid mihi largitus 
eft,fcire &con(iderare debetis illud exeo meum effe, 
aureum illumthorácem quó te donavit, an ego pat- 
tititecüm volui?Certe nec voluinec, 2quo jure, po. 
tui.Serviamus omnes. fingulis ille dabit quod quem- 
que mezeti videbit. Quodfi mihi aliquid donavit, 
certe noh inimerenti eum honorem habuit. Ego bis 
vitam tnéam ejus cauffa velut venum expofui! Plus 
ego ólci atque opera illius negotio expediundo im- 
pendi,vobis.Sciatis;filii,nihil non pecunià meá mihi 
conftare.Nonego,quod didici,quodque Sapientior 
mulas habeor,perludumid mihi peperi; quujus rei 
optima teftismater cua.erat, Parmeno.At vero, quá- 
quam omnia ifta veré & bonojure à medicinemo 
acquis judex non arbirraturus fit, utziquetamen ve- 
ftrum,cum primum catenulatn iftam meam recupe- 
ravero,de honefto exinde veftitu profpecturam pol- 


liceorQuodfiillamubifit refcite non potuero,reci- 
piaris 


206 C. BAR Tul 


piatis oportebit bonam propenfamque voluntateñi 
meam inlocum ipfius donariis ut mihi ipfi infortu- 
nium perditi muneris illius mei filentio devorandü 
eft. Hocaucem idco vobis promitto ut gratum mihi 
animum ineffe fentiatis, quoniam maluiftis me ne 
gotio hoc heri veftri expediundo aliquid lucelli fas 
cere , quam quamvis mei cenfus & generis aliam 
Quod fi di&isiftis contenti non eritis,veftro damno 
plura petendo nihil penitus accipietis. Sz Non jam 
primá vice dico nimium juris effeavaritias & Paz- 
cicatiin vetulos vetulasque;cum pauperes, liberales 
fiin cum ditefcunttriparci. Sic acerefcit cum- divi: 
tiis avaritia,cum avaricia in mediis opibus inopiasne: 

ue eft ulla res que avatum pauperem reddit; quam 
ficoltamta copia.O Deus optime maxime; & quo. 
modo egentia fübücitfe atque augetur. eum abun. 


dantia;Quis loquentem antehac vetulam iftam an. . 


diens non affirmaffet omnem illam proventum ex 
herilibus iftis Amoribusfacile mihi concefTaram»?Et 
certé irá tam fentíre pra fe ferebat cum pauxillum a- 
liquidinde exfpedtaret, nunccamliberalitate Do. 
mini mei fubito locupletata eft; ne minimum quidé 
inde decidere poteft;fcilicet tit verum fito éxcmplo 
faciat qnod pueriin trivüiscaritillant.De paullo paul. 
lum,de multo nec hilum quidem: PA... Det tibi fe. 
cundum promiffa (ua partem; aut eripierñas illi to. 
tum. Satis equidem tibi clare dixi qualis effet ifta ve- 
tus venefica,tum tualia omnia feritiebase Ce x. Si 
et vobisinter vos difcepratio:aut fi abs hero veftro 
aliquid pofcere habetis, Arma;aut quidvis alind, ne 
itacundiá veftráin meum caput exonerctis, Optime 
mihi conftat,unde hac veniantlitigia ; belle cenjici 

tro 


PornoboscCoDIBASCALUS 207^ 


utto pede elandicetis;certé minim? ob egeltatem e- 
jusquodà me petitis,neque adeo avaritià auri, quod 
inhiare videmini. Illud eft quod metuitistoram me 
vitam veftram velle vos captivos velutatque manci- 
par eufz & Eliciesquas deperitis, detinere ne pof- 
fitisaliunde alias peterejifte vero femper voftris Vo- 
- luptuationibus fimilent fe paratas , neque alium ad. 
raittere quempiam:Hác fola cauffa fuper auro ifto li- 
tiparum mecum adeltis,8cdira mihi minamini;parti- 
tuciingratiis meis,vi veftrà , quod in poteftatejam 
dum meá eft.Igitur tacete modo,boni viri, Q uz ¡fas 
voftis conciliavit , alias adducet decetn; precipus, 
cum jam familiarius vos noverit , veftrá ope lucri 
plusculum ceperit, ut de amicitià veftrá dubitare nó 
poflit. An verocredendum fitiaihi in talibus expe- 
ditionibus.dicat pro meParmeno : Dic, Parmeno, 
dic;ne pudorem habeas enarrare quo fine negotium 
termínacam fit,cum Areufz domi fte uterus dole- 
ret Seur. Egodico ps utabeat & Aquam petat. Non. 
egoiftuc quero quod urautumas,non immittas pe- 
titionibus noftris ludificationes tuas: Hác tu fabrica 
labiis me non ductabis , utfperas. Huc accede & 
rationem rei mecum deduc. Vetulus canis egte 
illuditur. Da nobis atquc porrige duas partes o- 
mníum iftorum qua Callito ob Amorum fio- 
rum confectionem tibi muncratus cft Non 
des cauffam ut vulgo propaletur que tu lis. A. 
liorfüm Alioifum his ludificatioribus blanditia- 
rum , anus nullius pretii. C E 1 E s . Quis e- 
go fim ? Semproni ? Tu deLupanari me rede- 
mifti > Taccat impudica &fordidaifta linguataa, 
ficattamines canitiem meam ? Anus ego fum talis 
: . qualem 


208 C. Bartual . 


qualem Deüs meelle voluit,non pejor ceteris omni- 
bus,vitain officio meo fuffiico ; utquevis alia fio; 
maxime inculpata.Qui opem meam rion pofcit, ne- 
minem ego affector.Domo nea aliorfüm áccezfünt, 
qui meo officio uti volútsedes ipforum rogor. Si be- 
ncaurmale vivo , Deusteltis eft cordis meijnon tu 
venias iracundià tuá me concutere:Tuftitiaeft 2equa- 
lis & adminiftracur omnibus; tá audiarego caufam 
meant dicens,quarü tu tuam; etiamümaLerfitn "s 
que certé atque vospexi atque Comti. Fac me inif- 
fart dotni mez,cum fortund meá,fato me ífieó relin- 
que.Neg; tti Parmeno cenleas captivarii me tibi aut. 
mancupidaddidtam effe quoniam fecreta quaepiam 
antéáGtz vite méz novifti, cafüfqie qui jüti&tini no- 
bisobtigerunmibiinquam, $ matri cuz, infortu- 
natiffimas Certe lá pariter ego; atque me illa utes 
batur, dum Deo placuir.Parm. Ne mihi infles buc- 
cam tuislifüis cóniriemorátionibus : nifi vis ifthinc 
adillá cá novarürerutntiuntiis mittisut habcáscer- 
te de quo illiquararis. Czx-Elicia, Elicia, furge con- 
feftimlecto;cedo illico pallíuri meum; per Omnes 
Divos jam luftitiamappellacum cutrám , clamando 
inftarinfanz Quid hoc rei eft? Quid tales minaci 
domimez mihidicerevolunt? Cumoviculà man- 
fuerá & cicure tam gloriofa & clamofa litigia ordi- 
mini?Cum galliná clavo affixu,camana ampliusfex- 
aginta annorum? Hluc;illac ad viros ite,veftri fexus, 
. contra eos fortes vos facite qui gladiis pariter cíngü. 
tutjillic campus eft iris veftris explicandis , non ad- 
verfus flaccidumiftum ftipitem. Indicium infignis pufil- 
lanisuitatis eflyium facere infirmis, & quiimbecillitate vi- 
&iumá defenfione arcentur. Oblcena fordidz que 
] .nufcas 


PorvoBOSCODIDASCALUS 209 


mulcz pabulum in macie confeétis atque exfangui. 
nibus jumentis querunt. Minimi catuli,nihil nifi la- 
tratores meri, pauperes miferofque peregrinantium 
majori impetu athlhunt.Si ifta quain illo le&o cubat 
mihi fuadent credidiffeu numquam ifta domuncu- 
la noftra ullam no&tem fine viro cflet, nequetam fu- 
tilicentübernio viveremus, Verum ut tibi. gratifi- 
caretur,uttibi fidelitatem fervarct iftam folitudinem 
imbellem degimus.Cum fciatis neminé hic eflc pre- 
ter duas nos mulierculas,tam magnos vos facitis ! tà 
grandibus minaclisabutimini : Ac fi virilis fexus 
quempiam ifthic effe noffetis,certó fcio nequaquam 
aufüros vel minimum, aliquid ralium jactationum, 
Belle dicicur, Forti adverfartus etiam ferventifimam iram 
repidiorem facit. S£. O avaritiz mancipium, fcelefta 
anus, femimortua fame auri,non eris contenta tertiá 
parte hujuslucri? CEL. Quà tertiá parte? Abi dum li- 
cet, cum Deodomo meá;tu & fociénus ifte tuus, fin; 
vociferabor,ut omnis auxilio accuirat vicinitas; ne 
meinfanientem faciatis;ne cauffemini, ut res Calli- 
ftonis fabula vulgifiant. SEMP. vociferare, auc mur- 
mura,mihitantumdem eft. Faceffes opere quod ver- 
bis promififti;aut jam finies dies tuos. Extc1A. Per 
Deumapage enfem.Teneittü altcinfecus, tene Par- 
meno.ne occidarinfanus ifte miferam anum. CEL, 
Tuftitia, lufticia, Domini vicini, Iuftitia, Occidunt me 
domi meziti Lenocinatores. Sem. Lenocinatores? 
Et quiExfpecta Domina Stryx,egote jam ad inferos 
mittam cum litteris. Cer. Hes, occidit me. Ay, Ay; 
Cófcflio,Cófeffio. PAn M.Da illi;Daftrenue : cófice 
illá quoniam incepifti. Moriatur Moriatürs minus i- 
sinicorum efl quo plus mortuerum. Ce Confeffio! Eric. 

o O cru- 


210 C.Bartul 

O crudeles latrones.Malá morte pereatis, occitiits 
matrem meam & omne bonum meu, SE MP Fuge, 
Fuge, Parmeno, Multorú hominium coneuifuni vie 
deo.Cavescave fubduc te, Vigilú cohors adcft.PAR. 
Heime, noneft ubi clabamur, jaro oftium obiedes 
runc.Sem-Deliliamus feneftr. sillis; non fmorianur 
manu Casnificis.Par Saltayego fequor. 





ACTUS XII. 
ÁncUMENTUM, 


Callifo fomno experrectus feci ipfo loquitur. Poft paullum 
vocat Triftanzim,aliofque fervos fuos. Trifian ad. ofizuno donus 
"eonfiflit. Venit Sofía plorans. Rogatus à Triflane, recenfes ¡3 
mortem Sempronii c Parimenonis, Estnt patina 
Calliftonireferant: Qui veritate cognita miris 
modis lasmentatur. 


CaLtisto Tristan. Sosrá. 


O quam gratum foporem dormivi, quam ex 
:yoto meo, poftcolloquium illud Angelicum, 

poft melleum iftud & lefamo fparfum temporis mo- 
mentum, Optimá quiete früitus fam. Tranquillitas 
ifta animi & hilatitas, exoneratis omnibus dolori- 
bus,mitifice me recreat. Pfocedunt illa de fingulari 
ifto gaudio inco: Vel cotporis multa fatigatio quie- 
tem mihi optabilem conciliavit, aut Animi Gloria 
atque Voluptas. Neque mirum mihiambas iftas of- 
ficia fua junxiffe,uti oculorum meorum valvas qui- 
bufdam velut catenis concluderent;cum corpore at« 
que membris laboratim haétenus, Spirita autem at- 
- quea- 


PonNOBOSCODIDASCALUS — ap 
- queanimo preteritá noéte mitificé gavifusfim,Cer- 
taedepol res eft, Triftitiam dificalrarem gravium 
cogitationum afferre, graves illas cogitationes foma 
num impedire & füfpendere, Mihi'certe hoc his die- 
bus ufa venitex defperatione vori mei; cujus jam ta- 
men certus füm,idque velut manu teneo.O Domina 
mea, O Amor. meus, Melibwa , quid jam cogitas? 
Dormisetiam ari jam dum evigilaftizAlius apud ani- 
mum tuum eft, an ego folussSurrexiftilecto tuo , an 
cubas adhdcr O felix & fortunate Callifto, (i in ve- 
titate reiita negotium eft,neque perfomnum tibi fc- 
licitas ifta objeGta eft? Somnio ego nunc ctiaman vi» 
' gilo? Fuir imaginaria ifta res an vera» Somnorinum 
phantafmajan verum gaudium? Verum folus cgo nó 
fui famuli mei comites adftiterunt! Duo erant ifti, Si 
illiaffirmaverint re ipfa ita negotium geftum elle,pro 
tali quod veré contigerit, ego 1d habebo. Volo eos 
accerfi jubere, ut gaudii mei certitudinem habeam? 
"T ríftanice;pueri, heus , Triftanice, ades iftucexper- 
gifcere. "Taisr. Dominejamiftbic (um. Carx. 
propera huc mihi convoca Sempronium & Parme= 
nonem! Trisr. lam curro, Here. CALLIST. 


Hactenus afflictan Caris, fopor altus habeto. 
Nanquefavet. quondam non bene gratus, Amor. 

Vi fuperas victo mala feva,dolore, Voluptas! 
Invefirum veniamjam, Melibea thorum! 


TgiisT, Here, nethofervorum domi eft. CAL. 
Apetiigituriftam feneftram ; vide que hora diei fir. 
T a1s T. Here, alta jam dies cft! Ca 1. Igitur clau- 
deillam denuo, & dormire me fine ufque dum tem- 
pus prandii erit. TR 15r. ibo adoftium ergo intereà 

O 2 ne quis 


i . C.BartHl 


ne quisfiperveniat forté fomnum heri mei turbáttte 
rus:Quifquisillum quzret, domi effe negabo.: Vah 
quantum clamoris apud forum eft! Quidhocfic rei! 
Aliquis capite plédtitur , vel mane tauros venatum 
venerunt. Nefcio quid arbitrari debeam ifthuc tu- 
multus effe; quanta hominum vocifetatiol Illincve- - 
nitSofia Equorúm carandorum fexus, ab illo refci- 
[cam quid ncgotii [it ! Sceleftus capillos vellit in ta- 
berná aliquá fefe volutavit.Si hetus nofter hoc refci- 
verit bis uilleitts fatum. premium meritis fuis ho- 
neftum feret. Fatnuseft, oportet tales caltigariones 
prudentem faciant, Videtur mihi plorans adelle. 
Quid hoc reiclt, Sofia? Vnde venis,quid ejulas So- 
814. O infelicem me, quam grande hoc datunum 
eft! O infamia domus herilis noftra! O quam infau- 
fta nobis diesjam oritur! O infortanatos adolefcen- 
tes! Tr1sT.Quid eft,quidaffers + Qua de caullare 
adfligis:Q uid mali hoc e(t? Sost 4. Sempronius 82 
Parmeno. Tx 15r.Quid dicis,Sempronius & Parme- 
nosquid iftud rei eft/faruee& me infatuastu,dic clare 
quid eftnove reitSost 4 Noftri fratres,noftci fodales! 
Tn ist. Aur ebriacus tu es,aut fenfibus captus! aut 
certé peflimum nobis nuntium affers: Non dicturus 
esmihi,quideffquod de Sempronio & Parmenone 
mutis? Sos! A, Capite plexus uterque in foro jacet! 
Trasr. O Malam fortunam noftram! fiquidem tu 
verum loqueris.Vidiftiillos? díc certó , an allocurite 
fune? Sos. lam ferifibus omnibus exfüti eratit..alter 
tamen cum fümmá difficultate; cum me juxta plo- 
rantem atque ejulantem animadverteret , Oculos in 
me figebat,manus ad celum junctas efferens, velut 
gratias Dco perhibiturus , neque velur interrogatu- 
. > rusam 


s 


TPoRNOBOSCODÍDASCALUS 213 


tusan mort ipfius ego condolorem! Atque ut trifti 
tiam ejus difcedentis agnoícerem inclinabat caput, 
lacrymis plenos oculos habens;fignificans quod me 
numquam poftea adípecturus eller, ufque ad ma- 
gnum diemSupremi judicii, Tr1sr. Non redte a- 
nimadvertifti quid voluerit ; pofcere exte voluitan 
Callifto przfensadeffet. At cum tam clare triftiffimi 
cafus conícius fis, eamus confeftim ad herum no- 
ftrümyilli illas illztabiles res narraturi, S os t A.Here, 
Here. Cart, Quid hoc eft, &tui: Nonne intetdixi 
vobis,nequisexcitatum me veniret? SostA. Opus 
vero nobis eft excitato te, Expergifcere, furge lecto: 
fi tuisnon fuccurris , fi auxilium nullam inte nobis 
e(t fanditusomnes difperimus. Sempronius & Par- 
meno decollati jacent in foro,ut publici malefici, fab 
voce praconis, qui capitalia eorum deli&a populo 
proclamar. CALL. O adfit mihi Deus! Quid hoceft 
quod dicentem te audio? Nefcioan credere tibi de- 
beam tam infperatum& fübitum infortunium/Vidi- 
| ftinetuiple que dicis: Sos. Cere ego vidi. CALL. 
Circumfpice vide quid dicas, iftá node ambo mecú 
fuerunt. Sos Ergo mane excitati (aptut morerentur. 
Cazx.O fideles mei fervuli,ó egregii mei famuli, O 
fidi meiSecretarii! O Confiliarii mei! Poterit fieri ut 
hoc fit verum? O infamis Callifto s jam turpitudinis 
notam omnituz vita tempore feres!Quid re fiet;ec- 
cifo zali famulorum paris Dic mihi per Deum, Sofia, 
qua fuit cauffa?Quid proclamabat prarcozV biintet- 
fe&i fano Quis manum illsinjecitequis occidit? So- 
sia. Here,cau(Ta mortisipforum crudeliffimus Car- 
nifex propalabat, clamitans. Mandat Iuftitia , mori- 
antur violenti Homicidx! CAL. qnem hominem tá 

O5 | fabito 





214 C. BartTuHl 
fabitointerfecetunt ^ Quomodo hocfieri potuit 
. Non quatuoradhuc horarum fpatium eft cum à me 
difceflerunt.Nelcis nomen occifi? Sos. Here, raulier 
fuitnomine Celeftina!CArr. Quid ex teaudiorSos, 
Quod veré audis,CAr, Ergo fi hocita fefe habet, ta 
occide me,ego tibi permittam; & ignofcam mortem 
meam: Certe majus hoc malum eft quam vidifti cu 
autcogitate potes:Si Celeftina illa £.ciem vulnere 
fignata occifa eft! Sos. Illa ipfa eft, plus triginta mor- 
tiferis ictibus confoffam vidi , extenfam jácentem 
domifüz;justa unica ejus ancilla erat; qua ipfam de- 
plorabar. Car; Ah miferos juvenes! Quomodo due 
Cebantur? Allocutite funt? Sos, O Here, eos vidif- 
fes,cordolore tibidiffiliiffet medium ! Alter jam ni- 
hil fentiebat. Cerebro totum caput undiq; perfafus, 
alter ambobus brachiis fraétis,caput houidis modis 
conquaffatus,ambo fanguinolenti;trahebantur Ex- 
filierant domo perfeneltiam excelfiffimam , vigiles 
perfequentes fugituri. Sicfemimortuis jam abícifa 
fünt capita, credojam etiam nihil fenciétibus, CA. 
Igitur cum infortunio hocattaminari famam meam 
fentiam, optarim eorum me loco effe, illos meo; fic 
sitam perdidiffem,non & famam.O fi Deo hoc pla- 
ceat/Iam cum Exiftimatione meá amifi eriam Spem. 
omnem confequendi voti mei, propofiti mei , cujus 
jam pats in manu mea erat! Quod quidem illud eft 
quod infeliciflimoifto cafü me maximé afficit.O tri- 
fte nomen; fama nominismei! Quomodo venum 
nunc differris per ora hominum! O fecreta, Secreta 
meajquam cito per mercatores & forenfes negotia- 
tores publicabimini! Quid mihifiet? Quorfüm ego 
iborExiboad mortuoseIam non poffurt illis opitu- 
lazieQ uid veró hic maneámrlfta iguavianimi pufi]- 


TonNoBOSCODIDASCALUS 215 


lanimitas erit/Quid confilii capiam? Dic mihitu,So- 
fia quar erat caufla occife mulieris Sosia. Ancilla 
illaoccifam deflens,domine,vociferando,ejulando, 
* ¿Hamenarrabar omnibus , quicunqueaudire cupe- 
sent, dicens; noluiffe illam dividere aquis cum illis 
partibus catenam aurcam,quam ta Celeftine dedit- 
fes.CAr.O Dies xrumnosá!'O levazdflictio!Et quo- 
modo opes mea de manuin manum tranfeunt; no- 
12en menm de linguis in linguas? Omnia jam palam 
eruntque cumillis & quà E cau(sá omnia locutus 
fim! Q uicquidilli fuper negotiis meis (civerunt, fta- 
rusiple Amorum meorum ; Non ego audebo jam 
rodire in publicum! O miferiadolefcentes! tam fi 
bio vos mali (iderisafflatus obforbuit? O Votagau- 
dioruta meorum quomodo jam retroceditis immi- 
nuenda! Antiquum eft proverbium: De celfs culimb- 
ibus periculofe caditur. Multum hac node felicitatis aC- 
fecutuseram, hodie tantumdem perdidi! Rara eft 
tranquillitas conftans in pelago! Ego jam mihi titu- 
lum Hilaritatis fcripftram, modo fortuna mea atti- 
nuiffe: cutbines tempeftuofos contrafpirantium vé- 
torum in perniciem meam! O fortuna quantum & 
quot locis me oppugnare perfiftis ! Verü quo tu ma- 
gisarcem habitationis mex concutis,quo magis ca- 
ptis meiscontrariá re opponis , eo rranquillioriani- 
mo adverfitatü vis mihi feréda incübit.In his talibus 
Magnanimiras aut ignavia pe&toris fefe probat.Non 
eft melior Lapis-Lydiusad cognofcédüVirtutes ho- 
miniadditas;quales fip ifte gen. Igitur quodcüqs 
meioforcunii porto fecuturú fit, nó omirtá exfequi 
mádarú illius, inde omnisiftorü cauffa defcédit.Plu- 
ris apud me effe deber Gloria cj?rei quam affeg (pero 
quá Damnumillorü qui suerentes inrerempu fuut? 


216 C. BArTHl 
Erantelatoanimoilti & violenti, fi nunc evafiffent, 
alio utique periculo eodem poft fine periiflent! Ve- 
tulaipía mala &falfitatib, oppleta erat,ita mihi vide- 
batur cutn illis conver(àci, uc füper veftimentis olim 
crucifigendi Iufti impiorum cohors tixata eft 5 Sic 

. Vindiéta pérmifit divina ut oceideretur, folutura tot 
aduiterioram culpam, que interventuipfius peru- 
niverfam urbem commiffafunt, Dabo operamuz 
Triftan & Sofia inftruanrur,quo itineris, mihi exo- 
ptatiffimi; comites fiant: Apportabunt fecuri Scalas; 
przcelí enim muri fint hortum cingentes, Cras vi- 
deboillius rei cura (i qua effe poterit, quz foris acci- 
dit;an vindicare meorum interitum poffim : Sinon 
dabitur,innocentíam meam fictà ablentiá teflabor; 
autme fatuú fimulabo;ut eo melius fperaziffimá Vo- 
luptate meá frui poffim; Voluptate,inquam, illá vo- 
tivá Amorum meorum : Vti exemplum mihi prei- 
vit maximus Imperator, Vly Tes quiut vitatet neceí- 
fitatem Trojanibelli, & Penelopes uxoris fuz deli. 
ciis frui pofler,paria quondam fecille legitur. 


ACTUS XIV. 


ARGUMENTUM, 


Magnoptre animum anxia Melibea ob moram ultra prefüita- 
tui tempus Calliffonis, cum Lucretia colloquitur. Venit tame 
dem Callifto, Sofa e Triflanttomitibus Pofl Voluptatein ex 
fententia fuk fumtam,quifque dogum c elhum fuum recen 
dunt.Callifta ad fe veverfus dolet payxillum temporis cum Ax 
soribus feuis fuiffe; fupplicae Soli ut diesn cito reducat, ut 
defideriorum fuoram poffit inflatrare 
patrationem. 


Mzzrr- 


PorRNOBOSCODIDASCALUS 217 


"MerrBra. LucreTria. TRISTAN. 
SosrA. CALLISTO: 


M Diutius quam fperaveram cómoratur Eques 
ville quem exfpectamus, Lucretia; quid credis 
aucfüfpicaris tanta ei dilartonis caufam effe e Lucn. 
Domina jufto impedimento attinetur proculdubio, 
neque in ipfius poteftate eft adeffe citius. Mex. Boni 
fpiritus eum cuftodiant,ut ubicunque fit fine pericu- 
lo fuo firstarditas & mora ejusnequaquam mihi do- 
lorifünr, illud animum meum excructatin vid, dum 
hucit;poffeplurima illi accidere finiftra, Q uis fcit an 
cupiensiftucvenite, habitu quo juvenes tales noctu 
pecplateas commeare folenr,incideririn Pra fectum 
Vigilum, & antequam agnitus fueritfit à cohorte il- 
laaliquam injuriam paflüssubi fe defenfurus forte in 
malum inciderit,antipfealiis detrimentum aliquod 
intulerit. Poteft etiam in cuftodias nocturnorum Ca- 
gun incidiffe,qui crudelibus & immanibus dentibus 

- fuis, quibus (ane differentiam nullàm obviantium 
- habent, illi aligua nocuerint , illum momorderint, 
autinorbitam aliquam ponens pedem ant ad lapi- 
dem offendens;autalio quovispacto,ceciderit! Ve- 
rum,ó miferrimam me, hac funt mfortunia que in- 
timocorde mihi conceptus Amor prefigurat,aut af- 
flictz imaginationesattrahunt, Nolint omuipoten- 
tia divina aligúam iftarum | fufpicionum veritatem 
tangereprinstardorar ut liberpotius, cum placue- 
rxt illi, alio cemporead mevifüm veniat. Ar, auículta, 
attende animutn;audio fonitum gradientiu min via, 
& jam videor percipere mihi confabulantes abalte- 
yá parte horti. Sos.Pone reóté & culloca ad murum 
: ! O ; iftas 


213 C. Bar THl 


iftas calas Triton hicenim optimusad(cenfi locis 

eft.liceraltior Tnisr. Adftendeifthichere, nefcim? 

quis incus fit,etfi vocem colloquentium audiamus, 

Car Yaccte vosfacaisEgo (olus inrrabo ; audio lo- 

quentem Dominam meara.MaL.Serva tua efl;iman- 

cipium tuutnancilla ras efb illa que tuam pluris qui 

fiam Vitam fació.O mea anima.ne defilias loco tam 
excelfo,moriat ego metu rí;confpiciens ces defcene 

dc cnfim.grádatim de fcalis te dimitte;ne cam tanto 
imperi te dcjicias. Car. O Angelica imago; O pre- 
tiofiffima margarita , cujus refpectir omnia mundi 
Ípeciaía fordent.O mea domina, mea Gloria;já bra- 
chiis te meisamplecti datur, ne(cio an mihi ituc ipff 
acctedere debeam! Apud animum meum tanta tur- 
batio ab hácextremà Voluptate oritur, ut non per- 
mittar fentire quippiá de univerfo hoc gaudio quod 
tot votis pétitum,jam demum poffideo. Mex. Domi- 
ne "Anime mee poftquam me credidi poteflati tu, poftquam 
in manus metuas commifi, poftquam voluntati tua 
per omnia obedire volui, non pejor exinde conditio 
meafiat,quod pia, quod clemens, quod mifericors 
fuisquam forctilla (i fera atque crudelis tibi effem. 
Ne velis perdere meaut Pudicitiam meam , ptopter 
dele&ationem tam patvi tempotis; tam nullius o- 
maino fpatiiRes que contra Équitatis autHonefta- 
tis Regulam commirtuntur facilios poftea reprehé- 
dantur quam emendantur, Exhilara animum com- 
plexu meo,videndo & exofculando,uti ego facio, & 
abste fieri cupio , Defiderium tuum circumícribe, 
Non petas: abs me,neque mihi eripiasquod ablatum 
noneritin poteftate tuámihi reftituere; Abftine illud 
contemerare, quod cum uniyerls mundi senis 
redin- 






TPonNOo*OGsSCODIDASCALUS 119 


redintegrare non poffis Ca. Domina Vite mex, cü 
adconfequendum iftud premium vitam totam meÉ 
impenderim;que Ratio me manibus illud emitterb 
jübeat, cum tamdem aliquando in poteftate mea vi 
deam/Nequeta,Domma mea,iftud mihi imperabis, 
nequeego tale aliquid erga me ipfum excufare vale& 
Neáme poftules tam immanem ignaviam nonfaci- 
et quifquam,qui quidem Vir natus fit, tamabfurd, 
velíexui fuojnjuriams Quid cenfes eum qui tanto te 
fpatio incomparabili deliderio perierit > qui totam 
meam vitamhocpelagus Amoris tui & uavi hacte- 
aus, &nare poftindevolosInvidebis mihi optatitfimo 

ortui (üccedere poft exantlatos tot maris infefti la- 
bores 2? Mix. Perfidem meam, quantumvis Lingua 
tua loquatur quid velit, non ideo conceffum erit Be 
smanibus agere quod cupiunt. Quiefce abiftisauda- 
cibuscepus, Domine;fafficiat tibi,poltquam me tibi 
toram dedi; poftquam tua effe volui, tibi me addixi, 
gaudere exterioribus bonis,qui quidem fru&us pro- 
prius,&tamen parum tutus, Ámatoribus conceditur: 
Nolis fpoliare me pretiofiflimo omnium muncrum 
quz Natura mihi largita eft.Confidera boni paftoris 
eife lanam certo tempore ovibus fuis demere , non 
deglubere illas aut penitus perdere.Caz. Quo fine, 
Domina meaunica?, utue umquam fopiatur Poena 
mearImmo ut recentetur illa,& pro veteri jam nova 
faboriatur: Vc in principia fua ladus tam crudelis re- 
vertaturTgnofce togo.impudentiz manuum mearú, 
que sumquem fatis confidenter fperare potuerunt, 
racturas (coras laciniarum tnarum,indignitare& ru- 
fticitate fisá:Jam.veró tanta illis felicitas oblata eft ut 
corpusetiam tuumtangere , & florem delicatiffi- 
morum inembrorumufurpare poflint! Mer Secede 


220 C. BartTHl 


tailthinc.Lucretía. Carz. Quá de caufsá, Domina 
anea,optimé mihiplaceat przfentes adelfe teftes ta- 
Jes Gloriz mez! MeL.Ego cos nolim errori meo. Si 
«ogitate potuiffem tam enormi crudelitate me tra. 
Ctaturam , non credidiflem me poteftati immiferi- 
cordiz tug, Sos.Triftan,audis quid ifthic rerum ge- 
ratur; quibus modis procedat negotium! T n is. 
Tantum bonarum rerum audio ut Herum noftrum 
fortunatiffimum cenfeam hominum quotquot um- 
quam nati fünt.Et certe fi mihi talis obtingeret ne- 
gotiatio, quantumvis adolcfcentulus (im, tam bene 
calculam mihi videor ponere poffe,quam ipfe mo- 
do heras nofter. Sos, Talium votarum fumma con- 
tingatper meomnibus qui optaverinr, fed füis dam- 
nishac etiam lautiffima premia conftant, fuo peri- 
culo quifquetalia patrer,cut dabitur. Duo jam fervi 
vota; hnclorum Amorüabforpti perierunt, Tr sr, 
Tamdum corumoblitus eft; Paffus eftillos vitam tá- 
quam rem nullius pretii fervitio fao impendete, ite 
audetealiquid fpeejus Defen(ionis: Ac mihi paren» 
tes meipro bono Confilium dederant; Nobili homi- 
niferviensego,ut occiderem neminem. Vides illos 
ifthic hilares & complexu mutuofruentes , miferi 
duo fervi cum fammaignaminiá decollati apud fo- 
rum jacent. MEL. O Vita mea, O Domine mi,cur 
voluiftiperderem Coronam Virginitatis meg ob tá 
brevem delectationem? O miferrimam me&te,ma- 
ter mea,fitu fcires quod hic módorerum geftum eftt 
Nonne fpontete illico quovis genere mortis à vita 
abriperesemeautem violenta exftinguerese Certe 
crudelis tu fanguinis tui interemtrix fias , ut ego finé 
peccato meo tuis diebus dederim! O fceleratam me 
puella- 


Por NoBOSCODIDASCALUS, 221 





pucllarum,que pacto non pravidi ante magnitudi- 
hemerroris met,quamque immani periculo me ex- 
ponerem, introitum tibiifthucad me folam patefa- 
Cieus? SosrA. Ante rem huc redactam maluiflem au- 
direex te ifta prodigia; Iam demum incufare factum 
venis,cum infectum nullo modo fieri poteft. Fatuus 
& Callifto qui talia diceniaufcultat.CALz-Iam Au- 
rorz irrubent radii, Non videtur mihi unius Hore 
fpatium quod i(thic converfati fumus, & Horologiú 
jam tertiam prateriiffe indicar, Mel. Per Deum im-, 
moitalem, Ánime mi,quoniam jam omnia mea tua 
funt, quoniam jam ego mácipio me tibitradidi,quo- 
niam exhinc jam aliam amare non debes, & Amoté 
ruum mihi negare non potes, neque afpectum tuum 
mihi neges;& quantas noctes valueris.. , voluerisut 
prsfenremte ifto loco ampleéti poffim , ift ipsá ho- 
14, quá hodie felicibus aufpíciis convenimus. Vii co 
pado femperte exfpectare habeam,inftruéta, & oc- 
cupata defiderio gaudii,quod (equentibus noétibus 
perpetuis continuabimus. Jam vero, cum favente 
Deo, revertere domum tuam, ne quis vel hic vel in 
viá te videat; jam reftac táta obícuritas nocti utteab- 
euntem contmodetegere poffit, & me; nulli meorá 
fentifam, cubiculum meum reducere ; nondum e- 
nim já dies inalbcre incepit. CarLisT.Servi collo- 
cate Ícalas. Sos. Eccas illas optime compofitas ,de- 
fcendetu faltim. Mz. Lucretia rédiad mo, fola enim 
egonuncabiit Dominus meus;feceffità me,Cor fuú 
mihireliquitfecum meumabftulit  Audiviftinos? 
Luczn.Non. Domina,dormiviego totum hoc tem- 
pus. Sos.Triftan, dpus eft nos filentio ire, iftà quippe 
horá lecto furere folent divites, avari bonorum té- 

poralium 


222 C. Báartui 


poralium, religiofi remplorü vilitatores, vifitatores 
Monalteriorú,A raarores ér, qualis Herus hic nofter; 
Operarii ruftici & Agricole, Paffores eti ovittiit qui toc 
tempere agnos fuos de tectis ftabulorum folenz produ - 
cerc;& poterit fieri ut cogant fimul per viam aliquid 
"novarumreram,unde omnisipforum fimul & Me- 
libre etiam hone(tas turbetur. Tr i5 T. O fimpli- 
ciflima Equina ftrigilis;jubes ut taceamus $e tripfemet 
nomenipfiuseffutiss Oprimusefles Viarum tudc- 
monftrator,aut Ductor Athyopum cohortis de no- 
Ge:Sic enim prohibens permirtis, celando manife- 
[tas fecuritatem pollicendo,offendis , Tacendocla- 
mas,rogando tefpódes;ftultus.Cum igitur ram (üb- 
tiliingenio & Sapiens fis;non mihi dicos quo menfe 
Feftum S, Matiz de Augufto celebre fit? Vt norimus 
an fatis palex Domi fit quátuedas hoc anno? CALL. 
Sollicirudines vefte inezque non fint exdem, 
Claudite iftud oftium;eamus cubituim: Ipfe folus cu. 
biculum meum petam, ego arma mihi ex(uam, vos 
Icétos veltros vosrecipite.O miferum me,quam n- 
genio meo grata atque apta fant Solitudo & filen- 
tium,& Obícuritas Noctis, Nefcioan cauffetur ifta 
fcclusillud in memoriam mihi recurrens quod hac 
nocte admifiabfcedendo ab illa meá Dominá,quam 
tantoperé Amo, priufquam Dies propioradeffer! C 
Dolor,dolor ingens mex ignominiz! Ah, Ah,hic illc 
ictascft quemienno mecum:jam illa fefe mihi re£zi- 
"caudam cum gelu velut quodam cóftitic fanguis qui 
hezifervebat;jam cuni video propius detrimentum 


familiz mex, damnum fervitiorum meorum;perdi-- 


tionem patrimonii meisinfamiam,qua: mihi propri- 
tim incumbit füper morte illà ignominiosá qua in- 
terem- 


fPosasososcOoDbIDASCALUS 13 
tererapti (ime fervi mel. cirquid ¿Qu 
moratur ee, quid detinet, quin illico inftar hominis 
famma lá affecti ul venis dána mea? Vindex 
flrennasinjuftc hujus injurig!O mifetrimá fuavitaté 
breviifima hujus vire! Quis tui tam cupidus eft qui 
sen saalit illico morte oppetere quam unum annum vità 
inhoneftam & turpitudinis notà aliquá maculatam 
ducere, & ira corrumpere honeftatem praterizorum 
omnium? Prxecipaecum hora nulla certa fit, neque 
unumadeo momentum;qua quove à morte fecuri 
fimusiDebitorces fumus abfque tempore , perpetuo 
famusobligatiad luendum confeltim: Cur non fta- 
tim domo prodiviinquifirum an palam fit veritas fe- 
crece cauflz meas vnde manife(to ego perierim. O 
brevis Voluptas mundanarum rerum, quam parum- 
per durant, & magno conftant dulcedines delecta- 
tionum tuarum:lNon ematur tam catc Poenitentia.ó 
infortunatum me; quando rediniegrabitur tam in- 
gens detrimentameQuid Ficiamz Quid cófilii capiás 
Cui manifeftabo damnum meum? Cur calo fervos 
meos cateros,cur confanguineos & cognatos ? Pu- 
blicénemo non de me loquitur, &domai meg infor- 
tuniümeü occulti eft! Prodire cupio! Verum fi pro- 
cedo dicturus prefentem meadfuiffe;já fero veniam. 
Siabfenrem,julto maturius eft! Etut cogam Amicos 
& clientes, confanguineos & neceffarios,rempore o- 
pus habebo,uti & apparata adcomparanda arma, & 
aliasopes vindicta neceflarias! O crudeliffimum ju- 
dicem, & q bene compenfafti mihi alimenta ua; qui 
jn Patris mei familiá educatus es! Ego credidiflem 
cütuá faventiá mille me homines fine timore pene 
Occidere potuilfe;inique;PerfecutorV. eritatisshomo 

: ftir pis 


















24 C. Ban rui 
flirpis ultima! Optime in te dicent, Pretorem te £a 
&umefle penurià bonorum virorum. Cogitaffes te 
& 1llos,quos occidifti; pares fuiffe, dum utrique mihi 
& majoribus meis fer viiftis! Verum cum nibili homo di- 
tefcit ueque cognatum nequeamicum jam haber. Quis 
tinere poterat cores venturasuttu mihi nocere pot 
los? Certe damnoliorinimicus noneft quàm quem 
futurum nemo putavi! Curvoluifti facere ut dicant 
corvum me domi mea aluiffe qui poft oculum effo- 
deret? Tues publice poen: obnoxius, & illos intere- 
mifti qui privati juriseraut? Scías igitur pejus deli- 
Gum privato effe publicü , minus illius dermmentá, 
ut anxerunt etiam Athenienfium prifcorum Leges 
que quidem non crant fanguine (cripte, (cd corumon- 
ftrabant minorem errorem cffe maleficos non coa- 
demnare, quam innocentes afficere fupplicio ? O 
quam periculofirm eft exíequi juftam cauffam corá 
judice injufto,quam magis etiam erroremifti meo- 
rum hominum, quifane eulpà penitus non carebant, 
Tgiturtu videas an malà feceris, ego te accuíavi tam 
incelo quam interrá,ubi utrobiq; Tuftitia certe ad- 
miniftzatur fecundum zequitatem.Sic coram Deo at- 
que Regereus etis,privatim vero mihi capitalis ini- 
micus.Quid admifit alter, quia reus fuit alter » Quia 
fodalescrant,eá de cauffa tu ambos interemifti? Ar 
vero quid dicoecum quo fermonem duco? Mecum 
fumsan fenfibusexcidi? Quid hoc reieft, Callifto? 
Somaías,dormis,aut vigilas ?Pedibus cófiftis an ac- 
cubas? Vide &reminifcereintuo teeffe cubicu- 
l5:non animadvertisillum quite Lele prefentem nó 
adeffee Cum quo rixaris? Redi inte. Vide & confi- 
dera numquam abíentes juftos inventos elle. Audi 
: ambarum 


PORNOBOSCODIDASCALUS — 225 


ambarum partium dicta, antequam fentéciam feras! 
Non vídes Inftitia ut equa fitomnibus non confide- 
tandamelffe amicitiam, nori cognitionem,nonEdu- 
: cationem? Oblitus essan (cire recufas, legem equalé 
effeopotterein omnese Attende Romulum ptimum 
illum matis Romam cingere adorfüm; Is interfecit 
unicim germanum geminum fratrem fuum , quod 
recés latá legem violaverat.Repete animo Torqua- 
tum Romanumqui filium fuum interemit ob con- 
ftitutionem. Tribunitiam temeratam ?. Alii pluri- 
miidem paricafüfecemnt , Confidera,(1 hic pra 
fensilleadftaret&refponfarum , patrantem Capital 
& parranti confenrentiem qualem .peenam me- 
reri quamquam ita fit, ambos interfedtos”, quo- 
niam álter peccaverit: Quodfi fübito capite ple- 
étieos mandavit;ictorium erat delictum, non opus 
eratarceffendis Probatiotibus; nempe deprenfi fu- 
eran in ipfo actu homicidii, & jam alter cafü de fe- 
neftrá mortuus erat. Et ctedi zquum eft ploratricem. 
illam Celeftinz ancillam, domi tum prefehtem, in- 
ftitiffe Prerori ad, vindicandum crimen manifefta- 
xium; ipfe vero ut minore tumultu res conficetetur, 
ut ne meinfamater,ne exfpectatet populum, undiq; 
confluentem,uteó pauciores ptzconem proclamah- 
tem audirent ; unde maxima mihi ignominiz pars 
provenitjllos primo diluculo decollari precepit.De- 
inde Carnifex urgebat officium füur,utexpediretur 
tes quz omnino dcfehdi jure aut differri non poffet, 
clamofis objurgationibúsinttaas.Q ue omnia fihoc 
modo,utelteredibile; facta (unt , potius ego ipfide- 
beo,& obligatus fum beneficio inomné vitam meá, 
aon ut farnulo olim parentis mei,fed uti, vero nomi 
ne fta- 


s 
2:6 C. BartHl 

ne, fratri & amico nuncmeo, Erpofito,utforteita 
rés fefc non habuetint,polite, non in melioreinillü 
artem ómniá;quarácciderant, deflexiffe repere tu 
añimo, Callifto; preteritorum gaudiorum tuorum 
excellentiam, Reiinifcere Domina tug , & bonitui 
inillà Vniverü! Et quoniam vitam tuam ejus fervitiis 
impendere non detractaveris,non inagni tibifacien- 
dz fünt mortesaliorüm, cum nemo ullibi fit dolor 
tá dirus qui equalis effepoffit Voluptati áteperce- 
pue Domina mea, O Vita mea,numquam ego anio 
mum induxiabfentem teoffendere & videritamch 
poflim hocpacto parvizftimare gratiam inme, tuo 
favore,collaram!Non opus eft me inoleftiarum qua- 
rumcunque memoriam habere non tanti mihi erit 
ulla pofthac triflicia, ut ilamanimo meo admittere" 
velim. O bonum extra omnem comparatione 10 
infatiabilisanimi cxfataratio :Et quando ego ampli- 
usá Deo premium petere meritis meis poffim;fi que 
mea efe valebunt in hác vicá, quam quod-jam diim 
mihi prelargitus efte Curanitadi nicum non compo- 
no,cur ifta tantafelicitate contentus non fum ? Cam 
infandum (itingratum erga etm effe velle, quicantis 
mebouis mactavit.agnofcere magnitudinem bene- 
ficioram meum cri. Nonopus eft odio&injurià meá 
fénfa me movernne perdiras excidátá votivá felicia 
ratispotlcifione.Nóambio alit honor nó cupio ali" 
gloriá,nó defideroalias divitias, nó aliú patré , auras 
lá mauré,nonalios cognatos aut confanguitieos, aut 
affines; Dies integrosero ifthicin cubiculo meo, no- 
Aesin defideratiffimo illo Paradifo, in hilari illo vé- 
ridario, juxta ¿llas fuaviílimas plantas, illam delica- 


tilfimam & vividiffimam horti planitiem.O nox v o-* 
J luptátis 


PonxosOSCODIDASCALUS — 24 
luptaris mez»fi jam rediiffes! O Clariffime" Sol fide- 
xum, decurre jam velocius deftinatum tuum diur- 
numiter.O deleétabiles ftella, expedite lumina ve» 
fira, ut (olitum terripus hodie anticipetis! O tardiffi« 
mum Horologium illicó te ego videam ardere vivo 
Amotis igne :[i tuexfpeétares tale gaudium, quale 


mihidatur (perare . ad horam Duodecimam, num- ^ 


quam fequereris ti voluntatem magiftri tui qui te 
tot partibus compofüir'Éc vossporro, Hyemales més 
fes,qui jam abfconditi latetis, adeffetis cum veftris 
prolixis noctibus, mutatuti illas tadiofis iftis eftatis 
diebus qui vobisjam plus temporis infumic lam 
mihi integer annusclapfüs videtur exquo unicum 
animimeigaudium non vidi , únicum vitz defide- 
riummeeocalis non faluravi — Sed quid et quod 
quaro? quid poftulo fatuus, amens, impos toleran« 
tíz? Illud quod neque fatum efl umquam nec fieri 
poftea poterit, Curfüs perpetuus rerum à Deo Na- 
ture comméndatarum numquam amitter ordinem 
facceffüum & volutationum in fefe fuarum! Omni- 
bus procedendi pralcripta infuperabilis Lex eft, o» 
mnibus fua determinata fünt fpacia , ad viram & 
mortem termini fingulis, limitibus certis, defixi funt 
Secreti & occulti meatus altorum firmamenti cx« 
leftis orbium, Planetarum circuitus, & Septentrio» 
halium fiderum, augmenta & imminutiones mens 
ftcuz Lune, omniá & fingula qualibus freenis mo» 
deratur Otnüipotentia;oimnia fe eodem velutftimu- 
loincitata perpetuis fuis normis fervant.Calü, Terra 
Iguis Ventorúzanime, Calor, Frig?-Quid juverit vota 
fultitiz mc& ferrei Horologii machiná Duodecim 

Pa jam 


338 C. BartHl 
jam pulfibuserrabilem (onum ciere, fi caleftis illius 
non idem temporis fcrat incorruptibilis ordo: Erga 
utégoquam maturime evigilem, non ideo dies cis 
tius inalbebit! Verum tua dulciffimaimaginario, tü 
que potessmihifuccurte : Sifte coram fpeculationi 
Tex angelicam imaginis illius fplendiditfi me facié: 
adverte auribus meis fuaviflimum verba facientis 
fonitum,illas repulfiunculas finciracundil,illud;ab- 
fcedcifthinc,domine,ne accedas propior.Illud;ne te 
tam incivilitet geras;lllud quod purpureis jllislabel- 
Jis illam dulciffimé proferentem vidi; nereum te fa- 
cere velis perditionis mea qua ut temps & res fe- 
rebane, cumaliis infinitis di&iunculis proponebat. 
llos amoris candidiffimi amplexus; quibus verbo- 
rum interjungebatar ordinarii curfus, lud, folveres 
me,& reprehendere, fugere, & fe mibi reftituere;illa 
omni melle dulciora bafía; illa ultima valedictionis 
verba, quantis dolentis indiciis ore illius prodibant! 
Cum quam profundis gemitibus,quam largis lacry- 
mis, totius corporis quádam extenfione » abeuntis 
gradum comitatur , Lacrymarum ipfarum guttae 
mera margarita videri poterant, qua infciá ¿lá per 
rofeum velum devoluta claris & micantibus 1 lis 
occllis reftagnabant. SosIA. Triftan, quid cibi vide» 
tur de hero noftro? qualis iftcilliusfopor eft > lam 
quarta vefpertina hora elt, neque noftrum quem- 
piam vocavi neque micam ipfe cibi famfi, Tr r- 
ST AN. Tace,non opus habet feftinatione loranus. 
Infüper anxiumillianimum habet criftitia de infor- 
tunio illo Sempronii & Parmenonisex uná parte, ex: 
alterá exhilarat illüm & Voluptate afficit memoria 
£umez illius Voluptatis quam ex confuerudine he- 
| fternà 


PorNoBOSCODIDASCALUS, 229 


fternà Melibzz reliduam fervat. tam valentes duo 
contratii affcótus non eft mirandum fi debilem il- 
lius animum uáquáverfm ducant, ut folent cum 
fedem alicubi Bxerint. Sos. Arbitraristu magnopere 
illum afficere mortuorum defideriumeSi magis cor- 
dinon effet alter ex illis ifti quam de hacego Eneftrá 
tranfeuntem con(picor, non jam colore funebri in- 
duta incederet. Tn 15r. Quisillafrarer? Sos. Accede 
huc & videbis illam, antequam preterea. Adfpice 
hicillam lugentem,que lacrymas oculis exterget;il- 
laeftElicia;ancilla Celeftine,amica Sempronii. Val- 
debonzindolis puella, quamquam jam miferiis in- 
voluta fit, Celeftiná amifsá, qua illam filie loco ha- 
bebat. Sempronius autem princeps in ejus amicitiá 
erat. Illic; quo intratifta, habitat alia formofa muli- 
ercula,meretricula gratiofa&c admodum adolefcens. 
rudior etiamnum ad queltum; itaque non parum fe 
felicem aftimat qui amore hujus potitus fuerit, fine 
infignibus Expenfis.Vocabulumipfi eft Arcule ; cu- 
jus caufsà novi miferabilem Parmenoném noftrum 
amplius tribus noctibus male habuiffe etiam 
novimortem illius hanc peífi- 
mé habete. 
*x* 
+ 


Ps ACTUS 


yo C. BArTHI 
^ ,ACTUS XV, 


ARGUMENTUM. 


«Areufaconvitiós profcindit Lenonem quempiam noue Cette 
turionem, qui ab illa difcedit propter adventum. Elicie. Elicta 
Arcuferecenjer mortem Sempronii e Parmenonis, que ex Ar 
moribus Calliflonis & Melibas proveniffe concluditur «Artá.. 
fa c Elicia confirani vindicare trinm necem itamanitiutn il 
lorumexitios & res Centurio exfecutor deffinatur. Sic recedit 
Elicia, non fecusa fuafionem Areufa de venquenda: domo fus 
^ eonuetá in quá putabat foe melioriverum. fitarum fi- 
erffuetiam pofi mortem Celeflina, GA 
manfuram.. , 





EricrA. CEN TVRIO, ÀÁREVSA. :.— 


i 

EL Qua hac vociferatio eft cognatz moe ?5Si jam 

refcivit ttiftem nunctum infortuniorum no(tro. 
rum, quemipfrferre volebam, nó recipiam ego pres 
miiloco novum dolorem, quodiftum illi indicave- 
rim. Plora, plora, ne parce lacrymis;non enim qui- 
bufyis locis paresiftis mortalesoffendes. Certe pla- 
cet míhi illam etiam dolorum iftatum acerbitatem 
perfentire, fcindat etiam illa capillos fuos uregomee» 
tens feci. Sciat bonam jucundamque vitam perdere 
pejuseffe infortunium, quam ipm mortem, O quá 
nuncamplius hanc mihi voveo quam hactenus um- 
quam, propter immanes llas antmi anxietares quas 
hicmihi luus facit. AREvsA. Apagetedomomea, 
infübide furcifer ,impure lenocinator , mendacio- 
tum columen; Fraudulente deceptor, qui me tanto 


jam 


PorNnoBOoscCoDIDASCALUS 231 


jamtempore fatuam ludibrio habés vanis tuis&fi- 
€tis pollicitationibus ; tuis ronchis, gloriationibus, 
&alfenrationibus totam me jam fere exfpoliafti.Ego 
tibi (celefte, pallium & tunicam,fcutum & gladium, 
indufiatota mirificiffimo artificio elaborata dedi, e- 
goama& Equum , Domino te parem feci, eique 
commendavi cui calceos pedibus demere dignus nó 
eras, Nunccum unam tem abs te poftalo millc deli- 
ras excufationes cótra nectis. CEN r. fororcula mea, 
imperamihioccidam decem viros nomine tuo not 
tam mihimoleftum erít quam mille paffus iftos pe- 
dibus conficere, Arz vs, Cur Equum lufu perdidifti, 
fceleftealeator. Si citra me fuiflet, jam fufpendioa- 
inam illam obícenam efflaffes : Ter te demana 
Cathjificis liberavi, quater ex creditorum poteftate, 
Cut facio Quo finefatua mihi illudi patior? Cur fi- 
demiltibalarroni fervo? Cut mendaciis ejuscredo? 
Cur per oftium meum intrare furciferum fino:Quid 
boniilli e». Capillitium crifpum, faciem vulneri- 
bus cócifam,habet; bis virgis publice cafus efi manu dex- 
tera mancus, triginta fcortorum vir efl. Exi illico hinc, 
neteamplius hic videam, ne me alloquaris dehinc, 
nequecuipiam dicas te umquam me vidiffe ; f fecus 
feceris , juro per offa Patris mel qui me genéravit , 
& matris que me peperit » Ego bis mille fuftium 
ictibus tibi craflos illos molitorios humeros con- 
rundi faciam 5 nofti ipfe effe mihi qui nomine 
meo lubens hoc faciat y neque à quoquam cjus 
gratia compellari poffit. Cz xr» Inepris, alella 
tu; verum fi ego me commovero plorabit qua- 


T oed en 
dam; Potius tamencam & ftultitiam tuam feram, 
DN P4 - | nio 





2332 C.BaxtuI 
nefcio quisintrat huc,ne audiat rumultuationesno: 
fias. Ex. Intrabo ion enim fimplex plan&us cft, ubi 
comminationes $ convitia junguntur. An gvs. Ah 
miferam me,tu eras hic, Elicia» lzsv,lesv,non credi- 
bile efthoc; quid iftud reicftequis ce Iuctuofis vefti- 
bus induxit?Cur pallidi lugubre fers? Vide quam me 
externaveris, fotor. Dic mihiconfeftim quid rei fit, 
non poffum jam ultra apud me effe! Nullam guttam 
toto corpore mibi fanguinis reliquifti ! Ez1c. Maxi- 
mus dolor,damnumingentiffimum / Parum iftud 
eft quod colore veftimentorum pre me fero, atrum 
magis intuseft cor meum quam pallium, vifcera mea 
quam tunice Ve, Ve, fororforor, non poffürn ver- 
bum facere, non poffüm pre raucedine vocem uná 
pe&ore extorquere! An, Ah miferam!Sed quid me 
füfpenfàm tenes,edic mihi nete laceres,ne te affli gs 
neque adeo excrucies, Eftne commune ambabus 
malum; Etiamnemetangite ELrcia. Ah, cognatá 
mea,Ámor meus; Sempronius & Parmeno jam son 
fant! Non füntampliüs in hac virá, anime ipforum 
jam illuc ierunt;jam tri(ti hac vivendi neceffitate ex- 
onerati funt, Anzvs. Quid tuntihi narrase ne mihi 
talia dicas,Per Deumtace; aut jam ego hic mortua 
jacebo? EL 1c14. Porroautem etiam amplius malo- 
rum efftaurem pri&be doloribus meis, plus erumna- 
iumtibirecitabo. Celéftina illanoftrasquam tu opti» 
mé noverasque mibi matris loco erar; illa qua me 
educabat,fovebatscujusego amore inter omnes: se 
quales meas honorabiliffinia habebar cujus ego no- 
mine pertotam civitarem notacram;peromniafüb- 
urbia cognita; jam illuc abivit datura Rationem viti 
fuz: 5 milleillamvulneribüs confici vidi his oculis 
- i meis, 


PogNO5OSCODIDASCALUS 233 


meisain gremio meo illa occifa e(t. Arz ys. 6 poten- 
riffimaañlidtio? O maftiffimos nunciose O mortife- 
ros planctus? O infperata infortunia?O damnum in- 
reltaurabile, Quo pacto tam citofortuna fuam rotá 
retor(ic. Qui eos interfecit? quomodo mortui fant? 
Tam ego (cpulte fimilisfüm, Nonfünt octo dies cum 
vivos cos vidi, & jam poffumus dicere;Deus ipfis et- 
yotes hujus vite ignoícat. Recenfe mihi , amica mica, 
quo pacto accidere potuittam infelix 8c infperabilis 
cafus» Eric. Tupercipies.Iam dum putojororali- 
"quibus rumufculis cogniti tibi fant Amores. Calli 
ftonis & MelibeziNon plane etiam nefcies ad intez- 
«ceflionem Sempronii, Celeftinam id negocium có- 
ficicridum in fefe recepiffe, cui labor in hoc pofitus 
opimis praemiis fuerit compenfandus Celeftina tan- 
tá dexteritate & curá rem gelfit ut ad fecundumi- 
¿tam (anguis fit fecutus. Porro Callifto cum ram cito 
confectum videret,quod omnibus fuis votis vix fpe- 
* rabile habebao;poftalias res,non minimi pretij,mile- 
ràm catená auteá donavit: Ea,uti metallum illud co 
ingenio eft,ut quo amplius de co bibimus, eo pluse- 
jus fitiamus, cam facrilegá quipiam adjedtá fames 
cumtam repentétam fc locupletem exiiffe videret, 
erigit cervicem&promiffam arte SempronioscPar- 
menoni partem ucriex confponfione dare negat.II- 
“E cam mane altero.fatigati Calliftonis fervitiis , do- 
nuin noftram veniffent; valdeira perciti füper ne- 
“féo'quibús pugnis , quas per no&tém confeciffe di- 
"'€tés atidivipetierüit quod deberi ipfis autumabant, 
ut füctürierent exinde Dánis fuis , Celeftina animo 
obficiiato fidem abnegare, promiffa conventa infi- 
"Clari, affirmans omne ncgotii gefti emolumentum 
: $ ad ipfam 


234 C. BarTHl 


ad ipfam folam pertinere;etíam alia nefcio que fecte- 
tiora confilia aperire; ut illiterum indiguitate plans 
efferariaccidente neceflirate que omnem Amorem 
incidit, & grandifatigatione qux animos miferorum 
exalterá partealternaverat, videntes infuper fidem 
fibicarum rerum non fervari, in quibus maximam 
ipfi fpem collocaverát, impotesanimi ,affeckibus di- 
lari,nefcientes quid faciendum tali cali foret , cum 
diu verbis invicem altercati fuiffent, manum tam- 
demferroadjecerun &illam mille ictibus concide- 
runt, Anzvs.O infelicem mulierem! fic fenectusi- 
pfiusilli finienda erat/Ez.llli cam facinus tantum có: 
mififfent,ut manus Pretoris iniminentis aufügerét, 
qui quidem forte fortuná, iftháo tum cum cohorte 
vigilum pratetibat , exfilierunt feneftrá. Sic jam fe- 
mimortui deprehenfi funt, & fine omni. dilatione 
mox capitibus truncati. Axzys. Omi Parmeno, O 
mi Amor! Quanto mihi doloritua mors eft! Excru- 
cior animi propter grandem illum Amorem quo illi 
favebam, poftquam tam cito illi finis faciendus fuit 
Verum quoniam ínfe&um fieri ingens hoc infortu- 
niumomnino nequit,quoniam factum jam hoc eft 
immane noftris rebus damnum , quàniam jam la- 
crymis noftris vit corporibus amatorum noftrorü 
relticuinon poffünt;ne teaffligas tantum , foroz , ci- 
tius tu lamentando oculos cffleas,quam tam. irrepa- 
rabili damno fuccurras ; me vide, parum aut nihil 
quam ego; amplius, tu dolere potes,& tamen intel» 
liges (iimmá me patientiá cafum tam immanis infc- 
licitatis tolerare. EL 1c. Ah quz rabies dolorum! Ah 
miferam me, mentecgojam moveor ! Ah non eft 
ullibi quam tantum hoc infortunium tangat , que 
' | (equas 


PonNoROSCQPIDASCALUS p» 


equas laménrandi caufas habeat! Nemo Eftquitá- 
turn, quantum ego;amifit! O quam meliores & ho- 
neftiores mibie(lentimpenfa ha lacrymg alienis do- 
loribús; quá his privatis propriilque meis! Quorfum 
me coüferam? Ego matrem meam , cum cà omnia 
bona, amnem Spem Felicitatis mex amifi. Hac una 
mihiomhniaerat! O Sapientiz penus, Celeftina, ho- 
«norabilis & honoratiffima. Cujus verba pro fenten- 
-tliserant omnibus quite noverant! Quantos erro- 
res meos plenitudine fapientiz tux tu tegebas! Tu 
Jaborabas ego gaudebam, Tu foras procurrebas, e- 
go domi fruebar.Tu lacerissego integris tua ope ve- 
ibus induebar ! Tu femperonufta,inftar apicule, 
domum redibas;ego quod tuapportaveras, infume- 
bamsaliud enim facere nil didiceram! O Bona. gett- 
¿dia Vita mortalis,qui vospoftidet, dum n poteflate fuá habet, * 
vilipenditsneque umquam pretia veftra cuiquam reche cogna- 
féendaponuntur priufquam vecefferitit O Callifto & Me- 
"liba, cauffie & originestantarum mortium,malo fi- 
¿ne mactentur Amores veftri,veltre dulces Volupta- 
tes horribiliamarore mutentur, Gloria veftra in plá- 
€tus.delitize in moleftiasexeant. Herba ill: delecta- 
¿bilesfuper quibus vota defideriorum veftrorum & 
furtivis gaudiis exfequimini, in venenatos ferpentes 
:tranieant;Cantiones veftrz deformécur in planctus; 
/Vmbrofí horti veftriarboresante oculos veítros exz 
«fciridantur,benevolentes viridefq; lorum varierates 
:fiigrareluctaafo mceftentur. Ane vs. Tace, m Deús 
'forarponc Gilenció tádé querelis cuis; fige lacryma- 
rüperennium fonté,enitida oculos tuos,revertere ad 
¿pens aiifam vicá cud: Forniaezats cónfuerudo oftscit una 
CUmngeeaits E porta 


EIE 


. 136 C. BarTHl 
porta dlauferit,alteram aperis.Malum iftud qualibet 
durumatqueafperum.fefe exfolvet trifticiá fuá, Mul- 
te res intervenite poffunt ut quod incurabile vide- 
tur, Cura malum remediis appofitis emendet, Vindi- 
Gainfortuniiiftius nobisin manu ef; Er 1c; Vndee- 
mendatio tantorum malorum vel ¿quo Sperabiture 
Mors & interfe&ores ipfi;occifijun&tim ; hanc-mihi 
infelicitatem pepererant! Non minus me mal? ha- 
bet punitio delinquentium,quam crimeniplum eá- 
miflum. Quid jubesutfaciame Omnis moleseru- 
imnarú iftarumfoli mihiincumbit! Velit. Deus; me 
cum illis effe;ante enim vix eritut finem planctibus 
meis faciam!lam quod etiam acutius me torqueteff, 
quod videam hac propter vilem illum& Se mtamen- 
tem fatuum nonomiffürü perfequi Amores $e Gau- 
dia ftercorer illius luz Melibes quin magis indies 
magifque cor fuum exhilàrct, Voluptatem det &ac- 
ciptatilla vero gloriabitur forte tiam tantum fangui- 
nis fervitiis fuis impenfüm effe. An x vs. Dehosftibi 
conftat unde potius vindictam fumere inftiruemus? 
Quin qui Epulas has comedit, illeimpenifas eatum- 
dem folvattSine me;tu;fi mihi (efe oppofuerintfi mi- 
hiobvii erunt; quando,qito pacto, unde y quaque id 
horá continget;non tú me pro filiá matris mex, vetu- 
le illius piftricis,quam noveras,habeas,fi illis amores 
illos fios de fuavibus ion amariffimos confeccro.Si 
duo vel tria bona verba illi dedero, ut aliquo feloce 
apud meeffc vel füfpicetüt. , qüem tu rixancem híc 
mecum,cum adveñites modo,offendilti,pejoromni 
dubioprocul,ille Calliftoni carnifex erit; quam Ce- 
leftinz fuit Sempronius ;Porro quam gaudebit ille, 


quam fe felicem aftimabit ubi quid ipi meo nomine 
patran- 


PorNOBOSCODIDASCALUS 137 


patrandum in junxero;qual gaudio redibite non mi- 
nori certé quam ficelumapertum jam videret, uri- 
(e1n numerum Deorum referatur, qui cum tantá 
trifticia,cáro animi angote abiit,cumiratam me cer- 
neret? falum üno aut alteroeum verbo ornem,& fa- 
fccaliquo mandatorum pro me expediendorum , o- 
nerem.Proiade dictu mihi foror,ex quo ego horum 
hominum negotiayati eà nunc geruntur penitus e- 
doceri poflim;Ego Calliftonitendiculam talem ten- 
dicurabour Melibea;que nunc gaudet,vitamtoram 
füam quod ploret habitura fi.Erztc1 A.Notus eft mi- 
hialrer (odalis Parmenonis,ftabularius fervulusCal- 
liftonis,Sofía nomine, qui éunctis illum noétibus co- 
mitaturs Laborabo co ur omnia ei fecreta heri fü ex- 
traham; & ifta optima etit via ad deftinatum nobis 
roveniendi. An.evs.Factu rantum hoc amore mei, 
Tnihi iftum Sofiam huc fiftas; ego illum verbis deli- 
nibo, ego mille affenrationibus & blanditiis , mille 
pollicitationibus omnem illi hujus rei confcientiam 
corde exfculpam;ut tam preteritorú quam futuio- 
rum notitiam habeamus. Ille quicquid Herus & i- 
píemetcibi comederunt, orane revomentes faciet. 
"Tuvero,anima mea Elicia, nete affligas; quicquid 
vefttmentorum,utenfilium $e fupellectilis domituz 
habes;huc meam transfer, veni babitatum mecum, 
exis mihi fodalis accepuiffima : Illic foli deinceps vi- 
vendum eripsolitudinis autetn amica triflitia efl : Novus 
Amor oblivifci te veterum faciet. Filius qui jam na- 
fcitur, unus, trium defan&torum damnum refarcit, 
Novo füceedente gaudio memoriam eorum. que já 
dum fübreclapfa abierunt , reftauramus. Quicquid 
meum, tuum quoque erit. Panem nullum edam, cu- 
jus tu 


i58 : C. BartTmi 
jús tu dimidiam nontibi tollas. Amplius tuihicun 
eft moror ruus,quamiilli omnes quite eo affecerünts 
Veriffimum eft stegis afficit amiffio boiniteni ejes quod ha- 
botsquam fpes adbuc parandi alterins talis, quamquam ea vd 
ertifiana fit. Tamen quoniam hoc cafü , quodfai&ani 
eft, infe&um fieri nullà ratione poterit, mortatíque 
vitam reftituere plane fitimpoflibile , mottuifàneil. 
lifint,qui quodcunque nos faciemus , tales utique 
tamen mancbungnos vero vivamus, Viventinm cu 
hoftium noftrorum cutam mihi relinque , egozis 
tamamarum poculum educendum propinabo , 'quí 
illinumquam pofuctint tibi. Ah, cognata amícilli« 
ma;quo paétoego novi, cum commoveor ; textum 
rale retexere;ctiam tam adolefcentula! De ipfo vindicer- 
Pxus;de Calliftone Centirio me vindicabiuEr1crA; 
Vide quid fa&t ufus fitego füfpicor etiam volentem 
iltum ttim mandara tua faceffere egre valiturum, 
Illi ertim,qui mortui fant; ob revelationem horum 
fecretoram, filentiitm imponent confciorum (pera 
ftitibus:Deilloquod de med tecum-habitatione ad« 
jecilti, tnultam tibi gratiam facio. Deus tibi adfit ;te- 
que;ubicunque opus habebis, ne deferat, oprime 
confanguinitatis noftra affe&um tam egregit abla- 
tione rerum tuarum mihi commonftra(ti , heque iu 
vanum hos germanarum nominibus nos censére; 
fed adverfitatibus fidet amicitiae murus conftares 
Erquamquam quidvis ániore dulciffima converfa- 
tionis tez facere cupiatn;non potero tamenhoc pros 
pier manifeftillrora dama qua exinde mihrproveris 
tara fint. Cauffaj figillatim exponere non Opus erit; 
quoniam Sapienti pradico, quaque facile me intel. 
ligat, 


PORNOBOSCODIDASCALUS — 3$ 


ligat. Hic, foror, omnibuznotior fum,illorum loco- 
som aífuetadinem habeo. Numquam domus illa, 
perdet titalum Celeftinz,cui deus fit propitius.Sem- 
perilluc frequentes adfünt paella , note, amice de 
femicognaiz illisquas illa educavit. Hlucconventus 
hos inftituant,unde non poterit quin aliquidad me 
lucelli redeat : Adde quod pauci illiamici, quos 
nunc habeo alibi me morari nolint , nec querent 
fottalfeynoítijam quam durum fit ponerc id cui ad 
füefacta (is. Mutqre more C Confuetudines, par sorti efe, 
di&um eft veras. Lapis fepe commotus loco num- 
quám-mufco obducitut. Oportet illic effe velim, 
quoniam quod horno debebatur pretium. domus 
Locatori jam folutum eftshoc feu(trá expenfum elle 
non deber: fingula ifta ut non fufficiant, ómnia me 
ifthíc jun&tatamen manere cogent lam vero tempus 
difcedendi hincviderar: Quod dictum conclufüm- 
que eff,eius curam rerinebo.Deus tecum maneat; E- 


goabícedo. : ] 
' ACTUS XVL c0» 


Pleberins 6 Alifa alid nibil fufficantes quam integram Vir- 
giitatem fupercife filis ipforum Melibee,queves tamen ut do- 
cent preterita , alirer fefe babebat, folliciti de profpiciendo illi 
matrimonio, colloqauntur. Melibea bant eorum folici- 
sudinem percipsens, verba audiens, non fatis dele- 
aru, Mittit Lucretiam interna E 
zum bt corsa fer + 
MOTE. 


Prrst-. 


240. ' C. Bartul 


Pirsznivs ÁitsA. MeLIBAA 
LucnETIA, 


L.Alifa;amica mea, tempus;ut mihi viderur,nobis 
inter manus elabitur, velut ajunt currui dies in- 
ftar aque de flumine, non cft res alia tam levis ranfi- 
tu quam Vita noltra;Mors nos fequitur & propecó- 
tingit, cui fimus vicini , fecundum nature otdinem 
proximi fumus fignis ejus füccedere, Ifthuc vídemus 
clatcante oculos,ubicófideramus zqualcis noftros, 
germanos,cognatos,in orbem omnes, Vniverfosillos 
jam terraabforpfit,emnes jam interna ha habita- 
cula exieruntIgitur cum ad hecomnia incerti fimus, 
quádo ultima neceffitas&nos evocatura fit precipi- 
entes tam certa & indubia indicía, colligamus farci- 
nas noftras ad eundum viam, quam nemo noa cal. 
carcramdem cogitur , ne nos improvifa fecedendi 
hora deprehendat& alibi occupatos vox imperiofa 
Mortis appellet. Dú tempus eft, Animarú noftrarú 
curam habeamus, Confulcius enim ín omnibusre- 
busprevenimus quam prevenimur: Opes & facul- 
tates noftras dulci & grato cuipíam fücceffoti defti- 
nemus, Filiam noftram ipsá digno marito, quami pri- 
mum poteft,elocemus, qui conditionem Fortanarü. 
noltcaram pari nobilitate penerís&exiftimatione in^ 
ter homines.Opumq; facilitate, exgquer.Vrica Ra 
tione penitus omnibus exonerati quz incumbunt, 
$ excamus (ine moleftiá & querelá, fine dolore & An- 
xietate animi Vitz hujus theatro. Iítud vero exhíne 
magnopere nobiscure effe deber,ut quod olim fü per 
hoc negotio conficere exorfi fumas, exfequamurjam 
& ad optabilem finem perducamús ! Ne remaneat 


. per 


PorsoboscoDIDASCALUS — 4t 
pet hegligentiam noftram nobis defunctis Filiauni. 
ta mofira in manibus Tutorum: Melius illa jam vivet 
in proptià füá familia,quamin noftra, demamus illi 
vulgi (iifürzos,nou patiamurultra nubilem ejussta- * 
tem pet ora hominumire, Com proconfeffo fit nul- 
lam vietucem tam perfeétam umquam fuilfe,que vi- 
tuperatoresarque detractores non invenetir. Neque 
eft res alia que maturá rate Virgines Fam: atque 
Exiftimationi perpetue melius fervet, quam tempo- 
titas nupcum dare. Quis affinicarem nofttam in hac 
urberefugiet 2 Immó quis non felicitatis optima 
partem atbitrabitut,talem gemmam familiz fag in- 
ducere? Filíafane noftra, quod prefifcini patentes 
dicamus;quatruor illis donísquz ad perfeétam ma- 
trimonii Coronam requiriajunt,egregi? , fi quequá 
aliayinítruea eft: Scilicet, primo loco Sapientiá atgy 
bonojudicio Honeftate rorum, Caltitare Virgini- 
tatis illibate Secundo Speciofitate, Tertio Nobilita- 
te,paréntumque optimá apud omtiesExiltimatione, 
Quarto,Opum abundantia. Omnibus iftis Natura Qc 
Fortuna illata opipate dotavit; quicquid ex his pro- 
ecrüin aliquis ex nobis pofter, amplius voro & per- 

" fedtiusipltexhibere poterimus, ÁLisA. Deusillam 
nobis confervet; Domine Conjux , ut vototum ho- 
, fitorumfümmam in hác vitá completá nobis videa- 
müstCerté priusputo defutacum quifili noftree có- 
parari poterit & eequalitare omnium iftorum conju- 
gio ejus non indighus fic, fecundum profapiz tue 
generofitatem,quar ut fuperfintqui ejus amplexus 
mereantur. Igitut uri hoc Patrum Officium eft, ma- 
truráqur pote muliebri, Curá & expedirione altius& 
gravins,ita quod tufuper negotio illo concluforis, 
Ratum 


142 . C. BarTHl 


atum erit meonomine 3 Filixautem noftra etiam 
volens mandato tuo obediens erirjut Caftá $e gene- 
rosá Indole eft; utque erga parentes huinilis & obfe- 
quipromuta.Lvcn. At fitürecterem ut getitur , nas 
fes, rumpereris metore atque indignatione. Quod 
optimum filie veltre erat ultro illa perdidit ; Mala 
tempora Senectuti veftrzimminent. Non cft qui 
- Virginitatem tereratam & corruptam reftituat jam 
enimobiit Celeftina, Sero vos hec percipietis, Sero 
confultatis, maturius evigilare conveniebát.Callifto 
meliorem parté fibiabftulit. Aufculta , Auículta Do- 
mina MelibgalMet .Quidagisifthicabfcondita, fa- 
tua, Lucn. Applicate ifthuc,Hera,andies quàmani- 
mum anganr parentes tui ut quamprimum te nuptit 
elocent.Mz 1. Tace per Deum , audient te : Sine illos 
loqui ineaugurencur, Integer jam mentis eft cama- 
liud nihil agunt, aliaconfilia non volvunt, aliorfum 
cogitationes non figunt.Nonalitermihi videtur quí 
animum ipforum ipfis dicerernaximum illum Ámo- 
rem quito Calliftoni meo obligata fim , uti & c&tera 
omuía que toto ifto menfe internos contigemnt, 
Nefcio an quicquam mearum rerum perfenférinr, 
non comminifcor unde hactractatio proveniat, plus 
illostiunc de matrimonio meo follicitos effe quam 
aliasumquam:Verum ego ipfos in vanurn laborare 
dico, Non n. opus eft Nocuas Athenas: Quisille mor- 
talium erit qui Gloriam& Felicitatemimeam mihie- 
ripiatrqui voluptate me mea (poliare polfits Callifto 
eftanirnamea, Vita mea, Dominus me», omnia mibi 
'ynus; ini quermornis Spes mea recumbit: Cognitú 
&perfpectü habeo amare me mutuú hüc Amorésne- 
que ex ejus parte non paria feri, Cá le me unice à 
: . met, 


PorNOBOSCODIDASCALUS 243 


met,quí aliá re affe&um incomparabilem remunc- 
rati poffim» Omnia que mortaltum vitam habent, 
debitaatq; obligationes,diver(o genercfolvi pofsüt, 
Amor pro recompeníacione nihil admittit prater A- 
morem.Dum eú cogíto,eüm animo yerfo,exhilaror, 
dumillum video , .exfülto cum loquentem audio, 
gaudio diffcror.Faciat mecü cúq; rebus meis quad- 
cunq; ipfi placuerit, ftatuat pro lubitu, fi per maria bino 
abire volet,addicto animo fequar. Si mundum emeti- 
zi affumar me Comitem: Simancupio me ih terram 
hoftilé translatá vendere contédac fervitió ét barbas 
rüex illius preceptione nonabnuam. Neinvideant 
mihi párétes rnei;cófüetudiné hujus,fiquidé mcà illi 
deleétátur, ne cogitévautanimo (10 admitráicnapti- 
alia illa delicia,illas matrimonii Vanitates:Preftat bo-" 
ná Amicam elle arqramabilem, Y improbam & odi- 
ofàm mulierem. Si leneétute fua salis liberá volunt 
uti;juventute me meá bonis plená fruj permittát. Sin 
contra hec vota mea ibunt nihil conficient, d ut me 
perditionem mihiipfis fuam procurent fepulturam. 
Nonaliam CuramautPenitudinem habeo , quam 
quod tantum temporis amiferim, non prius illum d 
hácztate meá notum habendo; quem oportebat ab 
infimá ufque pueritiá diligere,ex quo notam meipfi 
mibifuille reminifci datur. Nó quero maritum > no- 
lopolluere matrimonii vinculum;neq; maritalia ve» 
ftigiaalteius virirecalcare , Vti plurímasfeciffe re- 
perio in antiquislibris,quorumleétio mihi trita elt, 
longe ét me Sapientiores & prudentiores, longe ge- 
nérofioresquarum quidam à Nationibus pro Dea- 
busfunt culte:In harum numerü recenfere licet Ve- 
nerem, matrem ZEnez, & Cupidinis , quem pro- 


Q_a * Amoris 


144 C. Ban vut 


AmorisDeo Gentilitasvenerata eft: Haec nuptü dara 
jura matrimonialia corrupit, idem marito datá fte- 
giufüntaliz majoribus flammis incetjfz, que majo- 
faetiam [célera patrarune, nefariis & inceftis crimi 
nibus commnilis:Mytrhaex patre fuo concepit. Se- 
miramis filto concubuit,Canace Germaño, ut & vi 
coaéta quidem Thamarsfilia Regis Hebrzorum Das 
vidis. Alie hotribiliora etiam facinora commifere, 
vranfpreffi: Naturz Leges, ut Pafipha& uxor Minois 
Regis Cretz, cum Tauto. Atque he Regine erant 
& Regum fili, (ib umbrá quarum, peccantiam e- 
aormirer levior mea culpa facile poffit delitefcere, 
& ab Fama convitiis fecurior manere. Ámot mcus 
jufte cauffie innititut; Rogata & multum Obféecrata, 
mieritis ipfius capta,compulla & perfuafa abaftutiffi- 
máalitim difeétrice, & magifirá, Celeftind; pericu» 
loliffimis vifitationibus delinita, & perducta fum ut 
tamdem optabili ejus Amori totam me contraderé, 
Jam mebfisampliuselapfus eft,ut tu confcia esquod 
tullani oom iatermifit' quin hortum. noftrum inftar 
munitiffimi caftri alicujus calis oceuparer inje&is 
plaresetiam froftràadfnit , neque ideo iracun di 
quicquam autanimi abalienari mihi oftendit: Mor- 
zemfüntmeá caufíá fidiffimi illius appatitotesfamue 
li,Patrimonium ípfius mco nomine irmmirutum eft, 
abíentem fe univetfz civitati (umulavit;ititegros dies 
domi faz inclufus nullo faftidto manfit, pafcenis ani- 
, mum foli meidenoéte videnda, Spe.Ptocul hine, 
procul àmé abfgsIngratitudo, Procul affentatióntim 
omne genus; & frandes cfga tam fidele Amatoris 
peétus,tam vivá dilectione lagrant:Nolo ego mari- 
cunsnoh cuto pattes, non cogtiatós, aut,a nitates, 
: cura 


PonwonoascoDIDASCALUS 245 


cum deftituta fuero & fpoliata Calliftone meo ,de- 
flituec me vita mea, iplamecá fpoliabos.que nylloa- 
Hotitulo mihi grata atqueaccépta eft, quam quodil. 
lins Amore frui illius mutuá dilectione gaudere eó- 
ceditur. Lvcn sv. Tace paullifper, hera: aufeulte- 
mus:illi pereverant fermones fuos. PrrnzR. Igitur 
quoniam eadem & ubi (ententia eft, Domina cójux, 
opus erit ut hujus ergo filiam noftram quamprimum 
al oquamur.Indicabimusillinamina tot Procerum, 
quiejusà me Nuptias follicitant, ne quid inhumani* 
contra ipfjus Voluntatem conclufüri videamur: Bli- 
gatille qui magis ipfi placueris, nótam ex nóftiá quá 
propria iplis (02 arbitratione maritum adfcifcan quí 
ibercarem Leges non fenftrà utrique juvenum fexui 
reliquerant,quamquam fub parriá etiamnum pote- 
ftare degentium; ut feligére queim thato fuoaptum 
putent,nullá auctotitate probibeanrur.Az1sA.Quid 
verbis opus eft quid fruftrà cempusterimus ? Quis 
tante audacia eritur cam novarum rerum nuntium 
ad Melibeam noftram ferat;qui non. metuat. exter. 
pare tenerrimum ejusanimüm Ex quid tu cenfos,nus 
de notumilli effe potetit quale animans fit homo 
 mafculus? An faciantaliqui nuptias & quid rei fint 
Noptiz ipfis Ecquod ex conjanctione maris & fies 
míaz liberorum feges procreetur! Credis fimplicem 
& ignaram aftutic omnis Virginitatem fuamillicon- 
cedere ut defiderio aliquo; impudiciore ipfi vifosap= 
pe id quod numquam cognovit, nec fando intel- 
exitrPutas illam ullo modo tam effe capacem talium 
ut vel cogitando peccare poffit » Ne credas tale ali- 
quid,Domine Pleberi,quodfi quemlibet, five genc- 


tofofive humiliori fanguine natum, deformem aut 
/ Q..5 Specio- 


246 "o. C. BArTHI 

Specicfim, male moratum aut Civilitate politiffi. 
mum, ipfiducendum nominaverimus; omnia que. 
nobis placere cenfebicsipfi quoque gratiffima erunt; 
Mihiante omnes liquido conftat qualem hanc filiam 
educaverimsquant curá illam incluferim, teXerim, 
cuftodiverim, quamque illius animus ex mea pens. 
deat voluntate. Mez1B. Lucretia. Lucretia. Properé 
curte intra per pofticum in palatium , & interturba 
colloquium ipforum. dífijce has meas laudes,fictá a. 
liqui & excogitará legatione, velut à me mila illuc 
venias;fi quidem vetare vis necgotranfcutram voci» 
-ferando inftar fatuas ut male me habet jocularis illa 
illorum de ignorantiá meá imaginatio. Lu o x. Eo, 
Hera, : 2 


ACTUS XVIL 
ARGUMENTUM, 


Rlicias utpote caflitate Penelope illi veteri miniane comparabi.. 
dis,concludis apud amissum fuum expedire f tviflitia final cv. 
duda füper obitu Celeflina Sempronii c Parsenonis ; praft-. 
sens alteri fuo.bác in parte confilium antice c» COghata Az. 
qenfe. Siciter ad domum e/Areufe infiflir; codem adefl c So. 

fa, Citi e rene fittis ev conpofitis Vlanditijs et» lena- 

: Citiós extorquet ome feeretum.Calliflania 

€ Mélibeeperyigilios 
- A 


Enzcta, 





PoRNOBOSCODIDASCALUS 247 


ÉriciA. ÁREVSA. SOSIA. 





E . Male mihi omnia (uccedür & experuntin hoc 
Juétusnemo aut rari quidam,vilitár domum no- 
fram, pauci plateam tranfeunt; non jam audio in- 
ftrumenta & Cantiones Muficas Amarorum, ufque 
ad Auroram occentare füavia gaudia folitas, Amici 
mei (rationes fuas deferuntjamta noflra limen forvatsnó 
gladioriftrepitus non tumultus nocturnos mei cau 
fa jam ullos fieri percipio. Erquod miferam me pejus 
etiam afficit;neque nummum neque aliud quippi& 
muneri domum meam appellere video. Omnis hu- 
jus mibiinformnii cauffa iplamet fümsfiacceptaffem 
ratumque abuificm conflium ejus., que optimé 
mihicupit, vera illius fororis germaná germanioris 
mcz , cum pridie illitriftem calamitatum mearum 
nuntium ferrem undehacmibi damnainveda fant; 
non me jam folam domi intra duos parietesviderem, 
ubifaludiogcnauleá nemo me afpiceredignatur.Ma- 
lus Damonadigit me ranrum mihidoloris adícifce- 
re proptereos qui nefcio an,metali pato exftinctás 
'vel lacrymulá unici vultü faü tinxilent.Cert? quod 
illa mihi cognata mea confilium dedit, optime ex re 
ineá futurum video: Numquam,foror, oftendas vel 
animotuo admitras alterius ratiá plus maetoris quá 
ille tua fibilamtaras fuerit, fi qua te mala Fortuna 
percellerer:Siego jam fato meo funéta ellem, Scm- 
proniüs non minus letaretur quam folebar anteà, L- 
gitur cur ego animum meum , fatua ^, amplius 
ejus caufsá excrucio ? Ille capite truncatus eft e. 
, Quis fcit an non & me aliquando pari crudelitate 
2. Q4 oU intiers 


248 C. BArTHI 


interemtutus fuiffecfi vixiffer, uterat temeraria a- 
nimo & precipiti,cum Celeftiná, quam ego pro m3» 
tre viventem femper habui 2 Peromnia placer ab- 
hinc confilium Areufz fqui, que prudentior rerum 
hulus vitz eft,& fagaciorlonge quam ego; eamego 
fiepe vilitabo,cum eá vitam ducam,& ejus Sapientià 
me erudiam.O quam füavis hzc eric cominunicatio 
vice, quam dulers arque accepta animo mea conver« 
fatio! non vanum eft quod dicitur; Melioyene snm e 
diem bominis. Sapientis quam totam vitam frui ali« 
cujusatque obtuío ingenio, Exuam me igirur lioc 
lucturabjiciam triftitiam,extergebo oculis lacrymas, 
que quidem tum ex confuctudine mea mihi paratz 
emperadobfequium ad(ünt; Neque vera mirum vi. 
deri debetcuipiam tam faciles generi noftto ¡llas ex» 
cubarc,urnullo nó temporisarticulo vocatz adf, 
ram difficiles contra regte(fu,atque obliterari duras; 
cum primum nati homines foleantdiem tum prim 
vifam ploratufalutare. Verum huic negotio,ut cate- 
ris talibus, Prudentia noftra facile medebitur,confi- 
derando fletibus iftis perdi oculorum faltim deco- 
res; Geftus & veftimentafpeciem muliebrem com« 
mendare,& vel de deformibus formofiffimas facere: 
His mediantibus vetula fiunt juvenculg; juvenchles 
vcl feipfisteneriores exeunt:Nonalia res eft Color 
comimendabilis ruboris , & candor amabiliffimus 
quá vifcofus quidam cinnus, quo inefcàri Viri juve- 
nefque conflunt & capiuntur. Redi igitur commos 
do meo Speculum meunsadefteFuci & Coloration 
nes priftinasreftituite decus fuum fletu attaminatis 
oculis meís: Redeant mihi candide mes tunicz , ri- 
ez, ftrophia; veftitus fefti,hilarefque mej,componam 


lixivium 


PorNOBOSCODIDASCALUS' 249 
fixivium Capillis meis reringendis; quos jamaureus 
color defernerar.Hocfadto recélebo Gallinas meas, 
conftruamlectu m meum; Munditiaexcitat e» exbilarat 
eordaauimo[quebominumiexpuvgabe & nitidabo oftiü 
meum & fpacium platez meum, ut videant tranfe- 
untes jamabolitam effe memoriam omnem mero- 
tum. Verum prius etiamiba vifitatü Cognatam mcá, 
xogaturaan illic fucrit Sofía, & quid. cum illo trant- 
actum fit. Eum cnim non vidi ex quo indicavi illi cu- 
perecumeo colloqui Aceufam. Velit Deus folam me 
illam offendere , quealioquin nüquam Amatoribus 
incomitara vivit, ut bona taberna taro eft fine com- 
potoribus.Claufum eftadium oftium,neminem pu- 
tointus effc. Pultabo/Tha, Tha/Tha! Angvsa Quis 
ifthices? EL1c. Aperiforor,Elicia fum, Anzvs. Intra 
 fotot chariffima, Deus fit tecum. Quam egote lubés. 

video.mutabo lugubri illo habitu in letum hunc $e 
placentem omnibus!quam gratius hoc mihi fpecta- 
culum illo,cum tota nigra merrens incederes! Nunc 
gaudebimus invicem & latos dies vivemus. Vi(itabis 
tume, vifitaberisà me viciffim, tuz mezque domui 
perpetua fefta celebrabuntur; aus Ícit quid nobis 
utilitaris & lucri confecerit mors Celeltinazego qui- 
dem manifeftó video rebus mcis ex eo tempore mul- 
tum emolumenti accreviffe. Hoc eft quod vulgo di- 
citur. Mortui aperiunt oculos viventium; huic quidem 

* acceffione opum;illi libertatis ut, ifto exemplo, tibi: 
Exc. Oftium tuum pulfatur, parum nobis fpacii ad 
confabulandum relinquunt:ego volebam exte pet» 
contatian tecum fuerte Solía. Am zs, Non vidi illum 
ex quo tu hic fuifti, Quid iftud crafíz pultationis él 
adoftium nofttum ! Aperiam, ant fatuus hiceftaut 
$ adno. 





250 ¿2 C. BAnTHl 

admodum familiatis.Q uis ptilratifthic » Sos. Aperi 
domina Sofía firm,minifter Calliftonis. An vs. Per 
fidem omnium Deorum Lupus eft in Fabula; abfcó- 
de te foror, pone iftud rapetium , & videbis quotaó, 
doego illum rebus noltris parem; inflatum totum; 
totum affentationum ventis turgidam dabo; ut cum 
¿me recedet, putet enimvero fe folum albz gallina 
filium efe folum amari, fua & alienaipli omnia que 
novit venrreexrraham,non fecus atq; ille equis ftri- 
gili pulverem extergere folet. Tu eras ifthic,Sofia mi, 
mifecrctiffime amicorum; quem ego intime amo,et- 
iamfiipfe nefciat,quem bonz Famz fuc gratia, quia 
inomnium commendatióne vivit, defidero & dili- 
go tam gratiofum m ulieribus,tam fidelem hero fuo, 
tamacceptum cordatumqué fodalem; Ampledti re, 
Amor meusscupiosjam cum te video, qualis fis cre- 
do, plusin te fcilicet virtutum effe quam laudando 
affequi quivis poffit. Hucades, anime mi inttó con. 
cedamus,deleétor ego afpe&tu tuo,tu memorie me 
reponis figuram infortunati Parmenonis mei :: Ideo 
hodie fo! tam claris luminibus celum illuftravit, tam 
füdatempeftas hefternis facceffitimbribus , quiate 
hucfelicitas mea allarura erat, Dic mihi,Domine, no- 
tam habuifti mectiam ante hunc adventum ad nos 
tuum? Sosr4. Domina, ingens per urbetn Laus&có- 
mendatio Speciei & civilitatis tue,Sapientiz Gratia- 
tumquetuarum admiratio,tam alte peor homind 
volat ut mirati non.debeas pluribus te noram effc 
quam quos ut noveris; Nemo quippe de Formarum 
excellentis, loquitur, qui non. primo loco inter o- 
mnes tuimeminerit, EL rc. Vah fpurium iftud men- 
di&ibulum hominis ut fapientem fefacia Si quis illa 


PorRNOBOSCODIDASCALUS - así 


> 
videretaquatum ire cum caballis (uis ipfisinfidenté 

elunibus nudis! Iam cum fe inftructum caligis& pal. 

lio videt,Heroem fe faci; Vlyffieloquentià, Thale- 

ti fapientiá parum conceflerid An gvs. Iam indigna- 

bundam me feciffet ifta oratio tua, fi quis adeffer qui 

auribus perciperet quibus modis me ludificares, Ve- 
rum utuniverÍ virilis fexus premeditatis iftis orati- 
ombusadeffe foletis,fi&is laudibus ingenium & e- 
loquentiam veftram oftendere cupitis , verba velut 
formis impreffa ad illadendum fimplicibus puellis 

circumfertis,ita tibi ego facile ignofco, neque füccé- 
fco quippiam.Contraautem certum te facio mini- 
amé talibus tibi circumlocutionibus opuselle , apud 
me quidem.Amo tectiamfiabste non lauder, Victá 
me tuamque,tibi dediram,habes ante quam de no- 
vooppughes.Quodautem ad te miferim, vifitarum 
meadefles, duabus potiffimum cauflis adaéta fam: 
Neutram tamentibidi&tura nunc , fi amplius quic- 
quamaffentationumaut ludificattonum abs te mé» 
tuere habeo,quamquam valde utraque emolumen- 
totibieffe polfit.Sos.Domina mea;nolit Deus Opti- 
mus Maximus, utego quicquam tibi dolorum aut 
fraudium ftruam! multum fecuro & elatiori animo 
veniebam de gratiá tuá quam factura mihi effes Se 
nünefacis, non arbitrabar dignum tus qui cal» 
eeos tibi detraherem; Impera tu Lingue mex , re 
1pondetibimeam vicem ; omnia ego dicta tua rata 
habebo & faceffere opeteipfo, quantum in me erit, 
ftudebo. An zvs4. Animemi , Sofia, jam ante 
hac notum habes quantum amarem. Pa:menoz 
nem ; nunctibiindicarevolo , non minustibi be- 

ne cupientem elle, ut omncs , qui qualicunque 

modo 


; 








252 C. BARTHI 


modoipfiin vità chatifuetunt, grati mihifemper at+ 
queacceptierunt: Fidelisatque egregius illius in he- 
fum fuí animus nó minus mihi ipfe placebat;quod- 
cunque Calliftonis damnum vel conje&tuiá prefpi- 
cete poteraturoptimà poterat,cavebat,im cdiebat, 
incidebar,& amolicbatur.Q uod cum ita fit eonclt« 
fum cft mihiapudanimum meum hocteprimoloco 
monete;ut norisacceptiffimam mihi amicitiara tua 
effc &c vifitationes quo crebriores eà grasiores »qui- 
busplusequidem commodi ad te quam detrimerii 


- redibit,quantum in meá opeerit: Secundóut,quo- 


niam oculos animumque meumtibi tradidi, tuo A- 
moretota itretita fum, alium quam te perperaum an 
matorem exopto neminem,confülere tibi volo, tequ 
utveré amica,iteram monere, utab periculis immi. 
nentibus,quam poteris cautiffime,cibi caveas » neqi 
fectetorum toram quippiam cuiquam communis 
care velis:Exemplo ribi (s SemproniusscPaime nO, 
qui perictuntnon aliá magis de caufsá quam quod 
Celeftingarcanafaaperuerunt.ne te,mitera ego co: 
garaliquando pati comillis fodalibus tuis fata oppe- 
tentem cernere Satis mihifuperqueeft deplorare us 
num illum Parmenonem mcumiScias etenim venif- 
fead me his diebusaliquem & dixifle, enarrafle tc i« 
pfi omnem Amorum Callitonis & Melibew hifto. 
riamiquo pacto illeillá potitusfivéz quod tu fingu- 
lisnockibusilluc herum tuum corniteris, alíaqs mul- 
to plurima;que nectecenfere quidem poffim. Cogi- 
ta, animemi,quam fit levitatis animi indicium non 
poffe fecreta faa (üotumque filentio premere: » Pro- 
ia efttalistam futilis loquacitas mulieribus, ( neq; 
seriamomnibus tamen, fed parti dumtaxat come 
U : , temt iffi- 





PonNO3OSCODIDASCALUS 253 
temiiffima 8 nullius prexii;) propriaeft ob stétem. 


ftolidis pueris. Cogita hinctibitedundare pollema- 
ximurm difcrimensnonalio fine tibiDeus,duosantes 
8cunameaorom linguam appoluit;duos etiam ocue 
lost duplo amplius videre & audite , quàm eloqui 
atque propalare debeas. Ne cenfeas ullum tibiami« 
cura ram fidum effe, ut quod ipfi non revelanduin 
eredideris, nolitipfe poro aliisenarrare, cum tu ipfe 
id corde tuo attinere non potueris. S1 quandotibi o- 
puserir herum tuum Calliftonem comitari, vifuruta 
zou illosfuos Amotres,ne tutaultucris pervicos, 
hon omnis vicinia re audiat aliunde enit adimete- 
latur eft quor-noGtibuste ire vociferantera Volu- 
catis ftimulis inftar hominis menti capt. SostAs 
ah, quamfatai & male conciliati fant hominesifti 
quitalizadte narratum veniuntiqui cibi retulit de o- 
te meotaliaaudiviffe, feelerare mentitus cft. Alii vi 
dentes mead Lunamno&u aquatum ducentem E- 
quos noftros.cantantem &animohilatijocabundt, 
uti laborisoblivifcerer,& moleltiamanimo cxcute- 
tem;idque femper ante decimam Horam , fifpicati * 
fiencalia, de fafpicione cerrumaliquid fibi perfüafe- 
gunt, & protali ad te zerulerunt , affirmantes quod 
conjectaverant, Cert non tam fatuum patesherum 
1netim ut oá horá ad negotium tanti periculi & pott» 
derisconficiendam prodeat; nec tam cauctim cum 
credideruntutexípedtarer conticinium noétis, ubi 
omnescubitum concellos primi fomniattineac alcif- 
fima quies! neque certé fingulis noctibus co iverits 
euro tale officium nequaquam quoridianas adven- 
tationes admittat. Quodfi clarius ctiam mendaciá 
talia infpiccre velis; uti dicitur facilis menda duas 
dandam 


54. C. Bartrui 


claudum deprebendi affeyetare tibi.domina poffutto- 
tam hunc menfem nó amplius nos octies illuc itaffe, 
$e vaniilliinvidiofique conturbatores fingulas no- 
¿tes commenti funt, ARE vusA., Igitur,per vicá meá, 
anime mi, utego eos hominesfalfimoniis & perfi- 
diis fuis irtetitoscencam,& manifefti méndacii reos, 
certiorem me facias deince psconftitutarum nocti, 
quando itun fitis vel fecus;Si illi me decepexint, & cé 
aliter quam fic przdixetintcertiffima ero fecreriá te 
fecvad;& illorut vanitatem manifelto deprehende- 
rim.Sicque corum relatione veritati contrariá ama- 
bilis mihi perfona rua exemta eritpericulo,&ego en- 
ra illa & follicirudiné,quam prote habco,levata: Sia 
fpes meafruftranon habuerit me; quà votum con- 
dufomque habes longiffimo temporeamoribus tüis 
frai. Sos.Nori opus erit; domina longe nos rei tefti- 
monia petere; hác ipsá fecuturá nocte cum duode- 
cimam horam Horologii pultüs indicabit, conclufa 
& conftitutad Domino meo eft Melibez vilitario; 
Crasrogabisillos quidnotum dehoc habeant, fi quis 
veritatem indicaverit,omnes me deinceps proftulto 
fituoque mortales habeant.Angvs.Etquo itinere eo 
ibitissut norim relatoresillos confurare, fi aliorfum 
tifle dicturi int?Sos.per vicú ubi edesfunr crafíi il- 
liis Vicarii; pone illas ipfas edes Ex icr. Taceasjam 
deinceps,nibil amplius requiritur ex te , Ludibrium, 
noftrá. Maledictus fic qui falutem & negotia fua tas 
lib.molionis inanibns cómittit.Plane cafibus feex- 
fui paffus eftafinus ifte. Ask vsá. Frater Sofía ; (affi 
ciant modo diétá, nihil ehim ego volebam quam 
ceita & fecuraeffe innocenuz tüz,& refcifcere clan 
Za zara 


PonNOROSCODIDASCALUS 25$ 


ram malignitatem adverfariorum tuorum. lamcuni . 
bono Deo domum tuam redeas licet; funt enim alia 
mihi jam expediunda negotia, & fane non parum té- 
poris tecum infamfiillis prolatis. EL1c14. O Sapi- 
entillfima mulienó amolitionem hominis egregiam! 
"Talem certe merebaturaíinus tam cráffi cerebri, qui 
ram de facili omnia (ua fecreta effutivit. SostA. Dul- 
"cilfima e graciofiffima Domina; ighofcas,oro,mihi, 
fimorá ithig diutarniore rebustuis dividiz , tibr 
que moleftie fui. Quádiu cibi placuericferviriós meis 
uri velle,neminemtoto mundo hominem invenies 
qui promtius etiam vitam fuam impendere , uttibi 
gratificetar,velit. Boni Angeli cuttodes tecum ma- 
Deant. AR Evs.Deüs tc ducat; Tlluc eas, fic datur, in.- 
fulfe muliosmultum lícet glorieusinfignem hicafle- 
cutus es Sapientiz tuz preconem, egregium ejufdé 
teftimonium híc reliquifti:Nunciguofce, fodes, ifti 
Ciconiz quz à tergo abeuntem pínfic. Cui loquor, 
foror Prodi hincelicia,quid tibi videtur ; qualemí- 
ftum domum fuam remifie Sicego tractare tales no- 
vi , Itaafiniillifoftibus dolati manibus meis abíce- 
dunt, itafatui confufi & ludificati , Sapientes at- 
yoniti, relligiofi alterati > cafti Amore1ncenfi, Igi- 
tur difce tuab artifice hac Elicia foror , alix he artes; 
fant quam quib. Celeftinataa vivebat , quamquam ] 
illa me infülfam putabat > quoniam talisegoapud 
illam videri volebam. Porto cum fciamus jam 
hujus relatione omnia que fuper Calliftonis ne- 
gotio nolle defiderabamus , opus jam erit nos 
alterius illius. fucciferi , qui prateritis dicbus 
meá tam pulcre expellebatur. , domum ite. Si 
mula 





156 C.BartunÍ 


mulatuid tibiftudium effc ucnos exinimicis in pri 
finam amicitiam reducas,quodque rogataabste e 
gre aflenferimaipíum vifitatumtecutn venire, 


ACTUS. XIX 


Elicia fimulansid agere fe ut Arcuja Centurioni, quest doma 
Jud expulerar , teconciliaretur”, ita infiructa ab Aran. 
fa, cumifiá domum Centurionís petit, tlic ambacuntogant 
Jufcipias ipfarum nomine seltionemocciforutar: Celeflisia , Para 
tuenonis,Ó Sempranij,in Calliflonem c» Melibaam: Centurio 
prefeutibas illís pollicetur vem fe efecturum, pofl , ut ingenium 
salian omini efl minime flare promiffir fis , exte 
to fanioms quarit,tut bifloris ilu ordo [equeti- 
| tibus declarabis, 


EriciA, CENTVRIO, ÁREVSA 
EE Quisinhácdomo, nemoneeft ? Cz s f vi 
Puer, —.-.evifatn quis homo tance audacizfit 
utdomum tear non pulfato oftio intres ediredi, 
ifthucJam vidi quis fit. Ne te pallio obveles, Doisi- 
ha; jam latere & celari non potes: cum priorem itj« 
trantem viderern Eliciam, certó conjectare poterára 
non malo fodali cotnitatati advenire, neque tes hi0. 
vas,rtihi nocituras,illam adferte;potius que anitmá 
meum Voluptateafficetent, ARE vs A. lervitati 
meam, neinuemus penitius ,videafinus quar fe já 
düm magnificum faciat, autufnarts rogatum te dl« 
lum hucadveniffe;gratiores ipfiutique alis erutit,fi- 
miliores forma&tnoribus ejus fcilícerqui nos, R.e- 
! vertamur per Deum rogo, foror: Mozior faftidio & 
odtó 


PoRNOBOSCODIDASCALUüS — 257 


&dio ram informes balatronis geltus videns. Videris ' 
tibi,foror,per bonas me ftationes rápere > digna hac 
facra effe nobis calericibus ut veniamus vifum Thra- 
fonemiftum qui domiifti habitar. Er 1c.R edi intro, 
fi meamas; neabfcedas, foror, nifi dimidium mani- 
bus meis pallium. hoc tuum relinquere confciffum 
cupis. Cant. Retine,retine,per Deum,retine illam, 
Domina;ncfe tibieripiar.EL1c.Miror,foror Sapich- 
tiam cuarn. Quis hominum omnium tam batbarus 
fit moribus qui non gaudeat vifitari precipue virà 
Énminise Accede iftuc, domine Centurio: lurotibi 
animam meam etiá inviram adigam utte complexá 
fuavierus: Egopericulum in me recipiam, Anzvs. 
Malim ego illam in manibus & poteftate. carnificis 
videre, & oppetere malam, ad arbitrium hoftium i- 
pfius,mortem, quam talealiquid conceflero;ille ali- 
quid Voluptatisex me capiat? Certe, cert? ram be- 
nede me meritus eftut ipliper omnem vitam meam 
debitura fim. Ob quale meritum ego illum fuaviera 
Curvelvifudigner? Rogatus pratetitis diebus atq; 
fupplicio obfecratus,ut unius dieiiter meá caufsá fa- 
ciperer, cuminibi vite mex difcrimen verlari noni- 
gnoraret, abnuere tamen aulus eft. Can vh. Im- 
peratu mihi aliquid facere quod poffim , Domina, 
rem qua fit officii & expeditionis me, ut tres fimul 
provocem,fi pluresetiam veniant,ne fugiam Ámore 
tuo retinebor.Interimere hominem,pedemaut bra- 
chinm deficare, faciem alicujus, que formam fuam 
tuz quiparare aufa fir,vulneribus concidere; Hz a- 
lizque hujus generis, res promtius à me cóficientur, 
quam te injungentur mibi.Excipio folum hzc duo, 
nc argentum me flagites,ne pedesaliquo ire adigar. 
: R Argentum 


258 . C.BartHl 


Argentumnoftiapud me fübfiftere non pole; Ter inf 
fus circumrotabo corpus, $ quam maximé porero fufft- 
liam;nufpiam de veftibus meis obolum procidenté 
audies. Nemo hoc date cogitur quod non habet. T a- 
li domo habito,qualem ifthic meam vides : Nufquá 
quifquam pedem impegerit, quanilibet impróvide 
fe circumagens: Supellex quam inibi habeo eftfracta 
urceusansd,& veruabfque mucrone; Lectusin que 
cubo firatus eft (per umbones fcutorum ; Si quid e- 
füiaut potui vobis prebere velim, nihil eft quod pi. 
gnori dem, prater, pallium iftud andique perfora- 
tum, quod circamfero mecum. EL:c. Ira felix (im 
ut mirificé fermones hujus hominis mihi placent. In- 
ftar relligiofialicujus obtemperans mandatis turis ad- 
eft; inftar boni Genii loquitartibis Nihil nifi aquita- 
tem fummam petit. Qnid pofcisillum amplius? Pet 
vitam meam ne alloquio tuo indigüürn habeas, po- 
nasanimo quod te malo haber, ignofcas homini qui 
(ete & fua orinia am prolixá voluntate tibi offer 
Cenr.Offerre dicis, Domina? juro tibi pet (ancEas 
illas tabulas ande pueri Elementa difcunt , brachium já 
dum mihi füceutiturfpe eorum qu pro illa facere 
velim Semper pacificare illam ftudeo,numquam pa- 
cifica utor. Praterita nocte per fomnum míhi vide- 
bar provocatis quattuor hominibus illius gratia pu- 
goam inire,omnibus ipfi bene notis; unum ex hisoc- 
eidi de czteristtibus qui fugá falutem fibi querebár, 
qui minimum lafus abícefferat, finiffrum mihi ad 
pedes brachiüreliquit. Porro multo melius aliquid 
tale de die vigilans praftabosfi aliquis mvitam illa 
contigetit. Ans vs.Quoniam huc fermo noftcr venit; 
tempus ipfum me fari juber.Ignofcam tibi, Céturto, 

d haccon- 


A 


PORNOROSCODIDASCALUS 259 

hac conditione uti ulcifcaris injuriam meam mihi il« 
latam à Cálliftoneillo;notz inter utbanam juventu- 
Yer nobilitátisinec mihi folum; fed & huic cognata 
inea. Cenr.Vah, corditioiiem iftam minime admitto! 
Dremihiillico an jam peccata fua facerdoti alicui 
Confeffus (it? Arz vs. Non dbi mandara eft animas 
ejus Cura!Cenr. Volo igitur ut vis,mistamus animá 
ejusadinfcrosfine Confeflione. An vsA. Aufculta, 
attende,ne irrumpás orationem meam? Hac note 
illum deprehendere poteris. Cer vn, Nil dicasama 
plius,jam exitüs rei in manu med eft. Omnia ejus As 
morum negotia cognita mihi funt, etiam illos novi 
qui horum gratiá mortem oppeticrünt/neque minus 
quo veftro ambarum damno omnia gefta (int.Scio 82 
quorfum, quo;quáq; horá eat. Solum hoc doce quot 
comitibus illucire confuevérit Ar t vs.Duobusnon 
amplius pueris. CEsT.Paullam equidumiftue nego- 
tii eft;parum cibi hicinvenier,parü pabuli hinc me- 
tet machera mea. Melius & plenius illam alibi hác 
iode pascath,üti etiam jam profüifi. Anz vs.Sicex- 
cufaciones quarís: Ad alium canem cum hoc offee- 
as.Non eftex re no(trá ifta dilatio. Hic egó experiar 
dicere & facerean ad menfam tuam junctim edant. 
Canrvr Si machara ifta mea dicere vellet, que fa 
cere confüevit;nullum tempus ejus facinoribus au- 
diendis füffecerit: Quealia omnia circumcemiteria 
cadaveribusftipar ? Qua chirurgos & medicos di- 
vitesfacit + Quis. prater eam foris armariis con- 
tínuo quod reficiánt , fübmitdit > Quis chaly- 
bis ampliusfrangit + Qris clypeos plures Bat- 
ciloná Fucadvehifcit >» dum tot eorum quoridie 
difficar ?^ Quis fruftratim plures. caffidas disjicica 
Ra : Harum 


260 > €. BarTHl 


Harum quidem optimas perfringere non majus illi 
negotium eft,quam fipepones forent! Viginti ipfi 
anni modo funt,cum ifta mibi vium fufficic. Hujus 
ergo timent me viriamant mulieres, pre ter te quidé 
cetera: Hujus vittuteàvo meo nomen Cenuttionis 
partum cft,Centutionem vocabant patrem meum; 
códém nomine & ego nuncupor-ELiC14. Quid ve- 
xofacere poterat machera tua ut avus tuas Centu- 
tionis vocabulum adícifcere Dic nobis» fortalle e- 
jus facinoribusatque operá Centum hominum Tri- 
bunus fa&us eft? Cent Non fed quia fuiccentü mu- 
lierum Leno! Ane vs Nihilad nos majores mi,neqi 
auditumantiqua facinora huc venimus, Si fa&urts 
esquod peritum finé dilatione promitte: nos alior- 
fam properamus. CrnT.Longéego noctem amplius 
prafentem adeffe cupio;ut imperata abs te e xpediá 
quam tu ut ultam & vindicatam videre te potis. Et 
uri magis omnia pattentur ex voto tuo , elige quo 
mortis genere illum occidi cupiasIotustibi Indicem 
oftendam,cutinfcripte fünt Sexcente & Sexaginta 
* fpeciesyvidebis que é tanto numejo tibi arriferit. E- 
11C1A.Peramorem meum; Arenfasne hoc facinustá 
crudeli atque immani hominimandetur. Petiusfit 
utnetale quid omnino fat,quam ut tota civitas có- 
vurbeturunde nobis plus damni acce(ferit, quam et- 
iam adhuc paffz fumus. Cent. Ille fpecies qttibus 
ego nunc magis utifoleo,quzque his diebus patrate 
fünt,& veluradhuc mihi in manibus verfantur, funt 
i&us lamine planc;ictus manubriiglobo ferseo,fub- 
verliones ingeniofz;alios inftarcribelli minutis pu- 
ioris punctibus peiforos alios punétim gladio ¿de 
ios clim; alios longisalios brevibus iCubus perfo- 
' dio. 


PorNoBOSCODIDASCALUS. 261 


dio Suntvulnera mortifera; aliquando fuftibus ho- 
mines concido,ne nimium laboret videlicet , atque 
utaliquando refpiret Enfis meus.Er 1c 1A.Per Deum 
ne amplius quicquam facia fuftibus illum contun- 
dae ut caftigetur potius quam interimatur.CexT Iu- 
ro tibi pet Corpus Sanéte Letaniz;non plusin pote- 
(tate dextri mei brachiieft fuftibus. cedere ut mors 
non continuo fequatur, quam folis ordinarium per 
cxli fpatia curfüm interjungere. ARE vs. Non[imus, 
forortam pufillianimifaciat quod volet; occidatil- 
lum, qualis (cfe oculis obtulerit. Ploret Melibza, ut 
tu coacta fecilti. Miffum illum faciamus : Centurio 
memineris quod pollicituses. Qualicunque modo 
illum tra&averis, voluptati nobis erit, modo caveas 
neplane non ercoris fai admonitus elabatur aliquá. 
CewT.Deusipfiignofcar fiquidem fugá non elabe- 
rur. Gaudeo maximé,Domina mea;occafionem mihi 
(efe obtuliffe,quamquam non magna rei, uride cer- 
tior fieri poffis , quantum. Amore tui ego facete ve- 
lim. Arg vs Igirur Deus bene ceptis tuis adfpiret; Ei 
tecommendo, nobis hinc jam abeundumeft. Cz wr, 
Ille te cotmitezai; & amplius tibi patientiz largiatur. 
Ilacagageant meretricesiftse füis artibus elufz.Núc 
meditabor quo pacto promifla non faceffens , excu- 
fationem. mihi faciam > utctedant nihilominus ifte 
fümmá me diligentia negotio affuiffe, neque negle- 
xiffe officium metu difcriminis, Faciam me inficmá! 
Verum quid hoc proderit? Non defiftent petitione 
ubi revaluero! Porro fi dixero illic me fuiffe.& quod 
. infugamillos conjecerim,indicia abs me petér qua- 
les fuerint,quot numero,quo locorum ipfos affilie« 
rimquomodo ornatos,veftitose Sic omnia perdide- 
3 rim, 


262 : C. BartHl 
tivo, nihilhorum affirmare valens. Igitur quid com. 
filij capiam? Vt mandato mulierum fatisfaciamablo 
uidem periculo meorMittam evocatum hucThra- 
onem,illum loripedem,cum fociis fuis, dicamquei- 
pÓ , quoniamalibihane noctem occupatus fim, ut 
collifis clypeis tumultum in plateà ifthic dent , pra. 
ceptummihiid effe nonnullis pueris illinc fugandis 
petludibrium. Hac maxime tuta huius rei expedi- 
tioerit, unde nemini poteritaliquid damni dari Luz 
diinftar ericin fugam illos conjicere, pott dormitum 
concedere. : . 


ACTUS. XIX, 
ÁRGUMENTUM, ' 


Calliflo comitatus Triflanec Sofía advifendam amicam fuam 
Melibeam dut hortum Pleberi petit , Melibea ipa dr Lugros 
tia illumpreflolantes colloquuntur c concinune, ^ Derviara 
Sofía Triflani recenfet,quid cum Areufaipfi rei fuerit. €alliftg. 
gam apud Melibsaminborto erat,cum Thrafo c» alij, à Cen» 
turione ad mandatum Elicia dr «Arcufacudendam conduchà, 
adfuut; Procedit ad illos Sofia: Calliflo intra hortuna audiens 
tumultum,quid vei fit vifuras accedere vul: Ilo borto exttug 

caufam ipfiut reiflem Vite fue finem faceret, dedit. Tale 

premium ifl tales plerumque fortiuutur, Vnde - 

^o qniticAmatores meliora confio 
lia fequansar. —— 


. 


SostA. 


PoRNOBOSCODIDASCALUS 265 


'Sos1A. TRISTAN. CALLISTO. 
MeELIBA4 A. LvcrETIA. 


Sent procede iftuc ; Triftan, ne quis gradientes 
J nosaudiar,deindead murum horti illius tibi enar- 
raboquid- mihi contigerit colloquenti cum Areuía 
hodic;videorenim illius gratiá merito omnium 
moralium gaudia mihi uniad fcribere poffe.Scissil- 
lampoftquam à plurimis me hominibus hinc inde 
commédari audiverat, Amoremei perceptam fuiffe, 
frater: mifitigiturad me vocatum ut quamprimum 
copiaeller,illaminvifere vellem.R eliétis alús egregi- 
is quidem monitis atque confiliis, quibus adfectum 
ergame fuum prolixe conteflabatur,in prefentiá tan 
tutn mihi benevolentiz exhibuit, ut certus effe pof- 
fim velux hareditarium quem in Parmenonem,ad- 
fectum, habebatin me tráfij(fe. Obfecravit me quot- 
tidie,cum commode poffe mfeinviferem,conclufif- 
fequippe longo tempore Ámore fe mei fruituram. 
Traque adjurotibi, frater , periculofam iftam viam 
quam modo calcamus; & ita ego gaudiis meis fuper- 
im, attribus vicibus animum fumferam illam am- 

plexuamarorió invadendi; fed cum tam fpeciofam 
tamque comtam atque expolitam , veltimentifque 
-ornatam,viderem, pudore deterritus fam, confide- 
ranslacinias iftas meas laceras atque undique perfo- 
raras; Cum fe conimoviffet odorem undique dulcif- 
fimum fpirabar, ego contta faxtebam reliquiis ftec- 
coriscquini,qua intra calcztos mihi obheíerant.Ma- 
nus digitique ejus quàvis nive candidiores erant, 
quas cum chirothecis fepius inderer & reduceret, 
nonalio odore domus fragrabar, quam fi Cydoniis 
00 4 Autai- 


264 C. BAR TRI 


Auraicifve malorum floribus aér mulceretur. Sic, 8é 
quoniam incidebant negotia, quz cam aliorfümvo- 
carent,hodiernúm noftrum colloquium interruptü 
eft,& quod dicendú mihireftar, in alium diem pro- 
latum.Noftitu, & tes ipfa teftimonio eft, ad primum 
confpeétum xgré negatia alicujus momeénti confie- 
xifolere,quantó autem poftea frequentius tradtátur, 
ed faciliora bonum exitum fequuntur, magifq; pru- 
dentiam hominumacuunt, & ipfa clarius infpictun- 
- tur: Tr 1sT. Amice Sofia, alio ingeniomagis rerum 
experiente,& tate maturiore,opus erat mihi ad có- 
filium tibi hisin rebus dandum , quam quod mihi 
nuncefbatate puero, judicio admodum m ediocri, 
quod natura mihi indulfit.Tamen quicquid optimá 
mihi videbituncó tibi non deero.Mulier ifthecvena- 
lefcortum eft,ut ipfe aliquando etiam mihi narraftis 
Scias,nec hoc,necalio ullo eam negotio moribus fuis 
contraventurara , quin, quicquid potesit fraudium 
& dolorum adhibituram.Oblariones iftas illius mó- 
ftrum aliquid agere pto certo exitimo quamvis finis 
eatunadem miht nó liquear.Si pro homine comi atq; 
urbano te amari cenfes, quotilla potiores te, putas, 
projeceriteSi pro divice,arque opulentozign orate nó 
poteft nihi] tibi effe preter pulveremillum quem 
deftrigiliequiná ad te redire quotidié videt > Sipro 
' nobilisznequeillam latere poteritSofiam te elle. Sofá 
tibipatrem fuiffe;natosutrofque in vih pago , aratro 
glebas profcindendo vitam coluíffe.Cut quidem rei 
te nunc quoque aptiorem puto quam Amoris nego- 
tiis. Circumfpice,Scfia&rem penitius expende,an a- 
liquid fecretorum füper hoc noftroad Melibzá icu 
expifcari voluetitjiftis inufitatis, atque dubio procul 
omenti- 


PonNonoscODIDASCALUS 26$ 


ementitisaffenrationibus,ut hoc paco aliquid xgré 
facere, aut Calliftoni inimicum reddere pleberium 

offintiinvidentes,more proftibulorum talium, Me- 
Tias ifthac ipfius gaudia. Cogita invidiam incura- 
bile malum effe;neque eo loco facile exturbari pofle, 
quo femel fedem fixerit hofpitem prorfas in giatiffi- 
mum,qui loco mercedis,pro habitationis ufu folvé- 
de, nihil non moleftiarum exhibeat hofpitibus fits; 
cujus mos atque confuerudo nonalia eft quam in- 
genium,licnis ferlicecinfortuniis gaudere. Igitur, fi 
ita fefe ifta habent,vel quócunque alio modo,malier 
ifta malaatqueaftuta te decipere ftudet, glotiofo fo 
nomine,quó plerique etiam alii capiuntur, vitiosá 
atque noxiá fuá confuetudine venenare volet ani- 
mam tuamarque inficere, falcimue cupidini fuo fa- 
tisfaciar; Talia in medium proferre ut bládiriis te du- 
étum everteret, eo fine ut detrimenta tuaaliquam 
ipfi Voluptatem facerent. O Lenociniorum fagacif- 
fima mulicr! quam nitido pane involutum hoc tibi 
vitus propinavit! Corpus fuum vendere voluit ut li- 
ugiumaliquod accenderer.Nuncauículta mihi, & fi 
hoc modo res conciliara eff, tu dolo fimplici appe- 
titus, duplicem illi fraudem remetire atque repone; 
eo potiflimum modo quem nunc tibi prefcribam: 
neque hociniquo jure feceris,quienim decipere ftu- 
dentem,deceptione ipfefüpervenerit, laudem poti? 
quam vitaperinm meretur: Ec fi plorimis aftutiis in- 
ftruéta eft vulpisaftutior tàámen habebjtiris qui ¿lá 
capiet. Contrariis dolis malas ipfius artes excipe, & 
cuneum cuneo contradücere iníifte,(calis velut inje- 
tis arcem fraudium ipfius occupasquam rimum ie- 
cutiffimam tui, & velutlabiis te du&antem vid bis: 


Ros ^O Castabis: 


266 E C. BAn TRI 
Cantabis pofteainftabulotuo , Vm excogitarat E- 
quus indomitus alterum quidomareillum iuflituevat. SosyA, 
O Sapientem te,adolefcente etate tuá. Triftan,ong? 
ampliusiaftructusei prudentià quam anni cui ferat, 
Afturiflimá füfpicione in rem prefentem venifti, cre- 
doetiim.veriffimá. Verum, cum jam harto propin- 
quifümus, & herus nofter proximus nobis, omitta- 
mus hoc colloquium, &differamus in craftinum,lar- 
gaenim fegeserit omnia eventilatüris. Carr.Pueri, 
ut red? pofitze fint cala tacete vos; Ego Dominant 
meam intus loquentemaudire mihi videor. Afcendá 
inmurum,& illic paullum confiftam, audirurus an 
abíentiscum boni Amoris reftimoniis,R atio habea- 
tur. Maps. Ne definas cantionis hujus , Lucretia; 
Valde enim illàafficiondum veniat Dominus meus, 
& quidem voce prefsá,intet iftud fruticerumane quis 
tranfiens ifthincnosaudiat.Lvc RETIA. 
Al quis in eximi conduchus more Color 
Demet inabfcoffas Gramina leta tuos! 
Quir contras grato venientem flore falutans. 
Gaudia deliciis conduplicata ferat! . 
Mex. Mentiarnifieximié me affici egregiis tuis i- 
ftiscantandi leporibus fatear; peramorem meum, 
jungas plara.Lvcr.. 
Latus tft fontis Lepor nda viven. 
Grata torrenti fite materato. 
Gratior vultus tamen eft Calif. 
. MiMidibea. 
Note vel fub concubiá videns te. 
Gaudio exultem! venientem ab alto. 
Defüpcr muro quot ego ofiulis te. 
Excipere adju 


Gaudi 


PonNOBOSCODIDASGALUS 267 
Gaudio exultant tenere Capello. 
Matris advifa grayidas papillas, 
Bponfi in adyentum Melibaatoto, 
Petlore lataeff. 
"Netto tam hara ferit umquam amica 
Gratus adventoryneque vifitata eft 
Vlla nox umquam fimili Lepore. . 


Inter atantes. 


Mz115.Quotuamplius Canis, Lucretia, eo eum 
magis prelentem mihiimaginor, quantus quantus 
eltrorum ante aculos aftare video, cum carmina i- 
ftatua aufculto: Perge porto, optime enim vocem 
temperare novifti,& Jungamego meam.Lvenz 11A 
&MELIBAA, 

Arboram umbrofarsr io amena culta 
Flectite ardenteis oculos Calif — ' 
Ttuendo,altidecora ifta cenfus 
Sponte deorfum, 
Noétifercalo decus in tembras. 
Yucifer celo decus in diem alinttra. 
Quinimeum fomue juvenem excitanteis. 
siftiris iflhud 

Maris. Nunetumihi fola audientiam praebe, Lus 

“exetia Ego lola aliquid füaviusoccinam. 


Pfictaci vos Lujéinieque.cantu. 
Principe Auroram cana affuere, . 
Dicitéilliomnesstu te hie marantemex - 


Spetdat 


268 . C. Ban Tui 


Spetlat amita, 
Tam nocti it meridies, 
Differt adeffe rt doneus! 
An ille vintus alterá 
Amafiain hanc faflidiete 

CarrrsrOo. Superavit me dulcedo füaviffimi 
cantus non eft mihi nitra tolerabilis amantis animi 
tui exfpectstio. O Domina mea unica, O omsisSpes 
& omnisfelicitas mea! Que mulier nata talibus fit 
Gratiis,ut tua meríta non omnesillas ultro confutéte 
D improvifa auribus meis cantionis fuaviras¿O remo 
>us deliciis uberans, O anima mea, O peétus O Coro 
culum meum,Et quomodo non pocuifti ulterius 4- 
liquid temporis infumere ifti fuaviffimz vocis tus 
füavitati, Cur non porro etiam amborum defideriis 
canendo fatisfaceres Mr. O exoptariflima depre» 
hen(io,O infidiz exfpectatiffimz,ó fuavifima fuper 
ventio: Es tu hic mei antmi Domine, anima ipfa & 
corculum meum! Es tuiplemets non pofíum ctede- 
fe. Vbiabfconfüs eras,Lucidiffime Sor > Quo recon. 
dideras claritatem illam immenfam tuameaQuamdia 
factum eft quod aufcultafti nos: Cur méraucá & ab- 
fürdà meá inftar Cygni voce fruftrá acrem verberate 
paffus eszcur exfen(is verbis infttepentem audite fit. 
ftinuifti? Totus hic hortus nofter adventu tuo nová 
Jeticiá induciur. Vide Luná interinnumerabiltafide. 
ra prolucentemsetiam fuaviorem fuam lucem c&lo 
ex(erere videtur: Vide nubesille quam pez cali fpa- 
tia diffugere properanraudi decurrentemhanc aquá 
de fontis hujus meditullio,quam long? (uaviori nàc 
murmure per viridarium hoc florefcentium herba- 
rum propcra? Attende celías iftas cyparyffos , quo 
| pacto 


PonNOBOSCODIDASCALUS' 265 


pactoramiinvicem fibiabblandiuntur, alius aliun: 
amidet&alloquitut velut interprete compofidflimc 
illo Vento,quifummá temperie omnia permulcens 
voces mutuas foliorum perferre hinc inde occupa- 
tus eft Videomnium atborü placidifimas iftas um- 
bras quam obfcuritates (uas con denfarelaborantur 
fartivis noftris Voluptatibus gracifimum tegmé in- 
ducant.Lucreria,quid tibianimi eftyamica mes & tu 
dele&dationem talem. , immo hanc meam fatuella, 
queris? an ex invidiá te avertis? Totum mihi meum 
gaudium relinque,noli in partes diribere velle quod 
totumad mefolam pertinet: Ne mihi tu ampleétare 
Caliiftonem meum,neteneracjus mébra duris tuis 
brachiisaggraves.Sine me folam, permitte folam có 
frui quod folius meum eft, non mihi involesaut oc- 
cupestu defiderium meutn.CALLtsT o. Igitur,unica 
mea Domina; Vnicagloria mea,fi me amas, non de- 
ftituas, non omittas cantum continuare tuti ne füa- 7 
vem illam vocem mei gratiá premas! Non pejorem 
tibi conditioné prelentia mea fera q ferebatablen- 
tia: Abfenre népeme gaudebas cantt;cantabas gate 
dédo,nunc prefente intermittere utrumque videris, 
Mz. Quidvis cantitare me, Amafium meum?Quo- 
modo cantare nunc potero? Defiderium tuum exar 
Modimperator Mulica meas hoc incirabat vocem 
meam, & fonum ejusregebat: Cum jam confecuta 
fim picfentiam tuam,defiderium ad tempus evanuit, 
'Toni vocis'mez temperiem füamreliquerunt ! At 
quoniam tu,E xempluin atque Speculum quoddam 
otnnis civilitatis,& morum egregiorum es quomo- 
do imperaslinguz mex cantum,manibus aútem tuis 
nonimperasuti quieta maneantzCur non omitris i- 


flasta- 


i76 C. Ban rui 

flas tactiuniculasifmnpera illis tranquille uti confide: 
ant, & oblivifcanturactvéctationum iftarutn odiofs: 
tum & fermé intolerabilium!Vide;anime mi, velui 
niihi acceptus atqueexoptatus efta(pcétus tuus trás 
quillusatqüe comis, ita molefta non poteft non efle 
ifta crudelior contre&atio: Honefta atque faaviajo. 
cá tua me delectant irilióneftiores atque audaciore 
manus,odiofe mihi funt,quando hos pacto orhnem 
«quitatis regulam tranfiliunt ! Relinque mihi iftas 
tunicas meásin ftatione füá, Si videre vis urrú de fe 
ricoan bombyce (int ifte lacinig mec;an lanifici ope. 
ris;quid opus habes intímutti indtifium meum que: 
rete,quod certé ignorare non potes lineurti effezLa« 
temut & jocemuralits mille modis,quos ego tibi e 
iam preibozne meaffligas, neque velticum turbes, 
^ aut ornatum evertas. uti foles.Quid te juvat vejlimen: 
ta meauibiinquihare? C AL L.Sicres pofcit, Domina 
quiavem edere cupit,plumis oportet prius illam des 
veftiat.Lver. Mali percatti fiampliusauftultare pol 
fum.Ego defidetio talium pene contabefco, ifta au- 
tem £atua ¡heramca etiam rogari vult. lam;jam, tus 
multus ifte confopitus eft:Nonopusillis fuic qui li 
tem decideret,nequearbitro quidem. Verum & egg 
puto pariter me tali alicui fatisfacere poffe; modo B. 
tui hujus famuli de die me interpellarencExfpectant 
olidiut ego illoszogatum veniam:MeL. Anime mi, 
vis Lucretiz mandemaliquid nobis guftui adferat 
CaLz.Non efbalia resmihideledtationi quart rene. 
re in poteftate mei corpus hocjftamque tuam incó. 
parabilempulcritudinem, Efüi & potui qua velis, 
numeraátà pecuniá uridique venalia invenizs: Nullo 
non tempore hac parabilia fünt, nulli non etiam ho. 
- mini 


- PORNOBOSCÓDIDASCALUS — 271 


nini Atiftud quodauro argentoqs nequaquam pa- 
rabileeft,quod inuniverfaierum naturá par fibi noR 
háber,quod unicum in hoito hoc tenco; quomodo 
perfuadeci potero uti velunico momento feponam, 
dum fruiquidem illo licet. Lver. Iquidudum mihi 
caput audiendo dolet, non vero illis etiam loquédo, 
nequebrachia amplexibus eorum fatigantur, neque 
labia ofculis: [am iterum conticefcunt; terciui hoc 
tropgam puto , quod hac nocte modo híc figitur. . 
Car. numquam ego diem nobis illucefeere velim, 
Dominasuti quidem Gloriofahzc Voluptas quam 
de cxoptatiffimà tuá confüetudine capio, me dele- 
dar &canimi afficit: Tanto mibi gaudio eft ampleáti 
hacgenerofe tenecicudinis membra tua. MEL. Ego 
fomilla,Domune,que Voluptatem ex bác confüetu- 
dine noftrá capio; ego qua meliore ejus parte fruot. 
Tumihivifiratione háccuá incomparabilem gratia 
facis.Sosra Sic (le fcelcfti veniftis illos percellere qui 
nequaquam vos mecuunt:Ego cerréjuro vobis fiti- 
tum animi eft ut exfpectetis ifthic cractatum iri non 
aliter quam meremini CaLLrsro. Domina, Sofia 
meuseftille quem vociferantem ifthicaudio : Di- 
mitre me vifam quid rei (ine occidatur, fine defen- 
fore,nemo enim lli adeft preter puerum aliumicedó 
properé mihi pallium meú quod i(tic ad pedes tuos 
depofui. MErIB. Mileram arque infelicem me,ne 
deícédas (ine loticá;redi & arma prius indué! CALL. 
Domina quodpallium dv Machera dr Animusnon faciunt, 
umquam Caffis & thorax ferreus cü ignaviaefficiét, . 
Sosra.Redirectiamaudes ? Exfpeta , certé malo 
tüohuc veneris, Cats. Per Deum, Domina, finc 
deícen- 


272 C. BarTHlI 


defcendàm,Scalz jam rité locatz fine. Mer. Ah in- 
fclicitezmiferam me, quomodo tam przcepshinca- 
bis, tam fübito,tà (ine armis, ut llos aggrediare quos 
quales fint nefcis, Lucretiayillico hucades , armafira 
illi dejiciamus trans murum vides illa ifthic jacentia. 
Tx 1sT .Prehende fortiter f£alas? Domine 41e cadas, 
Iam illtabierunt,erar T hrafo tantam ille Loripesy & 
& ejufdem generis aliorum manipulus, tranfibunt 
. Mthac vociferando. Solía jam redit. Prehende manu, 
tene utrinque fcalas,here. CA Lt, Deus mihi propiti? 
fir pretii equidem, Confeffio. TR isr. Accede exté- 
plo huc,Sofia,infelix noftecher? fcalis procidit, neq, 
loquirur amplivs neq; mébrü ullü movet!Sos.Here, 
Here, ad alten hoc oftiá. Tà ille mortuus cft i fita. 
- vusmeus.O ingens infortunium!Lucn. Audi, Audi, 
maximum hoc malum cft. Mzz. infeliciffimam me, 
quid. efe quodillicaudio! Tuisr, O mibere &o- 
mne bonum meum! O Heras nofter omnibus malis 
füisevolutas! O triftem mortem fine Confeflione! 
Soliacerebrum iftud de lapidibus iftis collíge,& ap- 
pone capiti infelicis noftri Heri.O inaufpicatum dié, 
'O pracipirem& infperatum finem! Mix 18.0 in eó- 
folabileinfortunium meura > quid hoc negotii efte 
Quid hocquomodo tam infeliciter accidere potuit, 
quod ego audio accidille! Adjuva me , Lucretia, ut 
murum iftum ad (cendam,utgrumnas meas videam, 
fia, movebo omnem familiam & domum Patris mei 
planétu &clamore:Omnebonum meum;omnis de- 
lectatio meainfumum abiit , in ventos difpería eft. 
Hilaritas mea confumta eft , Gloria mea evaüuit, 
Lvcn.Quidaisanime mi Triftan,quid eft quod plá- 
gis (ine omniremiffiohe? TR ssr. Deploro márimá 
m malum 


PorNOoBOSCODIDASCALUS 273 


malum meum, plango immanes meos dolores. He» 
tus meus Callifto cecidit & exftin&tus cft: Caput. e. 
jusintres partes di(filuit: Dic hoc illi recenti & tri- 
ftifimz amicz cjus, ne deinde exfpectet adventum 
miferifüi & milerandi Amatoris.Sofiaru ifthinc pe- 
dibuscadaver füfcipe auferamus hinc corpus defi- 
deratiflimi domini noftrizne Honor etiam defundti 
detrimenti aliquid capiat,nequequifquam norit hoc 
cum loco mortem oppetiiffe, Sit abhinc nobifcum 
perpetuus dolor,ntimquam nos folitudo,de(perario, 
Luctus, triftitia; deferant, numquam lugubres vc- 
flitas,numquam meeror atque lacrymae. MEL.B.ó 
mifcrarum omnium mifertima! ram parvo tempore 
mihi tanta mea gaudía conceffa fant? Tara fübito me 
exernus dolor occupavit! Lycr, Hera ne deturpes 
caput tuum,ne capillos difcindas, nunc in Gaudiis, 
nancin merroribus: Quod fidus tam fubito nos in. 
fortunioifto adflavit? Quanta hac rua pufillanimi- 
raseltoErigete perDeum, neàPatretuolocotam 
fufpe&o jacens offendatis;jam ille te percipier, Do- 
mina,Domina non audis nonagaofcis voceni meia 
Ne teipfam mortiaddicas,mifera;per Dei idem,ex- 
citaanimum,capefortitudinem ad tolerandum húc 
doloremque tantz audacia in conficienda tibi Vo- 
lupraie faitti! Mex 18. Audifti Lucretia, quid illi fer» 
vuli dixerint/Audis funebres illorum cantiones?Pte- 
cando Deum refpondentes fibi mutuo abftulerüt o- 
sane bonam meum: Interfectam abítulerunt omné 
Leritiam meam! Nón quicquam temporis jam Vita 
meg füpereft. Curnon araplius gaudiis meis fruare 
Cur non gavifa fam amplius, dum copia mihi ejus in 
manibus fuit. O ingratos mortaliumanimos! Nuim- 
: quam 


224 C.BantTHl 

quam cognofcitis bona veltra, pracerquam cum in 
poteftate ea habere deftiriftis ! Lvor, Excita vires 
tuas,Melibxa domina,refticuetibiviram tuam,ani- 
mumamilfum recipe. Majus detrimentum eric of- 
fenderete hoc noctisin horto ifthic,quam fuerit Vo- 
lupras quam ex adventu Amatoris tui concepifti, et. 
jam quam dolor ifte fit quo defünctum;non imme- 
rito quideriplangis. Redeamusin cubiculum ne- 
ftrum, repone tein lectum tuum. Advocabo ego pa- 
vem euum,fingamus aliud malum,quoniam nequa- 
quam iftud occultare poterimus. 


ACTUS'XX 
ÁRGUMENTUM. 


Lucretia pultato oflio, cubiculo fuo Pleberium epocat » rogáta 
quidrei fit, properatoopus effe ait ut vifitatum car filiam Me» 
libsam.Suzgit leto Pater C» cubicelum Fila intrats folatur 
illau rogans, quid mali patiasureFingit Melibea dolores Cor- 
dis.Patrem fium pofl allegat infirumenta aliqua Mufica alla- 
tum. ed dfcendit comite Lucretia in turrim y ipfain 100% 
€» Lucretiam abfeedere jubet: Claudir illa femora oflítum. Ve. 
niit Pleberini ad pedem vnolis , vecenfét do aperit Wi - Melibaao- 
qnia qua cum ipfa c Calliflone tven|atta fint.e. Ad fi- 
metn pracipitem fe turri desjciens mortem defidt- 
rio amifi Amafii oppetif- e 


A. .oPass 


PorNoBO0SCODIDASCALES 25 


Pirsrnivs LvenrTiA 
MELIBA As 


L. Quid vis, Lucretia? Quid tati importan & 
receps poftulas? tám omnimodo turbata & ttt- 
inultuans? Quid eft quod Fili mex accidit? Quod 
malumtam fübitum effe porerit;üt neque veftiendi 
mei mihi fpacium detureNeque fatis mihi temporis 
adfurgendumconcefferis, Lvexzr. Hercomnes 
imoras abiice,qiiantum potesfeftina, fi vivam cam: 
videre cupis,neque malum egoillius , quale fit per- 
Ipicere poflum,heque illam ipfam fere jam agnolco, 
ita &guram omnem priftinam rutavit. PLes.Eamus 
propere, propeta illuc, intra tu prior, oftium hoca= 
inovefeneftram iftambeneaperi , ut vultumejus 
claralucevidere poffim ! Quid ifthucrei eft, Filia 
imea, quid dolorispateris: Quam repentinum hoc 
mal eft, quar fübiturn, arque infperatum : Quo 
vires illas tuas perdidifti ? quoanimum omnem ex 
c&torce Adípice me contra Pater tuus füm: Dic mi- 
E caullára doloris tui;ut citius quam cenfeas curati, 
remediis adhibitis, poffit? Nolis me triftiffimo hoc 
fine fépulcro meoimmittere! Nofti &memoreffe 
debes aliud mihi bonutn, preter te unicam; in hac 
virá non fuperefle. Aperi, reclude hilares illostuoso- 
. culos, & me intuere: MeL15. Ah dolondolor/Pras. 
"Quisdolor meo par effe poterit, qui te dolentem ad- 
fpicere cogor? Materttia peneamens factacítmalum 
tuúaudiendo,meerore & turbatione nó potuitlcto 
- fetollcreut vifitatü ceadeffet. Reprende animútuú, 
exeita vires corporis refüme alacritaté tuam priftiná, 
müisgcum eam vifitatumire valeas. Dic mihi ani- 
^ Sao. 1Da meds 


276 C. BAR TRI 
ma mea,cauffam morbi tui , occafionem aegrimonie 
tuz! MEL rs. Remedium meú periir. Pue s. Filia mea 
chariflima & optatiffima fenectute defecte patrituo, 
per Deumte rogo ne patiaris defperationemanimo 
tuo inducere morbituitormenta;flaccidis & pulil- 
lanimis pecoribus dolor duplex ex fimplici accedit. 
Simalum tuum mihi recenfüeris , extemplo de me- 
dicina illi profpicietur: Neque pharmaca neque Me- 
dici nobis decrunt;neque famulorum copia, qui o- 
mnia malo tuo remedia exquirant,componát , adfe- 
ranc fit falustua ope herbarum reparanda , fit gem- 
marum,fit verborum confolantium virture,fit etiam 
exanimalium quorumlibet corporibus petenda. Y- 
giturne meum animum excrucies amplius , .netor- 
menta torminib. meis, ne penas poenis,dolores do. 
Joribus adiicías,ne.me commiferatione tul amentem 
ficri velis:dic mihi.exopratiffima filia mea, dic unicá 
vivendi mihifolatium , quid el hoc tam praecipiti 
maliquodtevexat? Maz. Vulnus eftmedio cordis 
mei mediítullioinflictum, quodloqui me nó permir- 
tit. Non e(t paraut comparabile cuiliber ceterorum 
malorum;opus erit pectoris penetralibus excifoipío 
corde mco, ut cutarí poffit, quippein Secretiffimum 
ejuslinum adactum eft. Pr.zs, nimis mature tibt fe- 
neCtaris malorum aliquod exantlandum objectum. 
cft; [uvéntustota folct effe Voluptas & Hilarítas, ini 
micaomnibus triftitiz vel füfpicionibus:Surge paul- 
lulum ifthinc, filia mea; qamus captatum ferenioré 
& limpidioremauram de fluvio proximo: exhilára- 
bere, recipiesanimum, ubi cum matretuá collocuta 
fueris.Dolortetuus relinquet. Vide ne dele&ationé 
hanc fugias, non cft malo tuo zemedium promtius, 
neque 


PonNoBoscopIDASCALUS' 277 


neque merrore gravius quippiam. Mzris. Eamus 
quo jubes,Parer.Alcendamus turrimipfam ut illinc 
delectabiliafpe&u navigiorum me recreé. Forté re- 
mittet hoc pagtoaliquid doloris vehementia. PLEB. 
Adfcendamus,& nobifcum Lucretia. Mei1p. Hoc 
etiam Pater fi tibi videbitur,jube afferatur inftrumés 
tnm aliquod Muficum,quo expellatur eciam aliquid. 
mueroris & doloris mci;nunc fidibus nuncafsá voce 
canatur; Vt cumex uná parte violentia me morbi 
affiliarexalterá illam amoveant fuavicate cantionü 
& Inftrumentorum.Pr zs. Iftud filia mea, extemplo 
fa&um videbisiIpfe ego ibi mandatum ut illico àp- 
pareenruti poftulafti.Mxr.Amica mea Lucretiasvil- 
de altus hujusmolisadícenfuseft; jam me male ha- 
bet catere debere alloquio Patris tá diu mei, Cutre 
tu 8cindicailli , rogare me. ad pedem turris hujus 
veníatdi&turam effe duo aut tria verba. que matri 
mez dicere oblita fuerim. Lver. Eo Domina. MEL. 
Omnes jam fübniovi,ab omnibus libera relicta füm. 
Omnia optime ad conciliandam mihimortem meà 
cónveniunt.Aliquidallevamenti malum meum fen- 
tit,dum pro certo video tam cito nos conjungendos 
denuo e(fe,me & defideratiffimum amafium meum, 
Calliftonem. Ocdudam jam oftium;ut nemoad me 
pervenire pofl, qui mortem imminentem differre 
veliznonimpediant mihi feceffum ex hoc mundo,ex 
hácvitá,meum,non mein mediá vià morentur, quà 
quidem,brevi admodum ab hinc tempore, hunc dié 
illum vifitare in alterá poffimqui mein hác vità pre» 
terit nocte invifit. Omniaex voto meo convenerát, 
Satistemporis habebo urjam conclufam & confti- 
tutam mortem meam Domino meo Pleberio enat- 

7 : $5 rare 


278 C. BarTHI 


rare poffim.Maximam injutiam venerabiliejus cani- - 
ticiinfero, maximopere fenectutem cjus ofenda, 
maximum cordoliü ipfi peccato meo infero: in hor= 
nbili folitudine illum relinquo. Cauffam ego procul 
dubio morte meá datura fum illis,ut citiusf&iae quo- 
que fenes parentes mei, fortiantur;ut quod reftátvi- 
vendum ipfis, meo nomine decurtetur & incidatur. 
Sed quid » Alii fuerunt olim etiam crudelioses in 
parentes faos.Profias Rex Bythinie, nullo dolorg 
nimi percitus, nullá plané de caufsá patrem fuum 
boná fponte fuá interfecit, Prolemaus, Rex Agyptis 
matrem fimul & patrem füos, & fratres: & conjugé, 
foloamoreunius puelle. Orcftes matrem Chlyre- 
mneftrá. Crudeliffimus Imperatarum Neto maurem 
A grippinamáola Voluptate motus, occidi fecit. Hi 
digni unt vituperio,hi merito füo culpabiles, hi verà 
Parricide nuncupantur.Secus ego, que fi illis malà 
. facio morte meá, purgo peream me culpá;quam fuis 
doloribusin meconferre poterant. Altos plurimos 
pariter crudeles viditantiquitas ; & memoriz ejus 
nobis fervarunt, Mulsi illic leguntur liberos& fratres 
fuosinteremiffe, fab umbrá quorum criminum error 
bic meus minime tamatrox videbicur.Philippus Rex 
Macedoniz, Herodes ludzx, Conftantinus Impe- 
ratorR omanorum,Laodice,R egina Cappadocie, Sc 
' Medea illa Magicarum artium con(ülriffima; At o- 
mnes ifti liberos fuos,ante fibi cariffimos & gratiffi- 
imos, occiderunt; uc ipfis vitaintuto clfer. Adfinem 
memoriz mez füccurtit infignis crudelitas Phraatis, 
Regis Parthorum,quine quis ab exceffa ipfius fuc- 
ceflor Regni füperftes maneret; interfecit Orodem, 
fencéta atate patrem füum unicum filium fuum ,-&c 
triginta 


PonNOoROSCODIDASCALUS 179 


triginta ipfos fratres füos.Hta fuerunt crimina culpá 
verá notanda, quoniam ut ipfifolum rerum & cor- 
porum füorítuti forent interfecerunt majores fios, 
interfeceruntliberosetiam & fratres, Veriffimum 
eft,ctiam Gomniaifta fefe hocpadto habeanmeum 
non erat imitati illos in talibus quibus ipfi peccarüt; 
Acnóintegrum jam mihi hocnegorium eft; egoam- 
pliusipfamet in poteftate meá nó fim, Tu, Domine, 
qui fermonis hujus mei teftis eris,afpicies quam ego 
omnibus meis gubernáde viribus fpoliata fim,vide- 
bis quam ereptam libertatem meam captivam aliis^ 
ce(lerim,quam fenfus mei omnes tam potenti Amo- 
remottui mei Amafii , percepti fint; qui quidem o- 
mnem illum mihi eximit quo parentibus meis antea 
eram devin&ta,& nunc quidem etíam fum, fed tantae 
illisspotentia hunc quoque cedere cogot. PLE, Fi- 
lia mea; Melibza,quid folaifthic agis? Quid eft quod 
ahihidictura es,visillucad teadfcendam » Mzr.Ex- 
optatiffime mipater » ne pugnes neque labores cà 
pervenire,ubiego nunc fumatiter enim turbaveris 
fermonem quem tibi modo di&ura fum. Brevi cui 
€or tri(titia induetur füper morte unica filiz tua; Fi- 
nis meus appulit, adeft horaque meomnibus cru- 
amnis meis exoneratura eft,mocroris tui inició, Venit 
hora ubi ego chariffimo fodali meo reftituar;tu at in 
illztabili (olicudine vivere incipias. Nó opustibi erit, 
honorandiffime parens , inftrumentis Muficis ad 
placandú dolorem vive mihi ed €ápanarüfono ad 
depeliendam defuuct&.Si me loquente ablq;lacrymis 
guditurus es, percipies ermabilé caufsá violenti huj? 
latitaméatq: exoptadid te difceffus mei.Nó interrü- 
pas Voluntáté meá ploratusaut verbis confolatricib. 
s | S 4 ; Sin, 


32e C.BAnznI 


Sin;manebit te plan&us Zirocior.cum fcire ex nemi- 
ne deinceps poteris cur me interfecerim,quam nunc 
fequetur gnarum quá occafione mortem mihi füm- 
ferim.Nil quicquam me interroges, neque refpon- 
deas,amplius,quam fponte tibi Saura fum; nempe 
quod cum coronuftum eft doloribus, oculi claufi 
fintconfiliis & admonitionibus:Ettali meo tempore 
verba tua,que (edare furias dolorum voluerint, illas 
hauddubio facient furentiores, Audi fenex Parens 
ultima verba mea,que fiut fpero,animo hauries, nó 
habebis culpáre delidum meum: Audire & Videre 
potes trifte iftud'condolium quo univerfa. civitas 
modo percellitarjaudira percipis triftem hunc Carga 
panarum clangoreny iftum ftrepitum populi 3 iftos 

baubitus canum; iftos armorum concurfntium tu- 
multus;Omnis hujus maliego unica & Sola caufa 
füm:Ego luctu & lugubri habitu hodie involvi ma- 
ximampartem urbana Nobilitatis. Ego multos fer. 
vos hero fuo fpoliavisego Eleemofyhas multisorbis, 
pauperibus atque viduis;precidi. Ego cauffam dedi 
ur de vivorum numero in mortuorum cenfüm recef- 
ferit perfetiffimus virtutibus Omnium qui umquá 
fucrunt Gratiis dotatiffimus juvenis.Ego viventibus 
exemplar, Nobiliffimianimi, ingenii fubtiliffimi , ad 
omne genus Comitatis & Vrbanitatis hominis in- 
comparabilis,eripui: Ego fola cauffam dedi ut terra 
snodo recipiat corpusgenerofiffimum, annos floré- 
tiffimos,ejus adolcfcentis;cui parem noftra ifta etas 
non produxir.Et quoniam externatum te video tam 
immania mea facinoratam intricato d me fermone 
'audicntem,claríus & ita ut abfque difficultate omné 
percipere poffis rem indicabo. Aliquammulti dies 
: cxie- 


PorRNoBOSCODIDASCALUS. 281 


exieruntcum Ániore mei iácenfüseft Eques nobi- 
litatis Vrbanz praecipuus, Callifto nomine,tibiomni - 
dubio procul notiffimus : Notiffimi fuerunt tibi & 
parentesejus , notiffima genetofz ftirpis fücceffio. 
Virtus ejus & Bonitasnulli non manifelte erant: E- 
rattantusAmoriscjusardor,tam nulla planà mei có- 
veniendz occafio,utad extremum defideria fua cre- 
dideritaltute cuipiam & fagaci vetula, nomine Ce- 
leftinz:Hac nomine ejus meaccedens, (ecretum À- 
morem Calliftonis mei noutuim pe&ore meo extra- 
xit;aperui anui illi quod exoptatiffimam matré meá 
calabam.Excogitata fnt artificia, ut clam conveni- 
remus & defideriis mutuis frueremur, Conventum 
eft.effectum nactus eft Amor fuum. Ille fi me perdi- 
té amaret, non decipiebarur quopiam. Conclufa eft 
dülciffimi Amoris exfecutio, quod libuit amanti à 
me habuit; Victa & faperata Amore ejus introitum 
illiin domum tuam feci apertum;füpervenit adjectis 
fcalis murumhortitui, fuperavit caftiffimum votü 
Virginitatis mez,Florem mez Virginitatis in finu il- 
Jiusamifi: Delectabilihoc Amoris deli&o feuiri (u- 
mus integrum hunc menfem: Cumque preteritá i- 
ftá nocte,ur moris habebat, veniflet, cum jam foliza 
gaudia alteri alteramantium communicaflet , ut có- 
fueveramus hoc temporescú já difceffum pararet, Vt 
Fortuna mutabilise(t, ut omnibus mortalium gau- 
diis in triftitiam repentibam commutandis lata cft, 
ut difpofitum erar infelicibus fatorum fcitis , v finis 
amorum triftisà: Parcis conftitutas; utaltitudo mu- 
form ingens erat, ut Nox obfcura;Scalae admodum 
tenues;fervitia que comitabanturinfelicem herum 
füum,non dexterrimaad hoc genus officiorum,ut il 
Ss 5 le re- 


E : C. BART RI 


Jerepente profiliebar vifum quid tumultuá fervifoi 
in plated facerent,cú grandiilloimpeta; que defcé- 
dere properabat,gradus fcalarum non bene pes 
deranerrantem pedem in vacuum pofuit,cecidir, ce- 
cidit, procidit Callifto meus,& cerebro illo fto, pe- 
nitiffimi capitis fuimedullá , parietes & filices hinc 
indecorifperfit ! Inciderunt Fatafilum Vita ejus, 
abrupcruntilli, ine Confeffione necefiarió Vitam 
fuam, ruperuntpariter Gloriam meam , ruperunt 
Spem, Vnicum mihiSodalem meum eripuerunt! Er- 
go igitur que crudelitas fit , exoptariflime parens 
meus;illum mori omnibus doloribus atque zrumnis 
liberum me vivere velle tot earum nominibus undi- 
que lancinandam ! Mors Calliftonis mei me invitat, 
invitat meam,& cogit ut propere illam mihi queram, 
urablque omni dilatione cam mihi fummam: Offtendit 
mihiSpem meá, Votum mihi meum demonttrar, per 
omnia,trans omniajip(um fequi. Non dicatur de me 
vulgatum illud,mortuos & abfentes nulla cenfü in- 
ter caros haberi: Sic vota ejus confició moriens,quo- 
niam ut ea complerem viventi tempus non eft con- 
ceflum. O Amor meus,ó Anima mex Domine, Cal- 
liftoEx(pe&ta me;jam co,jam venio, corculum meá, 
przftolare paullum,(i me exfpectas: Non incufes ne- 
que piuperes moram hanc poft tein vitá meam ; nó 
alio fine hicadhuc moror quam ut rationem difcef- 
füsmeifenibus parentibus meis reddam,quibus hoc 
etiam & alia majoraomnia debeo, O Pater mi ama- 
tifime,rogo atque obfecro,fiin srumnosá hác8cmi- 
ferabili vitá mihi Amoré paternü fervafti, jungantue 
corpora noftrà in unam fepulturam , jun&im nobis 
exícquiz corporum noftrorum ducantur. Aliqua ét 
Cofi- 


PorRvOBOSCODIDASCALUS — i8 


cenfolatoria tibi verba dicam ante defiderabilé o- 
' bitum meum,colleéta atque electa de antiquisillis . 
libris,quos ad excitandum & illuffrandum ingeniü 
meum legere me dum tecum,dum tua unica filia,fui, 
juffifti: Verum jam perdita & disje&aeft omnis mihi 
Memoria & Commemoratio mea , hoc zrumnabili 

£aftr,eriam exinde amplius, quod largum lacrymarü 
fontem, malé hactenus preflarum, per rugofam fa- 
ciem tuamin venerabilem barbe tuz canitiem des 
fceüdere confpicor.Saluta ultimis mihi vetbis meis 
cariffimam atque Exoptatiffimam mattem meám; 
[ciat extetoram feriem , cauffamque omnem mortis 
¿me mibi illatz;grandis animi mei conlolatio elt, nó 
videreeam hicrecum prelentem, Accipe; pater, do- 
pa fencctutis ruxslongis quippe vitg diebus.tongi et- 
iam dolofestolerantur, recipe atras confetz eratis 
tue, recipe illucamantiffimam tibi filiam tuam; Ma- 
1imum dolorem meó fató patior, majorem tuó in- 
fortunió,füummum omniü füperzrumnis decrepite: 
matrismez. Deustecum fitit quoque cumillá;illi 
pfferoanimam meam ; tuSepulrurgtrade Corpus 
hac filix tug, quod iftuc delabitur. 


ACTUS. XXI 
ARGUMENTUM, 


Pleberivs in cobiculgan fuum veyevfus maximo ejulata omnia 
comples. Regas illum Alija comjux caufam tam vepentini mali. 
Reeenfit ipfi mertem Vra communio flia Melibos , oflendess 
cadaver ipfius, totum infruflacollapfum.. Perficiens 
: planctum füum librus com * 
eludit. 
Autsa. 


284 C. Ban t HI 
ALIisA. PLEBERIVS. 


L.Quid ifthucrei eft,Domine Pleberis quid ve- 

lunc fibi rriftifici illi tam immanes ejulatus tui? 
Abfqueomnifenfüeram, indormiveramagritudins 
quam capicbam audiens malé habere filiam noftrá. 
Nunc planétustuos percipiendo, tam claros clamo- 
restuos audiendo,tuas minime confuetas querellas, 
tamaltosarquediros gemitus tuos; tantopere imis 
reis vifceribus perculía fum, tam immanibus dolo- 
ribuscor meum tramíactum eft,ira fenfus omnes mei 
obruti arque conturbarí fünr,ur jam veteris illius ze 
rimoniz pene,recentis hujus admiratione, oblivi- 
fcar.Dolor dolorem trudit, Dolentiam dolentia exi- 
it: Dic mihi cauffam tantorum tuorum malorum, 
curaffligis honorabilem fenectutem tuam,cur mor- 
tem velutabfentem invocas? Cur canitiem tuam de- 
turpas? Cur caput venerabile cuum collidissE(tne a- 
liquid fa&ü Melibzá noftrás Per Deum dicas mihi, 
nam fiilli maleerit,vitam ego mihi acerbam arbitra- 
bor. Pres. Ah ah;generofa céjux mea. Omnia noftra 
gaudiauna tempeftas abftulit, Omnebonum noftrà 
funditus cverfüm eft; nil habemus quarevivere dein- 
ceps velimus. Et uti improvifüs & minime fperatus 
dolor majorite poena excruciet, omnia mala junga- 
mus que nec metuere poffimus , ut eo pro perantius 
füb terram eas,ne ego folustam immane infortuniü 
fleam,ut fleamus ambo, quod ambobus commune 
accidit, vide illic, intuere illicfiliam tuam , quam tu 
peperifti; quam ee auté genui in fruftra collapfam. 
Cauffam mortis füz illa mihi ipfametindicavit,am- 
pliusillam univerfam ex hácinfeliciejus famulá per- 
cepb 


PorRNOBOSCODIDASCALUS 285 


cepiadjuva me, adfifte mihi ejulatib. uttriftem no- 
bis mortem ad funus filiz noftra conficiamus.O qui 
hucadeftis,Domini,cognatiamici mei; adfiris mibi 
zrumnofiffimo,partem dolorum meorú in vos reci- 

jatis/O filia mea unica, Óomne bonú meuim,crude- 
Titia crudelitas fir poft defunctá te vivere me vel. 
lo: Digniores erant Íexcenti meianni fepuleurá, qu 
viginci cui! Turbatus eftordo mortalitatis properato 
funere tuo. O canities measin hoc prolata, ut gré 
Senedtuti mex effet potius vos reciptat terra ifta,quí 
rübicundam illam fili mez cafariem , quam ifthic 
jacentem videte cogor! Magna vis Sene&tutis mex 
eftmagnum robur defedtu xtatis mes ut vivere ntc 
euam poffim! Incufo ego moitis moras, conquerot 
immenfam de zaxditare ejus!quácum adhuctempo- 
sis folimthirelinquet;teviduo.tefpoliaro 1 Defcrat 
me Vita, quoniatn tua me prefenria defernidl O Có- 
jux mea,lurge de Cadaverefiliz uz, & fiquid vitale 
exíucco tuo corpori fuperelt cu: diumeid mecumin 
"rriftiffimos gemitus; in fafpiria,in plan&us inconfo- 
labiles[Quod fi forte Spiritus tuus, fibim tuam co- 
mitaturus,jam exceflio i jamdum vitam hícvimo- 
rorisreliquifti, cur voluiftimanere me folum omné 
iftum criftitiz cumulum: In hoc pocior feminarum 
veftra conditio eft; quam noftra viroram, quodim- 
manisaliquis dolor abfque fenfü vos mundo ifto c- 
ruere poffi, ad mirimum fenfüsdolendo amittitis, 
que & ipfa pars xefrigerii eft. O Durilimum pectus 
Patris,quo pacto dolore nó rúperisólá unicá bzrede 
tualpoliarunres? Quo eduxi celo turres? cur hono- 
rem fummum in meá Republicáindeptus fum? Cui 


arboresiftas plantavi,cui conftruxinavigia ? O terra 
durif- 








186 : C. BAn tui 
dutiífima;quo pacto me füftines: v :on(oj atiofiéfri 
inveniet nconfolabilis fenectis mea ? O Corta vas 
nabilis, miniftra & difpen (cris tempossliumbono« 
tum; cut non exfecuta es crudelein ditate que iran 
tuam in ¿Ho quod tui juris tibique fubjeótura efte Cur 
facultates meas, cur Parrimonii cenfiim non defi» 
xifti»Cur edes measinceridionoa (uftulifti: Cur nó 
evettiti magnifica predia mea ? Saltem fiorentemt 
hanc unicam plantam milii inractam teliquiffes yin 
quám ditionis tibi nihil erar! Dedilles mibi óflu&ti- 
bus marinis incertior Fortuna, triftern juventutemt 
dediífes latam fenectam/non perverteres rerum na- 
turalem ordinem! Pocas maligniratemtuá & infül« 
tusimpiosinrabuftum ztatemi. mearn cxercuiffes, 
noninflaccidos hosultima virz mez dies! O Vita &- 
rumnis pleniffima, Ó mifetiarum omnigenere effer- 
tiffima! O Vita Humana,ó Orbis viventiurn tnorta- 
lium,pluriri plarima dete dixerunt, thulti inferutá- 
dis negotiis tuis animos trranufque fuas occuparunt; 
divería & varia auditai de te recitarunt, Ego hoc te- 
cenfebo quod acumnabilis experientia me docuit, 
utille,cui non bene füccefferunt nuridinàrum tuarü 
infelicium venditiones, 8 emriones; utis qui ftudio 
hucufque tacuit fallas tuas & deceptrices proprietas 
tesingeriium cuum dolofurn & turbidum, ne íimpo- 
tentem iram cuam fcritaretne iricerideret infaniams 
uti nernihiflorem illum unícum abla; tempore rol« 
leres, quem hodie crudcliffime irnperio ruo ejeciftt, 
regnotuoprecipitafti. Núnc igitur pofito timore, ut. 
quiamplius nihil habeat quodamitterepoffit,ut qui 
jam odio habeat & faffidiac polífeffionert: omrium: 
bonorumtuorum, utegenus víatorquiabfque me-- 
t tin- 












1 
i 


PoRNOSOSCODIDASCALUS 237 


tuinfidianciom larronú alta voce canens,iter inftitu- 
tum carpit,Laudes tuas omnibus palam facere non 
renuam.Egoin quate meá tenerá, juvenantibus annis, 
perfuafum habebam facta tua ad aliquam regulam 
procedera aliquo ordine tuam rotam circumvolvi, 
am adverfam averfamque tuam inconftantiam in- 
intueri valens , fateor videri te mihi incmeabi- 
Tem errorum Labyrinthum, Defertum horrenda, 
domicilium ferarum immanium, Cureicalum in or- 
beminremiffum,lamá & lacuná czno opplerá, agrü 
plenum fpinis, montent preraptum ; campum lapi- 
dofum, pratum fcatens ferpentibus, Hortum floridà 
fedabfque fruétu,Fontem follicitadinum , lluviüiu- . 
«crimacum,pelagus miferiarum, Laborem fine utili- 
rate, dulce venenum,Spem vanam, Gaudium falfum, 
Verum doloremInefcas nos,5 Vita humana, fallis c- 
gulis deledtarionam tüaram > cum optime iis quis 
fui velitapericur hamus fub cibo latens: Nemo do- 
lostuos effugerit,venatatu cepifti illico ut naftimur, 
Cupiditatesnoftras.Plurima promittis, nihil fervas. 
Projicis nosexttate;ne poffimus pofcereut pollici- 
tationes tuas rebus firmes.Currimus per infe&a Vi- 
tjs (patia pratorum tuorum, immiffis frznis ,parum 
de Eventibus rerum follicito animo. Aperis nobis 
infidias tuas cum retroverti jam non datur. Multite 
ultro reliquerunt, de(eriabs te metuentes. Felices hi - 
fibi videbuutur ubiintelligent quo premio erum- 
nofam huncfenem ob tam prolixain te officiai- 
finsaffeceris.. Oculum nobís excutis ; & conío- 
sionibus ungere vacuum cupishiatura ! Omni- 
bus male facis , ne quilquam , folus adverfita- 
tibus exagitatus > conqueri poffit 5 di&titando »: 
infigne 


¿33 C. Bar THl 


infignemilerís, quorum & ego hodie numerumau-. 
gere coactüs,xrumnarum elle folatium, paría aliorú 
infortunia audire. Verum ah miferrimam fenectaré 
meam/etiam foli mihi infelicitas hec objicirur,nemo 
miferiaram mearum focius e(t! Neque (i memoriam 
omnium retro temporum excutiam, junganiqs pra- 
fentium calamitarú conliderationem,velúnum mihi 
exis pareminvenerim! Si illa Paulli uiii Pa- 
tientía &leveritasanimi confolatum me veniat , fex 
diebus duorum filiorum funeribus elaris nonturba- 
tajingerendo,czocumilii Forcitudinis & Conftantia 
füperfuifle, uc ín triftib.liberorum füorum exequiis 
Populum Romanum iple confolari potuerit,nec po- 
pulusipü adeffe opus habuerit,non hoc mihi Exem- 
piumulloloce fatisfeceric. Alizilli duo filii füpervi- 
vebantadoptione inaliam familiam dati; Quomo- 
dozquari meis porecunt infoctunia Periculis Ímpes 
ratoris Athentenfiam > & magnanimi illius Xeno- 
phonus?Filioshi fuosamiferant dum peregré vive. 
Neque magna res fust vultum idcirco non mutare, 
& frontem fervare ferenam , tam quodalrer homini 
quitriftemillum nuntium de morte filiiatcalerat.ce- 
(pondit,ne ipfe anim propterea angeretur , (ibi nul- 
lamcauffam doloris effe. Vtraque hac longe ab atro- 
citate mei luctus recedunc. Porro multo minus dice- 


"re poteris, O Vira mortalium,catena perpetuorum. 


malorum, Anaxagoram paria mecú paffum elle , pa- 
resitaque & confolationes noftras efle debere; meqs 
hocad mortem Filiz mez dicere convenire quod il- 
le (aperfilio fuo extulit, Vtego morralis fam ita me 
mortalem eciam genuiffe non ignorabam : Melibza 
nim meaFiliamea unica Melibea, fefe ipfanaintere- 

: mit, 


PORNOBOSCODIDASCALUS 298 
nit, fuí fponte, idque in oculis meis; violentifimo 
Amoris ighe percita, quiillam intus conficiebat, AL 
ter ille inlicito atque pro patriá bello pugnansinter- 
fectus cft! O dàmnüm incomparabile; ó miférrimü 
fenem!Quáró amplius folatium inquiro minis Ra- 
tionis folando sihi invenio.Quod fi Rex Dávid fis 
liolúm faum,quem agrotantem ploráverat ; defina 
&um plorare noi voluit;dicens ftolidicatein ele it 
técupetabilibüs rebus lactymas commodare; fipera 
erant chorus ipfi integer liberórum;querum afpectu 
vülnüsunius morte illatum fanéfcere ipfipoterát.E- 
go vero trifillimis meis oculis ; incon(olabili iméó 
peétore non mortuam hác,fed mortis genus defleo, 
cauflamque tám infelicis obitus doleo: Perdainjátn 








pacto fimilis videri poffit animofitas Fortifiimi viri, 
Latiibá de Aürid;Genuenfium quondám Ducis;Qui 
Filitim firm lethali vulnere percuffüm fuis manibus 
de ñáviinimare piecipitem projécit Ha tamen o- 
amnes fiint mórtes quacum neceffitas extremaincu- 
buir,famafortunz injurias extinguere voluerút, Ve- 
zum filiam meam unicam quis mori coegitprater Á- 

: morem 


291 C.Bartml |— : 


morem illum yehementifimum? Igitur ,affentatrís 
Vita mortalium quod remedium marentiflimefe- 
neétuti mez relinquis, quo pacto ex me pofcis in te 
ul maneam, qui falfimonias tuas, tuas deceptiones, 
retia,plagas,carenas, quibus recentium in te horgi- 
numitolidas cupiditates, & imbellia delideria capis, 
tamliquido cognoverim! Quorfum ponis, quo loco 
mihi collocas defideratiffimam filiam meam ? Quis 
defolatam domum meam jam frequentatuzus , quis 
folitudiné &orbitaté meá celebraturus eft2Cyuis per- 
1nulcebitannos meos já de ponte velut projiciendos! 
O Amor, Amor , nó credidiffem tantü tibi cradelita- 
tistátá roboris ineffe utfübditiatg; cultorestatáte 
occiderentur! Perte vulnerara eft luventus mea, per 
medias ardorum tuorum flammas , velut. candea- 
tium carbonum, me erupi. Ah quam crudeli vindi- 
¿tá ultus es magnanimitatem meam; quia juventá c- 
tateteeffugi, nunc fenem me tantisinvolvisinfeli- 
citatibus! Confidebàm laqueis me tuis jam elaplam 
elfa,cum Quadraginta annorum etatem attigiffem, 
cum Conjugali meá Venere contentus, alibi delicias 
tuas non quefiviamplius , cum eo me fructu dora- 
tum cernerem,quo tua me hodie fpoliavit crudeli- 
tas. Non putaram te deliéta parentum poftericati i- 
forum imputaturum, aut vindiétam ipíorum fobo- 
Tiexactorum. Non comminifcor an ferro ferias an 
^ágnecomburas — Tunicarum involucris parcis, at. 
corda mortalium in penitis peétorum penctralibus 
lancirias! Cogis miferos fedas res amare, dum pro- 
pulcris haberi facis Quis tátum tibi potentiz tribuit 
Quisxemenillüd fadtis uis & Naturg contrarium 
: tibi 





DPoRNOBOSCODIDASCALUS' 293 


tibiimpofuitiSi Amoreffes,cultoresuti j tuosama 
res! Siamares illos nequaquam tantis doloribus có- 
ficeres! Si fine doloribusilli vivere poffent, non in- 
terficerént fefe , ut nuncfecit defideratiffima iftzc 
mífera mea filia, Quem finem adepti funt Difcipuli 
tui, quem miniftri iporum? & falfimoniis doliíque 
compofita decrepita illa Lena, Celeftina + Mortua 
eft vulneribus fideliffimorum fuorum fodalium, 
quos umquam ad venenata tua Officia expediunda 
invenire potuit.Illi truncati carnificis manibus , ca» 
pitibus, perierunt, Callifto cafu interiit, triftiffima & 
1nfeliciflima filia mea ipfa fibi mortem conícivit, ut 
illum fequerétur.Horam omnium fol? tu Caufla ca- 
putque es.Dulce tibi vocabulum impofueruntama. 
rafontfactatua. Non sequalibus premiis cultores 
tuosaccipis. Iniqualex eftea que inomnes non ea- 
dem eft; Nomen tuum exhilarat animos > Effectus 
suicofdem contriftant. Felices fortunatique illi foli 
funtquos tu non cognovifti, aut quorum curam 
nenactigifti | Deum te appellantalii, nefcio quo . 
errotefenfibus fuis tum fpoliati: Vide quis ille Deus 
perbiberi valeat qut, quoseducavit, occidit ! tu in- 
tetimis illos qui te fequuntur. — Hoftis & perdu- 
ellis esomnibonz Rationi. Qui minimum tibi offi- 
ciorum aut fervitiorum preftant, eos maximis , qui 
plurimum, aut minimis , aut penitus nullis pre- 
miisafficis; Hos etiam magna fecuritare animt in- 
ducis periculofiffimis tuis Choreis iftis." Inimice 
amicorum, amice inimicorum tuorum , cur extra 
omnemregulam atque ordinem fata tua curfumque 
: Ta decur- 


293 0. C.BAnTHul 


decurriss Cacumte pingunt, pauperem ; nudum 
&c infantem. Arcum manui tuc aptant ; quo icis 
asnonad oculorümi áciemi, que nulli tibi funi 
fed ad palpationem manuümi | Caciotes ipsó té 
funt miniftri cui, qui nunquam neque vident nes 
que fenriiné clatá cultustuifalaria; ignis iuüs £ul- 
gusisfámmis ármatus eft;nuriquami veftigiumi vul: 
neris reliquit, quocutique loco peréulferir: Mate- 
tia qué flamimatua pafcitur humanorum mortaliun 
animaarque Vice funt. Tot carum millia à te con- 
fumeáárque perdita fant;ut à quibus; iuimetuin eo: 
rum initurüssitititim facere debeaim;perípicére nori 
poffim: Non Chrittianos folam , fed $ ludzos, & 
Gentiles cónficisjomnes in compenfátiorieni fideliii 
füorumi fetvitioruni: Quid dices mihi de Maciá ils 
lorioftrotumi rétriporim, quomodo ámoti fric im- 
moituus efte Tr ftiffimi ejusfinis unica du cáulla fu- 
itii Quid protenon fecit Paris? quid HeleriaQuid 
Hypétüineftrà + Quid Zgyfthns? quorum fabulas 
omris Mufdus novit? Porró quo pactofappho ; Á- 
riadne, Leandro éültuni egregii tui numinisrepens 
diftbNec Davidiipli cumi Salomone furor tuus par- 
cete potuit! Per amicitiam cuam Samíon luit quod 
méjitus erat,quóniám illiadhibuerat fidei, cui dán. 
dani cami cu perfuaferás: Liceat infinita talium no- 
mina recenfere ni(i infuperabile meiniiád fefe infor- 
tunium me retrálieret;Satis privato meó mihiñalo- 
rum eft. Nuncde Mundo conquetor quod éteatus 
inillum umquam veniSi in hunc natus non faiffem 
nongemiffem in eofiliam meam Melibzam: Si & il- 
lanata non fuiflet,neque amore capta fuiffet,fi num- 
! i : quam 





PorNoBOSCODIDASCALUS — 294 


quam filia meaamaffet, jam nonego ad has infortu.- 
tas meas querelas adigeror, non hoc inconfolabili 
fine ultimos meos dies clanderem!O mea infclixfo- 
hitudo, 6 in mille frufta dísje&a, unica mea filia; cur 
noluiftime impedire & interturbare mortem tuam? 
Cur non miferz , $ miferabiliffimz te, matris tue, 
pifertum eft? Curtam crudelem te erga decrepi- 
turn parentem tnum exhibuifti? Cur mein immen- 
fis his erumnisreliquifti > Vt me nunc folum 
defolatum , omnisfolatii exfortem. vi- 
deamin perpetuá hácaerumna- . 
rum valle? 
x 
Lx 


FINIS 


UK 3 YLTE 


195 
BHBRERSERUESEEENES 
VLTIMA VERBA ME- 
LIBAEX£ AD PARENTEM PLEBE. 
RivM Privs-Qvam, Posr Casy Moro 

unum Amafium faum Calliftonem,fe turri prz- 


cipitaret. Ex Hifpanico Ludo, 
Celestina, 


Ex Lisnis S:inrvARVM. 
Cast. BARTHIT 


S: quitquam nobis, Genitor tua (antla Voluntas, 
Autideà gratum Vitá benefecit in iflá, 
Has te egoper voces boc non iterabile carmen, 
Teflovego! tumidine turbes Pecleris orfa, 
Neufrufirá uc, cara cum matre,ad/cendere tentes. 
Narisque prius cupidis quam cedam Filia Parcis, 
Hinctibiego amplexussbincultima gaudia ditam, 
Vnicatetuate,Pater,unica Nata dolore, 
ed hito, dhare Pater tuat unica Nata, dolore. 
Indyet infando: Mibi adefi mta proxáma finis. 
Proximanofira quies,tuns efl labor.Horapetitittt, 
Solamen nobis dabit ultima, fed tili planchas. 
Jpfa Comes charis abeo modo manibussat tu, 
Solu edes cbará cum Matre cor! ambo velittil 
Neceupias noflris aliter davejufla quevellis, 
Mufica nen liquidis infaures Orgia Chovdio, 
Sola dabit funitis acceptos Prefica cantus. 
Turreprotul celsà as refonabile noflrum. 
Fans utipatrio fccidatn tore fepuleruunt 
; "Sila 


296 

Silacrjmis fine fi enormi fine carmina fetu. 

e Accipies jam capa tibimanifefta patebit. 
ingriatiza ad snutas defcendam protinus umbras: 

Ne cupias patri morituyam avertere dictis! 

Lucia tibi aeternis damnavit pettora Panis. 
unfilium omneprocul procul ommem abfifte yeedelatn. 
Non tibi cou viva folanda pericula Nate 

O Genitor | tibinata fuitsda in fum odores! 
"Frudtificm nil jam Sapientia ditta movebunt, 
Omnia me circum mox infuperabilis, Lux. 
Deteflata tenent: Via cafu in Fata fequenda et 

Clare fenex nea verba fuprema, niea ultima verba. 

Conde animosdulci fit promtum ignoftere culpa, 
Audís qui totá dolor undique ptrjonet urbe? 

"udis quos magno plangunt clamore tumultus 
FErifone turres atque emulatympana luctu! 
e/fulis confu[a circum vaga murmtra Plebis? 
Etvifdeis flerue, dv non reparabile votum? 

Tpf pone canes conti utgente fragore 
Refponfant,gemitimque animalia bruta. voponunt! 
Non (labilis vox ulla filets furor undique plenius 
1flat in ingenteis, turbataque moniayer at? 

on ferus obietfo ribi lucera fecula com 

rojacit,aut tacito, Pan turbine pttdora quaffar! 
Canffaego fum Luétus, tantorum ego Caufa malorum. 
Sum,tua nata. Pater, O nata indigne peremta. . 

Tf ego Ludtifiis incini veffibns Vrbena, 

Tpfa ego purpureis Equitum tot millia criftis. 
Difcinxisfpoliata Deum me templa figuris, 

Curia tie Santto pofcit depulfa Senatu. 

Orbime Domino famulisme fervus her vi . 
Nudus agit! iequor in mortem, O" miafata prehendo. 
: ! T 4 


he, 


297 

Aime. quid propius vuluus crudele vetralicne! 
$i hominum, Fles ille bominum, mea ma: xima Curas 
Mo duce trifificas Erebi defcendit ad Fmbras, | 
Me duce primava Ver liquit amabile Vita. 
Me duce,me,meuná A duce Nobilitatis e alti. 
Jngenià défluxit honos:Ego Nobile Mundi 
Delicum,cui nulla pares dat Gratia cultus. 
Nulla venus Venerestullus decus oris Apollo, 
"db crudelis ego, damnaviimmicibus abris! 
Purpuream Corpus, rofen Violaria Peithus, 
Ofulae flammanreis optabile fulgurzocellos, 
Palladis bofpitisns nulli aquiparabilo, peitus, 
edüfpice ne tellus premit immortalibus umbris.! 
Jlle Decus rerum; Virtutum Gloria Princeps, 
Occubat Co noni, Genitorsvi fare» Califlo, 

Hec tia Virgineis an Nata locura labellis 
o Genifor cenfet adhuc? capo inordine crimen; 
Dur licet hec ueno me func edicere quibu! C 
Multa dies abit ttoffto ci CUm captus dore. 
Virgincos thalamos juvenilipettore prefit. 
Quem modo crudelis rapuerant flamina fati. 
Notus erat cuntlis.mibi notioraal male! foli, 
Notus ille  tibiprimayo flore, Califlo, 
Nobilium principe Iavenuinsquid cateradicame 
Flexit Amorparibws Melibsam illumque fagittis, . 
Convenere thoro; acti mibi confáatedas. 
Tegitimas preluxit anussea cafa repente. 
Principium aterni fuit erumnabile Lucius. 
Me Pudor hac charos voluit calare parentes, 
"ML anui ignoto infit dare nota Cupido. 
Quid memovemextemis acerrima, gaudia i inhorise 
Virginitas fpoliata nea efl, interque witenti. 
ediplexus juyenis mulier tus facia puella ef! 
Lo 





298 
et adeo hofferna ,rtpttentem gandia noct. 
Infelis Lapfus gradibus dejecit iniqui. 
Oicubuit noftrà numquam moritur Amore! 
Tüm trux Fortióna fud impietate ertcidat, 
Mensens ardor agits fequar in mea fata vecptuim, 
Nox uterat obfcura, ignota via, ovbibus ingens. 
etis fivuéta domus,cecidit! mea crimen a 
Adis haber; cerebro cindta infelicis Ephebie 
Crüdelis parits! cur tont ultoribus horrens," 
Ignibus exuro monumentum, 0 fignarefiguor 
"Nunc ubi chare Pater tibi fata immitia dixi. 
Dudiguo juyenis noflri morientis Amore - 
Quid füperafH ifi ut ipfin amati funera fumus. 
Proficiasm,  charo meacorpore membra vecondane 
Mors mea me fiflet quonon potepirdita Vita. | 
Fufitam ita eternas Curas, ita flebile pondus, 
Sxhaufli lacrymis in pedtora peltoris abdam. 
Non mea crtdeleis atigebit Fama pusllas, 
Nec cum fortuna victum dabo Tempori Amorem 
Tam wnibi ni füpereft jam puntta novifrima laf 
Temporis excedit avum, meque ipfa vetento. 
O d mr Mea Lux.ó Spesa, única Vita. 
Preflolaretuamj am nil, Melibea moratur, 
Jam Patriam, Patriumque diem Patremgue Salute, 
Er Materna meis vagitibus übera mta. 
¿Ateca fuperi valeant aveantque fepulti,, 
Care capt hanc animam tuam to capeschare cafe, 
Uibatam animar, Co folito um ampledtere Amore! 






Ht. 





-- 


FINIS 
T; CAS 


-C. BarTHÍ 
LA D 


PORNOBO. 
SCODIDASCA- 


LVM, LATIN YM 
$vvM. 


A NIMADVER 


SIONES. 


START 
TRALATITIA, 





C. BanTHI. 


AD POR N O- 
BOSCODIDASCA- 


LVM SVVM, 
ANIMADVERSIONES, 


A GN1 illius Heracliti, ] fuit fané opinio 
ejusingens, & doétrina ipfa; etiamfi 
paucis perípecta penitius, multigtamé 
commendata, De Vitá & fcitis multis 
DO Laertius libro Nono. Suida, Hefrchi- 
us Iluftrius,alii.Quidni veró merito fuo magnus ha- 
beatur,qui ceteris omnibus mortalibus Avaritia Se 
Luxuriz riétu yelut peffümdatis, Soluseorum nu- 
mero fe eximere aufüs eft?Sic enim contemfit omnia 
taliaurá Dario Rege Regum invitatus venire incó- 
tuberniam Aule toto tum terrarum orbe fplendidif- 
fime refcribere auf? fit hec vetba.adeu royzevovcs dyres 
Zhrypino, Tis jo douSdas gj dbxaioregyatoiuns corta 
qu, doputehe deg AiEosomrin RITO > X9UUAS CER. QUOIDICR 
¿yo di éjmeiar xov auiehs ronte/nc, xod xbpoy Quóggy ans 
oixereypures Qhóyov; xod dem afeisucieu vonptQatyiou, UK ay 
¿quello 







ANIMADVERS: 302 
dpisolulos ele mprdv ple, dios seines aer plo 
palas. Quotquot mortales in terris vivuntjuflitiam db Ve- 
vitatem negliguit ; avaritid > inani Gloria inexplebiliter fe 
ináncipántrob mali pudicii dementiam. Ego atem onmeim ne-. 
quitiampiocul ponens faflidinmque devizans omnisinvidia do- 
seffica,qua jplendorem vomitari folet , nutiquam im Perfiam 
feram venerint pattis conteritius,qua mee meitti congrua fant. 
Séntentiam hominis veré divini ; quám cum vitài- 
peünierexpreffit, videor mili Antiftitum Chriftiano- 
fum aliquem legeré de Contemru rerum talium ver- 
bà facientem:Sed &alia minime plurtum hominum 
fápuit Heraclittis;etiam Naturá paucis ingenioforü 
& iüdu(triorüm hominum fécundus. Qui enim tam 
prater céteros fapuit, doctorem nullum habüit.Sui- 
da; nesixaerms, Sos duaimuco ¿Sen PIT qisciqoss giat O 
Epia oie, Sic doQrina ejus vulgo fcripta non 
érái;ob brevitateni ditionis vifa ebfcurior,unde co- 
gricitien oxoréws, cum autem perdidiciffec quis, mi- 
nimé difficilis. Hefychius Illuftrius, Aqueess 35rois 
casyyésupiasi O Gare os: G aii voSpictnv adios qudanG di 
erp ois Acto, im Beseyoms Qm PBaipús ms ipulweas d 
ec yaprs.Dilucidus alioquin c perfpicunsin feriptis efi ut et 
¡ani quatpi tárdo bomini obvius intellectu fit, de in mentem 
Jacilepenecret, verum flili brevitasó gravitas incoparabilis eff. 
Hotille contracxteros qui obícuritarem in fcriptis 
hujus Philofophi feré abominatifünt. Sic folent e- 
nim Graci nihil non dicere quod non & de proxi- 
mó éonfatentipiivelut Suida de hocipfo , qui poft 
módo à nobisadfcripta verba non veretur ctíam do- 
¿tores Heracliti enumerare, & Helychius qui cum 
rerram fufilem dixiffe modo pofuiffetmox, fui oblitus, 


nihil deillà fcivifle afferi P ra:clara autem alia bout 
em 


p C. BAnrHI 


dem dicta & fcita exftant.Hominis de fe fuifque vir» 
tutibus conceptám opinionem facrum morbum ap- 
pellavit; auctore Hetychio In idem flumen hominé 
nullum defcendere, quo dicto acutiffimé temporis 
celeritàtem notavit,quod referturà Platone in Cra- 
tylo, & SenecaEpiftola. LVIII. Animam hominis 
inperferatabilem elle, quod Lucretius recenfet, & 
Tertullianus de Animá. Cap.II.Quo fane fcitoegre- 
git ftolidorum Sophiftarum argutationes elufit, & a- 
liaejuseadem maceriá ab eodem 'Tettulliano illic re- 
cenfentur.Acutamelft quod idemlib. 11. in Marcio» 
nem capxxvi Ltefert; Eamdem viam effe furfam & 
deorfum, Quod ed ego referendum arbitror quod 
perfualir Heraclitus omüibus,omniaconftare ex re- 
ugnantibus & contrariis. Vide tamen alia apud 
Piinum libro. aisi eis a coi rado vie uis, 
quiliber Octavus eft Enneadis. rv. Idem £civit Ka- 
tionem humanam d divina pendere, que mundum 
regitac moderatur; Chalcidius Cormentarioin T i- 
mazun;Heraclitusconfentientibus Stoicis, Rationé 
noftram cum divina Katione connedtit, regente ac 
moderamwe mundana propterinfeparabilem Comi- 
tatum,confciam decreti Rationabilis fata quick 
ceptibus animis opere fenftum futura denunciare, 
Infcitiamejusaccufatex genere mortis Tatianus Ox. 
ratione in Grecos, zére jt inquit, a) dua Sia à Solvocme 
diieyóen. Odpon 93 avocats Erie jerga, de Qrxorogiao 
^ Ehimdtugs Dans ve aftu Lama tavtia, Tis bang x partus 
Desons oumaras e "v meris depre ra tuis roots ame. 
¿rencores A canibus cometí fcribit ex Neantho Dio» 
genes, eumque fecutus Hefychius. Porro miis : 
hic 


ANIMADVERS: 394 


hicPhilofophus fub unius Naturae dominio cenfüif- 
fc videtur, velut gubernatricis cu nétorum: Liber e- 
ním a píros tractavit fimul m egi d queis Theo- 
logumena, & Politica,ut tradit idem Laertius, quo 
pacto Ethic fcu Philofophi Praéticg omniaaftrin- 
xiffe Socratem alibi docuimus:Et tantauni haic au- 
Etoritas fuicut paucis paginis fe&tar fecerit Heracli- 
tiorum, qui xeeías fuas does ex uno hujus Commen- 
tario «i oves duxerunt. Quem quidem,quia intel- 
liginoluerit, magna fecuritate omittendum cen- 
fuit Cicerolib.1 11. de Nat. Deorum , qua Ratione 
paucos Theologos non manibus hominum przci- 
ue non litteratiffimorüm  excufferit. Inter nobilia 
ajos fcita etiam Chriftianifmo maximé congruit 
Corporis contemtus, quod illeitidem nihili facien- 
dum docebat,Georgius Cedrenus Epitomá Anna- 
Iium. Vegaerns E cómo sudo adpipove. md YIuSooyspa q9y- 
Eciuavos. 0915 Gimme dé cueros eeu cant, O 
voqtideto adm rompio di Carbo pov, Q die d pete satio amd ms 
Secyeróas os a à des die dh ¿payo má atat a mr 
«rm. Idem quod de Igne pronuntiavit exeo omnia na- 
ta fuiffe > pulcré ab Lactantio confutatum vide- 
tur. lib. rr. Divini. Inftit. cap. x. aquam nimirum 
nullazatione ab eo produci potuiffe, Heraclitus , ait 
Scriptorelegantifimus, ex ipte nata effe omnia dixit, 
Thales Milefiusex aquá: Vierque vidit aliquid, fed erravit 
zamen uterque quod alterutrumfi folum fuit, neque aqua 
mafiiex igne poruiffet, neque ruri ignis ex PA Sedefl verius 
firnulex utroquepermi]lo cuntba generari, &cc. Qua ibi pul- 
ceitim? gventilantur,ex Varrone, ut aliunde dócu- 
: menta 


30$ C. BAR T HI 
menta fumimus,ubi & fcinim illud fecundum liteni 
omniáfieriexponirur. Theologia hujus auctoris id 
facrórütii myfteriis fuiIé occupatior videtur elumi- 
nandis; quo péttiriet quód obícana talia co auctore 
confirmar Árnobjuslib. V. Eum toti Greciz enar- 
randis talibus adfuiffe memorans. Alia alibi; none- 
nimveliftahucpertinent > 

Ompig fecundum litéin fine. fcici hujus veritateín e- 
narrat omnis Pliyfiologia: Nihil enimeft quod non 
contcríidendo vivat ; cum Morti ipfi fcmper pugner 
vita. Vitari nuniquam non Mors impetat: Sic calo- 
rem vincere laborar frigus , frigusá calore luperari 
contenditur,uride Vitalis temperies utriufq; mixtim 
manentibus,deducirur, Quicquidalteri fuccedit;itli 
contratium eft,nihil autemiin Rerú Nataraeft quod 
perpetuum fitaut tenorer fervet, fed omnia interiüt; 
ut alizomniarelurgane. Orbis hic eft (tationemide- 
ferentiam & pülfis fuccedentium, Hoccertamen dá 
certatur, vivitur; Superántealtero contrarium alterü 
evaneícit,quo rurfüs ekpulfo prius redit iri púgnani; 
& Temperiem co ufque facit, doriec fede dejiciat als 
terú. Huic Poets di&tü difcors cocordia fetibus apta efl. 

Quodenarrat La&antius libro.1i. Cap.x.Confuü- 
leptater Phyficos certeros Éclogas Ioár. Stobzi; de 
Plutarchi utiliffimos libellos pi dpeexóvres. Quos 
quiintalibus tenueritequiore animo veterum fere 

, emnium Phyficorumamiffa Commentaria defide- 

rabit. . 

"Efe fuetam aliquo. ] nucleo quopiam ex mediá Viti 
petitoyautad eam inftruendam utilisaut denique có- 
fideratione interiori Sapientie evolvendo.Hoc enim 
eft quo differunt Sapientum hommumfcri ptaà Lar- 

^ yalibus 


ÁANIMADVERS: 306 


válibus deblaterationibusSophiftaruin ¿ qui hodie 
-táles furi qui cum V etuftatis nullam omnino eogni- 
tionem habeant/lyra eadem femper oberrát, fcilicet. 
quod nolint ea dedifcere in fene&tate que pueri fa- 
tilia combiberunt,ut queritur Petronius.Dehocau- 
tem libro plane veré hoc pronuntiaveris; parum illi 
verborum fine nucleo aliquo tali inefle. Vt in hanc 
folam pattem peccare videri poffit , dum Vtilia & 
proficua ubique urget, parum perlónarum confide« 
randarum memor. Vt obfervabis precipue in Parme- 
norieSempronio , & Triftane, quibustalesrerum 
con fiderationes & ex ijs fententia adícribuntur, ut 
fümmiPhilofophi meliores in medii dare non pof- 
fint.De Celeftiná aliares,que tót annos pro Excu- 
fatione inducere poffit. Tamen talem mulierem de 
Laudibus Vini differentem malim audire, aut quo- 
modo Calliftoemungendus ficfervulis, quam ubi et- 
jam de divinis rebus Philofopha fententia ei dicenda 
datur. . ' 
Sententiapro teflimoniis.] Ciceronis eftlib, xvi. Fa- 
miliarium de Euripide, Ícenico Philofopho: 
Francifco Petratdia, ] Eftab Italo hoc, puto. Petrar- 
- cha autem utpote primus fere, qui contemtis deliriis 
Sophitarum verz Eruditioni dc libris prifcorú Lu- 
men ercxit;omnizvo nobile nomen habere mete- 
zur. Vitam ejus defcripfit HierónyniusS quarzaficus: 
laudabili operá: Vt omnes tales pofteritatt utique 
quam commendatiffimi erunt qui clarotum hómi- 
num hiftorias memoriz confervabunt;eo quidem 
edam magis,quo rariores erunt: Non enim hactan- 
ta felicitas cujufque ingenium capit.Infignem etiam 
laudem merentur qui Eruditorum virorum Nomi 
00V ^0 nàjícris 


307 C.Bartul 
na,Scripta 8: Obitus Hiftoriarum Voluminibus in- 
texunt; ut fecit omnium feculoram Vitam meritus 
"fcriptonL Augu ftus Thuavus. & quantilla talialicui 
fit talis opera, qui Famam iptemer fuam ad Poltéros 
omaialú Felicirati pofpofüerit: Petrarchz autemi- 
fa verbaà nobis pofita fantanó enim Hifpanicé no- 
bi interpretanda vifa , utex uno labore duplicem 
conficeremus. . . 

Elephas tremit afpettum muris, ] P Linius libro v111.ca. 
x. Elephauti animalimi maxime odere murem C ff pabulum 

* japrafüpio pofitum attingi ab eo videre, feffidiumt , Suem vel 
maximé Elefanto formidariteftanturalii, Georgius 
Pifides,verfu. p ccccxrix. 

xy Tv iAepatrrov ixpofolos Q npetvos 
e parnpl ypvoni(n Grado oipsot pin. 

Alianum lege;qui & quibus delectentur floribus 
nimirum, Veniftis mulieribus & aliis,fuaviffimis fa- 
is libellis adnotavit. o 

Bafilifiuss.] multa Greci Latinique de hoc animali 
fabulstifünt; etiam R ecentium libri non pauca no- 

. tant, tamen res univerfafimilis commentiti el Ve 
nuftiffimis verfibus Nicander fingulares illius noxias 
& magnitudinem etiam defcribit. Theriacis: 

Texpecupov A AF yU atv, dr&p arpbpepesovroy dan. 
Eparnsou Barida: € uiv diues ¿Euncipmvos 
Zavjos, 63d pla. Spa qiptov pulsos Te x9) ¡Só 
QUx pa, di xeivov arepa Stat arc deat pels 
Toy uipesovei oT. $c vepuoo exo) Valeo 
AH ad a pdWi sioe peo po di Long 
Meipornu, qu£n de are nmrpories qoptorrau. 
"EGggiaeni el tapión poros dürs a] dl di qeu 
Zdpee daopjeievei areidvafrs dopepajre 
! Ot 


ÁNIMADVERE 308 
Oud ric oA] ojcovos dre véxoy Piernas 
Aiyúrrios yorisre nopal T oj bptpea. xpo (gb, 
Out puts orator ua óvopdilereg dúpeos npe 
Aaivuyroy, Giai are durpua dewiv igein. 
X44 ¿adn BovBpocis cid peii arsndooes 
AirroU oi 9etetróe rt xg) aixéa. Hojpa Térux UL, 
Quos itaifiterpretatus eft.Euricius Cordus. 
Nunc modicim,at dominum ferpertum perfpice Regan, 
Eminet argutum captt,eff flavo ipfe colori, 
Et tribusextenfo porreébss corpore palinis. 
Tlius auditosexjpettant nulla fufurtos 
Quantunevis magnas finuent animaliafpiras, 
¿Quando velin paftura vel opace devia fly, 
irriguojvelocos media fublacedies * 
- Excafcendenti fuccenfa furore feruntur. 
Sed turpi conver/a fuga dant terga retrov[ui, 
,Qued ferit bic, tmulto corpus fuccenditur igm. 
«Amembris vefoluta fitis caro definit, fit 
Lurida, e obfeuro wigrefeit opaca colore. 
Nullactiam volucres;que fada cadavera pafcunt 
Sicoccifum bominem tangunt, vt vultur d enint 
Haic fimiles alias pluvie quoq; nuttius aura 
Corvus; nes quecung; fera per devialufira , 
Degunt , e tali capiunt fibi pabula carie. 
Tam teter vacuas odor bincexbalatin aurat, — 
Atquepropinquantes penetrat tton fegniter artus : 
Sin cogente fame veniens approximetales — 
Triflia fata refert, celeremque ex atre mortem. 
QuosLatinos verfus colibentius ad(cripfi ntertor 
torum furcillerur qui interpretationéNicandriThes 
riacón iftam in Editione Hexametroraml. Gorrzo 
adícribere voluerunt, cuius caput fuiffa arbitror 
: Ya € Jaco- 


um 


309 C. Barral 

Tacobum Leátium cum Euritius Cordus,Valetii Pa« 

ter diuantecam promulgarit abs fe coníctiptam. Pa- 

riter errant iidem librarii Dum Alexipharmacon 

translationem Gerrzó cuipiam adfingunt, quam e- 

mifit cum prolixo prologo de Venenis ad LBellaiuta 

Joannes Gorraus Parilieníis. , 

Pipera] Viperz hanc hiftoriam pulcré depingit 

Pyudenrius in Hamattigenió.—vipera dt ajun, 

pentibus emoritar fufaper vifcera prolis. 
"Mater norte fud non fox fertilis,ant de 
Concúbita diflenta V terumsfid cum calet igni| 
partita faanineo moriturum obfcona marit ttr, 
Ore fitit patulo,caput inferit ile trilingue. 
Conjtgis in farices; atqueofeala fervidus intrat. 
Infinuans orís coittt genitale venentim. 

Nupra voluptatis vi faucia»mordicss banum. 
rangit Amatorisblatda inter federa guitur. 
tufajague bibit chiaro prreunte;Salivas, 
His Pater illecebris confumitur, at genitricem 
lauf necar foboles Nam poftquam femine «duirt. 

: Ineiptumt calidis corpujcula parva latebris 
Serperesnotatumque iterum vibrata ferire, 
Jfluatinterno Pietatis crimina Mater. 
Carnificormquegemir, damnati confcia fexus. 
Progéniene Jepti vumpentem obflacula Partus, 

Nau quia na(cendi ullus patet exitus ,alyus 

Fetibus in lucem nitentibus excruciata 
Carpitur,atque viam lacerata pt ilia pandit. > 
Tandem obica altricis prodit grex ille dolorum, 
ygreffumi Vite-vix cluétatus; d ortum. . 

«per fcelus exfeulpens lambunt natalecadaver 
Reptantes catuli proles.dumna[citur orba, 

gie experta din fera nifi pofHuma imatti- 





ÁNIMADVERS 39. 
Philes, 


El ys debeis arpranads vi eut u 
Xa] aov vrac dico dip diyoedc ynjttis 
KGaj qovev See úmoy ris ¿paspias 
2 Tovrav sus op yA Aet SeoyT s A 
N Zoos T. Gxévoy EXTEMOVONS aU, 
olas doy. à uis merce, dl De vor det, 
MER de paxpds qa due e Bpipnphs ^ 
e) bo arrpixlao puto. und ¿Liu 
Mi yor TTA ph TÓ puros 
Quos miferabilesIambos ita IoachimusCamera- 
rius,co tempoxe plufculum otiofus,interpretatus eft, 
Circutiplicatus compari Mas vipera, 
Pofiguam peregit nuptias fuavifiimas, 
lacet peremtus cade dirá conjugis. 
Namque vxor iram ¿lam tenens amplexibus 
Tnanütuis virtocenpat morficaput, 
Jloquemortuo ipfa pragnans redditur 
Sed pauliulum adolefcem propago pervicax 
. Maternarempit excendo viftera 
. o Nunquid (atoris ulra etim forcitero 
Inepte Philes de irá vipera,per amoré enim lioc 
fit, &alioquiri miti nihil effet. Sed totus is liber calis 
éft. Mirum mihi otnatiffimum Poetam Nicaudrusp: 
hoc iis que exftant non atrigifle, Michiae] Glycas, 
"Tomo.r.Annalinm autor eft in aliis eum menrioné, 
fecille,cujus verba (ant: Quod fide ferpeutuim quorumdam: 
sutirá cupis aliquid cognofcere, Nicander fupra caseroste doce 
Bit. Tradit ds in (uis Poematis primum loc de viptris: Fesmella 
maris caput infertuan ori fuo recipiens,eóque pactó ve cum ipfo. 
Bab marem necat, Itaque vindicandi, quezadinodimn: fané 
eph: d N35, oo vus idit 


BR c C. Ban TRI 


videtur, Patris catiffa fetus deinde matren vicifim occidunts 
pam tempore partus alyum maternum perrumpunes atque ita 
im lucem prodeunt-Ea de caufa pracurfor ille domini Y tideos vi- 
perinam. fobolem appellabat,ut qui vates patrefque fues occi- 
diffene .Ox> Apollo lib.tr.rixve Ehfovatuaia Gas prrpe- 
es enivay Povadjccros ladrar daypa polen, dera yap do Ta * x 
o0 riereray, dal inlifploxeuea Te usi pas Ti punrpis iere 
psúeras. Sic habent duz veteres Ori Editiones Parifi- 
enfesaltera mp.xx1. Altera, M.D. 1 1. promulgata,nec 
opus Merceri & aliorum longe petitis coriectioni- 
bus.Lege mecum, vi dj si osdv «ixreras Matris vo- 
cabulum don xeuo? repetendum fafcinavit librarios. 
Viperz hanc fabulam fepé in ore habent Patres,qu& 
veramtamen effe negant alii, ur fummz etuditionis 
& judicij minime vulgaris fcriptor Ioannes Brodeus 
Miftellaneor.lib.nn.cap. xxvii. Nos in ambiguo 
tamdiu & hanc & alias tales relinquemus: quamdíu 
non erit qui vidiffe fefe demonftrare poffit : Nam a- 
lioquin quid non permiferunt fibiin hoc genereGie- 
ci feriptores? Ipfius Atiftotelis nullis Commenta its 
minus Experientia refpondet quam quos de Anima- 
libus commentatus eft. Pliniusaliud nibilagit quam 
quod cx£cribit,& adjicit Romanos auctores Grecis, 
Ígp? & indiligentiz interpres notatus. AElianus ftili 
deliciis fervit,parum follicitus etiam pugnantia có- 
mentari. Quale eftquod nunc de Ele b luccurrit: 
Eum femeltantum in Vita Venerem experiri fcribit 
lib.virr.capxvir, Cui tradito ipfe aliis locis contra- 
rium afferic, Necrecentiorum in hoc genere fides 
multum certior, qui veluz jurati illis nituntur. que 

Antiquitas magislaudavit quam credidit. 
quot quantaque nec in aire] Sane pifium fpecies 
plures 


ÁNIMADVERS. 3n 


Lures effe quamavium&Q uadrupedum facilé cre- 
diderim,quorum c LXXVI. genera ponit, alibi LXXIV+ 
cruftis nontectorum Plinius, quotfane numero ae- 
rem & tellurem;tepulibus demtis, vix habere autu- 
mes. Exftar de Piícibus fragmentum Ovidii nomine 
venditatum , quod ego tamem illius genuinum non 

uto » nec obftat PLinii in eopene verba reperiri: 
(Cum totus fcripti genius alia tempora indicet , & 
PLiniumutique potius exícripferitis auctor: Quod 
facile videbit qui fragmentiinitium, prorfus Ovidii 
temporibus.ne ingenio dicam,indignum,confidera- 
bit Ego in dubiis cripcoribus Nemefiarto adíertum 
ire conatus fm, 

Lucanus. ] libro. vr. Echeneidem defcribit Llfanus 
libro.11. cap. xv1T« metas ioc ales io, L3 uv pira os 
E púas XP bó quxjaser pia Vy Nan nexo dE àv dp& 

> duc, Sesto vul y xoc para o6 opor , xai Tov isicov 
X4X0NTG)JALIV eso Spese, xgà Te copújeoas G. xpo Seas 
Sere a raros «opio dxeliii » kgj TpeyuD SAO Presi 
Lora dvexpoiras > danes Tis ¿pus M xal arras e 
Kal pario pu Elda ms mnpusay , eio codi dt quee 
ej adaptor. dos Sexe quis DO. rudos, di oi vamus 
xg] Tis vede quopi(ouet Q xu. xe onde dutem 
E wu: Denis Dep menobci. ei TULA Eche- 
126i; ptlagits pifcis, afpectn niger , longituaine cum medio- 
erianguilla equali , momen arebus ques agit babet. , abin- 
bibendi videlicet wavibus : Navis enim fecundo Vento & 
plenis velis propulfe extromam puppim mordicus premins, 
samquan ndonitum atque effranatum. Equum. freno forti 
asilibens, violeatiffand ab impetu rerit , O confiriitam 

Arnes 





33 'C. Barrml 


attinetfruffraque ventis Veladantur » frufira venti adfiant, 
queresvectores | angit, c follicitos vehementer babet. Nauta 
yero Rei caufam intellieunt; Hinc nomen impofitum pi fci quem 
ejus vim experti Echeuetdem vocant, hoc efl remoram C obi- 
eem quempiam iavalem. Exemplum navis hoc pifcicula 
retente ponit Gulielmus R ondeletius nos tamena- 
- 'liosnovimus parum cum Theocriti illo, Gocimidies 
quialiam quamvis detenta: navis cauflam ponant: 
Ruch semine. | de Avi hac (cribit Paullus Venetus, 
paucistamen; Cujusctiam non certa verba. poft alii 
inimmenfum & quidem pro certá hiftoriam ipfam 
extulerunt; ne videlicet eó minus experti aut vidiffe 
cenferi poffint.Er pari modo vidétur omnia miracu 
. que deanimantibus Graci fcriptores tradiderunt, 
in feculum veniffe:Primus enim cujufque auctor ti 
midé & velut conjeturá quid propofuit, fup ervenc- 
reprimum unus aliquis > poft plures, ingen iofiores, 
qui quam maxime potuerunt, ftili coloribus credibi- 
le facere contenderun;, quod falfum effe non igno- 
rabant,eo folum fineutglorioforum auctorum titu- 
lis,quo pacto ea gens omnium ambitiofiffima & va- 
"niffima femp erfuit, ipfi Pofteritati commédarentut, 
Ea ratjoné nulli non mate, nullá nó iufülánullü flu- 
vii, nullá regionem,aeré ipfum & Caelum prodigiis 
ij fcriptores impleverunt. Tam ftupidi&rerumalio- 
quin inconfalti inexperiefque , uti Herodoti ztace 
etiam dubitatú faerit anforetOccanus,vel n figm&- 
to Homerico in memoriam venillet: Irífignis auctor 
harum Nugarum confurandarú eft Lucianus, cujus; 
ficitra Veritatis Lucem clarilfimam effet; neque fin- 
gulari Dei beneficio Nox omnibus doGtrinis Calc- 
* ftibusdemta;ingenium nó abnuerem contrà ómnes 


Sophi- 


ÁNIMADVERS. 314 


fophiftas OratoresPoctas, Phyficos, Ethicos, T hco- 
logosomnemque adeà Philofophiam Paganam lau- 
dare; Nulla enim hujus pars eft quam ille non ita ir- 
rideat,utejus Vanitas defendiultrà nequeat modo 
Veritatisaflertor furffet talis,qualis deftru&tor tota- 
nilium fabularum fuit. 

¿Edificioram firuttiones.] Pars humans Vanitatisin 
iftis nonminima;omnia agere ut monumenta edi- 
ficenturnon facile collapturajad extremum omnino 
tamen-His Chriftiani videmur fané ipfis Mahume- 
tanis defipientiores»illienim Legumlacorisimpuiil- 
fimilicet,hoc tamen nonincpto mandato parentes, 
parum de talibus follicitosanimos habent, contenti 
teto ab injuriis cali defendente,eo cti Paullo, do- 
&oti noftro,obtemperattores quiad vitam Chrifti:- 
né vivendam fufficere paftum & tegmen membrc- 
rum praeci pit prioread Timotheum c. vr. Quo ncs 
omni: vera Philofophia ducit,ctiam Pagana, ut con- 
tenti mus V fa corporis, nec Velut illi aternitatem 
debétes,ejus bona fc&temur fed cogitemusintra nos 
effe verum hominem,cui verum euam caltum debia 
amus , reliqua caduca tranfire,ad nos parum facien- 
tia, Sic Pagani panem &aquam fufhicere humaie 
Vig monaerunt,ut pulcerrime Lucanus libro.re. 

o prodiga cria 
Luxaries,nmnquam parvo contenta par«tit. 
Difcite quam parvo liceat producere Vitam 
Et quantum Naturapetae. tratte puro 
Vitavedit; fatis efl populis flatviusque Corel ue. 

Eodem pertiner quod incilcant ctiam Rationib- 
nobis noftri Chrifbiani fcriptores. Columbanus ad 
Hunaldum. 











B 


i Vj oc ONI- 


315 C. Bartul 

O Nimium felix parcus cui fufficit y us, 

Corporis ut Curam moderamine temperet équeo. 

Necmiferá capitite cacáque Cupidineyerum, 

Nec majora Cupit quam que Natura repofcit. 
Radulfus Ardentius Homilid.xx mz. Fugiat nos, 
fratres, hoc grandeviciumanon Gule, 8d Natura fettsfacientes 
luxta illud Pbilofophi-fint Epule viciffe famem Videinhanc 
egregiam con(ideradionem plura apud Dacryanum 
Opuículo Vltimo Documentorum, Maximum Ty- 
rium Differtat.xx. Arrianum Epicteti libr.11. c xxr; 
Dionem Chryfoftomum lib.i v. de Regno. luftiná 
ex Trogo.libro.xx.Vbi Pythgorzorum dogma tale 
xecenfet, Fabritium,Imperatorem Romanum apud 
Dionyfium AlicaraafÍrum in Excerpris Legationú, 
Pythagorz ipfius Epiltolá ad HTieroné. Ioanné Sto- 
bzüEclog. Phyficarü libri. c.1v.ex PLutarcho.Ho- 
rariú lib.1.Serm.Eclogá.111.Senecam Epiftola xxv.& 
xc.Man'lium initio i. 1v. Altronom-Georgiú Pala- 
mam declamatione Anime contrá Corpus. Boerhid 
lib. 11r. de Confol. Philof. cap. 111. Encheriim ad 
Válerianum,qui aureolus liber verbatim memorie 
commendandus fit. Aufonium Epicedio Patris. Ro- 
gerium, ut volunt, de Contemtu Mundi, cap. xii. 
Ioannem Caífianum libro.1u. Collar cap. v ti1.Mar- 
cum Antonium libro. v. De Officio Suo.Ioannem 
Sinaitam, qui au&or eft Hiftoriz Barlaami & lo» 
faphat, minime ÀG. Trapezuntio, feda veteri quo- 
dam monachoin Latium deductz, ucalibi oftendi- 
mus.&c. 

Sets cum mille.] Senectus motbus ipfa eft & mor- 

' x 5 bisin- 


ANIMADVERS. 36 


bisinfinitis fnbjecta, Sicaramomnium dolorum, & 
officinam vocat Antiphanes Comicus, 

dvejs ap Capas, Dore dpyaenprov 

Lala dilparaua ese para aras 

TÓ yupas Geop Dope ¿si rt xaxdv, 

Iayr is idet de ToUré xamuwzeQevyom. 

Xenociatesin Axiocho. si; rd Jupas ma. ovepét ro Ts 
púsecs SHanpor xa] Jura AS. Democriti eft. Senium 
omnimodamimperfe&tiónem effe; Per omnia mole- 
ftum, Pherccratis, Omnib. exofüm,Mimnermiho- 
fpuium plurimarum calamitatum. Euripidis. Se- 
nem nihil nifi umbram & vocem elle Mimnermi, 
Nullam tantam dolendi eauffam elle quam que à 

'Sene&ute inferatur, Mentem vanam fenibus, ope» 
rainutilia effe,Curas fupervacuas, Sophoclis. Inno- 
centius in libro de Contemur Vitz humana: proli- 
xius vituperationem exigit , & Stobzus Sermone. 
CXII. 

Luxtvians adolefcentia.] Cer vel huic foli (riptus 
fit liber ifte Aureolus, que magno Numinis favore 
tantum fapiat ut hujus monita non legat auc tel» 
ligat fattim, fed & in Vira fequatur. Nihili func o- 
mues. Sapientum fententiz nuda velar feveritaie 
pizcipiendi compofita. Liber ifte ad quid utile fit 
prudentem effe adolefcentem docenaimirum utíin- 

«gula mererricamí & Lenaram veiba mortifera tela 
effe norit, neque ullo modo illis credese velit, fi ta- 
"Tema exitum cavere , qualis hic Callitonem fequitur. 
Sic gradus Ícelerú per totü librum deducti fant pri- 
mum Ámorem caveat illegitimum Si illo captus 
faerip > caveat puellam hboneftam compellare ver- 
. * bis pro- 


$t. C. BartHl 
bis profanis,impuris,impiis, Siamorem omnino ine 
ciditalia ombía quam inhonefta remedia adhibeat 
potius:Caveat praecipue fuórum fervoram & Con- 
ciliatricum anttum confilia; hienim omnes pretio e- 
jusinhiant,& adfsctui füb(calpür, emolumento fuo. 
Quodfihoc non fecerit cum oninibus adminiftris 
fuis male peribit, utopus tamdem Pleberio fene fit 
culpam Amori refcribente. ; 

ordinem dictionis infamat.] verba fant Petronii Arbi- 
tri , cujus Satiricon fi integrum ad nos perveniller, 
fortaffe Latinitas non haberet quod foboli fae: Hif- 
panifmo licecinfefforibus toti genialis etiam ab Az 
fricáalijsinvideret hodie. Non enimalio vcl fine vel 
modo lufit diferciffimus ille Arbiter , quamqua ob- 
fcenios loquendum eifuctit, qui feculum ut rame- 
rat pofterizaci depingere voluit.Illud mirum mihi tot 
pofteum (¿cols neminem extitiffe qui paria in mo- 
res maguatumapud Romanos fcriberet. Sienimu- 
nos Iulizni Apoftare Cerfares excipias, quorum ta- 
men & ipforum long?alius finis eft, reliquum nihil 
füppeditabit univerla Antiquitas quod Petroniano 
fcripto componas.Nos veró melius nihil Latio pro- 
ponere in eodem genere poruimus quam translario- 
em hanc Celeftine,cujus fabula &fermo fia linguá 

+ principem locum tenent > necfaciléalius quippiam 

dignius compofüerit. : o 

ad hibernzan ignem. ] focú. Hajusaüt generis fabulae 
fünt apud Antonium. Estavá in libro Hifpanico qui 
Noches de Invierno. infcribitur , quarunt'nos quafdam 
eriam indidem in Milefiarum noftrarum Narratio- 
nes rctulimns. Fictitie quidem illa omnes; & fzpà 


veras hiltorias fi&tionibus involventes, né tamen id- 
Xirco 





ÁNIMADVERS. . X8 


ciréo cohtetani merentescum mon diffiteantur tica 
lo,quod opexefaceifunt, Quo in genere Herodoto 
injuriosfuiffé plurimos Antiquorum cenfotum ex- 
iftirho, illienim fabulofa zripfiffe obiicirur , & vere 
quidem, at immerenti fiquidemille hoc curaverit. 
Certum enitueft fabulas ut fabulas immifeuiffe eamm 
Sirenem neque errore dut decipiendianimo; quo e- 
nimalio finctitulos Operis fuià Poetis mutuatus eft, 
quam uc teftaretur Pofteritatileporem etiam diétio- 
nis fa, lepidis fefe aliquandó Fiétionibus commo- 


 daffeQua quidem resinobfervara apud nalutosCé- 
P 


fores illi negotitim fecirimmerito quidem,ut dict, 
vel fola tituli excufatione;ar alioquin etiam commu 
ni Grazcorum Hiftoricorum privilegio > quibus ple- 
rumque fimilem effe Poetic licentiam. au&or eft 
Quintilianus.libro.11.cap. IV. 

locosque communes] Loci communes fünt Regiones 
velut quedam aut fpatia data Gc praefixa materiis fin- 
gulis tractandis,quo congeritur quicquid ad eam fa- 
ciens lectio,obfervatio,vfusjant Meditatio fuggerüt. 
Hocgenere vulgo nunc utuntur velar penu quod- 
dam ftipande &c promende eruditionis,cgo vero ne- 
quaquá me und] affüefacere talib. potui neq; tamé in 
aliis damnavi. De Veterum locis Communibus & 
Rhetoricislege Victorinum Commentario jn libr. 
1r. Rhetor. Ciceronis.Empronium Rhetorem libro 
'deEthopoeii&Loco Communi; Prifciani Progym- 
nafinatum ex Hermogene Cámentationem : Quin- 


tilianum nonuno locodenique & nonnihil, quam- 


quamalia eaà prefentires cft, apud Ludov. Crefol- 
lium in Theatro R hetorum libro. 1u. cap. viri, Cui 
: ele- 


qs C. Ban tul 
elegantiffi mo libro utinam plures fimiles procude- 
rentur bodie. . 

Dida jentemiasqie Philofopborum. ] Horum. gratiá us 
tiqueinligniter commendabile hoc feripiü e(t. quod 
non folum loquatur ted perfonis etiam ingerat Sapi- 

enti ufüm.Sicetgo argotmétecurleétor, hunc Ludú 

diligenter necfemcl , evolvens: Dicta & Sententiat 
hictales fnat qualiam obfervatio beaté & innocen- 
ter,laudabilitetedam,viverefaciat: Conremtusil- 
laudaram vitam turpifineclàudat, Exemplar hnjus 
dent Sempronius, Parmeno, Celeftina, Callifto,Me- 
libxa:lllius quiliber fefe ipfum exhibeat; cavear Lu 
xuriz & Libidinis R etia de quibus tota hec feriptio 
cscpuleró monetCebesin Tabulá;qui eis fefe füb- 
fjciatab illis comedi atq: injuriis omnibus affici, ad 
extrémum bonis profufis rfinitis poenis 'lacerari, 
tamdemque contumeliofo fine perire. Vide& edifce 
eumauteclum libellum. ' 

Ludum bunc] Ludgm vocavi Aufonii imitatione, 
quifuumSeprem fapientam hoc titulo infiguivit, 
quoniam Comadiam aut Trageediam dicere non 
yorerat,& tamen Perfonz loquentes introduceban- 
tur,idque carmine; Hic vero Ludus vel maximé ideo 
niihi fapere videtur quod ut populo prodeffet melis 
etiam gencráom niacarminum Contemíit; quamquá 
Hifpanifmo non adeo fuerint difficilesTambi; UL pea 
riculum nos aliquando fecimus , & fpecimen dare 

“non abriaerimus etiam hocloco; Eccos A matorios 
Sex-feptem, quibus alloqui Callifto aliquis Meli 
baa fuam velit, : 

Hermofa Perla, Margarita d' India, 
Señora doba,donde riquezas sliyas 
: Natura 


ANIMADVERS, 


Natura con favor fitpremo compssd, 
Toloflimado mil dolencias malas 
Mil paffiones dentro corazon into 
Agora fufro: donde mi malo viene 
Miapena dara efpero remedios tiyos. 
Vides quam Latinisautibus infolens illa barbara, 
ipfius quidem refpectu, Venuítas numeros minimé 
abhorreat, Idem ludiciumcapias de caeteris Lyricis 
metrorum generibus » & fit peciminis locoscolon 
hoc Aleaicum,quodinova rei & ánobis primum ex- 
cogitate; utiqueab aliisfrequétanda felix dáre pot 
firauípicium.Ad Cupidinem. J 
Bravofo niño madre Venas, fuya 
T gratiofo mil Charites,choro, 
Oyd quexas devueffo ausos 
Ántes Amor que due[fe muerte. 
Hocmodo per omnia cazera redire Caftellanas 
Gratias liceat. ' . 
Aor autem primo vifum. ] non ignorandum eft 
Le£toriduos fcriptores hujus Ludi effe alterum ve- 
rum fcriptorem,cujus nomé ignoraturfüfpicio auté 
eruditiffimorum hominum & fuiffe vel Ioannem de 
Mená:vel RodericumCotam: Alterum qui interpo- 
lavit deinde, Fetdinandum de Roiás qui nomen fui 
Pofteros latere noluit pulcerrimis quos operi prepo- 
fur rychmis, quorum initiales litteras hoc prodere 
jufi Sc indicavit fübditis fini ipfo libri aliis, iftis ; fi- 
quidem non illi potius Alphonfi de Proazá funt. 
Ne quiere mipluma,ni manda vazon. 
1. Que quede la fama deaquefe grani hombre, — . 
Nifu digna gloria ri fu claro nombre. 
Cubisrto de olyidospor nus[fa ocafion, 





Porendo 


3H C. Ban ruÍ 


Porende juistemos de cada renglon * 
De fus onze coplas la letra primera, 
¿Las quales defcubren por [abia mania 
Si ombre, fa tierra fu clava nation. 
Vndecimaurem ifterum colorum lizterz Hifp 
nice hocá nobis Latiné ex ufü hodierno datum no» 
menindicant. Baccalaüreus Ferdinandus de R oiás, 
conipofuit Comoediam de Calliftone & Melibeás 
Fuit natus in Burgo Montalbani.Quamquam dubi- 
tare poflis [e narum in illá Burgo an librum ibidem 
abs fe fcriptum dicere velit. Alphonfiautem Proaze 
rythmi fic Latiné Sonanr. 
Nee neus bic calamus, Ratio nec grata legends 
Au&oris patitur uomen babere fiti. 
Gloria fed clarique cecus ctm laude Laboris 
* Attollunt meritum clara per ora viriin. 
Ergoprincipinin fetboms de carminis ovfis, 
Prepofitit firipto quod catus ille fuo. 
Litreralas primas defeendensordinie junge, 
Sic gets C nomen noyer: Patriait. 
Loquitur autem hoc prafationis noftre loco 
Ferdinandus ifte R oias , qui & dedicationis ad A- 
micum quempiam faum cujus initium eft Suelen. los 
quede. fustierras, criptor eft Mediolani; ut indidem 
drícas, tum degens ; Eamautem, Mediolanen 
fem fcilicet , Éditionem ego non habui , hac 
Latiné transfcribens , fed folam PLantinianam, 
que & fatis incorrecta eft, meo quidem exempla- 
ri; quamquam , quod & miror , alia viderim 
düigentius revifa ; Oportet igitur ab amicis illis 
meis Lugduni Baravorum pendente prelo qua- 
: dam * 








ÁNIMADVERS: di 
dam Exemplaria divenditá fint , alia enim ratio noi 
¿rit, ejuldemoperis earideri Editioneni metidofani 
&cmendemeffe., ^^. EM 

. aimisbrásü. ] Indicare hic lectori volo fecunda 
intercá dum hzc univer(i litterati orbis plaufibus ex 
tipitur,Celeltine parteni in Hifpanid fabricarame(-" 
le,quam exinde delatani turi recens vidi in manibus 
egregii viri Sabáffiáni MederiBrifgovii,Iluftriffimo 
tuín Principi Báderfi à Confiliis; nunc vero non.ha- 
beo iri poieftate;ubi indeptds fuero nori dubitabo& 
illam Latiñio Orbi proporicte.Beüé autemfit mani- 
bus,(i quidem ávivis jam abiit, Roiz illius que jus 
cundiffimis & aptiffimis furisinterpolatio nibus coifi« 
inendabilius .&tiáni facere. robiliffrium fctiptura 
voluit; DE all. 
Tir vio: dedans de vagis. | defordenado : cui pa£ 
-atinitas nori habet; precipue vi fenfus. Hifpanifmó 
znimfamiliare eft Latinis verbis longe éfficácius uti 
juam ipfiáuctores fint. Sic in ordinen tedigere con- 
iarium huic; Larinitas pro officii fut ádimóriere, &il- 
si fübdete afürpat ; iftudautém minime fatis eaderi 
"ácet voce, exprefferit; Difordiridtus, enim nequaquam 
tantum valet quantum iftud defordenado. Quod con- 
temtum quemdani ordinis fecum contumeliofimi 
infert. vs . 
Dearunique inflar venerantur. ]' Grecorum & Lati- 
aiorümi vatum plenitalib;libii.Lege Septimum An- 
thologiz librum, E 
n À RR G V.MEN 10. . 
Enerà ducatus. ] delindácriasigá: Porefteriamadco= * 
miratem fen civilitaté &urbanitaté interptetari: 
cónciliarrice Celefliná.] lidorus Originuin libto x. ' 
X conilie 


F 
jii (o (C, Bantui 
Condilitiicob forietarem flagirio f confenflott ditta, ed quod 
gutercurrdt alienumque nindinet corpus. Fate etiam C leno» 
mens veratit Plautus Milite Gloriofo.--viduain efe cenfti: 
dtague ancilla,conciliatrix que eras, dicebar ttbi. 
: Lucilius: 
 Mülrisindeloci fermonibus concelebrabir. 
Esatem dr faciem ut [aga & bona comiliatriz. 
¿Ejus officium videfis fequentibus Lucilii verlib. 
ux quidem illi fummo ingenio á Iano Dusá Patre 
compolirileguntur.Quo loco lena amatorern nóna« 
liter puella: conciliare fcribitur, atque Parmenonem 
ifthic Arcufz A&u Septimo. Inepté conciliatrix Ap= 
puleii Conciliatrice tali Exponitarlibro. Aj. ab iis 
quidem hóminibusqui falcem in nofttam mellera 
immiferuntapudeum auctorem > nobis materiam 
ratripientes videlicet. Sed nofttumnopusaliarum 
terumeft... Porro ilhid etiar monere voluinomina 
nos Perfonarim maluiffe Hifpano hodierno more 
fcribere quam in Latinas regulas contorquete? ut co 
facilius agnolcerentur, Etcatera quidem ftis con» 
cinn? Auctor nofter adícivit , Sempronium autem 
vilitlimo fervulo dediffe equidem miror, cui rei in- 
zetcefferint Gracchi. : 
Axcymento Acrvs PriMI. 
Alconera futi. ] retinuinomen quod ornnibus f- 
dioti(imis inhztet. Falco autern Romano fermone 
hominem norat digitis introrfum recurvis. Feftus. 
Yalcones dicuntur quórum digiti pollices tn pedibus intro fans 
-aurpdtisà fanilitudine falcis, Hinc Accipitres curvis un- 
ibuseo nomine cenfneruntpofteriores quos Itali 
Caposaliquando nuncuparuntà Capiendo fcilicet. 
Tadoruslibaxir. Capus Irdlé lingua dicitur à capiendo, Hunc 
sif Ealonemivooent e) quad incurvis digitis fir. Admonet 


¡ANIMADVERÍ: 333 
melocusifte Ifidori notare eo jam dum tempore aliá 
À Laciná fuiffe linguam ftalicam, quod & ex Nonio 
licet oblervare, utiqueantiquiore, quem & Prifcia- 
nusprolocuplete jarn Grammatico citat,cáp.ri.num. 
erxxviEr certarunt fententiis fuper hoc olim do- 
&iffim viri Franc. Philelphus, Leon, Aretinus, A- 
dreas Alciatus, alii, Nobisclare tale quid Ifidori 82 
Nonii verba inferre videntur, quibus quo pa&o có- | 
tradici poffit nemo facile comminifcatar. Superiore 
ergumento parum caute dixit de Melibaed.por folicitud * 
del pungido Callifto vencido elcaflo propofito della. Cum po- 
ziusincantationibus veneficie Celeftínz illa devicta 
üt;quibus utique opus non fuiffet, (alioquin Mcli- 
bza confenfura votis Calliftonis.-2--quandeque bonu 
dorimitat homerus. — . lil 

,ACTV..L 
: Odi sam féeretó.] vide vehemétiam Ámotis qui ju- 
venom cogit ea dicere que mínimé ex re ipfius e- 
rant. Facileenimpoteratexpendere non confenfürá 
illam turpicudini votorum fuorum,tam promtoani. 
mo.Etalioquin Ámaroriórum fcriptores ralibus ca- 
vendumin primoadiru pracipiunr. 

* fati mirarimonpofum.) adjeci hac illuftranda fen- 
tentiz que paucis fuo fermone concepta, vix multis 
Latinéproferti poteft. Notum autem non pollé a. 
manres Amafiarum confpe&u fefe fatiare, quin fern- 
pereas velint contra tueri. VndeSappho felicem cé- 
fuic quiqueveamacurn vultua (emperintueri poffet, - 
quam feciitus ín codem eft Catullus.Sappho.. 

Dajveraj pos xéivoc ines Besten] 
Eso ciohp dis évatorioy o . 
Tires xgj znaeior ado qund - i 
qug VTRXGUEe Xa Catul- 


314. G.Banrxul. 
EE Catullus. 
Temi par effe Deo videtur; 

Tile, fi fas efi. fuperare Divos, - 
Qui edens adverfus itentidem té 
Speltat. o audit, 

Er Mufeusde Amátore Hero tum primum y + 
dente 407. X 

- qug tuj Gpsrynaat, xopoy d] eU supo imi. 

Sicinexplebilis confpectus apud Heliodorum li- 
brorrinexpletz cura fpeGádiapud Valerium FHac- 
cüm lib.vt fummum Ámoremarguunt: Dn 

votorum mortalium fuminam.] que fi Dios me dieffeel 
mayor bien que enla tierra ay no Jo ternia por tanta felicidad. . 
Vovétautem ámatores etiam difcrimine morus fuis 
amafiis potiri. Idem Mufzus. ' t 

avena reve Argos Vin npiévos vpove. 

:Ariftenetus libaiEpiftxv ird did edo conos yd 
p deir li miqovaipoduaj. Heliodorus lib.rv.éye, eine 
xg) extra oc dYapepjoe TUXD XAPIRAEIASs, 

- wtiemanajorete«] magis fattis suis au cupidini equo att 
conveniente te premio mackabo. "Pues aum mas ygual galardon 
se darà jo fiperfeveras. Ma tamen commodius fonant: 

inhocenim bonore meuteo, ] aliter fonantilta. cono de 
ingenio detal hombre, comosa, aver de falir para fe perder enla 
virtud de tal mugor como yo: Scopus verborum tuorum ds fuit, 
qualisingenium bofiüimis talis, qualistu es, debat , ut nimi 
gum buc proctderes interitum tibitutamipfemet periturus fol- 
licitande foeminam talem,qualis ego fimm. Rotundius ta- 
men omninoifta exícribenda erunt. Sequentia et- 
iamficfonanr. Nonpotefl enit Patientia mea tolerare cor 
hominis nati fubiiffe (pem illicito amore we fruendi; Que m 
: puede 


AxiMADVÉRÉ »$. 
puedemi patientia tolerar que aja fubido en coragon humano 
contigo en ilicico amor comsminicar fa deleytt. Sed he cta 
exaéte inquirendancu funr, modo decoro perfona 
& fententia incelle&tui facisfiat; Alioquin innumera 
etiam ñotare liceat ubiLatinus fermofelicior eftCa- 
ftilliano. - 

Falcons unus. ] el Girifalte. Girofalcones. voca- 
bantur mediis temporibus, quarum formam defcri- 
tá babes apud Fridericü Emperatotem lib. itde Ar- 
te Aucup. capp. xix. & xx. Albertus Magnus cap.V1. 
deFalconibus. Gents feundám Nobili. felconum eft 
Gyrefaleontum gens facrorum genere proximo gradu diftans: 
Efl autem Girofalco figura és colore > adiu e voce parfettam 
saturatn babens falconis fed quantitate major eft «Afure o 
minor sd qiias dicitur girofaleo ¿girando quia dis giran- 
do acriter pradam iniqui, rie dignatur ad parva » fed aves 
anagnas infequitur, ficut grats 6 dgnos, > bigufmodi. &c. 
Nota autein fervuliinconftantem levitatem cumdo- 
mini quodam contemtu miftá,+á qui de Equis locu- 
tusaliud mendacium illic excogiras; Faleonem ad 
ontem fecutum. : 
felicifima mors que defiderata venit. ] Boethius 
Morshominum feliv que nec fe dulcibus annis 
Inferis- G« moli fepévocata venit. . 
fadefferis] ofi vinieffedes, Forte viviefedes melius lega- 
cor. Quis aucem Crato ille medicus qui Galeno eo- 
rum coryphao jun ginmereature An Hippoctates eit 
corrüpnis? Ego qüidem ejus tantá nobilitate memo- 
fiam nullam memini ; Verna licet. arbitrari defige 
mento quodam eum-venire: Hifpani enim plürima 
alia fuà lingu& habét quz hiftorias iniris nodis in- 
M X 5 terpo- 
' 


326 C. BarTHl 
terpolant,ut Galenialiquis Vitam defcribens addi- 
' derit Crátonisfilium, vel talem aliquem ei proximú. 
Sicnünc memorie incidit Caroli Magni etymon ab 
iis decarro peritum,quod genitus in tali ve&turz ge- 
nerefuerit;quam fabulam defcriptam habes Capite 
Decimolibri Primi de las Noches de Iuvierno.Forte 
& Rafis, Arabs Medicuscelebrisshoc nomine corru- 
tus. : E : 
cor Pleberii, Y infpiraenel Pleberico coragon. Nefcio quid 
ulceris bic eriam latere mihi videtur. 

Lacryina évfafpiria.] Ovidius. eft quadam flere vo- 
laptas,Explerur lacrymieegeriturque dolor. B.Ambrofiusin 
Obitum Valentiniani: Pajcant frequenter lacryma, 
nentem , allevant fletus,refrigerant peius C maflum confo- 
Tantur. Ef cnimpijs adfedibus quedam fleudi voluntas , c 
plerumque gravis lacrymis evaporat dolor.Petrus Blefenfis. 
Multis confolationi fuerune laeryma Cr ex parte maximá na- 
gnitudinem doloris wimutnt;dolot fiquidem ignis (peciem gerit. 
qui duanplus tegitur pliss ignefcit. 

- aliquid involare.] hancíentam his verbis dedi , qua: 
tamen & aliorfüm intelligi poterunt. quica con alga nt 
quedar? que otro uo fibe ( Lege sé) con que mude elpelo malo, 
esunquemalo es efperar falud en muerte agena. Difficiliorem 
Hifpanifmum cxteris facit quód prima & tertia per- 
fonafepecodem modocfferunturde quo & alibia- 
lii queftifant.Poffis & hoc.modo interpretari : Po- 
* periti biftcetiam mealiquid maneas, unde malosmeos mores 
( vel paupertatem quz illi talium cauffa erat ) mute 
amquat infelix fi fnaam fortunam in. dlterins morte col 
locant s ) , : 
cum pulyifado interierim. Y: alla inanda faga y el calde- 
ron. . 


laay- 


ANIM AD VERS. 31 


lacrymas cormoder. ] Petronianum. eftdebat egra an- 
dla fidifima > fimulque lacrymas cominodabar lugenti 
do quoties defecerat pofitum. in. snotitmiento lumen votoya- 
dat. ' 

adiutaris. ) adjutoria (unt que citrá medicametai- 
plamedici adhibent reftituendz zgro fanitati: Ta- . 
lium libros fcripfife Cclium Aureliani ex ipfo no- 
tamus in Adverfiorum Com mentariis,ubi & vocem 
ipfam illaftravimus. 

Quis poterit dolor effe. Elegum carmen ego&inhoc 
ubi reperiuntur pauci, &in aliis traductionibüs;ubi 
plurimi Hifpanici Ryrhmi fantcateris prefero, quia 
& dolorü & queltibus & Amoris deliciissaliterates 
aliter tamen tepetatú, accómodatius eftaliis quibul- 
vis. Videbit Le&torin Nemoralium libris,quibusu- 
trinque jucunditatem illi quam licuit, dedimus. 

Pax, bellum. indutie. Tetentiani Eunacho. Aa.Sc.1. 
verfus notiffimi fant quos auctor nofteralludit,qui- 
bus fimilia infinita congeri offint. Confule nos in 
Satirico vbi plené hunc “¿dom defcribimus. 

Hocminus ¿e malis) adhibendus eft geftus , que rei 
vilitatem indicare folemus,vt intelligátur plené fen- 
tentia.Sicin illo Publij Mimographorum Principis. 

. A mrt femper homines temtumdam abfumas, ^c 

uid fibi velit illud tamtumdem nan iatelligas - 
nifi miniraumfpátium gefta quis exprefferit, vc pul- 
età oblérvavic Tol. Scaliger, Nec obéft ca verba 
apudSenecam Epift. xxx. reperitis cum Mint'illi 
fepe xo mimida in lermone & (criptióne ufürpati fint. 
SicinSacris Literis Efaie cap. LL. v.6. si d qa doof 
duc demp om similar ^. pobre dec clt 





328 o C. BarTHlÍ 
"Pariter apud Aerianum Anabas, libr.x1. de Sepulcro 
Sardanapali,& ejus figarà plaufüm manu exprimen- , 
1e: (346, o Eee tebie, vat] rie nr melts ¿ina arma 
od vm TU TOU dro» Lupo diviaroueyos dure ej xelpis I 
TÀ xpo movet, . n ! 

. eum tot millibus mórtalium.] Lege "Tacitum Aunali. 
xv. Suetonium cap. xxxix. Dioni fcriptum dilposu 
divaelljos dregbapnew» , recenfet Ioannes Xiphilinus. 
De Loco unde Nero profpexeritdubium, Suetonius 
turrim Maecenatis nominatPalatit apicem Xiphili- 
nus, Tacitusambigüum facit utrum credibile fit hoc 
inuniverfum. Palatium quidem ipfum conflagrafle 
certum ex eodern graviffimo auctore. Vnde. Tarpe- 
jumnoftertraduxerit , viderit; talia enim talibus 
nonrigidé utàfcriptoribus prifcls pofita,refcribun- 
tur, E ' 


dummortalem animam. Aliter fonant Hifpanica: Por. 





Um bo ra Kor MEM 
adito pde ovx ear vá pe xor] opas aod. kg voDs xen xad 
zt 9 


ANIMADVERS: 329 
Dae] mie ruyyero. Lucianus Emupinales ipauoes d- 
entrasador inoyo, Achilles Tatius libro. v.aed ys sid 
payo diras Vyeiv dis sym vipi(eto tuelibrad ri Lucas 
nuslib.11 . ZEE 
Omtia Cefár erat----Profpet contrá Ingratos;' 
dm wullafibi tribuit bona fit Deus illi 
] Onnia---. : 
Macrobiuslib; rri. Saturn, cap.xr. At hie vefterfla- 
quen e pontifex c omnia, Vellerius Paterculus lib. ri. 
dd uu dixero quam ille oumibus omnia fuirit. Trilmegi- 
ftusin Poemandro, : 
quod in fé neque confilium: ] Amorem ait. Terencius, 
Euñacho, — 0007 Dos 
Here que res in fe neque confilitim seque modum 
abet allen, casn confilio egere non pates. * 
Yn amore bac ongnia infutit viiasinjuria C 
Sufpiciones, inimiciti inditia, — 
Bellum, pax rarjumsincerta bec. fi ru poflules 
Ratione certa fecero mibilo plis agas ^ — 
tam fi des operam utum Ratione infanias. 
Horatius lib. 11.Sat.n1.— 0n f queré 
Nec modem babet neque confilium, ratiatte modbque : 
Tratlarition vultzin Amore bac fant. mala, Belluns, 
* pPaxrürfum,becfi quis tempejlaris properitu 
Molilis cr caca fuitaatiafortoLaboret — 7 

















Réddere corta fübinibiloplis explicit;ac f 
Infanire pares certá vatione odoque. 





quantas vives Cupidimi human dedifli. | Quid de his 
cordatofentiend inlegere poterisapud nos Nemo- 
zalium libro Primo ubi Alcida parftiadere Diab ni- 
titür Amoris porentiar nullam effe fed in fatuá pet- 
fuafione mortaligmgminiafia, ,— vd 
A 








in 


Bo. C. Bar THlI 


pro miraculo: filimite pufifte por maravilla, Limi- 
tem illius per rhir;eulaftatuifti. Melius hzc intelligi 
poffunt quam enuntiari. 

alirer jas bec lyratintit] deotrotempleeffa ea gayta. fi- 
fruta bac aliter temperata cf. . 

C, Angiliilludere] Tlladere ob(ceenum eft Latin? lo. 
quentibus, VideNotataad Eclogam primam Ne- 
mefiáni. Hiftoriam paucis pulcre Sulpitius Severus 
proponit : Inde Sodomam mifit «Angels Lorh in porta feden- 
tema repererunt. Quos cum ille, bomines exiffimans, bofpitio re- 
ceptos cenatofqs domi baberet , juventus improba ex oppido no- 
vos hojpiteis ad fluprum flagitabat. Loth pro bofpitibus filias of- 
ferens, non acquiefcentibus, quibiw illata potius defiderio erant; 
pfe ad fluprum trabebarur. Quem. Angeli propere ab'njuria 

- windicantes luminibus impudicorum eacttatem offadevunt, oc. 

O degenereni]non poterat commodius illud Hidepu- 
taexprimi, Scortumetiam veteres Latini dixerunt 
hominem muliebri animo, Gloffarium Grecolati- 
num; exper Scortut. . Sic Petronio Scortum muliebria . 
pasicns puer.Sed Sempronio non eftaninius herum 

ic contumelia afficere, vt illud Hideputa potiote 
fui parte hic exclamatio faltim fit. s. 

Calo f dignos. ] hoc eft Deorum fe nominibusado- 
rarivolueranteriam vivi, De Alexandro vide libel- 
los PLutarchi de Eortitudine ejus & Fortuná; Nen 
brodum id ftuduiffe vthomines ¿Dei cultu ad füum 

^ traduceretandror cft Iofephus libro. 1. djyagaeyías: 
cap. v. Filium vnicum Nimrothi à patre confecratú 
auctor eft Marius Viétor lib.113. Comm. inGenefin, 


smulionibus fubfleavitunt- | exemplum pulcerrimum 

oltendit nobis Hiftoria vigefima noña libri Gallici 

qui infcribitur Les combes duiiónde aventerrenx.Quar & 

in Milefarum noftratüm Narratioties retulimus,nó 
. 70 4 


ANIMADVERS. 331 
alio fine quam qui ¿Sempronio ifthic indicatur, vc; 
nimirum genezofo alioquinanimo juvenes veluti: 
fpeculo in talibus videant quá (epe amétes quam in- 
epti finttantis impenás, Laboribus, & Periculis fc * 
minis etiam formofiffimis & Nobilizate infignibus 
fervientes,comillee contra tam parvi Comitatem & 
Civilitatem eorum faciant;ut fepe quamiliis negane 
viliffimis fui copiam mancipiisfaciant. Tuvat; Ms 
mum ¿arado modo nominati fcriptotis huc trans» 
ferreut non noftris hec nos verbis docereéomnes vi- 
deant.Crfl un maLinquit difertiffimz V rbanitatis fcri 
ptorsaffez. commun à beauconp de feines faifans profefion du 
fol Amour, qu entre Jeursplus affectiones: forviteurs, le iniri 
digne plus lourdant eff volontiers choifiefperans par ce moyen 
enieux garder leur honneur: Mais affeurement effans fi libera» 
les i trefov qui epeut efirevenda,tombant en une bonteoupa-. 
veil danger que cefie fenne.laquellecaidane fuir astour, jouit 
gu fraich avant que coguoifirela fleur: Ce qui lesantres feva fa» 
qus de chofes qui peuvent avesir. Sed melius Hiftoria ipfa 
legetur, & verba indignantis juvenis vifaillà mulioni 
fe tubfternente, quam tot ille modis follicitaverat, 
Eodem pertinér alía ejuídem generis Hiftoria que 
in Heptaemero Regine Margarita Valefiz.cap.Xx; 
Quam quidem ego, quoniam brevior clt,8215 liber 
inpaucorú hic manibus,integrá & defcribere nó gra 
vabor.Sic ergo fonat, lervartá quidé &'eorá temporú 
Orthographiá, que hodié aptid Gallos paullo alia 
obriner, Au pays da Daulphina y avoiz wis gentilbonne nom- 
mé le Seigneur du Riant, qui efloit dela maifonda Roy Fratt- 
qoyspremier de ce mont, autant beauc? homieffequ'il'iflvit pofi- 
ble oft longuement farvitcur d' unedaime vefuetaquelle ilia. 
smoitébeveroit vát que depen qu'ilavéit deperdré (élonegra- 
érctooit importer de equal firi le plus.Es luya fe sétose 


38i . C. BartHl 
beat e digne Defire aymé croyoit ferinenient ce quí elle luy 
> jarpit foavent,C oft qu elle D asimoit plus que totits les gentil- 
bornes du monde, d» que ,' fielle efloit contramite de faire 
quelque chofepour wn gentilbonnt > ce feroit poter 1y feule- 
ament, compie le plus parfait! qu elle avoit jamais congen, c 
luy psioit de fé contenter féulment, fans culero paffer, de cefte 
honnefle amitié, [ affeuran que felle cognoifit quí if preten- 
dift d' avantage, fans fecontenter de laraifon, que du tout il la 
perdercite Le pauyre Gentil-honime uon feulement fe conter- 
toit de ctla, mais fe remoit tresheuvcux d'ayotr gaigné le coeur 
decellequ' slpenfost tant bouneffe, 11 feroie long de vous vacom- 
peer de difcours de fon amitià > longue frequentation qu il eut 
avicelle, d» lesvoyages quí il fazfois pour la venir véoir. Mais 
pour conclufion cé pauvre martir d' un feu fiplaifane que plus on 
en brusle, plus on veult breisler , cherchoit teusjours lé moyer 
d'augmenter fon martire. Et un jour luy print fantafie d'aller 
veoir enpoffe celle qu' il aimoir , plus que lay mesme, ó qual 
-effimoit par deffus toutesles feines des monde. uy arrive alla 
enlamaifon c» demanda oucllecfoit. On luy difi qu elle ne 
fuifoit que venir de Vefpres, cr effoit entree en fa gárenne pour 
achever fon. fervice. 1 defendit du cheval Cv $ envatout. 

droi&t ala gare on elle offoit, & trouva fs femmes qui lug — 
dirent quí elles en alloit toute fenle promener en une grande al- 
lée, eflanten la-diéte garente, Ll commenga plus que jamais à 
efperer quelque bonne fortune .. pour luy.Et le plus doucement 
qu dl, ponte, fans faire, bruit la cbercba le mienx que illuyfut 
pofible .,. deficant fiv toutes chofes de lapouvojr trouver fene. 
Mais quand jl fus aupres d un pavillon! arbres ployez qui e- 
feit sn lie sant bean c plaifant, qu! il n efloit pofible de 
plus, entra fondainementdedans, comte celuy à qui tardoit de 
vevircequiLaimeit. Maieil trotva à fon eneres [a damosfelle 
i : Cos, Uude 








ÁNIMADNERS, 35^ 
anche fur! herbe entre les bras d wi pallefrenier de fa mai 
fon, aufi Laid,ord,€ infame que le gentil homme eftoit bean, 
honnefle > aniiable le? elitiepréas pas devons depemdri lede- 

jp que eut, maisil fut fi grand, qu il eut puifjance d eflain- 
dreen an moment le feu fi embrasé de leng temps. Er dultaut 
semply de defpis qu iL avoit effe d'amour loy difl. Ma dame 
pon vous face; aupourdbuy par voftre mefchancet? cogmene, 
fuis query e delivré de ma con siviuelle dosileur, d'ont E honne=, 

ete, que j effimiois en vows efloit occafion. Et joris aulitca Die 
senvetourna plus vifle qu il efloir veni, Lapaivre feine 
me luy feit anltré. vejponte,fi non de méttre la main deban fon 


vifage: car pets quí elles potiyoit cotevrir fa honte, elle cottvroit 
es yeuls por ne veoit, cry qui la voy it frop clairement, nó ob= 
Jane Jalonguedifimularion, Eecam concinnám & ipsà 
brevitate amabilem narrationem qúiSempronl nó- 
firi dictis veritas velut coram exhibitó exemplo ma- 
hifeftetur, Plara alia Milebz nofiz ^ 
abufe fint. a wouos cape. Vide Adverfaria. Pafi- 
phaen cum Tauro ubique legas, de Minerva atque 
cane nunc nonfübit auctor, nec vàcatinquitere. i i. 
cum fimio.] quantacunque nobilitate commenda- 
tuserit Callifto > hunctamen familie eius n&vum 
Sempronius notat. Étvideturhuc refpexiffe Au&or, 
dictumque illud firmare volffe quod vulgo ja&a-- 
sur; Nullam ufpiam familiam finé nzvoclle.Sic Sé- 
ronium Parmeno notat , Parmenóonem in hoc La- 
doCeleftina, quz abeo viciffim quoque notatur. 
Simios libidiniffimum animans éffe nemo nefcit. 
Cultrum autem puto indicari quo egregium illum 
rivalem füum Avüs Calliftonis interemirios Lo do tu 
abuela con elximio, hablilla fue» sefligo es el cuchillo de ts a- 
: buclo. 











314 C. BARTH I 
buelo, Poteft & hic Cuchillo Ninnariutm fonarejhoc 
eft virum cujus uxoradultcra eft; ut in Glolfarió: If 
doritalis appellatur quamquam nonbeneita fcribae 
tur,cum enchillo vera ficferiptura. . o, 
falfimonias.] haclaudesinulierum fi minus apis Mw 
ex Hifpanico reddite putabintur, ignofcet lingua 
toprierati Legtos multa enim illi iafunt; que verba: 
verbis fingulis Latine nulla ope reddi poffant; quod ' 
fiüfüi corumd£ inhzreas, verba paria ponas, fignifi- 
catioautem prorfus aliaerit. Viruperia mulierum fi 
legere voles evolvas Anguftinum, five quis aliuseft 
auctor, libro de Singularitate Clericorum, Chryfo-* 
ftomum Homil.de Herodiade, five in decollationé 
B.loannis Baptifta. Anaftafium Nicenum Quaftio- 
next. Quorum fcitis concors eft pagana Antiquis 
tas Sic mulierem inevitabile malum clie dixit Ánaxan=- 
dudes Comicus, Infanieffeeam fibi adjungere, itidem 
Comicus Alexis: Perpetuum malum Philemon Impura- 
rum cogitationum genitricem. Nanmachius. Tempefiaten 
Menander & Plautus. Nogotiorttin tuolem Philippides, 
etiam Comicus. Nullum cum ed leti diem viviprater 
duos illos quibue ducituró”, 'fepelitar Hipponax Ademfcivit 
mullum.muliere majus malum in verum naturá dfe». Yudi- 
brisónimexpertinan appellavit Euripides; qui virtutibus 
earam fingularis praco fuit. Felices quii ed carere poffunt, 
1dem Alceftide, Ignem igni addi , cáfibiadicitá, Arifto- 
phanes. Muliebren univer fam Naturam nihili efe Sopho- 
cles,Egregié fine ed vivi Phileras meli effe am fépelire qui 
ducere Chaeremon,Senedhutem cam efe 6» vincula Hippo- 
theus & Theodecbes.Infortwniorum ratas extremum 
Antiphanes, Orsi conférvariimpoterts Plato, ttro concubin 
rà omnemamisiciar vendere Lyfios. Orator ,Ejw inimicitió. 


. inturiá 
f 


! 
4 


ÁNIMADVERS, 35 

Encursá vitat ipfam jam vitalem som effe Lycurgus Orator 
Siqueratur dives dominan luguriofam queri Nicoftratus; 
Pejorem ef mülicrem marinis flatus impetu uis, Pauptr- 
tete: malim quodisegue exprimi verbis neque literis defcribá 
poffit; fummum omnium melorum quod ercayit Deus y Euri- 
pides, quod numquam fatis c exmerito odiffepofs, idem 
Hippolyto: Neque terram tiequenmate aliud tale portentum 
alere tamque ummanem bellum nutrire, idemin Medzá, 
Stultuim bominem eurn effe qui ceffet umquam illi maledicere, 
artificem omnium malorum, idem ibidem.Ejus unica, oble- 
Batio efl mala didla cr feéta femper in promtu babere, idem 
Andromachá. Peftem effe mulierem cujus sitrà omia a- 
lia venena ullum fit medicamen, pejorem igne Cr viptrá y 4- 
dulterinos howninesnon lggitimos, effe mulieres, idem auctor 
eftinMedeá & Hyppolyto. Imperitifimas onarumve- 
gum, ttalarum [ollertifunas, idem cádem Medeá, Má- 
Tiebrem effe in[anias loqui , Voluptatem, idem Phonillis. 
Dificillimum efe ex fermonibus femina quippiam digum, 
Jide acciperes tum maxine cas meruendas cum benign loquan 
sur, Menander Ícicit.. Infidum efe ingenium muliebee 
Homerus, mutabile G* varium Virgilius  Fures ones efe 
er impoftoribus pejores Heliodus; oymium animam tenan- 
tum impudentifimas Alexis; Canibas irritabiliores, C» irri- 
tatacifdem pejores, MenandersNatira effrenem dr intole- 
rabilem  fexumeum effe, idem Pro maximo diio €» pará vi- 
riscohabitare Hefiodus Theogoniá auctor cft. Miltei fe 
nibil ufpiam credere praterquam hoc unum quod mortua non 
révivifcat profirerur Anuphon. Mulierem omne faanus 
promo animo audere. , nibil eh prius umquam vel fife vel 
efefiribit Sophocles. Caco id benum in Vita habe- 
ve cuod mulierem nullam videat , Antiphani Comico 
vifum cft. — Vbi mmlierefl. > ibi omme malum invenirá 
: Menan- 


| 336 ..C. Bartul 


Menander fcripfit Malierem tiullam quippiam verum dis > 
cerepoffe, batis mon adiwtricem jan homini, utzonditá fuit efes 
fétfoffam inimicamo, infidiatriccin interfecirigóm, exterimina= 
tricenn, bonorutins C inalorim omninm conciliatriceo Anas 
Salí finaita tradit libro.tx.Commehtariorü in He- 
xaemeton. Mulieris vel folus afpettís reluna eft veneno amor 
, tiferoillitunigued animsim hominis putrefacit. Sunt viru fes 
mina viris pre éttavium, pedicis animas eofwsn irretiunt > c4- 
piunt co abducunt ut bos flolidis ducitur ad [acrificindum, E 
corruptela inevitabila pofl prtttam.cumijs coiifaetudinem, ut 
tefta Antiochus Abbas Sabz in Pandeéte, Homi- 
lia.x vir Haec parseft earum Laudumi quas Profani 
- > Sacrique fctiptoreis fe -quioti fexui fctibunt ; & hic 

Parmeno nof infeicé fubnotat. S n 
Stropbiis. fo aquellas gorgueias.authorizarites ro- 
pas;raagnificis tunicis reddidi,quomodo tamen non 
exprinittur illud. Namaddi auctoritati aliquid.à cu= 
more veltimentotuin valgo apud Hilpanos audire 
memini,& in eorurii defcriptiong ;. injuriosá licet & 

indigna; triemoratur Gallis. | 
1Loflbieri et fa frefeelleefl enordre, 
- v Que fon collet ic foit pasen defordres 
Cer cda fert fort à la gravité. m 
Quos euixà defiderane) hanc fententiam his verbis 
dedimus; A los que meten por los agujeros denue- 
ftamen la calle, Poteft ucfübfiterzor, quifpiam typo- 
graphicus. - 

exira degentium domina. ] bona etra hominem or- 
nantia Fortungimperiotradebant Stoici, fcilicet ut 
ludibrio omnia illius ejuídem fübdira effe nemo in 
gnorare poffet. Lege Epicteti Euchiridion & Com- 
mentariúm Simplicii.Boerhium Confolatione ,Ar- 
epe 1ianum 


ÁNIMADVERS. 37 
hanum Diflertationibas, Ántonitum Imperatorem; 
Alios. . D | 

ineffabilis Gratias. ] talia multain Araafiis fais com 
inendant (criptores, przcipué indolciffimis;utinam 
honeftioribus Epiftolis fuis,Philoftratus,Alciphron 
Ariftenewis, Theophylattas; Siihocara, alii. Hoc 
inirificé etiam ob oculos pon Lúcretros qui raulie- 
tem formofam toto corpore Amoreím exfpizarc fie 
bit--mulier toto fpirans à corpore Amorem.Xd guod crede» 
re poffis, nonautem verbis explanáre; & incffabiles 
Gratias in Melibeá fuá vocát Callifto fic innumeras 
Charitesin àmáfijs fais alii. Amarorii fcriptores a7 
gnofcunz. Mufzus de Hero: 
hoi podes AeVM TOO: dd 6 Quat Nd uro Ro piis 
aro dL cue lprrer pebr--5s diri Mpous 
. Opdunuos yis Exgrov apireect Tine. . 
Lüuciarus imaginibus: G de aen daras Sas Tov Tolg 9 
Spas Mano rara det, Gmail pelprres key co pares, 
arspryipidoires. Philodemus de Chariclo ferie quidem; 
famen etiamnum forimosá: 
x9j xpos dppuridiros Ur dufosein y En aeló 
alas ¿eosolaupiadal palta. 
Áriftznetus lib.repift.x. x9) Gu Tuuecos ndprtéis 0% 
piis kal siriodbo, dm diuddtiaripryopevei Ss Nonnus 
— initio libri. xxxrv. Dionyfiacorum Sic Chatites ipfas 
Charifinamice fua faperatas autumat Melcagerlib. 
vii. Epigr: 


y T yy n 1 
| ejui axo €» p ]ots TR) GUNT wuodtopaty 
| 


v 


. Niro ets aires Tes ipio agipie. . 
Sunt autém Gratia tercid pars abfolute formz 
multebris, que in iis; figü 1 & fpecie, confiftioper- 
^ tettamen ut Gratia hz ipf nude fint , hoceft, fine 
Y fuco 


338 C. Ban vul 


füco & Éillaciis. Arilleenecos lib. rt. Epift xxt. sed, v? 
rio «fuic, TO seTuxdS cio ci ales il reri xls 
doas dy ax&en Orbonae, Q4 Vs > TO SMART, TU XN > 15H 
«es yapiew, ad je) gdtprme ev avetyrenag Eden, gd dagas 
nero rh reapoalas, ojadi. Non accedam co loco €- 
lcgantiflimo Mercerio,quissue ornatum yertic.Ná 
figuram, (ive ut vulgo nunc Paphapiéaus» proportio» 
nempotiusindicat , que quidem ad abíolvendam 
ulcritudinem fiunmoperé neceffariae ft. 

Sic Dantibi.] hec & talia tacité obmurmurar fecú 
Semproniusiquá fi&ione oftendit auctor nofter, qu& 
hocgenus maligno it dominos animo fiG veré etiam 
cenfuir Petrus Aretinus in Dialogo, à nobis ex Car 
ftellano itidem translaro famulos tales Dominis fuis 
pro quamlibet atrociffimis hoftibus efle.Deferiptio» 
nesantem formofarum puellarum qui cum ifta Me- 
Iibeacontendere volet, evolec Beroen, Niceam, & 
aliasiNonno deferiptas,Bachyllam ab AnacrenteO- 
datio.xxvi1r. A micas fuas ab alüs Ícriptoribus, vel& 
Heroum fuorum. Charicliamab Heliodoro,Leicip- 
penab Achille Tatio , Laidemab Arifteneto librar. 
Epift.1.Ifmenen ab Euftathio, Lege & Lucianum i- 
magivibas, Alciphronem, Philoftrarum, Theophy- 
JaétunE piltolis, Mufeum & nos inLeandride. Gre- 
goriumNy/lenum de Virginirace, ApolloniumR hos 
dium Argonauticorum libro. Tryphiodorum &c 
Colurhum Raptu Helene $e Iiüincenfione,O vidiü 
de Galatea &aliis', Statium de Deidamià inAchil- 
Jeide, Epigrámatarios Grecoslibr. v11. Anthologiz- 
Lógum Pemenicis de Chloe.Q.Calabrú dePenthe 
filea,Appulciam de Fotide , Petronium de Circe. 

' ! 'Theocri- 


ÁNIMADVER $» 339 


"Pheocritum & Homerum de Helena & aliis. Vale 
zium Flaceum de Medeá. Ifocratem Encomio Hcle- 
na, /Elianum EpiltolisEt neminem feré non alium; 
Vnde &quz hic fequuntur tam fcitis quam exemplis 
illuftrari poterunt. 

Thaletem fuperas. ] Plaucinum feomma intrull. 

eculivirentes. ] calios aut nigros ego dixiffem. 

Vt materia formam, fic wulier appetit virum. ineptiffi» 
mé mihi boc dictum videtur: Eadem marería enim; 
Forma utriufque eadem, & quomodo aliud hanca- 
kudillam voces, Sexa quidem non formá, non ma» 
teriá,mulierá viro diftinda eft. Nec forma formarse 
iníexucft ; nec materia alterius quam (uz proprize 

- Formas, hoceft humane appetens, Alia ergo fit in vi» 
to oporteat materia & forma. Sed fimilitudo hec 
folum eft,quales omnes claudicare vetus elt Sophi- 
ftaram fcirumsqui quamvis pleraque pro firmis có- 
cludere videri velint, majorem tamen enuntiatorum 
fuoruin partem,aur ambiguam , aut fallam prone 
runt; queque nulle negotio de ipforum Scholà pe- 
titisargumentis confutari poflit, li quis nugas nugis 
confodere laboret. 

ad fatism cam potitus fieri. ] dicet hoc poteft vox al^ 
tangar, poteft & illud urinftar inimicz fuperandam 
dicar Melibaeam hero fuo hactenus prüdens & fide- 
liservus — 

Barbuda.] finmi convicii & contemtus nomine 

- hoc dicit.Cüenim virum nil magis deceat feminam 
nihil dedecere amplius poteft, quam os pilis obdu- 
étumiSicfepiusintrás 

De mulieribus virgines.] Artifició hocinter Celeftine 
vel queftuofillima fgpi*hoc libro memorat Sic Adtu 
Y i Sepri- 


340 C. Bartual 


Septimo memoratur unam eamdenique rüulieretii 
fepties virginem ex deflorará videri fecifíe. 

Ducenovo fidere. ] de ftellá hac conftat ex factis lit- 
teris,notari obiter poteft&Philofophis éam hiftorit 
ignoram non fuiffe. Chalcidius >» quicunque homo 
fuerit, Philofophum Piatonicum ; cutà iftafcriberet 

rofeffus, Commenrario in Tiumiaum : Efl quoque alia 
fanctior e venerabilios Hifleriasque perhibet ortu flella cu- 
jifllers non iorbos mortefquo denuitiatas fed deficufum Dei 
geneschilis ad humane conftrvationis veruique's ortaliiió 
gratiam. Quam fell cil nothurao mineré fufpexaffent Chat- 
daoritin profecto Sapientes viri; e confideratione ferum cale- 
Ieftium faris exercitati, quefaffe dicuntur recentem ortain Deis 
repertáque illa majtflate puerili ventvatos ef c Votà Dto 
tanto convenientia nuncipa[fequa ribi satrlto inelis fiit com 
parta qiam caturis Scribit Chaleidius ur Philofophus 
Chriftianifmi non rudis, non tamen ut mese Chri- 
[tiaiius; fcribi autem,ut hac verba docent ¿ ad vi- 
ruin Chriftianifmi do&iffimum;& cxteris confpe- 
&iorem, Hoftum nomine;ut ex Epiftolà Commen- 
tario prafixá videre licer. Non alium ergo illum ego 
Hofium puto, quam qui Hilarii& Concilii five con- 
ventus Áriminenfis tempore Catholicorum vel pre- 
cipuus Epifcopus fuit, quem ad extremum vica fue 
ad Arrianifinum,tum omnia pervagantem,declinal- 
fe,memorar Phoebadius finc Epiftola, que ejus uni- 
caad nos pervenit > nonaginta tum anrios natum, 
quem omhi reverentià digniffimum propter &taté, 
longitemporis probatam fidem, & labores pro Ec- 
clelià Dei exantlatos laudat Synodus Sardicenfisin 
Epiltolá ad Ecclefias Vniverías. liinc ergo &tas 
Chal- 








ANIMADYERS. 241 


Chalciditiftins clarior erit, apud do&os viros ha- 
étenus obícura, 

terogo. ] vide impiam amantis ftoliditarem.Impto- 
baàprobis petere immanem ftultitiam effe PLauto 
fcitum, quid à Deo, omnis boni auctore & prace- 
prore? ] 

Evangelia, Evangelia. ] albricias , albricias. Evange- 
lium cftpremium quodboni nuntii grariá cuiquam 
confertur. Homerus Odyffci-£.--éyo iveyfoum E de 
sec. Eufthatius, eefinio del dwpas úmip dabitis llenas. 
Cicero ad Atticum libro.rr. Epift. 112. Primum, tt opi- 
gor, Evangelia, V alerius abfolutus efi Hortenfio defendenee, 

fibter acervum ifluim. | peculiaris locus crat in edi- 
busícopis &p urgamentis deftinatus, quem Scopa- 
rium polfis nominare. Nos acervum fcoparum ver- 
timusquoníaa camara Latinum nomen non habet. 

noudum tecim loquipoffin.] vide aniles blanditias, 
gaudio fe animi externatam fiagitquoniatn raroad- 
modum Sempronius eo invifebaz;utElicia A&tu x. 
obiicitaano vix femceleam vifirm ventre. Singulartu- 
bique ingenio anus aftutz mores & veiba repralen- 
tantur. 

Ad iibi non utilem faciemus. ] poterunt bacaliter et- 
jam reddi, (ed vix melius, fi& obícenitarem cavere 
velis. Verba funt. Cz pocas mataduras hasvifleenlabar- 
tija. SEMP. Mataduras no mas pertrtasfi.. Ego vero in 
Scriptolibidinum damnofitatem docenteslibidino- 
sé mihi minim? permiferim;utcunque talia perfona- 
rum füadeac convenientia.Quo in genere tamenad - 
modum pauci veceram & recentium auctorum cau- 
té egeruntne diltruerentrecenfione, que vitupera- 
bantintentione: Exemplo fit ápud Latínos Iuvena- 

Y s lis,acer 


342 C.BarTHL 

lisjacer & infignis vitiorum diffuafor , verum adeó 
obítenus, ut docere videatur , que inceffit, neque 
quifquam poffit facile turpius loqui. Apud Grecos 
vero Ariftophanes,qui cum eo pre fümtionis venifler 
utetiam arcana Grecia Philofophoram,tam huma» 
na quam divina annis incellerer8z differret tam im- 
purétamen & fcurriliter fecgit;ut nefciá quid noftri 
juter(iteum Scripterem tot abulas, ex tot praeclaris 
Comicis folum ad nos pertalifle, cum innumeri alii, 
precipué omnium Philofophorum & Poetarum 
piudenciffimus & ysoyaxdmros , Menander penitus 
interiezint.R ecentium autem Linguarum five Idio- 
matum fcriptores Galli precipue & Italitamatroci- 
ter hoc genete peccarant , ut multa ingeniefiffima. 
fcripta cafte mentes obfcenitatum gratiá abhorre- 
ant.Graviores Hifpani nectamen prorfus hac in pat- 
te moribus feculi viruperandis caftiffimas fabulasat- 
tulerunt,athac etiam noftra docet. 

Ha furcifer.] vide fcurrilitatem mererriciam.Etiam 
amatori fto non poteft quin convitia Ícelerum obii- 
ciat. Et hanc huius perfonz indolem ubique obfer« 

,vatam videbis,ut precipue a&uNonoig Convivio. 
Cautiorautem & melioris judicii inducitur Areufa, 
que etiam ubi cum omnium fcelerum capite Cele- 
ftiná loquitur, mode(tam & fimplicem velut contra, 
fefe morescommunium meretricum facit... Quam 
fimplicitatem veram non cíe, pofteà ubi confiliatur 
Elicie,& cum Centurione Sofiaque liberé exre fua. 
agit,conípiciendum datur. 

parietós.] haec. etiam exfcnfarum rerum allocutio 
anus curiofitatem , loquacitatem fimplicitatis ad- 


fecta- 


ANIMADVEDS, 343 
feftationem, mitifice exprimit; fummá ingenii feli- 
citate. , 

numquam aliquid bonimibi obvenire, ] fuis anum blan- 
ditiisaggreditur,quas illafentitatqueregerit, mira 
tamen fermonis devotione. 

insnedias ves.) Laudat in Homero hoc Horatius. 
Sententia fic fonat Hifpanis.vana mente fe dize por mues 
has palabras lo,que por pocas fepueda entender, Superior au- 
tem de animo in multa divilio.ic: Quienen diverfoslu- 
garesponeclpenfamiento , en ninguno lo tiene juncto, fi mo por 
cafo determina lo cierto, luvartalia proprio fuo idioma- 
te proponere , quia liber in paucorum manibus 
eft. 
agnofcera quem. ] conocer el tiempo, y ufar el hombre de la 
oportunidad; haceproffera la gente. 

buic matrona.) à cfla dueña. Dueña videtur à Lati- 
no, Donnula; five domnula,venireze(t enim blandi- 
entis tam in Hifpanifmo, quam apud Latinos.Nofter 
verbis Melibzzad Calliftonem, Aétu. x1v. Señor por 
Diospues ya todo queda para ti, ptus que ya foy tudueña, pues 
gatio puedes negar nin amor, 10 10 nigues ti vifla. Salvianús 
Epiftolá. rv. advolvor veftris, ó parentes charifims, pedibus 
illa ogo vefira Palladia.vefira graculas veftra. domnsda,que vo- 
bisper varia nomina niic fui mater, nune avicula unc domina, 
(c Et fic Greci. Vediororidovapud Ariltenctum lib. 
rEpiftxxiv.oo Pads, Deus Jeerroridror tubos colos. & c. 

proflibulum vetus. ] puta vieja. Quse duo verba anima 
velut (anc fequenas pagine; Vii enim Ícelefta Cele- 
ftinefacinora omnibus nota effe indicet Parmeno, 
hunc fonum ubique auribus ejus infonare autumat; 
quod Latinis verbis minime exprimi poterit. 

Ya -. dSeanpr 


344 C. Ban rut 

mper hoc-] fiemprelo vique porhuyr hombre de 
un peligro cae en otro mayor. Hoc dicitautem Cal- 
lifto metuens Celeftinam offendi Parmenonis con- 
vicio, ei metus cauífam dat ifti omnia ejus fcelerae- 
nara 










sef armis c» equo.] Dieltro cavallero es 
Vocem Capallero Ttalis, Gallis, Hifpanis 82 
am Latinitas non affequitur. Equitem 
paucis omninolocis interpretatus fom,cum aliudfo- 
nct nimium virtutem fimul & nobilitatem.Porroin 
Lis Parmenoaisaliquaomiffafunt > egeftate Latini 
fermonis.Sané quoniam ftantis Reipublice Roma- 
ne & vigentis lingua ncmo Nomenclator ad nos 
venitmutta vulgo.pracipue opificibus & in corum 
tabernis, ufitata, quomodo appellarint,ignoramus. 

Ovortii afformn. ] more plebis Hifpane. 

locis.] loci muliebves membra genitalia, ut apud 
medicos Celfums Marcellum, Celium,Scribonium, 
Prifcianum, Gariopontum, Columell. lib, vir. cap. 
vin&c. . 

Studentium.] ita appellabantur etiam antiquitus 
qui litreris operabantur. Gloff Ifidori. Papas, peda 
gogus,qui fequitur fIndenteis. ! 

excalcii. ] Paulinusad Cyterium. 

Caligis tamen ifle vilibus donatus eft 
Nenatticotraret pude; 

Qui maluiffet confoveri excalceus 
Quarti calciar frigidus 

Corrige cum Paullinilocum, & refcribe. Tamen 
iflecaligis- -ob verfus modum illinumquam contem 
tum,nifi ubi corruptus eftà librariis. 








HALUYE, 


ÁNIMADVER 8; 344 


parra confultam. ] fifica de niños. Phyficam iotan- 
pium. Phyfica funt medicamenta eerta & natura ve-. 
lütconfilio compofitasapud Vegetium, Plinium Va- 
lerianum, &alios; vide que in Adverlariis docui- 
mus. 
^ Nonnarimi.] Nonnas vulgo dicimus quas ali Mo- 
nachas aut Veftales; idque ula Latinorum Patrum, 
Hieronymus Epiftad Eultochium: Maritertin exper- 
te dominatum viduitatis referunt libertatem, cafla vocantur 
dr Nome. Videamici noftri integernmi clariffimi & 
ccudiriffimi viri Ioannis Meurfii GloffiiumGraco- 
barbarum. 

adulserabat.] adulteria fuccorum füntconfafie per- 
miftiones, 8 vendita fpecies pro veris confufe. Ma- 
nilius. B 
Vt fit adulterio füccorum gratia major. 

Porro hoclociá Parmenone recentita artificia e 
impolturas Celefiinz non potui Latino fermone 
adíequi, nec fané opustalibus plürium notitia com- 
mendatis. Satis alioquin etiam his oris fraudulente 
funtrales veneficz;Satis malorum medicaminum & 
astium norunt. 

Funem flraugalati bominis. de cruciariis multa medi- 
cingadhibuille etíam veteres notamusin Adverfa- 
rijss talibus plenaeft Sylloge medicamétorum Mar- 
celli quem Empiricum vocant ; nemo vero coida- 
tus utatur. 

Vultusexterior.] Solent mortalium indoles & ani- 
mori inclinationes aucaffcétus ex vultib.cófpici có- 
je&utis eciam ab erudicilimis hominibus magni ar 
ftimatis. Achilles Tatius lib.vi. de Amoribus Clito- 
phontis & Leucippa ea ratione animum ipfüm ho- 
7 Y 5 miis 


346 C. BartHl 


minis confpicabilem effe neque ptotfus oculis invi- 
fibilemarbitrati aufus eft, cum ait: 4 ja vobed ui des 
Aly Doy kgs clau perros G aba ava, quiverati yup dupi- 
Cas de lo xorór pU. TO T port. Yavenalis Satirá Noná. 
Deprendas animi tormenta latentis in agro 
Corpore deprendas e» gaudia; [umit utrunque 
Trde babitum facies 
Nazarius Panegyrico: iu ferenis frontibus animorum in- 
diciaperleguntur. Boethius libro. 1. de Confol. Philof. 
eonfolfius rübore verecundiam. Hilarius de Macabzis, 
vultuque fatentur 
Setimuiffemhil--- 

Statius Equo Maximo Domitiani. 

Difcitur ex vultu quantum tiiititr ariis. 

Minurius Felix Octavio: fegregatus dolere nefcio quid 
valen fatebatur. Chalcidws Commentario in PLato- 
nis Timaum: Denique ex oculorum babitt mens Atque ani- 
mu indicatur irafcensiuns, maventium letantwum, & cet. 
Liutprandus libro. 1v.Hiftoriarum cap. xv. His audi- 
tis, quia facies fpecultsm efl menti, cordis verecundiam vultus 
vubore nudavit,cncitusque regis ad pedes corruems, fe peccaffes 
fégraviter deliquiffesconfeffus eff. Hinc Regum aut Prin- 
cipum minifteriis & expedirionibus tales homines 
fantadhibendi, quorum mentis & animorüm gra- 
vitas ipfis vultibusoculifque cluceat. Caffiodorus 
lib.vrri Epiftold xiv. Affuit mandari vegalibus eloquens 
€» ornatus oratorpermaulcens etiam infpetbus quos gratifnitos 
veddebat auditus. Y ales effe enim decet Aulicos vivos.tut Natura 
bona indicio frontis aperiant, ce poffint agnofei demoribus cune 
videntur. Tacens enim plerumque defpicabilis efi, fi eum tan- 
tumlingua nobilitat: Sumper autem in honore manet; fi cujus 

: efitran- 


ÁNIMADVERS. 347 


gi unguillut animus eum qiioque ferenifimis commendat an 
peñas. a . 

Réfumtio.] Refumtiones in libris medicorum reftzu- 
rationes (unta corporibus agris adícite. Refüumtiva 
medicamenta, que reftaurant corpora. Pigcípué 
Celius Aurelianus frequenshorum ufu. ' 

manus. | ofculatio manuum,quam in indicium ci- 
vilioris bmitlioni Galli, Itali, Hifpani pracipue, 
femperinore babent; Romanorum motibus delcé- 
dit,quorum humilioresaut infeliciores cxteris hoc 
modo honorem habitum ibant,nec apud hos folum, 
fedipfos Graecos quoque. Exempla utriufque gentis 
videapud Phaedrum Augufti Liberum , Fabula. 
pxxxar. Silium Italicum libro.x i1. Claudianum libr. 
1i. inEutropium. Lucianum. e£ ep ies & in Ne- 
cyomantia.Suetonium Domitiano, cap. xt1. Apol- 
Jonium Argonaut.1. Appuleium Apologiá, Trebel- 
lium Pollionem Gallienis, SenecamEpift. x1v11. 
quofque alioslaudavit Iuftus Lipíius Ele&tis. Gra- 
cia pofterioris, fub Imperatoribus Conftantinopo- 
litanis, mores adcoin barbaram humnilitatem abie- 
runt,utetíam pedum ofculis Cafares dignarentur, 
unde Pontificum Romanorum defcendere vider. 
Codinus Curopalares in Officiis Aula: Byzantinz. 
istos di mi ovy oe upov arpSdonera, dieaimi , 9 paste 
eds fiera] : dad qj Vmrwxe. TOV dois romo Y, 
xd» ¿nclyzasov d, desee Touro rud. 0 di je diemi- 
rus Oe Cr Pastos deralerey ada. Alia a- 
“libinotabamus,  Hifpanifimo autem amatores et- 
jam plantam pedis exofculari fe ajunt , ut hic 

adorate 


348 C.Bartul 


adorare Celeftinz gradum; amore Melibzez vecors, 
Vtin libello Rodomuntadarum: Bero la planta del pis 
de pues famerced patrona dofte coragon, Princeffa. defle pecho. 
plantarum nomutlo buc eodzm inclinant. |. alia genera 

plantarim &arborum aliis atficifexumque velutin- 
terca effe tradunc Phyfici fcriptores, Pulcré Claudia- 
nus nofter in defcriprione Venerce Aule. 

Vivstut ia Venerem frondesomnifqueviciftum. 

Felix arbor amatyutant ad ntttita Palma. 

Federa; Populeo (fhiratpopslus itu, 

Etplataniplatanis, alioque afibilas alum. 

Sic Bacchum, feuracemos virium ulmis nubere 
clegantiffime dixit Manilius.Er te, Bacche, teras nibentem 
ducit ad alios. De palmis puleré Achilles Tarius libr. 
1.tam ex Philofophorum libris quam hortalanorum 
& agricolarum experientia; Vide etiam Michaelem 
Glycam Tomo. r. Mirifica aucem artes anus hujus 
ur Parmenonemá fidelitate in heram fuá abítrahar, 
quod nullistamen machinis poteft.efficere , preter 
folam Amorem Arculz; cujus concubitum tanti a- 
dolefcens imperitusfacit, utfefe & herum fuum o- 
mnibus propter eum fortunis exfuat.. Oblervanda 
aurem vetulz orario,modo voluptate , modo feriis 
rebus Parmenonem ad (e à Domino ducere ftudens: 
Licet exíacca fénio, & faciem vulnere fedata, non 
tamenabfiftit & ipfa Venercas deliciasilli occinere. 

. Sedfiegote mibi. ] adfcribam verba. ipfa Hifpanica, 
ut fi quis poterit, reddat facilius , nonailril obfcurius 
à nobis transicripta. Maszavia malame nate, fi te llego à 
iam que vieja, labos, tienes ronca las barbas te apuntan, 
mal foffegadilla deves tener la punta de la barriga. DARM. 
corso coladealacran. CL, Y aunpcor, porque la otra muer- 


de fin 





ÁNIMADVERS: 349 


de fin binchar: y la tirya bincba por mueve mefes. Verum mala 
joreem rabie, fi te mibiadjunsero, quamguam vetula ego,tu 
yaceránca c afper barba finas, 1nale quietus tibi futurtts erit 
quatro ventris. P. Vt cauda foopn.Cx c. Etiam pejor illa enia 
imordet fine ioflatione, tua novena snenfiim timorem efficit. 

imalsbecagritadocf.] Ost. Reste, lendrez iia , bio; 
Rides tiparve pejtis fila. it feno fuavitet indigriantis, 
immo anilitez. Peftilenri etiani immiriait vocem, 
üoneque irata neque [atis contentianimi videatur. 
Ineprusautem talium fervulus pro magno facinore 
€ laudabili tmpregnationcm habet málicrculz ali- 
cujus.Sic poft concubitum Arculz infrá Sempronio 
jactac A tu. vir. A poñer la en dad, fi queda perchada,o noz 
Hicanteni potius intelligitur mens Celeítiaz, quan 
üt exprimit valeat, aurambagibus verborum doceri. 
Videxe quis videatur fermocinancem hzc anuin ge- 
ftibús abblardientem Parnmenoni, cijusrifüs maxt- 
iné illi placet Refpondet autem fervolusnon verbis, 
fcd menti,quam videt detrimentum fuum perblan- 
didica dicta querere. V tanrerá neque iftum integrá 
mente & rationc óptmá videas con fulere, odium 
mox Sempronii confiliis (uis intervenire,S fidemid- 
eo Hero fervare docet,utifti obfit ifti malefaciat, 
quem videt & audit vetolie confentientem. Sic heq5 
hic málitiz maternz & £rvilis ufpiam oblivifcitur, 
etfi dillimnlare venit, Et inde ánus eorum amici- 
tiam quaerit & conciliat; hunc odio illius fepe vi- 
dens; : 

Proflituaris tete. Putos dias vivas»vellaquillo.In quibus 
verbis anilis eftiracundia & blanditia minime Lati- 
nis verbis exprimi valens, 














alie 


350 C. Ban Tul 
alió venim.) emunctara pretio Callifton£ fcilicet, 
Quem omnium eius acionum finem effe non igno- 
rabat Parmeno uc qui füperiorem de efus rebus fer- 
moné hoc Axiomate velut clauferit: quien te podria de 
ai» la queeffa vieja haziaz y todo era bur lay mentira. Ecut 
domefticum & interiorem omnium fcelerum Cele- 
ftinz teftem induceret Áuctor, Parmenonem apud 
am puerum fervitutem ferviifle finxit; quo indica- 
türetiam tempus longum malarum earum arcium, 
quod celeberrimam fecerit Celeftinam. Cujus fumo 
ma aftutia eftin fingendis que fequuntur. 
Vita funttis fidem datam. ] Teftamentorü&Fideieó» 
mifforum in rebus humanis fümina eft. auctoritas 
meritoatque reverentia. Quid enim eqaiusquam 
quibus conftipandis omnem vicio Homo infumfit, 
eas tes tradere poffe cu ipfe velit, & per quem ipfe 
velítlivecz fint Opumfive Infiuctionum? Cum e- 
nim Homo Hominem generet, & genexato inenar- 
rabilicurá profpicíat;adeo ut (ee ip(umi potius quam 
ex fe genitum deferat,& Bona (ua tradete genito, cis 
t/a exterorum impedimentum, merito poffit Ec folo 
hoc Vltimarum Y oluntatam privilegio ex Humaná 
Virademro quis non videat omnem cjus ordi« 
nem corruere ; cum bonis domino & poffeffore 
fpoliacis in incertum — & occupantem deciden- 
tibus , nullá lex Rapinas & latrocinia coercere qui 
verit, adcoquehine  Confufio otiinium Poffetfio- 
num prognafctur. Infinita fcripferunt huc facientia 
[Cri quorum Commentaria ex aliisalia nullibinom 
tafunt, - . 
VO y terlins jam dits 1 aftutifima vetula ut fidem ho- 
i faciat curam fefe cjus femperaliquam habuifle, 
Pig: ! perfüa- 


ANIMADVERS, 351 


perlitrdete vultex alüs etiam reícitam fibi prefentiá 
ejis,cum ramen pro ignoto eum modoallocura fit, 
Alterum igitur horum fimulatur, fed tantis involu- 
cris ut vix nifi fagacilimus fervus fenferit ifte lane 
nil tale dicir. 

neque nummos. aliter fonant Hifpanica,nam:que in 
hasavido provechosni ganado dendo ni amiftad.Eft- 
que velut proverbium neque cognadionem neque 
veram amicitiam peregrinantes ullibi invenire,quod 
fane fi quopiam fuit; noftro tempore verum perhibe- 
re licet. . 

Seneca] Loca Senece non pauca memini vitupe- 
rantía peregrinationem proptcr animi motus in(ti- 
curam, & laudantia Socraticum illud ; quid juvat te 
mutare loca, cum te ubivis circumferase Hoctamen 
di&um non occurrit; puto fententiolam aliquam el- 
fe Publiiaur alterius Poerz quales olim plurimeSe- 
nece títalo commendatz fuerant. 

nullibi eft.) Martialis illud notum. — Quisquis ubique 
habitar Maxime nufquam habitar. Ad quod pluza docti, 

fubiicere.] Virgilianum. Sententia Comicieltvete= 
risapud Stobzum.Tranfpofita fe plantanon facit frutti. 

enajor tiorum.) majores noftri non tantum ij. Sunt 
quiatate nos antecedunt, verü etiam qui auctorita- 
te atque confilio.Sidonius libr.Epifti. Pracipis,do- 
anime majors femina fuadendi auctoritate, fient es miis que de- 
liberabuntur, confiliofifitnus. Sic Marcellus Medicus E- 
pift. ad filios: Nonnulli proximo tespore illufires viri, cives 
acmajores noftri, Siburins, Eutropius atque Aufoniws. Pariter 
Seneca Natural.Q usftionibus. Quorum non manimrat 
Savaroniiampliffima doctrina ad cum Sidonii locü 
commentarium componens. 

Proba 


252 C. Ban rui 
Probaticapifiina.] Iohannis Quinto. 
^ fuorum bominuni. ] Homo alicujuse ft qui ejus fet- 
vitio velutád dictis atque quodam modo mancipá- 
tuseft; Vide Commentaria Adverfariorum no- 
ftrocani. ] ! 

addere potéitibus. ] Terentius principio Phormio- 
nis; . o 

illaforemeffe.] una vox Hifpánifmo. rompenecios: 
Rumpcere Latinis,male hàbere,malé afficere. Sepius 
"Martiab. EN 

doyii ipfius amicostibipára.] hoc eft de fceleribus fex- 

- vitiorüm maximuin;confpirare inter Ífcíeeos in Do- 
mini pefnitiem:Sic tales dominis fuis hoftes infeftif- 
fihios effe monet Petrus Aretintisin Pornodidafca- 
lo no(tic.Hocurium deerat Celeftinz Parmenoneá 
Sempronio diffentiente; itaque non tam ftudio hu- 
jusaut illiusquam everte ndiCalliftonis giati hunc 
quoque, dum Serbpronio amicun?, inimicum con- 
ciliae Calliftoni. . 

five bene five male. ] Rhythmica Paroemia eft. 

Atuertoo à derecho. 
Nuejfa caja hafta e techa. 

Praftattales proponereut fonant, quam pares dc 
Hélladeaut Latio adícifcere, quibus enarrandis a 
qué poftopas fuerit. . s 

Egeni nou finr qui pauca pofident.] pulcré Aulonius. 

Felice novi noni qui quod vellet haberes, 
Sed qui per farti non data non cniperet. 
Ex animo vem (lave aquitin puto non Aniniutin ex v6. 
Cuncta cipit Crefus, Diogenes mbilims 
Cuina llas finis cupiendi, sullus babendi ejt 


Illeopibus modis eff quem.  flatuas animo. 
i Et Ho- 


ÁNIMADVERS.? 354 
Et Hortatius. 
Non poffidentem malta vocaveris 
Rede beatum,rectins occupas 
. Nomen beate qui Dtorum 
Muneribis fapienter uti 
Duranique cállerpáuperiempati 
Hilari aucem paupertas fammaiti Chriftianarum o- 
pum, uc & Philophicarum, complectitur. Lege Ap- 
puleium Apologià.Stobeum Sermone.xcr.& xcii. 
Rogerium/fiiseft, de contemtu Mündi,cum aliis ta- 
libus.Lotharium de ContemtuSeculi,&c. Ioannem 
Sinaitam Hiftoriá Barlaami,libro nobis commenda- 
tiffimo:Notábilis (éntentía Chryfoftomi Sezm.xnix. 
Super tamad Hebrzos:Panpertarmánn dudrix efl in vid 
ad celum fererite snttio árblesica, exertitátio preclara, C ad- 
mirabilis partos tranquillus, Nibil opulentius eo qui pauper- 
satem [ponite fequitur, c» diligit , O tum alacritate. fufaipit, 
Leo Magnis Sermone.1v.in Quadragefimá. cap. 11. 
Seiiper dives iff Chrifiana panpertas quia plusef quod haber, 
quámi quod ion habeat Nec pavet in iflo mando indigentid La- 
boráre,cui doriatum et inéamitim rerum Domino omnia pof- 
fidifé. Quiidem inopiamad coronam Patientie pro- 
vocáreaüétoreftSermone tv. de Ieiunio Septimi 
Men(ss.cap.vt. EucheriusSermonein Feriam Quin- 
tam poftSecundam Dominicam: Diyitiead miferiam, 
Pauptrtes. ad Beatitudinem perducit. Pauperibus caluus : di- 
vitibus infeenos aperitur. Vide & Ioannem Climacum 
in Scalá Paradifi.Gradu. xvr.,Caffianum. Alios. 
iniurias cum retorfione. ] Harum impatientem effe 
homineminter homines honefté victurum conve. 
nit.Ergo ducütHifpanica egregia duo Carmina,que 
: Z APatre 


ys C. Bantal 

àPatte Nobili& Generofo Filio inftru&tionis vicen, 
in Aulamaliquam profe&uro , commendata funt; 
que in manus meas venerunt non fine fingularis 
Prudentiz pre fationesquam fané egregié & habent 
& merenturjadfcribam autem integra uteis velutin- 
£guibus Gemmis Note hz ornentur. 


Somwzto. 


Hijo.por donde quiera que osllevare. 
La Eorttna mudable, fed bien quiiflo: 
Lo primero amparad la fe de Chriflo. 
Queen vida y hourra vueffo amor declare. 
Servid bien vuefo Rey, gel queos honrrard. 
Refifid àlostrabayos que vefifto, 
No digays mal de lo queño aveys viflo. 
Per fiquid quien vuelo honor culparé. 
Dad lugar al mayor, fufrid al loco, 
Jamas à nadie deysmala refpuefta, 
«Al fabio honrad, y dad fiempre al que ospide. 
Hablad à tiempos bien penfado y poc, 
Tnomirejs mugerque no fea honefta, 
Queesel mayor peligro dela vida. 
Hocprius, alterü iftud eft, vice Dialogifmi quára 
ndiffime & exactiffimo claboratuni. 


L: 


* Desidmeunbuen Cavallero 
Due colas hadetenr 
Para parecerlo? fer 
Buen Chrifliano lopriero. 
, 12. 


ANIMADYRÉS 350 
1 


Y de trato? tiobley claro. 
Que haraz tio hazer cofa fed 
T énlo queesgaflarr que fed. 
Entre prodigo, y avaro. 


Il 


Que hara, fi deve? pagar. 
Quene ha de fero Inquieto. 

X que ha degnardart Secreto: 
Pocos lo fabes guardar. 


IV. 


Con las inugeres? afable. 
Hade querere à ninguna. 
Mudallee Conla fortuna. 

T eilo quepromeser Eftalles 


V. 


Sera amigo? de fu amigo. 
Que bara» fervilley howorallés 
Tal enemigo eflimalle. 

T que desas. fer le enemigos 


vL 
Quero ha de daro Ocofiene 
5; fé ladanarrojarfe 


T file afrentano vengarjés 
T quela de téntr? razon: 


37 C. Bantrml 
VIL 
T fobre todo que importa, 
Quetratefiempre verdad. 
Fffalicion repaffad. 
' Pueses importante y torta. 

Qui paucos hos rychinos digné enatraré voluerit, 
grandem optimorum monitorim Commentarium 
coacervaverit.Id quodà nobis forté aliquando non 

rztermittetur. D. 
O filiberie dicuiit. ] Vide Platonem libro Decimo de 
Legibus,ex quo haec tránslata fententia videtur, 
fortunam adeffe andentibis. ] Celeberrima fententia. 
Ciceroorr. Tufculan. Fortes Fortuna ádjuvat, ut ef in ve- 
teriproverbio fad indo magis Ratio.O vidius mFaftor. 


adentes Forfó, Venmsquejuyant. 


Vide Stobei fermonem. xxix. Nos ad Epiftolas 
Claudianismihitamen femper coinmerdabilius fuit 
qued Theoctifto cuidàim adfcribitur, dictum : Nemo 
abuc utiquam audacia fed induftria, Geuerofitate,atqueMo- 
defliá virtuti opinionem acquifivit. 

ce obid fecura,] minus videlicee Quod àm ww? tc- 
petendum. Nihil attinet de Fortung magnae pericu- 
lis congerere fententías Majorum, cum ez ubique 
obvixfint. 

Areufa.] hocfatale homini evertendo nomen quá 
fcité quamque aftuté peffima anus finifermonis fer- 
vavit? Quz enim emnium talium conciliatrix erat, 
noverat huius Amore Parmenonem perire. Puella 
autem ifthec quamlibet meretrix formofiffima & 
gratiofiffima inducendacít, uti infra etiam à Sofia 
commendatur. 

U culpa 


ANIMADVERS. 358 


culpa rfi credere onmibus. ] Effremo cs creer á todos e yerro 
too creer à ninguno. 
grati cordis eft.] vel: t imbecille pectus babes ad ferendi 
fortunamprofperam. O ines quino de enferio corazones [u- 
frird bien. Potfisalitereciam capere. 
*. deberemos converfari.] Vulgo apud Hilpanos jaéta- 
tur, Allegare à los buenos, ferae tto delos, Qualibus fenten- 
tijs,Paroemias alladentibus , ealingua preter cate- 
ras locuples & felix eft; vel ideo etiam amanda pró- 
tius. Vixenim talis quepiam non utiliffimaerit Vi« 
tz fententia quam tales hominis ijs negotiis expeti- 
undis fanxerúr, ur magnam partcm fümmz Pruden= 
tizpoltres maximipóderis geftas, hisinclufam qui- 
libetacutior poffit perfpicere, Vide Senecam Epitt. 
xciv. 
Ninnaritm,] Gloffa Va dori Ninnarime ditjus tixor ma- 
chatur Qr tact. : 
Patres.] ex auctoritate precipiendi. Florus libro.r. 
capa. Confilium Reipublice penes fenes ejfet. qui ex auctoritate 
Patres»ob etatem, Senatus vocabantur. Lactantius lib.i. 
cap.vrr.Legit in Senatum es qui atate anteiban , O Patres 
appellavit, quorum confilio gereret omia. 
Preceptoribus. ] Vide Senece Sextum de Benefi- 
cijs. 
minime fame confecto. ] à que perfona,o que bartura.Non 
indignum & commendante $: commodató quod 
de fame fcripfi; quamfugifle ralibus fummum voto- 
rum. 
ille te majore. ] obfcuriora haec funt: Perocallemos que 
feacercaCaliflo , y termuevo amigo Sempronio, con quien tu 
conformidadpara mas oportunidad dexo. Cum quo re- 
conciliationem tuam opportuniori tempori relin- 


3 quo. 


C. BarTHI 


quo.Vides odorilucriomniz pofthabere fceleratam 
vetulam. 

do abfque dubio. ] yfinduda laprefta dediva fu tfeto la dos 
blado:parque la que tardaelprometimiento muejira negar jar- 
repensirfe del don prometido, : 

nullaptfüilentia magisefficax eft. O Dios,to 4) peftilentia 
mas eficaz que abenentigo de cafapara ermpecer, Cuius dicti 
veritas quotidianis exemplis clariffima cft. 


ACTNV. IL 


Oftquamtantum argenti Callifto,centum fcilicet 
aureosantequam quicquam ejus negotio confü- 
leretur.Celeftinz dedit, non folum ab ipsà ludibrio 
habetun fed fervietiam pro plane amente illum füb- 
fannant; quibus in Concordiam redadtis ita Vetula, 
omnia dirigit;uthiapud eam amicas firas habeant, i- 
pfe autem fola omnia Calli(toni profundenda ad fe 
corradato 
sobilifimam lost obrines.] Vide Timeum mpi rales 
PLatonem & Chalcidium Fimxo. Macrobium in 
Somnium Scipionis libro.1.cap-xiv. Ovid. Met,t. Ax 
lios. 
alienam lucem. ] maiorum fcilicet. Ovidius. 
Et genus do proavos,Ó qua mon fecimus ipfi. 
Vix eatioffraputo— 
Seneca Hercule Furente. 
nobiles non fant mibi 
 Ayi,tic altis inclutim tuasitilis genus. 
Sed clara virtus, 
qui gem jatbat Justo 
"Aliena jatlat —— . . 
Maciasillo.] quis fitifte Maria ego omnino ignoto, 
7 videtur 


ANIMADVERS. 360 


videturcorumtemporum,quo hicliber Seripras eft, 
famofiffimus Amator quifptam fuiffe, qui inbinita ob 
defidetiorum forum infelicem facceffum,mala pal 
füs fit;animo non nimium repugnante. Id colligas 
ex actuultimo, ubi itaeju(dem meminit PLeberius: 
Qu ug mediras de aquel Macias de nueffo tiempo conto acabo a 
mandos de cuyo trifle fin tu fiie la cauffa. Vbivides & 
malé tamdemob Ámorem infelicem illum interiif- 
fe. Hifpanica autem hoc loci obfcurius fonant hoc 
modo: Leemas adelante, buelve la hoja, hallaras que dizen 
que fiar enla temporal, y bufcar materia detriflezasque es ygnal 
genero de locura, y aquel Macias, y dolo delos amantes del olyi- 
do, porque leolvidava fe quexa en el contemplar. Eflaes la pena 
de Amor, enclolvidarel defeanfo. Si cui nota foret paullo 
melius Macis iftius hiftoria: nullo negotio commo- 
diusilta reddere poffet. Nosin ignorationerei ver- 
bisadhzfimus; fententiaantem effe deber; excm- 
plumclarumdare Maciam iftum Amoris flammas 
oblivionefedari, qui in ipfa contemplatione ipfius 
illum oblivifci voluerit.&c. : 

dirigere calcem contra fHimubsan. ] proverbium à ju- 
mentis vetecum, qua; non loris & fcuticis , ut hodie 
moris cft, fed ftimulis incitabantur. Eft apud Sui- 
dam. 

Opinio fee] monftrumillud quod omnisexercitus 
verorum Philofophorum femper oppugnavic.quod 
eccecatis humanis fenfibus,nequaquam ut funt res 
videte eos & aftimare patitur, unde infinita malain 
vitam humanam veniunt; &dilati, de Bono vero va» 
nis cogitationibus mortales , etiam fuioblivifcun- 
tur, Deorumque beneficiis ingrati fiunt & felicita- 
ti fuz propri perduclles. Pulcrà Seneca Confol. 

Z4 ad Mar- 


36% C. Bartul 


ad Martiam cap. x 1x. Opino eff quao: cruciat, tanti quod 
queuialum eft quantiillud taxayimus, Arianas diff. hb.u, 
cap.xvi. sive ooo 6st e Capita xo) ¿Eslora fuia, Don yag 
doe G dope quélege veras Opiniones, quas fe- 
quioportear definientem. Scite ergo, ut om nia, hoc 
quoque Socrates qui Lamias vulgi appellabat Opi- 
niones larvas videlicet,omnem perfpicaciam rerum 
tollentes & illudentes. M. Antoninus libto. x1. Zo- 
aptériis de Gc 782 Ri diy, Metales Dulnets ore dio dei 
pam. Eumlege amplis librrv.& 1t.Inter Pythago- 
tg quoque precepta refert ósosos radapiveo Flieto- 
clesaureolo in Aurezcarmiva Commentario 
"Senfus Noflros. ] quanta. fenfum humanorum fit 
imbecillitas opiritonum copie demonftrant que ita 


eosfüritim & deorfum agunt, ut nequaquam ullius 





rei cettiradinem ullibi ullam habeant, quod docent 

precipue inter Philofophos Sceptici; & eorum Epi- 

tomen dogmatis nobis confervans fextus Empiri- 

cusPeroniusAmbier. 720005070007 
Fallint nosoculivagique fenfus 

Opprejfà Ratione mentiuntur. 

Seneca Epiftolá. 1%v1. De bonis aciali fenis nonju- 
dicat,quidatilo fc, quid inutile, ignorat. Non potefl ferre fe-. 
enti vif in rempraféntern perductus eft : Nec futuri provi- 
dius efl nec prateriti memor s quid fic confeguers nefit. Gre- 
gorius Nyffenus Vitá Gregori Thaumaturgi. ¿udts 
xoi remar Qai pie durods 5 diduouoos qai 
aimcrruliymes xo] vj cu leet pog riv. plo ob nahoU bm 
rpelarree. eQatatpy 8 xprTü pity As TO» Brev. danpeas 8 
Jio Sese, e mede O Cors rie dyetmla Goods di curas d- 
endure, Auébot xuplov fiov de Anima, Editus à Io- 
anne Tarino. prts dta sgemyoerey mpl T) xai dv 

iIUS 


ANIMADVERS. 361 


quic dietis cad oidty diu Apu oupompolsprane, Gutt- 
mundus Archicpifcopus Averfanus libro. 1. de Sa- 
crament, Senfus perfepe. falls tuin veterum Philofopborum 
multa argumenta tum quotidiana. experientia pleniffumé do- 
cent, ZEquà enim , ttt ait Bostbius finus e in maximis drin 
animis confunduntur, — Vnde fit ut dehis in quibus confuu- 
duntur ,mertum finceruimnque judicium habere mon pofíint de 
mediocribus quóque rebus non juxta verum Veritatem, fed pro 
afftttu judicant fencientis, Que quam verafint utique 
rerum exitus & eftimariones docent; Fatui contra 
fentientes Epicuri fane acumine fito ipfo cecutie» 
runt utalibià nobis demonftratutm eft. * 

in fervitio fervi. ] en el fervirlo del criado cff el galardor del 
feñor. Acutépronunciatum. a 

"tivandis. ] aquiendizesel fecreto das tu libertad. 

Medins.] qui intervenit negotiis componendis 
Medius perhibetur, qui conciliat fcilicet duo difli- 
dentía vora.RadulfusArdens Homili i v .Quadra- 
gefime: Mediam ordine Chriftum Dominum dicit, quia 
pereuim Humanitas Divinitati conciliatur.Silius lib. 
xvi Punic. 
"' ^ Haud deformis evit vobis ad federa verfis 

Pacator mdiusque Syfax 

Horatius. —' . 
"OC Pacierat Mediusque belli, 
Lucanus ^ ^ —— C 
^C Craffuserat Belli Medius nora 

Severianus Epifcopus Sermone in nativitatem 
Domini: Pax Domini, mediaafiflens, O utrumque moffruni 
gremio palpante conmettens,difcreta corpora in mum convenire 
auimum ulnis jungentibusdocet.. Plura ad Claudianum 
T Z3; Coníu- 





363 C. BartnI 
Confultara Mallij, alterá Editionezenjus locum pri. 
musre& legit amicus nofter Cafp. Gevartius in E. 
lectis. 
ardelionís anus. ] trotaconventos commodius Latina 
reddere non potui. Illaautem infamia Celeftina: f2r- 
pius hoc libro memoratur , ubi publicé ftetiffe infa. 
miz pileo capurimplemata ( fi ita loqui licet) dici. 
tur. Hic Parmenonis verba fic fonant. y lo quemas dello 
fjento, es venir à manos de aquella trotacomventos defpues de 
tres vezes implumata. Poftquam ter jam infamis facta 
eft, demum bonis tuis porierur anus, te peffumdato, 
fequi] palos querra effe vellaco. Fuftium i. 
Gus apud Hilpanos adnumerum dantur , ad delicti 
pondus. 
Maledicisillam. ] Petronius: Méledicillem verfibus. 
aefcis primum ad flulticiam. ] 60 fabes que el primer tfea- 
londeloctra es creer fer feienteo 
male iibi confulutrunt. ] cantiuncula. eft fezvi dum 
Equum fternit,& producere laborat: 
flapedem.] fic vulgo vocant ifta equi adjutoria. An 
ea veteribus ufui difquifivir Hieronymus Magius,vir 
ob bonitatem judicii, & eruditionem egregiám,me- 
lioe fato dignus quam quodá barbaris Turcis ftr- 
gulatusobiit,in Mifcellaneis; vide & Ioannem Bro- 
dzum pati Opere. 
proptereà quod fidelitatem. ] Rythmus Hifpanicus pul- 
cre fonat: Por fer leal padezco mal. 
aveo rivo de. ] non potui commodius transferre 
hzcduo proverbia, que fic fuo ore fonant. 4 Rio ba- 
eltogananciadépifcadores » Mái nunca ma ptrroal molino. 
Que fiquis, Ut cetera etiam hujus libri talia, ut me- 
rentur 


ANIMADVERS. 364. 


rentur enarrate voluerit immenfüm molem Com- 
mentariorum concinnet. 

ACTV UL . 
pro: foluta. ] Adiernos pagados » bragos que brados. 

Qua in varia poffuncintelligi.| Senfusautein cft 
folezc cos,qui operi cuidam exigendo redemri, mer- 
cedem aggreffione ejus preceperunt, velut fradlis 
brachiis ad laboremaccedere. Quo monemur nc 
mercedem Operarioeuivisante opus confectum, 
folvamus, aurprabibeamus. Illufttis Sapientiá hic 
fermo eft, quem totum Hifpanice huc transícribe- 
rem fi orium effet; fi enim Latine fonat commodé, 
fané nec ifthic inconcinnà. — Videtur autem maxi- 
mam partem ex Marci Antonini Imperatoris libris 
xal, tauri hauftus,quos & nos recenti Latinitate do- 
navimus. 

Nofli liam fubflantiam.] Lepiusidem dicendo ani. 
lem curiofitatem & loquacitatem fpectandam pro» 
ponit, 

siti neto nan movit.] qus toties publice natara igna- 
miniá eft non audet dicere quippiam honefti,&non 
vult turpejitaq; inter utrtiq; medio tramite incedity 

Mater ipfius e5 ego. ] lu madre y yo uña y carne, 

Prangitevpes. Horat. Aurum per medios ie fatellicos Et 
perrumpere amat faxa.-—-- Illud de afino notum cft A- 
pophtegma Philippi Macedonis. 

Delicatilagamiütrices.] Hifpanica fic (anant.cexquille- 
ficas fan todas; mas defpues que tma vez, confienten la fillaen. 
el enves del lomo, nunca querian B ellos queda el 





carpo , muertas fi y canfadas mo. Si diffiiocbe caminas 
punca querrtan que amanecie(fe, maldizen los Gallos, porque 
amuncian el dia , y al relax , porque de tan à qriefa » ve- 

quierem 


2365 C. BAnrul 

quieren las cabrillas y elnorte, haziendo fe efirelleras, JAQUAN 
doveenfalirelluzerodelalva , quiere fé lesfalirel alma, f 
claridad les efireceel corazon. cc. poffunt quadam hinc 
aliter reddi, fenfus ramen cft libidine poft inexple- 
bilcs puellas effe, qua primum magna ambitione ca 
füitarem ja&averinr. Quam fententiam ex fe anus 
confirmat. d 

adfirmo tibi.] vulgatum Se tralatitium. 

Aut odit aut amat mulier, nibil efl tertium. 

Noneas lanam] mo vayas por lana, y vengas fin pluma. 
Servusantem pofteaalludit ad pileum plumis con- 
textum, quem aliquoties jam infamiz notam medio 


foroanus fuftinüerar, 


ACT V. IV. 


re mon fatis, ] aquellas cofas que bienno fon penfadas 
aun que algunas vezes ayan buen fin,cotintiun mete criam 
defariados efetos. Afft que la mucha Efpeculation nunca carese 
debuen fruto. 

Quando extremis rebus] Quando a los eflremos falta cl 
medio, arrimar[eel hombre al mas fano,es difcrecion.Sequen- 
tia mitificé (uperlticionem & omnium curam pio» 
ponunt.Sic illahomines,aves;faxa, fe ipfam, talibus 
confiderat. 

qua eft vetula ifla. ] quien eseffa vieja que viene haldeando, 
Nonpoteftuno verbo Hifpanici vis exprimi. 

aquam cribro cogere. ] Proverbium eft ut in illo, 

Agna cogegon harnero 
quie Mire deligere. 

Etapud Perrarcham, puto,Leétum eft. 
Inaqua folca,in avena femina 





ANIMADVYERS. 366 


Nel vago vento [peras invete coglie 
Qui pone fua fperanza in cuor da femma. 
Siciensinágifler. ] Cacodemonem dicit quem li- 
cio involutum circumge (tate putarquemque per in- 
rervalla mox alloquitur. 
mónachos nota relligionis. ambigua de induftrià fen- 
tentiam feci,cum añré memoratum fit quid cum il- 
lis negotietur. Sequenti refponfione Celefting pru- 
dés omifi proverbiú ineptum Latino fermoniViva la 
gallinacon fu pepita. Ecillud etialioquin anilem fer- 
monem folum decethocloco, ut non magnifacien- 
dafit cjus praeteritio. 
nalla cruditas fame. ] eft Homericum interomnia 
hainanitatis füpplicia famem elle pellim um.Vidcad 
Augullini de Civitate. Dei primum Cominenta- 
ra. 
loqueris tit demundinis. ] vide amabilem prudentiam 
in generosá puellá, qualem in talibus commendant 
omnis feculiferiptores. Proverbium ita fonat, füà 
linguá. 
Hablasdela feria fegunte va en ella. 
ad quemque manfioum.] Manfiones que fint vide 
nosin Adverfarijs, & doGtos ad ftincrarium Ánto- 
nini. Verba Hifpanica fic fonant. À cada cabo ay tres le- 
guae demal quebranto.Que etfialitecfonent; id ramen 
volunt quod expreffi mus.Sequentia omnino divina 
fünt,& ex profundiflima Philofophi petita. Qui ft 
enarres, Commentaria facias. 
amttatis efl iffe. ] Sermo Lucretiz poteftetiam aliter 
reddi, bi bi bimudada efla el diablo. Hermoja eracon aquel 
(i Diosos falve,que traviejfa la media cara. NS & vafritié & 
malignitatem coníccleratz vetula indicare poterit, 
que 


367 C. Bar THÍ 

que cum dicat palam,Deuste juvet, tibibene-facíat, 
Clam fecumi murmuráre confueveritar medium te 
bicapurruptum videam. Sic folenttales,& non raro 
iplailthec. Poteft & hoc dicerezillanecumifá cicatrice 
fa quemedinm ipfi caput. diffindit, formofa erat? 

ur quatiorfiliarum.] nihil hocad rem pertinet : quid 
enim fiille fingula fintetiam magis vetulz. Artifr- 
cium feriproris egregiuni eft, utanus cum puellá ges 
riexosá,irbpatrente,& minime fufpiciosá lóquens, Ea. 
ciatfe fimplicé,ue eo facilius credaturipfi quod pof. 
modum ab(condito aftu illatura eft.Iraque hic fim» 
plicitatem etiam ftolidam affectat. y 

omnibus male ceffurunz.] Lo Hifpanico forte legendú: 
qtte todo perderiainas, nom tados. Sic erit lentenia. Vt o- 
m nia perdiderimus/fi fine iudicio reiego receffero, 

acenaduci ] poseranz aliter hcc reddi, Nos Latinis 
táticonfülufmus,cumalioquin Hifpanorum in tali- 
busconfuetudines párum cognita: [intiis qui regios 
nesdas non viderunt, quorum cum rariffima fir ras 
ritàs, fané nos meritó captum plurium attendimus., 
Xxquid oberit fententia fcenani tocius fabulein 
commune quoppiam theatru m reducere? 

pec yinutu. ] Pan vitto cen Jan camino, 

Queñomtogo garrido, — 

Benbenim facere Deo msaquas.] eft ex illo Imperatoris 

Chtifpitlimi & Feliciffimi apud Claudianuti 
Sis pits im printis 240 cim vincam in ana 
Munere fola Deos equat Clementia nobis. 

Etfuiris elóquentiffimus & prudenciffimos fcri- 
proromniumi poft feculoriím communis quidam in 
talibus Magilter.Paria pluraad enti irrfecunda Edi- 
tione Noftrá,quí ad SexdecimManulcriptorum có- 

para- 


ÁNIMAD VERS. 368 
parationem,quam primum Typographi Czteris no- 
ftris fe expedieunt;promulgabimus. 

defultoris parietarit. Saltaparedes.lefu no oyga yo mentar 
mae effe loco faltaparedes fantafita de noche, YInnuithomi- 
neminfanum, amentem;qui furore percitus per pa- 
sieres ad veifosevadere velit Sic Sempronius de co. 
dem Actu Nono. «qtii effà quien me caufo algun tiempo an- 
dar hecho otor Ca lifle. perdido vl fentido , can[ado eleuerpo ,la 
cabegavariasos dias mal durmiendo, las noches velando,dando 
abboradas. haciendo momos.faltando paredes poniendo la vida 
altablero bc. 
omia que cuperes ipfius offe poteffatis, ] que quedava por el 

sl campo, Campnm omnem pro ipfo effe Eft Hifpani 
mo folenne;fic füpra 4 &u fuperiore. Por ellas queda el 
gipo, muertas fican[adas,no. Cui par eft.Andará (u pofta. 

. VtinColoquio delas damas.Et péfar tener porfityo el pan 

| ytlpalo. Cujus generis plura inibidem occurrunt. 

nifi qui fuperatum.] Eft itidem Claudiani noftri. 

nion efl vitoria major 

|, Quat que confeffos animo quoque. fubjugat bofleis. 

| Portoadule(cetule hujus oratio, primú ad Amoris 

. officiatérata,ingeniofiffimo artificio cópofita e(l; ut 

| parétotis Hellade & Latiolegiffenon meminerim. 

| dris nundinis. ] Pues tan libre vasdefla feria. 

| yeritatis voces tillis opus habere.] La verdad no esneceffario 

| abundar de muchos colores. 

|o penam numquam.] noneft rigide verum. 

po firmitas veritatis ea off. ] ala firme verdad. el viento del vul- 

| gomolaempicce. Vbi frmitate fta veritasnititur nonefl timél 

| 

| 








dum ventofitatem vulgarium rumorum, ill obfuturam. 
munufculo alique emendabis.] videtur hoc velleaniculze 
dicteriü etii prorfus aliter fonet. Tu mala palabra fera 
| SB ^ 4 Sayá, Non poterit commodius traduci. 


, 
369 C. BartHl 
noagnin ¡He imperátor. ] Veifus;fortiffimido&iffimi, 
tamen & vitiofiffimi, principis; Adrianijquosatiima: 
abitur dixit, — o 
Aniimlabagula blandula, 
Hofpescomejque corporis, 
Que nunc abibis inloca, 
Pallidularigidamudala, 
Nec,ut foles,dabisjocose 
Que uclepidi & commiferabiles fant, fuá lingua; 
fic Grecisab homine Antiquitatis confültiflimo, I. 
Liaco Cafauborio ; redditifunt hon minus divinis 
hifcejquos paritar meminerim: 
Epaisjuy oxpiis 
Erw x. Grips epar 
Tloi voy, uci (Aéugtel 
Apis. Aydtpiirt, xg sue 
Ov] dia drdgoss poqiteeays 
Naturam ipfam fecit Deus. fceletatà Philofopha.Na- 
turam quidem,fed non libidinem diabolicam, qua 
cuminfita hominibus nature videatur;illi ipfim Na- 
turam criminari non verecundantur, Vide catera a- 
nimátia,onllum non fecundum naturam fuam vivit, 
homo quot libidinibus contrá iflam: Quà dere nos 
cecinimus aliquando,libro priore de Fide falvificá; 
quem vide,funtenim prolixiora eacarmina,quam ut. 
commodé hue transícribi poflint. Et libelli nunc 
nupereditiinomnium manibus verfantur. 
injungo d commendo. poreft etiá haec fententia effe: 
lurimü tibi debetifte cuus juvenis generofus.Emar- 
goteoffe Cavallero.Tamé prioré fententiá auctor volu- 
ille videtur ji n. animus Melibzezprorfus amore fu- 


peiatus eft, que ipsú fi honeftü facinus convitiatur. 
Caval- 


ÁNIMADVERS:' 376 
Cavalleró autem hodic id fignificat, quod nequaquá 
Latine exprimere poffis,cum fit etiam generis conr 
tnendatio: 


ACTV. Y, 


Qs parilin.] Male Deos vocabaht veteres Ca» 
X7 coDamonas;ná &horü habebant difcrimen iri- 
figne;ucnotavitIofephus Scaliger, hominum erudis 
torum Phenixad Maniliuin.De Demonibus elegás 
eft Dialogus Michaelis Pfelli , quem notis illuftrarü 
edidit infignisingenio,Eloquentiá; Erdoétrina, G. 
Gaulminus.non ita pridem. 

inediam confelawneffe:] Sabe te que lamitad ela hecho, 
quando tienen buen principio las cofat. 

quas exegi batfenus. ] d yo ronipjera todos mis atatnitntos 
hechos, y por hazermy creyra en hiervas,uy piedras 14 enpala- 
bras.Sermo eftabruptus.aitenimanusautnegotiuñi 
fe confeftuzam, atenullam vim.tribuirüram porro 
omnibusa:tificiis fuis,vel etiam illa omnia projeóta- 
ram: . 

siguen fugiendo ignavas.] Nica huyetdo buyeumt- 
erteel covarde. Vide StobziSermones.v.vi1.& xL1x. 

c illicvelinquere.] aggravar difcriminafua, quo pe- 
riculoapud Melibzam fuerit 5 ut alie duz ejufdem 
cenfus nequaquamtale quid fine fummo difcrimine 
expediverint Hijo, effavegla de lovostio es fiempre ciertas 
que otra hora me, pudiera mas tardat,) dexarallatas narizas: 

otras dosnarizes,y lengua affi quemientra nas tardaffemas 
caromecofafe. Áfine, inquit, tu de longa commora- 
tione meá augurarisfelicem rei fücceffum. Ego dico 
tibinoncredendum fatus ¡fi regule.Tam enim pe- 
riculofum hoc negotium fuit,ut pene nullo effe&tu, 
Aa etiam 


pt C. BAn tuf 


etíaminfigni meo detrimento, mihi longiori etíam 
tempore illic manendum fuerit. 

alia rebus magis utor! ] Locutio familiaris Iurefcon- 
fultis, hocautem dicit Sempronius pluribus fibi o- 
pus effe quam que ad vitam& victum folum faciant, 
Otras cafes he menefler mas quede comer. Sequentia. ex 
moreregionisfunt.Que dearcu fequuntur, obfcz- 
niora fant, nec verba Hifpanica Latinifiuum capi- 
unta, Iraque fententiam fam fecutus, "reus in 
Priapzis eft iuto. 

Sapientis cfl prepofitum mutare.] El propofito muda el 
fabio,cl necio perfevera. Francifci Sanfovini celebre 
di&um eft. II ouitar talhora propofito e effetto di prudenza. 

cauti C prudentis legati. ] delos difiretos men(ajerós es ha- 
att lo queel tiempo quiere. 

charaxat.] fignar,Chriftianorum eft feriprorum, 
Vido Conradum Ricrershufium ad Paulli (enten- 
tiarum Fragmenta, 


ACTYV. VI. 


T c tunicam tibi pofiens.] fuperioxa dicens vetula 
tecto aftu Commonttrans Calliftoni vetus fut, 
ufaque detritum;pallium,pofcit abeo novum;quod 
Parmenonem male habet. 
ys habet. ] additum eft cralatitium proverbium; 
quel edad de dondecanta de Alli fe vifle; Cui refpondet 
Parmeno. Taunvifle comi canta. Qus non pofluntbo- 
tiis Gratis traduci. Nempe Abbas unde cantar, inde 
fe veltic Re, Senfüs in proclivi eft. 
jam dutimerascatenas] Hifpanica fic forantifi quis 


forté curiolius ea expendere veli. Ja difzurre eflavones, 
elperdi- 


ÁNIMADVERS: ps 
elperdido.ya fé defconciertan fus Fadajadatsunada menos de 
dox, Siempre efla becbo relox de nitdia dia. : 

facius es Seps.) Sep ferpentis genus dicitur aures ob. 
türare cum incantator aliquisaccefferit,ne voces car- 
minum Magicorum audire necefle habeat, & ita im- 
periumeorum fequi.Mentioapud pluiimos facros 
& profanos fcriptores. ; 
fromem palma verberans. ] mote eorum qui vel ftu- 
ntád aliquas res, veladmirantur alioquin,vel do- 
Tor.Cicero.n ad Atticum:Competitores quicerti cffevi- 
debantur,Galba, Antonius, Q.Cornificius puto tein boc aut 
rifife aut ingemiffeut from? ferias funt qué ctiam Cafoninm 
putant. Idem in Bruto Nulla perturbarioanimi, nulla cor- 
poris frons monpercafJa , monens, pedis quod minimum eff, 
nulla fapplofio-Heliodorushib.rr. sj $ pa Guys ttal 
ti le xeqediés nad Von Gros Spp uo, pnetv, Glos eis 
si? tijetpom — Sic femur percutiebant , in magna 
animicommotione , quod admittere oratori,non 
autem frontem,ait Quintilianus lib.xr. Nonnus Pas 
nopolita lib.xvr.Baflaricorum, 
Kad jodas Grapasevtraptidts dporipos de 
Mipovs "rione, xivvpii puerro Quim. 
Fulgenciuslibro primo Mythologicon. Tur ife 
tachinmuon quaffans fragile,collifo bis rerque pulju paltmula fe- 
sore necis inquir. Fulgenti, Sc. Hieremias Propheta. 
cap xxxi, Poflqudm enim tonvertiffi ne égi pernitentiam, er 
golbauam oflendiffi mibi, percufft femur neum, Confufos fam 
de eribui, quoniam fuftinui opprobrium adolefcentie mea. 
lallationts. Jvoces nutricü quib. pueris blandiuntur 
ut dormant etiam voces puerorum. Perfius fat.it. 
Et fimilis reguna pueris pappare mintitums 
Pejcis, Gr irati mamme lallare recie. 
Aa 2 Cornu- 


5 €; BAx tul 
X. Cornutusenarrator prifcus-Nutrices infantib. tt doy 
emignt folent dicere fapé Jolla Jalla.lalla,aut dormi aut latis, 

fatidica de Hetruriá:] in hifpanico cftarlhuta. Sed tas 
iain linguis Latina defcendentibus., mitificé des 
torquentur.Püto autem Sibillam intelligi Sed eft res 
cens Hiftoria. — E uo. 

ex temporecapiendisconfilits.] Comiciftapud Sto« 
bxum. : s : 

malo aliquo occtrfot.] ex faperftitione veterum , quí 
in libris Adver(ariorum;& ad Claudianumyalterá Es 
ditíone,ut & peculiari opere de talibus , illu&rabo 
forte, Perfuafum enim erat Paganis honinem nigrú, 
caftravim,mancum;aut alioquin beftiam , omino» 
fam,occutrentem indicare malum eventum fiego- 
tiorum pre(éntium,aut poft getendorüm, 

edlcibiadi quendam. ] Confule PIutarchuta. 

Vuiys bora fatio. Proverbialía funt Hifpanica. Con 
fut fenov, que en una bora no fé gano cámorasperomo par elfo def 
eenfaron las. combatientes. Alludit veterem quamdam 
Hiftotiam > bellis ctiam inter Francos & Hifpanos 
fervenribus.Aquorum memoziá plurimi Refranes fu 

erítitescam linguam tenent, & Egoin Originibus 

Duos atbitratus (um Refranesipfos à Francis diétériis 
confutatis, Caftillanum nomen hábere. . 


ACTV. VIL. 


e : . : E 
pe fli] Longam & gravem orationemad 
Parmenonemanus exordicur, ut eutn, quacungs 
etiamrationezab heri fidelitate, abftraheret. Efficit 
vemdem rem Arcufz conciliatione: quam ftatimjus 
veni minimeabfurdi ingenii jungit, utirire prefenti 
eum pignore certo fibiaddiceret. TE 
Los; "M thubari 


Ao - 


ANIMADVERS 37% 


mnt over ción capillis, ] Mudar fecoftuimbres conla 
mudanca del cabello,y variacion. o; 

eAmarete delere fi amari ielis.] Sabes que es mene- 
fterqueames.fi quilieres fer amado. Martialis-Marée 
qt ameris, aia. Claudianus.non extorquebis amari. 

Hoc alwrna Fide hoc fimplex gratia,dona?. 

Proverbium fequens. que tto fe toman truchas, nihil 
ad Latinam traduüctionem. n 

Inflicia apprebendire.] Lictores miffi d pretore. Vide 
qua de hác voce, quam volens retinui, dixi in Differ- 
tationc. 

ueceffeefl aliquidpati-] nimiszefert pulcre hoc dictü 
fenilem calliditatem,& exprobrationem cum excu. 
fatione, velut feri. Verbaficfonant. Algo ban de fufrir 
los bounbresen effe trifle mundo para fufientar Jus vidaschonr- 
rs Et loquiturvenefica publice infamis pileum fe- 
rente. : 

Virgilivs.] nota fabula de nefcio quo barbarorum 
temporum Mago, Virgilio 5 quam nullà tatione & 
fonte conttà. omnem hiftoriam & fidem Maroni 
vulgus adícribit Fatuumá fatuos feCtatores habens. 
d dlaplyne iros . 

fuammá fecuritate.] tocus fermo ifte. fatcafinis cecis 
plenus eftyuritenión quà poteft, Cele(tina Parmeno» 
nem fcelera mattis ipfi explanans. Sic hoclocofecu- 
rum illum de hereditáre paterná vivere poffe ait, nó 
enim tímore opus ef ne id alicui auferatir,quod ni - 
hileft;neque abillo habetur. Que lo que tupadre te dexo; 
Abuen feguro lo tienes, Fatum autern etiam fimul the- 
furi (aprá memorati mentionefafcinar. Que infe> 
quenti Celeftine ferinone de Ludo Schaccorum;us 
vocaneproducancas,non polfiinecódemLatine des 

Aa 3 fcribi, 


375 C.BarrTmI 


fcribi. Quid enim Xaque , quid mate fit,non habetea 
lingua edicere. 

Si ditefcistuquidem.] Alites capi etiam potetine 
Hifpanica: Con gallinas hija» Afi fe harela hazienda andar 
paffe.Otroesel que ade llorar lasnecefidades, que no tu;yerva 
pacequienlo cumple,tal vida quien quiera felequerriaN ide= 
turaliquid co:ruprum elle inexemplai meo. 

lupinos pro nunnis.] Hifpanica fic fonant; affi que ne- 
eeffidadvuas que vitio me bizo tomar consiempo las favanas 
por falderas. Plenz funt ralibus fermocinationes me» 
retricutn. 

vabquam fiaviter.] more meretricutn omnia fua 
perfumantum Infra Agtu xix. Sofía de cadem hac 
Arcus. tenia unas manos como la nieve, que quando las fa- 
sava de vato enrato ne un guante, parecia que fe derramava a- 
baxar porlacafa. Etinter oficia Celeftinz, Actu. t. Per" 
fumadera. 

diim spare] le: fceleratum aliquid in his ver» 
bis,que in eum hinem anus dicit ut ab amore unius 
Arcufimaverár. 

neque tentum ego emolumenti. ] Hifpanica poterunt & 
paulloaliteraccipi tengo vezinas embidiofas, luego la di- 
ramafique aunqueno aya mas malde perderlo, fora mas que 
ganareen agradar al que memandes, 

vide que perisulo. ] Hifpánicum hocelt Quies motieng 
finounsojo,mira ¿quanto peligro ada. Addidicgo, pere» 
gr Senfis autemillucioquodeo effoffo delito €x. 
Cus exeat, | 

que focietas ifl laudabilis. Y Proverbium Hifpanicum, 
Compania de uno; Compañia de ninguno, Compania de dor, 
Compania de Dies, Cipania de tres, Compawia de Reyes, Como 
pastiade quatro, Compania de Diable. 

El quen 


ÁNIMADVERS. 376 


Er quoniam duosfinul, ] y pues entrambos no eabenen un 
facoacoge la ganancia. Opottetin talibus remittere fti- 
lum & vulgatitati fermonis accommodare. 

alus deron in palatium. ] Que al hombre verengofodl 
pidbololo truxo àpalacio. 

illum fine rubore.] non adfequuntur Latina fenfum. 
Hifpanorum, En corteftas y licenfiaseflat?. Noefptro mas a- 

vi. yo fiadora.que ta amanezcas fin dolor, y el fin color. mas 
comoesun putillo gallillo barbiponionte , entiendo queen tres 
sucherno fe le demudela crefta : defosanemandavas à miico- 
suer en imi tiempo los medicos de mitierra, quando tenia mejores 
dentes. Qua mirifice anum talem decent. 

porrocum pirata piratam.) poterat & aliter transfers 
sis Pues decoffario A coffariono fe pierdenfí wos los bariles. 
Qualía in omnium ore verfantur, & fuálioguá 
adnotanda mihi vifa funt, quoniam plurimis omni 
no negotiis applicaripoffunt , $ incalibus nulla 
lingua füpraiftam. 

eculum wibiprius.] Tavenalis hoc Latin? extulit. Et 
exco nosin Épigrammatis. 

Vene uno contenta viro fic fubjciana» 
Contentam dicas mavolet, uno oclo! 

Incorum mentionem cum commode híc incidá 
Leétorem meum fperare jubeo. Editionem eorum 
quam maturimam demtis omnibus illisque me pe- 
riculofiffimé decumbente, anno. c15. 15. cxitr. in- 
terfperfit invehentia & intrufitmaledica Thatrhzus 
Hebius;qui hereditatera meam etiam vivi cernens, 
lubitu fao tria mea volumina,interpolavir; que talia,. 
utillepromulgavit, nequaquam pro mcis agnolco. 
Jtaquebreviexftabunteafacie , qua non verecun- 
dentur omnium auribus probari. 

Aa 4 quat- 


397 C. BantHlI 


quaquam enter guflus.] que aun el fabor en las evi ie 
quedo no lo perdi con las muclas. Quamquam dentes anciferina, 
fiperefl tamen guflus in gingivis. Propetansitta alio fenfu 
verti.Conveniunt autemín eadem re Germanorum 
proverbio. Gin pfcrro bap ben habernicht mebr bepfs 
(en Ran/fóretibn body gem Cod)mingen. 

quiinmultas partes. ] quien en muchas partes derrama fu 
quemoria,en ninguna la puede tenet. . 

beflia.] in Adverfiriorum Commentariis docui 
hocconvitiumetiam veteribus in ufu fuiffe; nunco- 
mnibus familiare. . 

juventus enim otiofa.] La mogedad ociofa, acarrea lavejez 
arrepentida y trabajo/a. 

faepius enm magiftri cadi muchas vezes, qomo diz 
xemalinajiro fobrepuja co buen difcipulo. 

sulla fcientia bene. ] ninguna fatentia bien es empleadaen el 
gueno letjene aficion. 


ACTV VIIL 


T boc fine Dess.] Quepor effa hizo Tios, nu dia trasotro, 
A eporque lo.queen uno io baflaffe fe cumplieffe en otro, Sce- 
Jeftusctiam fententias loquitur. 7 
voluptas cujusgonferas,] El plaxerto comunicado noe 
lazer, Multa inhancrem Celeftina fupra, amicitiam 
cumSempronio Parmenoni fuadens. 
flrigilem illi]. turpias ef quod de Hifpaniconos 
juffimus Latino morcloqui, No fe queereadetu tardan: 
easfi noque quedafle 4 efcalentar la vieja effe noche, 2 a afcartt 
los pies, conta quando chiquito. o 
fiflultitiadoloreffer- ] Sida locuva fueffen dolores.en cada cas 
faruriabozes Elegantiffime. j 
Mopjo Nifam obtigiff atra fardina fe eche para el Po 
t. 1108 


ÁWNIMADVERS. — 378 


decavallos pues ti tienes amiga.Sardinaeft fpecies minuti 
halecis,divoram menfis frequentata, 

cotieinflar factns ] hechotablilla demefon, que para fé no 
tjene abrigo; dala à otrog.Signacu]ut domus auttaber- 
ne fa&us,quod ipfum in publico pendet;aliis aurem 
indicat locum ftabulandi, 

O Parmeno jampercipere.] à Parmeno , agera podrasver 
quan facil ofa es reprehender vida agena, y quan duro guardar 
eda qual la fiya. 

falfim co iñanracum metallum.) Luego fe defcubreel falfo 
quctal dorado per encina. Contra tamen fepe etiam verü 
eft quod Epiftol.Moralium libro, fcribit Honorius 
Vrficus; Scriptorum Gallorum Elegantiá & Sapien- 
tii non poftremus.IIefl ray quelques fois les plas expertsla- 
pitires font tromptz de la belle apparence. des pierres falfifiéns. 
Bcc. 
Depena amplá. ] En eafa llena. 

Preflo fe adereca la cana. 

Antipater Sidonius.) Extant hujus Exigrammata a- 
liqua. De Qvidio ipfius teftimonio notum eft, Anti- 
pauiqui tradar memini legere fedauctor nunc non 
fuccurrit. 

nonericmagni/pars.] Omifiifta. Ca Li. quieres desir 
que foy como el smogo delefgudero Gallego. SEMP. No ande 
Diosquetalcofa yo diga. Queeres mifeñor. Quid dixerit 
illenane(tdivinare,neque le&oris Latini quicquam: 
intereft. . 

non ontue efl candidum]. Notabilis fententia fic fu 
linguá fonat. No:es todo blasco aquello qua de negro no 
tiene femejanca. Ni estodooro,quantoamarilloreluze, 

Vitofoloittu. ] usi folo golpe nonderribe un roble.Cuicó- 
fentit quodauctor Epiltolarum Amatoriarum a Fr&- 

Aa 5 cikc 


379. C. Ban ruI 


cifco Sanfovino editus ponit. De «na percofía 10 adde 
maialbero, Ez: Epiftolz, five compofite à modo no- 
minato (criprore, (ive edit tantum, merito pro uno 
denobiliffimis Lingutalice figmentis habeantur. 
Neceó genere pares multas habent. 

Quod nos inagis juverit] duo hic proverbia jungit 
Hifpanus fcriptor , que Latinus fermo nequaquam 
adíequitur.Verba Sempronii integra funt Cress lo tu 
Parmeno» Bien fe queno lo jurarias. e^dcuevdate ft fuerespor 
conferva , apañes nu bote para aquella gente zilla,que nova 
anas. à buen etenidedor. En la bragueta cabra. 

Apuleie.] hoc quoque favum vulgus reapfe fai 
credit. cum non alia ratione luferit Milefias illas Ap- 
puleiusquam ut afinino etiam judicio res mortali 
ridiculas, 8 ftudia nullius ponderis, philofophorum 
tumcemporis more,traduccret. 


ACT V. IX. 


felici co jucundo temport.] hic videtur effe (enfus ver- 
borum facile &aliorfum transducendorum, à deno- 
fa bora ha deeflav rezando Vel (anc commodum tempus 
ipforum nequitiis faciundis furciferi intelligunt. 

anemoralibus precationem. ]eon fue cuestas en la mano.glo- 
bulifa&iligno;ebore,fucco,auro, argento &c. qui- 
bus adnumerat vulgus precationes. Melius Latine 
vertiffem Camnonitaria , qua (amt libelli aut indiculi 
Memoriz gratiá factiaut confcripti. 

famefque, quibus tmcliores magiflras. ] traduéta funt ifta 
de Peris] Satiticiprologo,ut nemo non uidet. 

Ad pofitam menfan manibus bene lotis. ] alludit morem 
Romanum,qui menfis exemtilibus loco utebantur, 

quas 


ÁNIMADVERS, 380 
uas tollerent epulis finitis, ut & prifcorum feculo- 
mm Heroes. Verba Hifpanica proverbium (onant, 
multis ceb. applicabile, fcilicet ut fiac illud judia dre 
Purnouisos, A Tria puefta con tusananos lavadas,y pota vergj- 
enga, Plauti fcitum norumeft.Apud merfam verecü- 
dari neminem decet. Certe ufus Hifpanorum id c- 
gregie fervat, 

quicquid mali husnoris corpori inmef.]. A los caufados fégua 
dores haze fudar tota agna mala, fana el romadizo y las mue 
la. Non videtur alia inefle fententia. 

Vna panis crufla. ] plerumque hoc fit ut homines 
bibaces parum comedant: que an corteza de pantato- 
nado ime baflaparatres días. Sic pulcre temperantiam 
faam commendat Kilicet: fermoni ifti comparabiiis 
apud plautum Curculione. 

tria pocula honeflati (> utilitati;] Aufonius Edyll. 
xI 

Tor bibe, vel toties ternos fic myflica lex efl. 

Appuleius Floridis;Sapientis viri fuper menfam celebre 
dilumefl. Prima , inquit, cratera ad fitim pertinet, fecin- 
dead bikeritatem , tertiaad Voluptatem , Qugrta ad ino 
fran. Vide fuidam in "Oe. Datos ad Petro- 
nium, 

maletibi quod edisexpttat.] more & voto rabidarum 
meretricum, ut trivenefica Luctetia in Pornodida- 
fcaloaitomnia fe genera rixarum fuper menfam cie- 
reconfüetam, non aliofine;quam ut convivis quod 
ederent peífimé expeterer, Sic infra hoc a&u cadem 
Elicia Sempronio vovetamala peflilentia cum iflhác buc- 
«là tibi vifcera tua intret, — Videar juventus incauta 
quam amantibus (ui monflris fao fumtulauticias 
preponat, 


gufias 


381 C. BarTul 


guftus fesnelcoreupene,) elgufio dañada muchas vezes juza 
gapor dulce lo amargo. 

nellanjpian verum. ] egregia commonitio & illatio; 
Ninguna co[a es mas lexos dela verdad que la vulgar opinion, 
Huc omnium SapienciumCommonitoria eunt. Nos 
tus eft verfus. Vulgi judicium prejudició veritatis eft; 
&c.Et Hec illuftzariimméfüm Cómentarió faciant, 

uihil fit qui pro ibi] Rapa fea quien for rin  fetiene s as 
obras hazen linaje, &c. 

Letum enimum facit.] Todo aquello alegra que 
con pocotrabajo fe gana. Martialis inter Felicitatis 
bona numerar. Resnor parta laboro fed relicta. & c-—- 

diilcis Er amari firanl vulneris] hoc rale Amoris ictui 
adfcribitur.Claudianus de fontibus Veneris,ubi tin 
gat fpicula fua Amoris Numen. Nuptiis Honorii. 

Labuntur gemini fontes hic detlcis, Amarus. 
Alter, infufo corrumpunt mella veneno, 

Amoripfe mel felleum. Idiota Specülationibus. 
Talis Amor eff laqueus anime diferinen Vite,mors fuavisbla- 
daporcuf to,interfedtio leniens , mel felleum; pernicies delicata, 
dulce venentna, rnalutn pontaneuns fapidajugulatio, Comis 
verum calanitas. Eodem pertinent que fcribit Theo- 
phylaétus Simocatta Epiftolá, xxxiv. Plaraadeum 
Claudiani locum. Ratioin Phyficis confiderationi- 
bus'Concupifcentia ex jecore; jecur amari & dulci 
particeps, Alcinous cap. xx1r1.Platonicorum. 

numquam ad propofitum. ] exemplum in aftutiffima 
meretrice apud Pornodidafcalumsque de fe cadem 
Lucretia Antoniz;par egregiarum mulierum, confi- 
tetur. 

corporisilliut poteflatem fecerit] vide quam pro fatuo 


Sempronium nafoanus ducat. Que corpore proiti- 
tuendo 


ANIMADYVERS. 381 
tiendo vittum faciebat, eam ipfius folius amoribus 
dicatám peifüáderesultLatiicatiorfentétiz ficá no- 
bis explicata ef; Verba Hifyanica. Ne fabrotra coja en 
qut os lo pagar fcilicet quen Mdibeam latdaverat, fino en de- 
xir effo,) creo que wo vecla hora que aver comido paralo que jo 
me fe Hec certe fentontic lena ell, 

aliorstm facerdotum oblariones.] Omaifi aliquid volens, 
quoniam commode exprimere non crat. Totaferies 
Hitpanica Sic fonat. Que hartocsque tina vitja, coritO JOs 
en oliendo qualquier vino diga de donde es, Pues otros curat fm 
genta. No era ofrecido el bodsgo,quando en befanda el feligres la 
vflola er: del primer bolo enmicafa. Efpefjos, corro piedras à 
fablado , entravaniuchachos cargados de provifiones por "i 
puerta.* Dixi omififfs me, reddidi tamé ut potui. Ne= 
que certe difficultas infignior, quamvis primum ime 
petum fruftrabunda. : 


ACTV. X 


Son intus in corpor. Poetarum figmentis Amor 
| eJ erpenti exequatur. Anacreon.Odario.xL, &c. 
alexander Magnus per fosmium confpexit. ] Videfcri- 
ptores rerum Alexandri. Paria de fc fcribit omnis 
memotix fapientillimus Imperator quem ego Salo- 
mononé Romanum nominare foleo, Marcus Anto- 
ninus libr, 1. de £20», Diis, inquit;acceprum fero, 
quod per fomnumtum alia mihi remedia funt de- 
moriftrara, tum contra fanguinis excreationem., ac 
contia vertiginem. 

Parotide.] Aurium obturarioniapto velo. Áliow- 
quin quid Parotides vide Theodorum Pxifcianum 
libro.r.cap 4x. . 

eri fapremim nune aliquem vulnerat.) Quinto el 
alto 





a^ 


383 C. Barthl 


altoDios da la llaga,tras ella embia el remedio, rif: 
tulife videtur ex Pocmatio Mufzi, quí pariter de 
Amore. 
K'hdpa dj ajort ans «pos Bystiroi Supdla 
Ka ordam o tpoc Axtg xir vtt, 6uri Jf rey 
“Auris 6 modiuarap CouAmpópos Esi Spororon, 
Ariftenetus lib. 1.Epilt.x. ubi jucuadiflimarelatio 
Amorum Aconrij & Cydippes.oradv avrà; ó pde del 
uvas "rapstdious pay avt diocrNeram, vorütré eai xaittate 
amy Geor, oye rov o 00 cidbopetrós xis. 
confciétiam habui.) noticiatn. Vide notas ad Pheba. 
dium. Quzquidem ex percurbatiffimis Schediis me 
abíente edite,bonam ctiam partem funtomille, 
color vultus tui.) verba feré fünt Pacari Drepanii la 
Panegyrico Thcodofii Magni. Vide nos ad Claudia» 
num. 


ACTV. XL 
Meorpeiribe) liomines fatui , Ágytris qui 


tympanisfonum cienrut concurfus frat popu- 
li. Qualisapud Gallos celebris fuit quem in Faceriis 
facrificos. ptacipué lufiffe memorat Bonaventura 
Pererius. . 
diniidid aurilibráJoredio marco de oro, — 
fimanen inobfcenuns utadum. ] efta colgado de la bo- 
cade la viejalordo ;y mudo,y ciego, hecho perfonas 
ie fin (ort, queaunque le dieffemos higas, diria que 
algavamos las manosá Dios, rogando por el buen 
fin de lus Amores , Pinfere cicontam dicit Pers 
fius. 
nianquam peas] Nunca cl coragon laftimado de 
deffco, 


ÁNIMADVERS 384 


defíco, tomala buena mueva por cierra, ni la mala 
or dudofa. 

semper hocaudivi affirmari.) Siempre lo oy dezit que 
esmas dificil fafrirla profpera fortuna quela adver- 
(a: Que la una no tiene lolfiego, y la otra rene con- 
fuelo. E 

venata offa. ) afftfe fuelen dar las caragas en panembueltas, 

erque mo las fienta el gufto. 

&gyptiiili.] Cmganos dicit, qui fi blandis fuis dictis 
unam faltim nummum alicui abltulerine, praftigiis 
notunc.quicquid crumenz füpereft, extrahere. como 
bazen los de Agypto » quando el ftgno noscatan enlamane, 
Porro undcispopulus veniat dubium eft etiam do- 
¿till mis viris,ego aliquando füfpicatus fum nomen 
àZ ygitis haberespopulis Afi; quorum mentiocft a- 
pud Gcorgium Pachymerium lib.rri. Hift. Vetuítos 
effealibi ex GloffisI(idori oblervavimus. 

dulcibus verbis. ] Àla he,madre, con dites palabras efan 
muchas injirias vengadas. 

sunquam pedem fecurepones.) No dapaffo feguro quien 
vorre por cl muro,y que aquel va mas Jano, queanda por lo lano. 
Rhythmicum proverbium cft. 


A C TV. XII 


LAris delidfi.] nota vafritié vecordis fervuli. In hoc 
A enim iftuc dicit ut Dominum credere faciat dein- 
duftriaaliam horam;quam que reapfeeratnominaf- 
le Siccumipfe peccaverit, Domino peccatum im- 
pingit. 

Homo paratus oprime. ] El hiombre apercebido tedio coti- 
batido. Medium ducllum confecit , qui ei paratus 


eft. 
bona 


3%; C. Bar til 

bona batis fit ibis]. in Hifparüco eft; bue boraeff, 

uod quare dicat cogitandum... 

Nefisaféncator.] ne feas liforijero. ] quae ultitna vox 
fané hoclocoaliud quam alfentatoremaotat. 

primummatum babedm.] ie loquimur de hominibus 
maximo aliquo pericolo elapíis. Sic Cicero de Ro- 
ma Conjurationi Catilina fuis Confulis aufpieiisex.« 
emt. . 

O fortunatam natam me Cónfule Romar, 

Sed aliquis qii. ]ac homiines maxime mcuctlofi fa- 
ciuntetiam ubi omnia tuta excogitant cauffas mes 
tuendi, Talem omnibus coloribus fuis depingit Para 
menonem. | : 

eorum bomitttum anis. ] (ixictius fonátit Hifpanica; 
qua: fuis tamen de cauflis extendi 8c amplificavi, 

eomajus peccaturit efe.) Juvenalis fanc notiffimi ver- 
fus. Ontne animi vitium tanto confpettims in fe Crimen babent 
quanto major qui psccat babetur. Vide loannem Salisbe- 
zienfem Policraticilibro. V. cap.xvt. 

ubiphis millies] / xidiculé mottifero titriori quat 
pugnos ductos cum vilibus monachorum fervulis. 

Oneratus aracis.) pulcre fonat uà linguá. Cargado de 
hierro cagado desmiedo. Onrarus ferro timore concaeatus eft, 
Et fic vertere malim. EN 

Super pecumiam non efl amicitia.] fobre el dinero mo es 
amiflad. Cum de argentoaut pecunia controverfía 
eft;non éftamicitiaram firmaquinnihili peridatur. 

da illidigitum latum.] Verba iunt Hifpanica. No di- 
gan por ini, quedando me un palmo pido quatro. Alioqui pro- 
verbium ejufdem lingua eft. Avellaco dos el dedo, totttd- 
ralamano. Quod nosallufimus. uu 
, aquampttat.] hoc eft ventrem exonerer, ut pon 
ius 


ÁNIMADVERS. 386 


fliuscircumloquebantur Romani,ut eff apud Petro- 
nium. In Hilpanico eft. yo digole que fe vaga Y abaxafe las 
bragas, 

Tudicium infignis. ] Señales de gran covardia acometer à 
los menores y alos que poco pueden, 

fortis advesfáris.] Elduro adverfario entibia las tras y fa- 
ñas. Vcrillima fententia & quotidié experta. 

suinus inimicorutm efl quo plui mortuorum. ] Non eftex- 
preflá fententia fed hoc vult decifa in Hifpanico. 


ACTYV XII 


Hadlenys adflickum curis.] Hifpanica fic fonant. 
Duerme y defcanfa penado. 
Dejde agora. 
Piter te «matu Señora. 
Defu grado. 
Venga placer al cuydado, 
T no le yea, 
Pueste ha hecho fu Privado 
Melibea. 

Ad verbum. Dermi > animnm ferigare define, 6 hadte= 
nus doloyibus dilate,Ex hoc quidem momento , Quioniam fud 
Jpontete amat Domina tuas Placentia c Voluptas vincant 
Sollicitudines.neque hartm amplius memineris deinceps, quo- 
aem in familiaritatem te fuam vecepit Melibea. 

bis milleiétas. ] notum Hifpanorum m oribus rece- 

» ptumeffe adnumerare ictus vapulantibus.Q uz qui- 
dem à mancipiis ad talia premia peccantibus tradu- 

| Ga videtur poena. 

| deeelfisculminibus. ] Proverbio es antiguo que de muy alto 


| grandes caydas fe an, Palere Iuvenalis de Sejano. 
| B ACTY. 


387 C.BarTHl 
ACT V. XIV. 


Qm mosetiam ifte civium civitarum Hifpa- 
nicarum, qui inde originé ducere videtur, quod 
in Hiftoriis Cadentis Imperii Romani legiur, po- 
pulos nonnullos ejus everforescanes cum & pro 
milicibus in aciem duxifle;uti prolixius à nobis alio 
locoadnotatum eft. 
Domine aima mee poftquam me credidi poteflati tua. 
Hacobteftatio fuaviifima & fimplicitatis virginalis 
lenam imaginem repralentans,deducta eftex libro 
Sexto Amadzicap-Lx.ubi Onolaria Lifuarcam al- 
loquitar,fola foli potita. Mon ay refpondit elle, mettons 
mons fur cfle erbe à noftre ayfe, d puis qiie je we fiis de tant. 
oublice,me trouvant enlien fi fufpett à nou honneur , peur me 
fier en vous je vous prit que cefle faniliarire pjtoyable,ne me fa- 
ceenvofire entroict de pire condicion que Je j enfe exgree tou- 
eeslescruauter , dontlesloyanx amans (ont en peint. quelque 
foispar un refusrdifommable de la chofe qu ils defirét.Vbipar e- 
ventus fübditur. Mais tandis qu elle preparoit cefte bonneflt ex 
cafe Lifiart gaignait placepetit ápetit, fefaifant paifible. pof- 
feffeur dela bouche > duterin. Xt voulant paffaroutre. Ab 
monamy » diftelle, contentezs vousdeprendre fur moy autant 
que moymesmes a) commandement;qui ff voir C» toucher ma 
perfonne, fans vous incttreen peine des offerce , quevous, ny 
autre me we fpanricz puis apres vendre. Ma dame. refpondit 
il, vous fraves le temps, que je navige en cefle mer d' amours e 
mmanitenant quejefuisprefl d. entrer. au doux port demercy, 


pour Dieu tiem! y foyer muyfante. . Mon amy , dit Onvlorie, 
. ne yotts 


ÁNIMADVERSs 388 
me votis doit il pas fufire que je finis vofire, eb jonir del exo 
merieur , qui eff propre fruit aux amonreno, fans vonloir ten- 
dre à um plas, fir fi tofl paffe , c» qui 0 apporte. (comme 
Pou dit ) que triflefe > Le bon berger tond fen opaille , tou 
tes fois illa. fanre de danger , au moins mal qu' il peut. 
faicles donques amfi , que luy , c. me traiter drucement, 
y ib vous plaiff. — Mais tant plus qu' elle profervit fes exo 
cufes mignardes , €» amvins Lifitart fe perfuadost de y vor 
lir ajouficr foy , anis lafchant la bride à fos paffions, cue- 
illic la premiere fleur du Rofier ,— lequel pour le commence- 
acnt fe troura efpineno. Tontes fois avant qu' ils partiffens d 
enfemble , la terrefut fibien cultivt , qu elle fe ven- 
dit fertile <> aysée au contentement de V un c» del 
autre. 

Addidithac utique actor ille qui Mediolani 
Ludum hunc diffinxit , quo ad amantium col- 
loquia, plurima addens , que invitis Gratiis a- 
lioquin in tam nobili figmento delideraban- 
tur. . : 

pafloresetiamoviam.] | nefcio an fatis affecutus fim 
fententiam, que (áne quomodoconciliata fit; adhuc 
dubito : 7 dos paftores que en effe tiempo traen las ore - 
jes a eflos aprifcos à ordenar, y podria fer que cogiefen de pa[- 
fada aiguna razonpor de toda fu bourta y la de Melibea fe tur- 
bafe. Videtur alludere cantus paftorales , quibus, 
obícurius licet, propalantur tamen concubitus de- 
virginatarum contra paternas voluntates, puella- 
rum. 

Equina firigilis. ] fcitefic redditur. € rafcacaval- 
los. quod alioquin Latio nullum haber vocabu- 


lum. 
Bb 2 qui 


389 C. BarrHl 

qui non malit illico mortein.] celebris eft Zfchyli feu- 
tentía quamab eo plurimi Graci fcriptores exprel- 
ferunt. 

cuimnibili domo diteféit. Mas quando el vilefta rico no tic- 
me pariente m amigo. 

fanguine feripta. ] Plutarchus in Solone. Solor Leges 
Draconis ob afferitatem c» penarum atrocitatem cunélas ve- 
dditpreterquam que de ficaris lata. fuerant. Noxas enim Dra- 
co per[ecutas pene omnes erat. capitali füppliciost C oti) dam- 
ati morte mtltarentur, Ac qui olus fuvripseratt , vel poma,tn 
bos non fecus atque in (acrilegos confuleretur. Vide pofhimo- 
dum lepide dixiffe perbibent Diomedam , fanguine Dratonan 
non atramento Leges sJeripfiffe. 


ACTV XV. 


Is virgis publicecafas. ] non adfirmem hoc dicere 

verba Hifpanica. dos vezes agotado, manco de la mano 
delefpada. Nihil tamen nimiurn iratg metricule.Qua- 
liaconvitia pulcré perrerias caninas objurgationes 
vocat Petti Áretiniinterpres Hifpanus,quod men- 
tc careant. 
triginta fcortorttim vir eft. ] treyntasnugerts en la puteria. 
Etiam hzc fceleratius quid notare poffunt. 

jam non fant. ] ejonulas gracia fic loquebantur 
veteres , quoniam mortem nominare ominofüm 
habebanr. Vide quz ad Ceirin Maronis olim fcripfi- 
mus. 

O bona gandia. ] O bieny gozo mundano, que mientra 
eras poffeydostres menofpreciado,yjamas te confientes conocer ha- 
flaque re perdemos. . 

Fortuna talis confuerudo eft. ] Quando una puerta fe cierta 


exa fuele abrir la Fortuna, 
! gloriabi- 


ANIMADVERS, 390 
3 
gloridbitur tentiam fanguinis. | mare meretricum lo- 
quitur, quibus beftiis gloriofum cepfetur, ipfarum 
cauffa digladiationes & cedes fieri, Ec ita Lucretia 
illain Pornodidafcalo recens á nobis publicato 
magit afficit amiffio. ] Verdad fea que cierto duele mas La 
perdida delo quehornbretient,que da plazor la cfperana deonio 
tal, aunque fea cierto. * : 
De ipfo vindicet Den. ] videlicet me. Y de al me vengue 
Dios, que de Califlo Centurio mevengara. 
Mutaremores par mort offe. ] que mutar coftumbre es 
n 
A par de muerte, 


ACT V XVI 


Odluas «Athenas.] in Hifpanico eft. Pues mando les 
(yo trabajar eit vaio que por de mas esla citolaen cl moli- 
210. Quod paribus verbis fruftra reddid cris. 
fi per maria binc. ] exemplum in Sextá Iuvenalis. 
nullam noctem interimifit. | obreplit hic fomnus bono 
fcriptori, alibi enim, A&u (equenti , O&ies rantum 
Calliftonem toto eo menfead Melibzam itatfe fub 
juramentoadfirmat Sofia; itaquealtero loco lapfus 
memoris eft. 


ACT V. XVII. 


I "Aia noftra limen fervat. ] Horatianum. Parcis jun” 
¿as quatiunt fenefiras Télibus crebris juvenes protervi, Net 
tibi foros adimunt,ematque Lanta limen, 

ameliovena untn effe diem, ] No embalde fe dixe que valemas 
sui dia del hombre diféreto que toda la Vida del necio y fimple. 

» Munditia excitat.) La limpieza alegra el Coracon. 

Mortui aperiunt.] Lesmucrtos abren losojos de los que vi- 
ven, Quod ego quidemfymboli,it vocant, loco fe- 

Bb 5 pius 





391 C. Barral 


piusüfurpare folcoyaliátamé mente; nimirum libro- 
rum lectione veram conftare Sapientiam. 

facilius mendaces quam dudum. |como dixen,guetoman 
antes al mentirofo que al que coxquea. 


ACT. XVIII. 


Er juffus circumrotare,] quee hic fequuntur, ut po- 
tuerit, ranslara fant, Multa enim talia Hifpa- 
nifinus vernacula habet, que Latinitas minime agno- 
(cit. Itaque & maximam partem praterii merito. Vti 
vimtro de malla rota por colchones cc. 
fanttas illas tabulas Ridicula juramenta adfectat, 
Vthocgenus amabile fe facere mulietculis novit 
T conditionem iftam, ] nullam potius,admitto. Renigo 
delacondicion Non velim quicquam conditionis ad- 
jicijam confectum puta mandatum, Vel ironia inett. 


ACTV. XIX. 


Nuinexcogitarat equus. | poterit vicem proverbii 
fervite. Vno pienfa el vayosotro el que lo enfilla. Verba 
non funt eadem; fed fententia. 
Ab quis. ] adfcribam Hifpanicam cantilenam, ut 
quilibet quid ea tinniat;poffic notare. 
O quien fueffe la orrelana 
Deaquejtas vitiofas flores, 
Porprender cada mañarta 
Alpartir Atus amores. 
Viflanfe nuevas colores. 
Los Lirios y el acugena: 
Derraman fre[cos olores, 


Quando entreporeffvena, 
Verba 


ANIMADVERS. 


392 


Verbaaliterfonant, fenfum nos fecuti fumus; ut 
decet pracipué in carminibus, quorum fyllabas fc- 
qui ineptumeft. 

Letis eff fontis Lepor.] Hzc quoque fuá linguá adfcri- 


bam. 


Alegre esla fuente clara, 
eAquiencon gran fed la vea. 
Mas muy,mas dulcees la cara 
De Calliflo à Melibea. 

Pues aunque mas woche fea 
Con fi vifla gozaras 
O quando faltar levea 

ue de abragos le dara. 

Saltos degozo infinitos 

Dad lobo,viendo el ganado, 
Mon las tetas los cabritos, . 
Melibea con fu amado. 

Nunca fueras deffeado 
Amador de fu amiga: 
Ni huerto ias vifitado 
Ninoche mas fin fatiga. 


Arboram umbrofaram.) 


Dulces arboles fombvofos, 
Hsomillaos quando veays 
Aquellosojos graciofos 
Del quetanto defftays. 

Eftrellas que relumbraj. 
Norte y luzero del dia. 
Poyqueno lo defpertays 
Si duerme mi alegria? 


pfittacivos] Papagayos, Ruijeñores, 


Que canta]s al alborada, 
Bb 4 


Elevad 


393 C. BarTHl 


Elevad nueva à wis amores. 
Como efpero,aquiefentada. 
La medianoche es paffada 
T'uoviene; 
Sabed fi ay otra amada 
ue lo detiene. 
Veflimenta mea inquinate. | V ide Theocritum Oa. 
rifti. : 
Quodpallium c» maáchera C» animu. ] Lo que no hazce- 
fada y capa y coraconsno lo hazen coragas,y eapacete, y couas. 
dia. Celebris inignavos fententia, 
ACTV XX 


To & tanta his duobus fequentibus Actibus no- 
tanda fefe ingerunt,ut ipfa copia nihil me notare 
finat quodcunque enim relinquam Majus crit nihil 
igitur malui.Neq; eciam animus fuit pettexere,quod 
ad primas paginas inftitueram; tum quia in immen- 
fum volumen exiiílet, & alioquin metuam notam in 
talibus oftentare Lectionis.Quorum enim manibus 
in noftris oris potiffimum hic liber meus teretur, eo- 
rum bona pats,quod ipfa praftare nullá ratione po- 
relt, vel traducere Oftentationis fole, vel Inutilitatis 
accufare Huic refponfum (pea fatis arbitror» illius 
etiam fufpicionem prebere abhorreo.Ita Vale;zque 
& cordate Lector, & tug Delectationratque Vtilita- 
tiinfinitaalia,(i vita nos non deferetà nobis expecta, 
---non eft ceffare Canentem ] 
- Dumregethos, Chrifti Laudator,fpiritus artus. 


FINIS. 
CANDK, 


394 





A —' Mc 


CANDIDO LECTORI. 


Andide Lector. Multoties querentes apri- 
cos andivimuu nop exflare jam puertlia feri- 
pranofira Leandridem d Mujaum.Ea cim non 
abeant abargumento faptrioris Ludi , buc deferi- 
benda dare volui, repexa nonnibil, ut candidorum 
e nofiri amantium hominumdefideriss fatisface- 
vem. Illud monere etiam [imul volo proltxum me 
Commentarium in Maujeum Typographo _Am- 
- bergenf anno eodediffequo Claudianum primum 
edidi, neque pof? quippiam de eo comperiffé , none» 
sim ille, ut receperat, edidit. Quod ff mmanusa- 
licuius is venertt liber, rogatur maximopere eum 
in poteffateze meamveveri ¡faciat, mt alio loco pu- 
bliceturs quoniam non paucos effe "oviqui cillum 
legere cupiat, 


Bb ; CASP. 


395 


puc EIU 
pego rcp nU 


C. BaArTHÍ 


LEANDRIDOS 


LisrR Prrimvs. 


V amyis me borridulo vapiant civiltapulfa 
Scitasprocul molles Mufarum ponere curas 
Fontibus a liquidis,» Pieriá convalle, 
MJ Romuleís fuaveis ut quondam nectere pollens 
* Ad Choreas Charitit,non uno carttine, Cantus 
Legibus innumeris numeros adftringere diftam. 
Ociaquein dulei quondam traducta quiete 
Aulicaconturbent flvepitt deliria longo. 
Non tamen oblita petitus mihi nente recifum dit. 
Candidulo quondam noflri devictus amore 
V uveum nives pofiifl inpettorepetlus, 
Vnde novo Pylades concedas prifcus Ovefli. 
Euryalus Nifo percat puer: Iimproba dudians 
Cura tii ad prifcas cupientem detrahit arteís, 
Vt tibifuave aliquod, Mufarum e floribus aptum, 
Ipfe sed propereur fertum, componere dextrá 
V nde fii memorem Virtus tua noffet Amorem. 

Ergo vetus Grai traduttaefl fabula vatis 
Quam propriis manibus fcripfit dominator Amara, 
Dictarunt Charites,confignavere Lepóres, 
Mollibus in numeris: quid enim me velle Pelafgas 





Frangere 


Izanc. Liz, r. 396 


Frangere delicis graviori carimine profite 
Tu femul ut.prifc inonimentitm nettus odfitoris, 
Dejita reflituas Mufao nettare porla. 
Ydalias fi qua memorabilis auxerit artés 
Fabula quam prefens prefentem audire Diora 
Suaferitaridulá defcriptam mitte papyro. 
Nec tibi quod Tencrissproduéte cominus in mos, 
Non potuere aninzüm Sophiá defigere fraudes. 
Fraudibus atditis alieno horrercpericlo 
Credideris;plenis cum flet vindemia. labris, 
Non tanen ingrata efl, quam non tibis,anda fenando, 
Me fpatijs dudum errantem declivibus ultrà 
Aoras in monteis dedrixit Nona forortm, 
Et veterum caffos libareindalfit Amores. 
Pracipué Grajs vario quà condita cantu 
Hifloria efl magnis deftcvimus Heroiis. 
Vt levisimfatiflo fammata Ctpidine Myrrba, 
Arbore sittarit caleflis corpora forme, 
Vudepie Veneri natus novis ardor, Adonis 
Splendidapunicco venabula fatguine tiuxit. 
Hate dea conferipto moritur in flore tentbat, 
Lota Bioneis irrorans fletibus ora. 
 Alcathoi ut quondam Minota flamma penatcis 
Vertit, cr infandi, Ceiris volat, obfes Amorit. 
Ve Pater infelix fovtune injuria princeps. 
eAuxerit hoflilem animos tataimque  fequatut : 
lla autem Nifi fugiat genitoris ad umbram 
| Carleis fua tecta fuper miferabilis,alis. 
ente lias omneis croceo ptr marmora. duda 
Aurea candidalo refpondit fabula faxo; 
pindo in odorifero novem ubi funt Regia Sovorim 
Luo quondara in faxo, Megare fabricator, Apollo. 
Depor 


397 C. BartHl 


7 
Depofiitcitharaim,cithara fonus baret in illo, 
Ipfe fis manibus füblartum deinde Cupido 
Suflulerat Megará, cum jam Creteius ignis 
Scanderet in Nifi, Pelopeia regna, Penateis, 
Ermiferam venti. emn Regis [peque Fideque, 
Abriperons pelago.plorantem vena, puellam. 
Ypfaetiam, astiforis Namentetinentia Photbi, 
Marmorarcddebant pereuntis carmina Scylle: 
Vt levibus Zephyris rofeos turbata capillos, 
Extremis faperos tamen ft toflata querellis, 
Spurea starimoreis profcindens equora plantis, 
Temquevolatitro derumpenscorpora vejtem. 
Corpore quod duri fixum violentia Regis 
Pro thalamo (perato atque optatis Hymeneis, 
Tn proreim excolfam diris fufpenderat aufis. 
Partealiá in Copbali crudelia, Procris ef more 
An [a fatigatum obfervarmulquar illa vecedat, 
Dones corta nimis minas ab fibi, tela probarit. 
Ille faper cefam fortes lacerare lacertos. 
Et remorari animam. e labris comfigere Labra, 
Früffra,chen! reflas fatum immericabile teli! 
Procris abitjamque ipfa fum perit, Aura Marituttt. 
Veri ea que toto defcripta in marmore aftu, 
Cavinina candidulo dirimit, Lapisintertexttt. 
Carmina fas aliis alios edicere vatess, 
Merapiat mea cia, eo prifeis vatibus addat, 
Mana fed bifloria eflzconjedavére puella 
Jpfiws extritos manibus violenter Amoris 
Defecffe apicas ne quis fita crimina noffet. 
At te feve puer proprios fentire faroreis 
Fata velint. fi qua ulla tua pote vincere laminas; 
Cetera ime pulcro jufJerunt carmine Mufa 





Viéturis 


Leanbr. Li3.1 398 


. Vitbiuris longum qua fas,imtexerechartis. 
Hac ainiis properate plis primeva jiventus, 
Diftere quod valeas, quod item dedijcere, preflo eft. 
Quod vifi citra imei cequondar Heroa (abibit 
Pofleritas vatem atm parve reduxerit urna, 
Famatamen BAR Y B Teterntum sirabitir ines, 
Teia ducentis, facili modulamineplectra, 
Argutifquejocis babitantis culta Sabonis 
Nec minus ut niveos pofuit juveniliter efus, 
illus antiqua din fpatuentem vura tenebunt 
Atibydosin campi e Thufá Tibridis atta. 
pura calefleus animam Sapientia diarelaxat 
Nanc prima dela Majaruin mettare potus 
Defidiain erubuit, Permefr ida venit ad arcem 
Pulcer edbuc puer.atque invefleis undique malas 
Ornandasetiam retinens trieteride Quintá, 
 Auíts opes Veneris caflis narrare puellis. 
Quicquid id off, caros folium colit ille fodales, 
Quodquedocet. nefcit. fruiturque Cupidine lefo. 
Ad fincis Afia s Naptunitm ad Hellefpontusm, 
Stflos erat, controindio naaris aquoyo, eAbydos. 
Octo latet [atis contratto siarmore, Nereits, 
Diffita con[picuis difpecens oppida meris. 
| Sape in littoribus quorim Portum apricis 
 Auiplexis agnam genuit, Pater, 4 mphitriten. 
Sape malo formi Tritonia concha fufurro, 
Cyniothoen thalanzo lailantis nuntia Divi. 
serian bic placida Ddffmámturba choreá 
Infilisent,Venerisperculfi corda fagittis. 
Omnia ntibertim voniumt bete. fecla: nec alter 
Tam genialis aget: Dryades,Nemorumó, Napa. 
 Quegue juga inflabili emper pete ctrrit,Oreds, 


XV tra € Mamm 





H 


j 
i 








Nerei- 


399 C. BarTHl 


Nereidfque,alto Neptuni 2 [anguine Nymfa, 
Hydriades, Fonteifque,' 6 flantia Stagna,citifque 
Fluxibw ingremum venientia, Flumina, Ponti, 
Cyprides hic fixi reli, comtibia curant. 

3pfa, Papbum quoties,vel Golgia deferit arva 
Cum geniale fremunt, Aprili menfe, Pavonii, 
Huc Dea oloriregas ridens contorquet babenas. 
Rider husmussrident fata lata boumque Labores. 
yitiferifque favens juga collibus auget lacus, 
JEquora fava etiam molles (entire feruntur 
Ynrerdum faculas,alioque attollier flu. 

Heic Enropas quoudain concepta furore 

Cum duros, Afia imbellis, non ferret Amores, 
Perfica tranfinifit perjuris agmina portis, 
Ponte fab infolito latuit mare , terra favoris 

Jus babuit, Longis ubi nuper navita tonfis 

Vix bene frendentis Ettriat fugiebat aquai, 

Ala Equitum pitis incedunt dique turis, 
11 pedes inpelago nec fiit Compendia samdi. 
Intereáficco Seffon miratur Abydos 

Stare pedo, c» [ociam Teflos miratur Abydon, 
At licetipfe foret belli malis auctor inertis 
Tudiguatits, Amor haras violaricr arces, 
Dirapit inoleimyatque injetto inarioretuerfit. 
Kant trepidi Porfa vada falfa alioquetumultu 
Furopt Peaña canit mane/que Laconum. 

Stat, Seflou juxta etérmis immobilis annis, 

-Oimiia queradisveflir, Pbabeta lampas, 
Tovito fercur surrim contingere vifst. 

Ta manes fatis Cr faviteflis Amoris, 

Cariiina perpetuo Mafeia tempore fervat. 
Heic oliss,jtryemim eoymmanis pompa pioritit, 

Hero, 


Leanb. Lia, 1. 40) 


Hero,Virgineos thalamos heic lampada habebat. 
Heicolim,argutisconnnutis flamma pucllis, 
Nabat Amorenozo juvenis fua furta Leander. 
Seflias hac(pecula vibr. ntem funaine flammam 
Texit, ab mit fuperarant flamine Venti. 
Hatputerum,aquorees fine nave remige flutlus 
Natttm,viceritnt unde, fera fata tulerunt. 
Hero pulcra fuit Ioyis alto e fanguine, virgo, 
Nam Pater Omnipotens pl -cido perculfus ¡more 
Pofiguamainfelica fubrracium fraude Typhas, 
(Demensquigraviam gaudens flridore Tur arum, 
Arcadios nequit. Cad contemuere cantus ) 
Beflituit falmen,deffirans borrida bella 
Centimaitas flrages, O jatfá fervidus bna, 
Hermione in gremio caleflia jemina liquit. 
Herseione, denis expleto menfibus ammo. 
Callizoen peperitspoterat gaudereparentis 
Nontine, at énata fponjam feciffe probatur 
Juppiter bujus erat gesaino de fanguine proles 
Enrynome cti nata, terim Ioue premente, 
Virga, Sefliacis Hero prelata pecllis. 
TMlius tut vidie fpociem,(vidiflenocehar) 
Bis doluit patrem, ne [es pofirffe marita 
Dicitur omnivolos confeffus, Iuppiter ignes 
Hero ut prima nove tetigit cunabulavite, 
Forma [ine exemplo vifa eff morzalibus Hero. 
Qualis erat patrium femme, e fua fila relinquens, 
Cui getitrix Genitorque Tovts wit nica Cura. 
Dijcefere Deo.cefit erimitus Apollo. 
Tlius asnbrofio florebant vertieccrities. 
Qualibus biberno radiis, Titania Lampes, 
Orbe tive albentesibrans intery. det herbas. 
Duila 





401 C. BarTHl 


 pu&a vel ut tenues auridat lamina lamnas.. 
Ingentes terett filo mentita cap illos. 

Quos fcobe cm croceá venti [parfere volantes 
purpureum flavis incendunt aera. fibris. 

Qualibus in fumo fpumas, Venas Aurea; ponta 
Exprefirsuondum totá Dee nata figuras 
Nuericam tous exfcendens de marinore cano» 
Qualibus it flammis ponenda exordia Vite. 

JE ernus repetit, Nature glotia, P hon: 

Cum gravidum cafie confcendeus gramine vidum 
Solis abintzita radium defiderat, fe 

Inpendit  fibinet vitaneque à morte repofát. 

Sic inti fi qua fuitabane forte capilli 

yi Zephyri,exjauguis vitaun repetebat amator, 
Frons brevis ingenuam vetro fparfiffe laborat 
Cefariennque cum erifpo fibi vedéita fuxieft, 

Vt nogle&ka vago valium pedecurait in omnem. 

Fibulaeam ex atro crebro dife imitat or be. 
Ceruleá imnelens gonmtá, quam direulus ancbis 
Laétracandidali referans confinia colli, 

Ipfecbeno 2 mitida per eburnea colla relucens. 

Non alia attreolos extollit machina crines 

des premit ingenimla udat Natura decem, 
Sed modo Virgineo decerptis fleribus sngue 
nffafm vetro coufcendit ferta capillum: 

Tile agili nitidos bumeros,quá vintlilis haud efi, 
Verberat infultu, fen protedentepuella. 

Sen circum tenues vento erifpante fufürros. 
Omnia que attonitis oculis fectabat Amator 
Nauivim diens de crine Cupidinis ignem. 

Inte ex bicolor variata rofaria vultus 

Explicat, erübeoque pz emit niveuth orbe nitorem. 
Dadala 


LeANDR. Lib. i, 402 
Dadala malarum lufit Natura pudorem, 
re candore genaexfultent; e labrarubore, : 
Tnferiuspanllum rutilo füctenfa pyropo 
ofcula malérim confutavere decorem. 
per quà Anima dmbrofra fenfim fpirabilis aura 
Netlav olet vegetatque fui violaria vultüs. 
Sidera mollivido guid ocellorum ignea dicam 
Luminee Que tenti ludunt mttantia futt. 
Illa p rocul cernats cernit Cynófüran amator, 
Pendet ab his, Crab his nat amioris Amabile lumen. 
Nulla capit átics fpectantem,oculufque videndo. 
Vult fieri juvenis corpusque in lumina verti, 
Quod fi fpebtanicis reddit Clementia vifie, 
(Dura procul magnas fugit inclémentia formas) 
Meus abit, étque (sos ardens ¿Animáexit ocellos. 
Heicbabitat juvenilis Amor petulantechorcá 
| Nomumquiam exfiliens,sieditatáque carmina prodit; 
Carmina qua ignoti famimata, Cupidinis eflro 
Mens fecit canit, Co dubio fub pectore diétar, 
Vtteneram in vorm jures pendere labella, 
Lumina pra teneris jüres cantare labellis. 
| Ta locuturo pofcunt fulgore loquelam, 
| grrefponfa paraut, ce jemveffonfa vepo[cunt. 
Blandufit ut voves fpeculantia lumina reddunt. 
Tnpeliucidulis Venerem petdabis ocellis. 
Nigra in candidulo nut pupula fulgurat orbe, 
t ufu fupercaliis uigrantibus adilere formam. 
Hic Charitim afernas fiserunt aginina fedes, 
Agmina (anita Coli:pueri fixére Leporeis. 
Vt Rofa profpiciens de pictis ebria fertis 
Purpuree é niveo profpéttant circitemala, 
Tota Rofa efl facis vultum violaria dicas. 
Cc Ofcula 








405 C. BarTHl 
Ofcula nuticvepetam fub hiantibusilla Labels 
Difiita tt arguta pateat fita fersita voci. 

Ia neges vidife fatis, traxere nogantem 
"Suayia, Cr in foribus Venus imperfetta pependit. 
Dulce labellando pugna fimulacra futura 

Spes ciet, e voto non confutata fequenti ejl. 
eic Anima facili tramittunt tramite fefe 
Inque vicem vedeunt atque in[ariabile ludum. 
Catera que Pietas pra Virginitate verenda 
Sepofit cafa mon efl loca didere verfu. 

Si qua larentndliora putes potiereputasdo, 
Nulla Dea efl quenonnafcentem conferit Mero 
Spicula clementi Cypris füfpendit ocello, 

Queis miféri pariter occidebantur Amanteis 
Atque novam amiffo vepetebant peltore vitam. 
At Charites dulecis emendavere loquelas. 
Panicea arguto tinguentes labra lepore. 
Grasividam faciem Pudor insemerabilis ornat, 
At niveum totá Sapientia Pallade pectus. 
perpetuam membris femper florentibus Hebe 
Temperiem affündit, croceo de vertice Pherbes, 
yndiquepurpureo rident in corpore Flores. 

eu modo complexos fertum in geniale Puelle, 
Ars vocat, att (bav[asornare altaria mandat. 
ili iater fefe paribus fungsntur ocelliz. 

Cumque colore vago fugientia vifa fequantur 
Vna tamen vario facies fulgorerenidet. 

Qualis in Harnoniá quondam concentus Anortmi 
Quam Tyrio pater ipfe jugandam Cyprida fenfit. 

edt fipulera fuit Iovis alto e fetuine Virgo, 

Nonpuer imparibus enit virtutibw illam, 


Set genis dy pronvos eu dia minera forma, . 
Conjugium 


Lsampr. Liz. 


Conjugis nemo cupiiffet dignior Herws 
Quam tener.amrum primavoflore, Leander, 
Quen, Seflon contra, felix nutribat Abydos, 
ic nifi qued validis major vis viribus an(us 
Flammas in ingentes, O mafcula pettera verfat, 
Virgo fuit; qualem [ponfus defideres alter. 
Nemo virum puero fe tempeflare fub illa 
Aquabat falis ant pernicibus acer in armi. 
Non luctá vibrare pedem, non vifcere lento 
Certior,abfentem telo prope conftitit hoflem. 
illum aquava cohors Regem per Indicra ducit 
Cafira gu A gradu majore fuptrbum, 
Martia fapé [equi generofior arma cupivit, 
Arma cupivits Amor miri dis fuccelere fignis 
Suades abit tenerum latas quà dia Voluptas, 
Es blandum Veneris bello prapotiit Amorem, 
Hincflsvans erefá nelens cervice capillum. 
Dignus Apollintis radijs repete curru, 
t guavia pacifico ludebat pralia pletlro. 
"Sepe humeros phavetrá, capulo latws acer eburno 
Pradatur filvas, do Cypria «Adonide fallit. 
Quot nivee puerta ujpiravére Napae, 
Qut Fontes, Dr adumque invitavére calores. 
Spicula cum N^ retinens crifpantia dextrá 
Auratisper prata fugis numerofa cothurnis 
: Moxrigutm ad rivum pofitis jtventliter ardet 
Induvijs mitidumque invadit ceris amnent, 
itta vel titio cum corpora Sole relaxam 
- Procubuitplatani fémper-floventibu umbris, 
Deflia cefaries placido (alit icta Favorl 
Verbere, ci ingenteis humeros flaventibus implet. 
orbibus innumernon furfumér [paciara deorfum 
C a 








494 


landa 


405 €. BarTHÍ 

Blanda fupercilis Venus infidet acer ocellos 

Igois babetymagnofque animi premntiat eftui 

Sepe Dea in filvis rifit Diana vocanti 

Nofler H Dlax, tibi Hylax,atqute Endymiona putavit: 
Necrigor in formá efl: facilem fenfere precantes, 
Tpfeprecater adefteiNemefisnibil audet in illum, 

Hanc quoque jam durami vereris fubit alea furti. 
Quid pugn sain equo fublimis sli durea ver[at 
Arma man fpumifqueferum farialibus implet?" 
Sentit berum quadrupes fortojque obit impiger orbes, 
Tpfe fui rector:non buncvel voce vel aufu 

Vrget ques, dedit ingenium fola longa fuperbo. 
Vix primum amific,imflar pede prorenus illi, 
editqué alium inprinti, nondumi vefligia linquens, 
Suggerit illelocumnis jam tertits ante fecundum 
Puljus abit,certantque grados vincasitque viciffüm, 
Quod memori ex fu longo fübir,ipfe fatigas 
Invenifenovimi quadrupessies Regula fallit. 

Vix arteri fait Rector, Geniunique remifit 
Exiit à vultu rapido vefligia curfu 
Perdidicyille manet nec quicquam in fedesovetur. 
Vix voluit reflare,pedens prior urget tttrimque 
Corpore, Equus reliquoynec poflerioribus uti 
Commemninit, flat mole fua & fera frena fatigat 
Spectaneuin fiupuére oculi, mirantur euntem. 
Currentemque, minasque tino fervore prementent. 
Ordinibus volat ille fuis; eum circite primo 

Capit obire equitemsnullo vefligia pafttt 

Latior ex pattare finit,quo capit,eódem 

Definit ab[olvitque catum, feque imputat Orbi. 
Credibile eft talem Veneris eumpralia Mavors 
Tliflrcjs mutet clypeis meminiffe laboris 

] Notlumi 


Lranp. Lrñ. t 406 


woflivni docileifque in equa glomerare recurfus, 
Grata niauet vultu Pictas aciemque futaras 
praeparat in pugnas, C» defita bella recarrint. 
Quotquot fiblinein consemplabansser ephebxam 
Tolicis memores luce rifore puelle. 
Et tacito impleram (alientia petlora voto, 
Quequefibidecus boc foli [pondbat amatrixs 
Formofam fe quaque putat quando afpicit illam 
Cafarie pugnans ventis veffensque nitente 
Corpo-? prepodiens Iimis eques acer,ocellis. 
olli busmeros circum pectusque c brachia c? aros, 
Ambulat erubeo (Patiata volitimine veftis. 
Trans tenacis ciijus textus loca candida lucent. 
Nativopaullum pueri maculata rubore. 
Circulus ex auro per eburnea colla profettus 
Certtleaim portat gennnamoquepectore primo 
Fixe fedet rofeummue auget, variata nivo-em. 
Carbefeum capiti comin, quem erifla decorat 
Auricolordederar genitrixcrifla alta FavonY 
Surgit ope. adver umque fugit,cen terricasSolein. 
ynde fua major juvenis petere alta figura 
Ce nitur, alludunt virides de vertice equino 
Pluma: umque globi variant (pectacula culto. 

Hatleninin nulla javenis fiflebat dmorern, 
Nonpiget 2 dubia fufpendere petlora lance. 
Laux equa eft juvent quamvis examine nullo. 
Feentinenm par efl voto genusompibus arde, 
Ardet Amore parisueque tot difcrimina fervat. 
Numqu.tr adeo 2patriá feceferat bo[pes Abydo, 
Seflos eff nigris vicina remotior Indi. 
Se[los ci Europa eft, Afíam metitur Abydo. 
Simplicitas iflec Nymfss popularibus auget 

€c 3 Credere 


407 C. BAnruI 


Credere que propyitam nusquam voluerevesmotie, 

Tale decut,quale ante oculi fbethaffe negarint. 

Acerutin Venerem campo dominatur aperto 

Taurus «Amore vudi nec fluminis audit inermo 

Vorticibus rapidis Latus oppofuiffe paterno 

Reghat in armnerto, vitulisquenitentibus exflat. 

Af ubi nec timida rapido via vorticit aufert, 

Et fruftra imbelleis fluvio avertéte magiffri 

Trans campura ardet amans, filvisque mmi[fus opacis, 
bviafulmiineo procurrit preda Leoni. 

Sic Puer imprudens patria dum folus in alta 

Torret Abydenas infigni flore puellas, 

Quibat adirue felix: C» fortunatus baberi. 

Invidére Dea:pereuntis fabula dura efl, 

Nec fine milacvymis Mu[arum banc Gratianarres 

Tum, Tempus. edax, utinam fervare valves 

Carminayperfbicu A Phattontí quale fororem 

Eridani ad ripas, Electri wn imagine fervas. 

Vt teneri vatis Lecrymabilenetia quondam 

TPreceptum.juvehneis cautosin Athore doceret. 

VMlietiam abfeimnti pofl trifita fata Leandri 

Sepe natant pelegus malefidum in nocte profunda. 

Spemqne lecapt celsá pendenti turre lúcerne. 

Turre fuper celsá fLatto plorabile fallx. 

Monfirat iter,ventisque immane fonantibus horret 

Ecce autem ¿Loliá fugiens de vupe Procella 

Imbellem adverfo perimit cta turbine faminam 

Nat fita fata Puer fine mente quod inflitit «quor 

Abfque animá evadi:fanthi flevére parentes, 

Ordine qui verfo moriendi inpulvere turpi 

Temporadecurrunt fenibus veflantiacanis. 

Verum ea quottidie quamvis convitia dicant 

Vela 


LeANDr. Lis. m. 408 


yerba tasnen ptreunt, Amor inde potentior exflat. 
Jam bis in oclonos addebat quattuor amos 
purpureis juyenie filv cum feffus aprica 
gontibus in liquidis foventia membra fovebat. 
tiiplex efl Nymfecupidum, c mala gandia fumfit 
Seflia, Abydene veniens levis hofpita Nymfe, 
gofpitasquetbalamos abfentis frangeres £gles, 

¡ram puer ecumédis letham tum forte peribat. 
Tila, ubt formofi pauja efi dataprima Laboris, 
eultopter dixits quid foli impendis Alydo 
Quopoteras Siflonflupuit fermonis Ephebis. 
Vt rudis cr medios fregit juveniliter ovfus. 
Seflon,ais.mua Luxquidoibi quog dixit amatur? 
scilicet inter fe torvi consbia nauta 
Concelebrantyusmbrisque ardent redamantibis umbre? 
JEquoree aut prifles,imentars aut corpore Cete? 
Quaque domo? mofleá pecua eminus Amphitrites 
Cernere caudaviumpul[antia verbere pontum 
Pofferus atque baufhen vomita reddentia maritor 
Ret fola e pelago norat contemtor ephebus. 
Sefliacas ruvreis,ut Abydi littera norat. ' 
Cetera cura manet liquidis in fontibus e quá 
Per fpatio indu igebar equo, cedique ferarum. 
Inflat amans Pholoc;vifat,que credere nolit, 
Conjentit facilis. Veneris modo, Seffiss addit, 
Santa colunt Nymfe noftraten festa per urbem, 
Quid vetat in tantam Comitem procedere turbam 
Nec mora longa via, Zepbyris filet aquor apritie: 
Sponfa fides dextra aft: plena fpe Nymfa recedit 
Hle inibi totus, nec jas, velut ante, per omnem 
Somnus haber noctemquocunque in carmine votitns 
Sel occitrmit anentemgue vocabula turbant. 

Cc 4 Tanque 


408 C. BarrHl 


Tamgue anat ignayus.mec,uti folet ante potitur. 
"Totus in abfenti aec ed, quam miper amabat. * 
Toma nova eft nefcit viam,» fiuper ante videndo, 
Necquidagat fentitdamnarque ferociter efiums 
Lemquelequens fecum:quid amati copia dixit, * 
Nulla füpero filva ne aliquid mibi perditur ifla? 
etmijfum certà eff. Forsqui me quero relictum 
Pratereo: anpotis hoc? certe poffumque voloque. 
Nefcio; fed monftrum eff: fic fiat fedet, ila:quid ultras 
Resnova,uefiio quid. Sed ue ignis, Cv ignis in illa eff. 
Seflias £cumitis enter mibi vocibus tllinc 
Staripitan folus faciohace que turba molefate 
Sic quoque folus atito,tec amare quod arbitrer ex flat. 
Omnia fic miris involvens dita latebris. : 
Yorvetur juvenis: totiefque expertus amantis. 
Ingenium nojcit,nec amatum cernit amando. 
Stimodo quid capit ceptum, quafi lefus omittit, 
Denique vix fecum eft, magnique Cupidinis hofpes 
Ferre Deum nefcit:nova fax novus ardor in illo eft. 
Sapédomo in vacuá vulgus meditatur in omni 
Eninet una grades fo maque fupervenit oum cis. 
Non videt hancsvidiffo putat. coguo[cere,uotam 
Antesrequit,creditquefibi e» frufiracur avendo. 
Ab ner ab (eniti, fi necis ignisin Hero — 
Jgnis Amoresovo flagrantia pettora ver[ot. 
Seflias bac virgo fl: Pholoes hant gandia narrant. 
Infcia te ignarum,cupientena tota cupido 
Te fequitur te, Virgo ptrit. Neq; uimproba folum 
Tela domant guvenemsturri tuus ardor in alta efl, 
Selivagam invifo pueram placuiffe puello ' 
Cura fubit,oditque fuos inclufa parenteis, 
Votaque ferpandd pro virginitate vefignat. 


ul 


Lean. Lis. t. 


Ef Deus ignea tacito fervore medullas. 
Quemrerimin imagnanaturá vivere neftit 
Ardet inops animi, [De pragitflante videndum. 
Nanc vider afiduo florentem hine Abydum 
gt JIpet adfpictens;incertaquevota retraítat, 
Natricemque rogat decies refbonderat illa. 
plura rogat,mfcitquessodttim,nec crimina fentit, 
Ef fentire cipit: pudor eff quem fjernit, eumdem 
Praponit cupide:nec quod dolet improba damuat, 
grvori fapere]] nitor ignotumque V olatptas 
Spe juvenem peregrina capit; fic mutua fallume 
palnerasnufquam Amor eft cv Amoreinfanit uterque. 
Tale ferunt vulnus favo mucrone patratutt 
Are Machaoniá nofiros curare magifiros. 
Sola falus ferrum eflferri quod vulnera fecit, 
purpureo fi mriicronem fanguine tingunt, 
Liciaque involvit C opertum viribus unguen, 
Interea gefóit partem revive[cere vitam 
¿Egerinops ettreztener ills in vulnere lóto 
Señtitus gemitus jamque acer obambalat ignis 
Fund menta mali; fanfim [batiatus ab imo 
poiec hiafienti componittiv ore cicatrix. 
Atfera cum ferrum Sors fub Villoreveliquit 
Hüte malt gnarus flillastem fanguinelef 
Vuxerit hac adipe ladiuim,atque m Sole vel algu 
Torruerit ,fludio peflem dnplicabit acerbo. 
Letbifer extemplo vulnus dolor exedit.c* fe 
Harentemmorbus fine fenino fubjcit intus. 
Tilefurensfrufh. a medicas bacchatur in arteiss 
Nulla viatfl Vita, uft in ngendo utilisnfe. 
Hunc quocumque potefl fupplex bumuilifque rogatu 
Tinpetret boflileis non fit pudor ire petitum 

Ce 5 Suppt- 


4lo 


411 C. BanrnmÍ 
Supperias: turpeeflofed quid tibi turpe coacto» 
Talisin abfentijuveniliapéctoratorret 
Virgine Amor; nulla eff capto medicina Leandros, 
Nisnifér unde malum efl illinc petat orgia Vite. 
Sic quequenon vifi flammas facem flo, 
Virgo rapit peri flagrantemque mula flagrat. 
Spigila confufo victorum in [anguine tingit 
Par furor, ci teo difcriminaperdit utroque. 
Sap? ubi vel fato vel inepti lege pudoris 
Ignea tavpidulá meritur medicina quiete, 
Talibus in morbis vitaque ambagine tentá 
Barbara mors faquitnv:vel pofle nefendus ab alta 
Netlit mor Letbiinformis fine forfice modus. 
Jphis Anaxareta furiis contentus ut olins 
*Triflepependit ons, faxo modo mollior illa ei. 
Vtpiaperjuropro Demophoonte Lycurg 
Filig;trajecit quvenili petdora ferro. 
Lesbias Ambracium faluffe Poetria in quor 
Dicitur ergutum frafirámodulata Pbaonern. 
Vtque Libys Phrygio vitam mucrone recidit; 
Troins husc alios ex fal fevvarat in ufus. 
Vela ferunt venti, jacet alto vulnere Dido. 
Vixit adbuc felix,mc in ordine nobilis ifto 
Seflias c» magni deine pandituv orbita fati. 


FINIS LIBRI PRIMI 
LEANDRIDOS, 


CASP. 





41 


ENSURSSSSUEREOEEE 
pc coada 
C. BartTHL 


LEANDRIDOS 


LIBER SECVNDVS. 


Amág,ta diversa penitus dum parte geruntar. 
cAligerumamplexa retinens, Venus Aurea, 
Matera ignotos confolaretur ^Inores, jnati 
Spe juvenis ceytá certa [pe vota puella. 

E Selveret inflabat memorás diclisq, premebar. 
TMlegravem fati cauffatur Ad oninia viole 

Si vel confpe&tu. vetiti fruerentur amantes. — 

Quippe Promtthais inferiptas noffe figuris 

Fatovim tabulas, T henidos ayfleria magne. 

Quasonfasulli diümmque bominumque videre 

Condit in aterno canens adamante Vertflas. 

Solus stor legit c fuperis enutiat,ex quo 

Tpfum aliá Viélor Saturnum compede vinxit. 

Culoden (uperum fati qui limine primo 

Excubar,aratosque arcó premit obice pofleis, 

Suavia preteriti veptcentom gaudia catus: 

y't Deus binnitu fugiens complevit acuto 

Pelion, jani latuit mox hofpes in arvis. 

Cumpaterex ceo deniffus fornice cali 

Tellereim implevit fecundis umbribus auget. 

Vnde Def gener flirpes novaregna Gigantitim. 


n 
Sell. 


403 C. BarTHl 


Sollicitantymonteisque infefla ad fidera ducunt, 
Qued nifi fulmineo veflet Iovis impetus ique, 
Subjectum Offeo davolvens vertice Olympum, 
Confiltis drm mortalia niifceat Otos 
Somuia,celefleisque plagas antmdumquetonantein 
Pro Sicalo flannuis mcexoat monte Typbeus. 
At juvenum fatis que confcia diia notarat 
Narabat atri notis, Amor improbus,alis. 
Donec ptrpureis iminalgens ofcula labris 
Et Invenem miferata, c Penas innocis Heras, 
Flexit ewm infirmis nectentem vetia diclis. 
Qualiaeum prano fratrum dedit alma Dione 
Aura vedit snundo Zepbyrisgenialia 2iprilis 
Luminaper totumrvidens diffendir Olympum. 
Rifit Amor Doninam toties que fervt ipfi, 
Quodque cipit juber effe ratitrtremere pharetee 
Auguriim adverfum puerofcaviinque Puclla. 
Tamque dies aderat qua Seftiaturba parique 
Fefla celit fltudio Cythereia mollis Abydos. 
Nec foleyvicina venit toto infula ponto 
Owmnis, C aréta colit fi quis freta micior Helles. 
Adfunt purpurei Iuvenes, quos Grecia tittit. 
Gracia, amatori genitrix fecunda portum. 
Non Libani fub odoriferis qua collibus ardet 
Salribus ingenuis Paphias duxseffe Choreas, 
Nynfa domi manfic non ma«fit N Dyinfa. Citheris 
Vila pari fludio namen venerantur here. 
Tn jevensn cet fublimis pompa Leander 
Patria defernit lugentis rots Abyli. 
Fleverunt Nym ife properantovi awdentque tuendo 
Nada debinevate prusiced fuper aquora vectum. 
Ule babet abjenti fixos in-virgint ocellos. 


Cui 


. LrAnDR. Liz. x. 414 
Cui Deaveflantis feflinas flamina Fat. 
parte alia, Veneri paullo ante allecta Sacerdos, . 
inflaurat genialem aram,tedasque coronas 
Hero, virginee itidiffimá gloria pompa. 
Ommia defuerant uesitri: Dum nauta carinam 
J&quore ducebát. placido, flans puppe Leander 
Aurea Tólchiac cantabás veilera Phryxt, 
yellerá que iic veam tranjportavése fororem. 
Qua foror it liquit inei (a aquore perdtitt ipfa. 
Nomen, dt,infelix pelzigo confecit AÑAYO. 
Sic puer baud longum efl arm perfida Lunura fervans, 
Sufpenfa aliividá nabit freta. turre Lucerne. 
. Venti iclemeatesexflinguen lampada diam, 
Lamipade cum exflimótá perit nans vita Leandri, 
. Virgoanten initis curans altaria Divas 
Procefit vittis rata decentibiu:olli 
previa lucebat genitrix tadamque ferebat. 
Qua fTatiim, i£ efl Veneri contacta im virgine flammá 
Delicuit fevimque dedit prudentibus omen. 
Verum ea que eterno cou[cripta adamante Vetufias 
Nafientem manfiera,cuique fto ardine fignat, 
Non fas ofl hominem cupido fugife vemifa. 
Quin tamen exaito  fuccedant tempore cuntla: 
Qui cupir,ur fentit, fuccederesdochorille ef 
Dumque malim bene fert ynutat candentibus atra. a 
Appuleras Sefton; vix marita fune carinam 
Tixerat in littus, properantem Fata Leandrum 
Excutiunt puppisconites prior exit amicos, 
Statque Deam juxtà, C» rita difcentis adorat. 
Multa querens fruftrasmon gnaro inienfus Amore. 
Optat, Cr in mortem nefcit [e optare medelam. 
Atque aliquis, teneri formam miratus Ephebi, 








Sponja 


415 C. BAR Tul 


Spoufa veyit modo que, fpouff putat effe fororena. 
Interea avdenti fufpendunt veta labello 
Vudigue c invefli cingunt altaria myrto. 

Pars alia in niveis offert fua dicla Columbis 
Mitis uti Dea ctiques e uti Dea dura cuique ef, 
Stat pavidus , vultum retinens telluresrepuljam 
 Quimetuit.cafláque ad premia virgine flagrat. 
Pallidus oravigor frigentia torquet m illo: 

Ilium aliumque Pudor flammá torrente, colorat. 
Nonuemo ingratis noclem meditatus ocellis, 
Ebria etvise fufpendit virgine vota. 

Hac tasten é cuncti varifftmia turba videnti 

Et saltum quafita; venit: Crberrimus extrá 
Spe foribus tacita fertum geniale reviuat. 

Ferrea at effigios,auro fimulata fuperue, 
Cypridos.occtlr?-M.. eneti oppofta Latenti 
Mobilis adnutat plebi fenfimque renidens 

Tubila letantum;ut coramexaudita remittit. 
Nec tum cienim arfuros libaveratignis bonores, 
Viclima nodum aurum cornu lethale ferebat. 
Cus Tayenes; votás divas clementibus apti, 
Inflituumt Choreasplaudunque altaria circum 
Profpera ventara libanteis omni apompa. 

Nec mora, cum medio Phabi rota conflitit axe, 
Fuja venitportir, Co, Seflias orgia ducit, 

Pompa, volatilibus humeros ornata fagittia 

Ales utincelo tenevorum ductor Awiorum 
Regna Cupidineis exercet inellia tirmit. 

Stmps Veneris;Nymfifque fatos domat ove puellas. 
Olli agili fudio Regem ventrantur c orant 
Matris ut imperiis regnum boo, d fortuw illud 
e diciatneque jura bomnimtim, neque jura Deorum 
Curéts Amor grémio infufus genitricis amata, SHb= 


Leavoa. Liz 1 416 


Sublimis curra,que fpiculane&are tinxit 
Felle novo imfundiesCr dulce obfafcat amato. 
Nedlare, quod Veneris [aliens strititque papilla 
Inque finum inque capnt dios pactilatur odores, 
yadeoblita fui fuaviliquefüt zimore.— - 
Paflaque ab Ambrofío dormit mensenthea fucco. 
Felle.quod 2 Stygio productum fonte, forores 
Enmenides proprio consmifiusn ladle miniffrant. 
Vnde nfelici pereudfus Amore. furentum 

. More, animus properat pravila pericula contra. 
Talispornpa coronato volat obvia eurmn., 
Orgia lafciva flipansprodutta Dina. 
Verumonois folitá fletlit fbechacula div. 
Jn feleéta Deo, forma florente,Sacerdos, 
Hero omueis (pettantum ocklos,fola omnia complet 
Peétora, nec favo fuá jura relinquit Amori. 
Nec Charitum triga Charites (uperefe nec uni 
Dat Veneri Veneresedfruor efe, Venussipfa,Charifque. 
At juvenes alij parcentibus incluta fatis 
Vota ejent folutu;fimulacraque virginis Herús 
Emi in diyasdivam venerantur in Hero, 
Srringentes dubis invita flentia labris: 
Atque aliquis teneras fuetus ductarepuellas, 
Haud rudis in bello Veneris fludiique dolique. 
 Argutas tali jufpendir voce querellas. 
¿Quid forma ifla movi effe prorfis neque vifa mibiante 
Necpofl deinde videnda:lsquejcis pectus amore! 
Ipfeego d armatas vidi fine vele Lacanas 
Toniafque nuríis cv queis dat Achaia palmam. 
Rare, equidem,in noftrum multa venére Cubile, 
Multa etiam adjpeltu,fi non, mibi, Amore,potite 
Mt qua cintbarum puleerrima via videntis 

Hane, 


47 —C.Bantuml 
Hant;deformis abit: terté Verus ipfa Sacerdos. 
Fatlá fibi efl: Chárititurve Dea flos trinus in uná 
Orgia fert Hero; fimulacráve ficta Cythera 
Marioreá dffusá fecit graditutia Vita. 
Pygmalioneis ut quoridisn credita tedis 
Vübili faxum felix snttaffe puella. 
Certé cgo fi divini qua dicitur inmortalis. 
yita inii bic, illinc conj ux fe fpondeat Hero; ' 
Spondeat illd aliis.consux mibi ducitttv Hero. 
Objtupeo vifus vadiorum «i lumen ocelli 
Solevepercuffo dubio mibi fidere edunt. 
Et quantum quantumque inagisqué sagisó, tuendo 
Me fatiare volo,tatitim tántumque tnorantem 
Forma trabit;htlla eff faties [pectantis ocdli. 
Taliatumpueri pro fe fna quifque fatigat; 
Votaquecancipiunt;nec quisquam eft ag nine toto. 
Qui non Fortune fuminam pitet bujus Amore. 
At nitida in tunica gre fiin moderata puella. 
Virginciun arguto difpergens ore rubores, 
Conflitit in medio, carimenque exor(a Sacerdos 
Decccinit Diva landeis fuayue Orgia in illis. 
Tim vero amentem fpecies diuturna Leandrum. 
Vitro acie tatá fabigit, neque fenfibus à tot 
Vauus ci fuperefl:quaqua vorfum ora puella 
Oravojas pleno fundentia fonte loquendi 
Comwovet, bic féquituv-vix: Vota domejtica cuiquam 
Depepulo reticet;tot nottibus umbra fatigans 
Ignartti ad[pelhu juvenes, mene ora Paella 
Vivarefertfhonfeque ciet fatalis Amorem. 
Illa quidem in turba contra fua numina fentit 
Quàque videt,in fe veneris partitar bonorem. 
Attamen bà quoties cupidos via ftetit occlles 


Quá 


. LEÁNDR. Lis, ii 

Duápuer infelix vivebat nominein uno 

gr inoriebatur nc mortuis exfbirabat, 

Noc vinssque vidensque videbat,ut c» vivebat, 

Infcia quá caufa tamm infia multa moratur 

yefigátque locumnec abit fatiata tuendo 

Illas ei» ria fuii. dicebant torcula feffa. 

Gáudia, 7 ini populo tá demodo Nuinina adorant, 
utere lomgócomitatum excefevát oinsiena 
 speleveitsfagran d» Amore volatilis alto. 

Nec rudis bunc deno turba djmisie diffinét ultro 

- Dat Venu alind vidni domitorque Cupidinis arcos. 

-Invenerabilibus tantum vegnabat oiellis 

| Gata purpureo [aliens fupeñ ora rubore, 

| e divindpte lscereni manera forma: 

v Dat popuilus,cem lege, viam: propeydntis Ephebi 

Tévyar liabet fafcess cedunt c trámite laro 

Dántiter, dnduftiti modo qui fecere trinibfo. ) 

| Hei qudm caca fui Fortunam ex indole priv 

: JEffimat Bumdne Mens conditionis in igióm 

eryidus bic properat fugiendo incendia flammas , 
ppetityerigido necquitquam frigore viittus 

it üiyé in cumulos. gravis efl Fortuna Cupido. 

| Eferd nans placitos femel obtinaiffe furores 
Sax ptr dtque iris fua detrimienta fecuta efl. 

+ Nulla quis juveni, donec fe altaria propter 
Deflituit curfu risque in virgine manfit. 
Stabat adliuc excelfa loco laudeisque ciebat 
Virgopotens numeris,extemabatque canendo. 
Non dive Auébricis populo non Numina tanti 
Sun populo nati, de cantatrice puella 
Mominis unns fpatiim st furatus baberet. 
Queis fum effet honostantis divogue Desque. 

Dd 


418 





















Difita 


419 C. Ban vul 
Difita cii multis Zepbyrs coma lufibs errat 
Aurea circum bumeros,radiifque nitentibus ardet. 
. Quifqueolli cfl telum crinis, quo pectora vulgs 

"Trejcit,imico ducens füfbiria corde. 

¿Sic folem ommipótóncom alio fulgore refutat 

Cefaries poptlli nedar qua naribus balat. 

Conppicuo viridis florebat vertice. ferta, o 
Serfa mann jibimer quam plexerat ipfa,cotolla. 
Ambrofíam Idaliam fragrans,cui Cypridis hortos 
uin jefe exornat [poculi dum confulst orba, 
Tpfa Venus [ocio nuper [poliarat A wore. 

Tota videbatiur [ertum geniale puella, - 

Seu niridum fpettos, oclo vartaite,decoreni s. 
Seu fave elatis deducas naribus auram. 
Lafibus indociles oculi vigilacibus errant 
Eyaduntqueproculmo:: fefe ue colligit ipfa, 

Tn fe mivancurformofi gandia ctltus- 

Sic faceradverfo,cum Sole illuflris,oberrat 
unionis volucer rteriintt que fien forma 
Inter aves quondain regutim onortale teneret 
Andignanti adeo furgit,diferimina mille 

Cauda coloratis ponens imol orbibusatque 
Faflofim circa corpus (patiata vicurrit. 

Mille olli oppofita refplendens Sole coloreis. 
Altividum levar ille caputs jam con(cia Fornia 
Lumina, vicinis immittere confulit auris, 
Jam redit in [euet nec fe capit ipe tuendo, 
Talis crat.talem Virgo e Augufía ferebat. 
Carbafeam collo tunicam collecta patenti 
Colla fuperbifico torquebat inollia geftur, 
Redla levaus aciem vultus radiofque remiten, 
Sic Phanix,longe fugiem confitia mortis 


dnvi- 


. LrAwpm, Lis. i1. 
fvit cm, é cineris mido fulgentior exit. 
lamque anos recipit jam pentipotentibis erga? 
Solem oculis reflar, lucem reddensque trahens He, 
Illo Nature nequitexfatiarier ardor: 
Vfque novum fpeltando novas "mirata volucrem 
Sefe amat in fefe atque obirus myfferia Vita 
Adfrilat proprie , qua ntl non conficityut de 
Fine traliat data principiis melioribus or/a5 
Atqueobita reparet edeunteis ordine vitas. 
Paullum bilari fefe demitten corpore vifus 
Poma duo Veneris turgentia cernit in borto, 
Qualia adhuc immite Cydonia fruge refiflunt 
Audacidigito,que eum Venus spfa fuperné 
eArboris excelfim euflodit nacta cacumen, 
Admittunt tamen illa wanim,qua dura putabie 
Melliculo dudum cupiant confidere ractu. 
Talia virginto fufpenfa àpettore mala 
Mala duo invito protrudunt tubere Veflm: 
Carbafeani veflem,niveo que confita Serum 
Vellere,viventes dat translucere papillas. 
Ipfa jam arcano latfabunt florepapilla 
Ladlabunt,defiderio mulgenda feroci 
Purpurei juvenis, vivo medicamen Amori; 
Sed neque tion tunica,nec ypridos Orgia nota 
Tota latere volunt faa munera: difíita fulgent: 
Membrapalam;raro veftis turbante tumultu, 
Lumina in ingentes deducunt Cypridis hortes 
Candida, virgineis inipleta volumina membris, 
perjpicuo ut quondam fi Salmacís integra fonte 
Merfanatent puro,corallia, vifa profundo. 
Aut Rofa citm calathis tegitur per liliaplenis, 
Purpura per latim candorem i v 
2 


4% 


Talis 


An C. BartHÍ 


Talis eras virgostalisque in virgine amictus, 
Quod loca nunc longo dicam  floventia verfu 
Cetera qua teneri dudit capiatis amantes, 
Atque oclie longum fitientibusexfpeletioo 
cuique fua im promet eff fingendi caseras Mofa, 
Fingere tiento poteft pulcerrima,pulcrior ilis 
Quin fuerint que nos frufira tacuife Casones 
Clamabunt torvi; fed nas tacuife fatemur. 

At Rofajamim medio florebat amabilis horto 
Virgineo Veneris ad quam de córpore toto , 
Flagranteirvedennt oculi felicis armando. 
Qum fortunati folum vidére Poeta 

minut in fpeculo,cum per formofaprofeths 
Membra,colorato defiribunt carmine formas. 
Seducunt vulgo tunica:falit itla Fayoni 
Vernili gemitu voflis lafcivazatec inter 
crifpanteis licet ire moras flagrantis ocellum. 
Ala quim e 6 fedes feucte pate[cunr 
Interduno fed fponte fud Rofa vellevideri 

Se fimulas vifoque fitirn jaín fonte velinquit. 
Apparent somma, e» fupra cen fornice dudo, 
Marmorei ventris tumor at declivia calant 
inter utrusique jugum cafle confinia veftes. 
Nec favor intutoc/Erofa cum famelinterit ( sni 
Interit una femel) tote fita corpore languet 
Gratia neclofum poti arsreparare vel atus. 
Proptertà defiderium fraftvata popelli 
eArcendit magis atque magis cuflodia foris. 
Nam genus hoc fHudio nage quo celatur aurca 
Hocmage anbelanteis in Jefe accendit ancaneeis, 
30d, populo objettussvili flosproftat in arvo, 
"A pepulepetitur:fi quem flirps fanguie, Opefque 


diit 


LeAND. Liz. rm. 4 
Aut honor aut sheritis aquata fuperbia morum 
Evulgiducane latebrisnon vilia nana. 
serta pntatsjuvat ecaflis decerpere florcis," 
Etveciram imtiltis primum tran(cendere fpem. 
Omnia qua dudum vepetens atrator Ephebus 
Ora invirgiuto retincbas fixalepóre, 
Nufquam acitim inflectens u[quam ova tenacia mutant, 
Donec ei paufgmn (pettandi Java Sagerdos. 
Fecit, Cr invergit [antis altaribus ultrà. 
Dona mant plena redolenteifque addit bonorei. 
Heic javenes cuncti cuntte libare puella 
Incipiunt diva, fua quifque vocabula cantans 
Orc facro, faveat.divamsCr fua vota feeundet 
Inflexisorant genibus , pavidique precantur. 
As femel attonito mentem nec facra Leandro 
Nec Venus ipfa moventmifi qua hac male noverat ante, 
Sed data,colloquio traduxit tempora, votis, 
AAdffitit ad flammam propior: per millia multa 
Freidentis poptli fita quoque in carmi na fufo, 
Audivit puers vocem formoja patella. 
ipfa favet [pretá facroritn lego, Dione. 
Nectautum infelix fatum fuave orgia curat: 
Tum timidam, c multum fimulantia vota prementes 
Arripit estima qu, tunicá rofidente fupra, 
Candida difberfas corradunt angula rugs. 
Molliaque haud durá retrattans vuicula dextrá 
Fecit itev verbis. dum refpicic illa trahentem. 
Al inea fantta V ess tener miferere precantis, 
Pars ego depopulo fanctiffima deprecor ,atfis 
Sanchapnellamibisec que geris,arma v futes, 
Ecce ego nec diva nec lefa Cupidinis arma 


Tevencrans vercor fed uti mihi Amoró, Venuque 
Dd 3 Efe 


423. C. Bartul 


Elffe.es uti, eupics,oYo: verbisque dolorem, 
Perbaque vix malo commentor capta dolori. 
Dixit, d ad(pectu miti, fine cade,repulfus, 

Vota fita ingeminat: nec quod velit effeparatam 
Dicere pra[entit nec non confentit amanti. 
Tgnofcendaputes tenera peccata puelle 

V'itfa Venus fuerat, Charitum à grege nulla negaffet. 
Anfapucllaris fatoquevefiftere forma eff 

Diifque fuis junztisque Leandriinpectore utrifque 
fua negare, quod e cunttistupidifiima rebua 
Ardebat tali concedere victa querella. 

Nam sec ut ignotam juvenis ambire puellam, 
Necpottrat juvenem pro ignoto fbernere Virgo. 
Interior formam Geniumque infixerat imo 

Cordis «Amor:dederatque figura agnofcere pondus, 
Sicpueri diclis do fe, devitka puella 

Affentit furtim, mutantibus improba ocellis 
Tecla procul pofiti monfIrat fulgentia templi 
Necbreve ni(a loqui eff; vultum tenet onmnisin und, 
Grex Invenunr fensére aliqui pia dila Leandri, 
Sed Venus obfujcas voces cy carimina delet, 
Nepenitis pofine infilere entibus baufta. 
Hinceelfum tacitos fnflollit in eshera vultus, 
Sufpiratqueocculta trahens per figna ruborer, 
Efl Amor in nutu nec coliudentia fallit 
Luninaconfenfum facilis puer intellexit, 

Seilicet amoto velit agmine templa fübire 

Nex ubicarulea Solem detraferit umbra, 

Hec facil argute capiensoracula pfe, 

Quem dostum magni reddit Schola mollis Amoris, 
Ter quater in niveam deflexit bafia veflem, 

"Ter quater à tevgo flayo dedit o[cula crimi, 





LeANDR» Lis. m. 414 
panique fuss fentit fpom non depellere flammas, 
Quippe modo auredlos ceffim deducta capillos 
pj mano firingic,libatague bafia captar. 
Et,rofeam rofess dextram commiffa labellis, 

Que dare non poterat juveni dedit efcula dextra 
Virgo fue,veftesque oculis fua bafiaveddunt. 
Bafía,qua nemo populo pote cernere in illo, 
Seu data purpureis tunicis, feu vefte revalfa, 
Fe tamen in cupida vultum traducta puelle: 
Saníta Venus vulgum fua uam myfleria celat, 
Inducieque oculos tenebrosa nocle profanos. 
Ve tener ammifá tabefcens conjuge turtir 
Turtur amatprafens abfentis bafianupte 
Si quá illam in viridi fuetam confidercramo, 
Tn viridi ramo meminit vefligia Amoris. 
Ma legit fedenio, fruiturque nt conjuge vivi, 
Dum recolit,quibus illa locis, quáque arbore (ap? 
Cum charo folita of Venerem placare marito. 
Talis amatorem limis,virguncula pulfans 
Cui dare prafenti probitetur bafia turba. 
Bafía quepotis efl abfenti invergere gaudet. 
Cumque pudor, lafeque timor vetet Altera Fama 
Traducefusta decens Virgo mediratur octllo, 
Virginitas eblita latetsclepit invida moras 
Pone (acros monitus patrium populata, Voluptat. 
Nes generis tantum illa memor; nc inatris atate ef. 
Quantum ultro ignoto cupida efi fervire marito. 

Que tibi qua,erudelis Amor, convitia dicent 
Yagensià Vates fpretospuer, Arma favove 
Qui quacis; impofito Virtie pede vincitur alma. 
Te levium impatiens pridem, Conflantiaymorum, 
Temperies te dia tremit; tibi, lege folnto, 

Dd 4 lan 


435 C.Bartul 
Morspater in gremio Paphie fera prelia narrat: 
Bellaque fanguincá cum cufpide mollia mutat, 
Temenstotafil bi Sophie dedfatta per antes, 
Quam proud à ¿vulgo fuapér vefligia vincit, 

Sapé Dem  fafceis, irrifaque fatavemittit. 
Perfidesnec duros enero fregiffe tumultu 
Contentus flosenlos eterna compede vitlos 
Troliclore doncas, tenebrifqueisubellibus abdis.. 
Vnde nec infelix Sapientia, nec Virtutam 
Extrabere omme genus victos queat indique Mores. 
Omnia que lepidis mandavit carmina cartis 
Gallia cutn Charifin c Apollineduxit «mico 
Hifloriam e latebris divino emblemate pittant, 
Gefla cui felix Amadans ad omnia vivam 
Fertllibati Fortuná exemplar. Amoris. 

Ils non favi treefecit Numinis horror, 

Non contra oppofiti vinthum tenuére manipli. 
Solus Amor domat, at quopiam mortalibus antà 
Tonpos , ei penitius Charisef füperata Poete, 
Felicem extremo fine eft expertus Amorem, 
Millibus 2 multisvarà quod contigit uni, 
Catera fint honminisdivieft Amadausimago. 
Felix ingeng Vates ta neltarepuro — 

Ola riget femper Venus, criartalia quondam 
Ambrofíe latices eterno in flore dierum 

Corda bibant,numquam (avo temeranda dolore. 
Te Rofa calatis candentialiliaplenis — 
Semper odore nevostrans fecla immitia mittant 
Elyfius in campum,caflorum premia vatum. 
Vtpofis temdem tua per figmenta potiri. 
Conftruétis djs Heroibus adibus,in queis 

Cuin fédeat tot iti fpeétator obambulet orbem. 


t 


ae 


LraAmp, Lts. tt. 


Ar tibi pro meritisrutubáque hác deniquererun 
Siqua Dis Pietasolim convicia folvent 
Stoicida V ates, Amor eua crimina dicent. 

lemque pari invifos eupidorttm flectit qmautum 
Pronus equos duplexque obiens ruber atberetis Sol, 
Turba fluit campofeque hofpite fervat inurbe 
Seflia quà firmis florcbant monia rebus. 
At divina Dee nivea cum ve[le facerdos, 
Templa fuburbano vepetit fulgentia loo, 
Myrtea ubi femper viridilarofilva Dima 
Rídet Craquoreos contra viret mula ftuctus. 
Ommis ei ebfceffum comitatur turba; Leander 
Omnibus antevolat mes xa in virginecara. 
Luminamer groffi gref]am movet; spa fequentem 
Sapéretro foquitur,vifquevetorquet ocellos. 
Sape via in media dijsornatibus inflat. 
Sepé quid amittit nt reddere poffit amator. 
Tarbag, jam templum, V enerem venerata,redi bat. 
Exi jn obfcurum nemus,Cr meditata, Leander, 
Verba animo ver[at,tenera potitura puellá. 
Nox aderat,dulcique diem obliteraverat alá, 
Pervigilem Ventri noctem fine matre facerdos 
Templo agit in imadio fat cuflodita quod evcós 
Abfiedens pofleis ingenti velle paterno. 
Sedulus officij, genitor muniverat intts. 
Sed quid ogo aligero dicam nectti[fe puello. 
Marmora fen templi, folidum fea lnine ferrum, 
JEratosve gravi munitos obice pofleise 
Tranfit e^fmor quodcunque cupit; penetrabilis alli 
Materia eft ferrum, flatu clemente tenaceis 
Explodit valvas-per aptaque marmora rutmpit. 
Ergo fitá tandem, Virgo genitrice velita 

Dd 5 Ri 


426 


427 C. BarTnHl 

* Rimam haberin foribus por quaim fponfalia pangit. 
Preflo aderat juvenis, dotum facit effe Cupido, 
Haétenus umane trabitur dubitatio cura, 
Hinc fire vi ingenij;mera vis nova federa junxit. 
Neféto quo pacto valve patuere volentis. 
Solis cum Solá pepigit fua federa ntptés 
Pulcer amans popigit. pepigit formo[a puella. 
Cetera quid flasimis vicino fulfure dicam 
Virgo tamen,magnos multum canfata paventeia, 
Longum etiamignoti tedas cau|[ata mariti, 
Omnia quefitis innellens carmina tricis, 
Vltima fedigno dignam largitur Ephebo. 
Verum canec tempos nec (anita altaria dive 
(Quamquam ea quis proprio dicat temeravier igue:) 
Concubitu optato rata confirmare finebant. 
Anté oculos focijprafto fl Atalanta Leonis; 
Que tenerum Hippomenen facrato in limine paffa eft. 
At nie quis temerare Deo loca (aera frequentet, 
Quam formofaolitn tam nuncsabiofa veptrta eff. 
Aurea qui Veneri decerpférat arbore mala 
Nanc fora filvarum ef? ductrix, Neptunus Heros. 
Ergo animum indocilem vetito abflinuere placio 
Sola modo in cupidis ex [attaut ofcula labris 
Ofcula que Veneris tefles.dulcedine magná 
Majorem porro défignant deinde futuram. 
Ofculacafla noget puero virguncula nulli, 
Nec puer hec unquam cafla tion ponte Puella 
Offerat.binc fiunt jundh conubia Fati. 
Ofcula dem ladunt,animi pon(alia fimnant. 
Hec nifi jucundo preludant pralia mif. 
Trata Veneris thalamo fax fervit info. 
Ka Chorea Charitum,Chorea funt quippe Liporunt: 


He 


Lean. Lia. sr. 41$ 


His nnn in peritum commi la Placentia menteié 
Infituar remorique injcribit. federa cordi. 

Vla per,étoto deducka corpore in ora 

Conveniunt anima nec jam exfatiabile Ludunt. 
Mortua vis verbortaim, ce flexanimi ardor, 2i tori 
His vevivifcenteis inpivantlnfibusauras, - 
Vivificas aurae, veri meditamen Amoria, 

Nulli bac à Sto rigidi vetuére Magiftri, 

Non anus excoétà nutrix atate per annos 
Qualiacuflodum ferrato in codice fecla 

Secla fedent,triflique canunt portenta puelle. 

- eft iiferis facileistorrebat Cura uedullae 
Quípoffmt plená porrà femodte potirr.— , 
Cum neque livoretm;vicino Sole,timendim, 
Relligione loci.genitrixve ingrata vetarent. 
Turris in excelje folum fe culmine Virgo 
Littore quain nudo,citnitis incultasmancret, 

Vi ginibus puerifque, habitare canebat, cr illie 
Nec latttin migrare pedem,nec nuucia cuiquam 
 Mittere preter anum fidam fopoffe docebat, 
Trritaque idcirco deflere pericula dudisus 

Et lacrymis nitidos jttveni corrumpereocllos. 

At puer impatisns flantime cum Seflia Zibyds » 
Jittora ab adyerfó contraria littore no/Jee 
Refpondere fibizpatium breve cenfet Amators 
Omnia debincrapicas votorum millia in anun, 
Ab mifer excelsá defigat lampadatutre, 
quereluceruam altá popigit male.moctis ia umbras 
Quam fimul ut ceztoflata farvanspatta natat, 
Yamine confpicuo florentem cernerer,illas 
Per medium nudus decuyvevet Helleffontusas 
 Direilumper itersconfpettis ignibus iflis 


Ye 
ES 
E 


429 C. BAn ruI 


Necfefe Kuriat bacchantum per mare fevum 
Ventoruim curarenec ipfius Ennofigei. . 
Sed validam pelago urgenti opponere flammam 
Qua Veneris tumidas evincevet ignibus undas. 
Nulla polo füctas porro Nox duceret vinbras, 
Quá non fe cupidum cupida iadora cfifleret Herús, 
Aüdaces jasdudum animos mirata puella. 
Stabat,agens lacrymas nec pata imitia antis 
Vult fervare ntc amifá vonit altera ab ifta 
Conditio; vicre Dij,confponja Lucerna eff. 

Sic demum dubio credentes marmore fummam 
Marmorecrudelem conteflabantur edinorem. 
Vdaque mille udis figenteis bafía ocellis 

Denique difcedunt.noctie flbluflre per umbram 

It nemus,co nanteis jamdudum imitantia jedus 
Brachia vix vifo puer aquore continet, tltrà 

Spes volat illefuaszTtvris penetralia cafla 

Virgo fubit thalamod, facram. meditata lucernam 
Spe fuper incertá prudentia vota fatigat. 

Falices attibo fua fi fhuftrata Cupido 

Quem fapere, c» fatis fineres fentire futuva, 
"rranfoerfum turpi ne vapta lbidinis offro 
Petlova, provatione malos inhiare doloves 
Preciperet;mera dun suelligo obfufcat asavum . 
Patranti fecinusgrate fpetbacula mortis: 
Seirenum ut quondam pelago fixére carinas 
Carminasper ventos invidia, d» marmora fruftra 
Fratta facro dum deliciis vacat ebria canta, 
Navis,it in fcopulos,hanc mergit dia Voluptas. . 
Nec quicqitam nocait cii Lex ingrata Lacene 
Virginis ares Hyadessautt flvictus ab Oriente 


Enfts, c» infidum fi qua augent fidera pontutis 
. Cum 


Leanbr. Lis rt 430 


Cunit primm arguti captus dulcedine canti 
Auribus attotiitis vifcojitin cepit. Amovei 

Lucida noui Belenes obfervat fidera fratrum, 

Non Helicen certanique brevi Cymofuran inarct, 
Noi alia exfurgens que placant Lumina marmor; 
Hefit in ignotis ignarus tt eguoris aris. 

Non Illum Yovis omitipotens,quatinmvis pedem utrtimqut 
Impleas, affertuña vapiente libidinis afin 

Servat;abtt fecum,Juaque in difpendia pugnat. 
Deinde buic Sifiphio verfarur turbine faxum, 
Pronaque vallisobit nontemque adjcendit anbelum; 
1lle fuperpendens cum marmore fentit obire, 

volvit id ipferanten fidenfque a valle profunda, 
Piero adverfitra adigit montem inque cacumine if. 
Scilicet buic fuperefé tantum Rationis ab bofle 

Vt fentire vetet fi; queis perit)itnpos honoris. 

Tale Amor efl hominimonfirum:;fua F..tacadentum 
Quifque perit, gladiique aciem y agulandis adorat, 


FINIS LIBRI 1L 
LRANDRIDOS. 


CAST. 


41 


den c ines 


C. BarTHl 


LEANDRIDOS 


Lisz& TaertTivs. 





Ulum,nontali rediturum por fretd pompa, 

Cum primo à pitdà terram tetigiffe cariná 
Viderunt, fparfisque conisululare gravigue 
Caperune palma vofeas lacerarelacertos — , 
Attonite, pelagique Dee, Nymfaque marina, 
Nutricum tenue exflantais de marmore cano. 
Quippe baruin commmanis Amor non cefía fervat 
Tama, ad filvas prit volat impete Victor, 

Vt folisus, dim mens peregrino ab Amore vacaret, 
Invitivetrà decurrunt Seflon ocelli, 

Et peculam altividam, [peculed, in vertice fumme 
Proflantem pofcunt pugnantia fata lucernam. 
Eheu,quam cecis mortalia Vota tenebris 

Effera fufpeudit pallenti in node Cupido! 
Magnamino fi quis Fortis vim narrat Ephebo. 
Narrateque fidem tribuat vel Iuppiter auctor 


2 Ixbeué Sefliaca renex;delapfits dborá, 

Littorcá proram adver[am religarat Abydos 

3 Sera dies Iuveni noClem progrefa tenebat 

B Lugratis tenebris quin ipsá inpuppe per altum 
Signat'iter vifunandique pericula carpit, 


Nil 


Lreanbr: LiB: rni. 432 


Nil minus inceptum tamen bic decurrat Amore 
vilenefas anima eff fiopulis objecta.per aquor 
Per Frias Ventofque atque infelicia Fara 
qortorem fequitur delerque pericula culpa. 
Sola animnm exercet fola atque infanda libido, 
Quoque magis (pla efle quo magis ardua , major 
Flamma furi laceratque ufle penetralia mentis. 
qut aliqua à Nyitifis cum formofiffima fandi, 
Neráifin pueri que Visginitatis honorem 
Liquerar ifi premio fatis advería fecundis 
gata canebat uti tenedo per dura uatata 
JEquora náifragia confuderit ante pericla 
Aolides, ncc feva oum potemarmora ponto 
Indocileis flarasuas pueri flinxiffe natantis- 
Talia nofler Amor pilla freta Java carina. 
Nabit inobfcurá poft vifam nocte Lucernam. 
Marmora java viam dabit c» Nepruiu in alto, 
Nereides puerum manibus per triflia ducent. 
JEquora fappoficis fupponent pectora Nymfe, 
Ingratoque fiin deducen tramite Artoren. 
Nolla illipoterunt ¡lentes compefcere ocellos, 
Purpréa pelagi domine; Glaucufve fenile 
Vinttus aramdineá caput Ce ava ora corona. 
Cantab st flavoproflans 2 marmore dudum 
Nereis au/cultant nante, Videt illa Leander 
Pectora,quanta fio caluerunt pectore ntper. 
Nec videtin (efe faciles decurrere cantus, 
Auribus infelix incumbit utrifque Cupido. 
Acribus in flammis rivi fub imagine parvi 
Pendit aquas fluvimnque brevem vocat Hollefpontum. 
Onimia yincit Amorspelagss quoquesnon fis sl 

. Reftat 


433 : C. BARTEI 

Reflat ayus n littoribus prefind carina. 
Exonerat Vedtorefinusslati arva falutant 

Patria elut fefla Jpiranicis Cypridos ignts." 
Pracipué queis leta efl nec confcid flamma 

Abnuit impefitos dris violenter honóres: 

Sed croceo dinplectens affafa volumine tura 
Omniapura dedit fumofque evafit epacos: 

Par; ali, dttónitis fimiles imbellia figunt LL 
Lumina tins tacitáque gemunt mala jdtá repulsa 
At iri fer bofpitio peregrino tn libtore egebat. 

Tam demumpatriam iguor dns. fine inctite Leánder, 
Cui fi meus llc iflbic vaga corporis simbra 
Corporisumbra vaga eft-totá fic nocle diei 
Mutatut facies enebrifque minavibws horret. 

Ab quoties fixos ocidoyum immobilis orbes 

Servat in afpetta Pbabi;C» couvicia dictat. 

Sol aberat vice terra freti vicofidera noctis 

e ling nigre flapéant,nifi f videatque feratque, 
Sic qnoque Phabeoprafertur lim Orton. 
Salicetinpattis cui lampada fervat amicam 

Sol novus, hanc féquitur nottesitque exoptat ab ille 
Nec minor ex alia deceptaim parte puella 

Cura cequity[apé illa genus fape illa parenteis, 
Hefpitiinfidipallefitfapinsara/ — 

Nobilitas generis, forma Gloria,caflam 

Stare jubent; venit infanda trux nube Voluptas, 
Et mentem amenten ceco difcritmine ver/at. 

Vrget Amorvultus femper nova forma Leandri 
Augec uti impreffa eft animo: videt offe cupirum 
Majoremqueviaet;prefto efl gratifima fantis 
Gratia,uebtarco manant ardentis ab ore - 
Ambrofía ingenuo fpirautia Verba lepore. 


Petlora 


LeANDR. Liz. ni. 434 


Pedtora que nt tenuere femel,crevére tenendo. 

Talis eratsque forma Dijssqui fulgor Amoris 

Gratia que Pbebo,dantur que membra Lyeo, 

Hac fimul ille tenet: Caffam flos nubilis intra 
4Eratem ignoto depafcitur igne maritans: 

Forma comes fequitur flammau, fuffleta, cadenti 
Semper ab igne animan vitto quem pettore fervat. 
Liquida ceu varios quondam cera induit ufus, 

Sole laceffito,digitis fubrilibas urget 

Quam puer Crradio cui pingit fena Magifler. 
Signa duodenis celum regnantia formis. 

Volyitur in curis animuinque elufa puella 
Dividit,ut Bored pelago vatis ata rapaci. 
Nunccayet bác fcopttlos,illàc pendentis areña 
Taflabileis portis, net certo errore fée t4 

Orbon agit obliquum: quantum ef (alisequore lato, 
"Tantum babet bec pati fpatiumque amittit babendo. 
Sicanimum tionebunda buc atque buc dividit Hero. 
Nun fedet intacta thalamo fervare corollam, 
Patla vetantsrefhant patti genus atque parentels, 
Tem fugit à culpa Virgo jam in virgine vincit, 

Cum redit infelix juvene, anditaque refe 
Votapalàan flentem videt,ur venturis amanti, 
Tar premit udapotens rorántibus ofcila labris, 

Jam videt e iangitjam cetera viétor habebat 

Cum redit ad féimet;jam deplorata vecttrrit 
Virginitas letátnque vider fine labe revera: 
Tisperiofíss amor nunc per jreta ducisinantent, 
Jatis videt adJlantem,jam fumma in turre veceptut, 
Odis eiim abfenten,prefentem amatsinque futuris 
Mollem animum exercet nec vifa pericula vitat. 


Omenis in boc modo curas quibus fua pacta vofutet , 
Ec Nefit, 


2435 C. BartmHl 
Neftirinopesverba hacomeditataque carmina deleg;, 
"edt cum grata fides, Cr primi fanétio led 

lamque fubit juvenis noci urnaquetesmpla, Deique, 
Feederis ingenti teles: fuper omnia adorass 
nins ipje,c verbe mero filasria melle, 
Necquiequamdura efl nequicquam obliviafingie 
Optat eum setave idem, fed fallere mors eff, 
Morseriam falli efl, non. vitabilis ardor. 
Fluébuar infelix,nec intxaudita pudori 
Virginitas fed veta palauVemu ipja medallis 
Bacchatur gravior quiamonexperia puellacft. 

Vt flipula agreftis,imulto quam vore madentena 
Anfudere foco: flamuzam feuflratur, c altra, 
Thyitat [lridorerudijlamma ambit bianti 
Circite co amplexi (enfin dominatur avaro, 
Teerea eyettuts V ofper Cythereia monflrat 

Sidera ab Óccafit, Solemque invitat in undas, 

Sol fequitur juvenemidubio flridore cadentem 
Audierat Tartefiaci facer atcola Ponti. 

Evolat urbepaerymanibus cuftodia lapfum. 

Quarit eim e miedes urbenique ad littora ducit. 
Sed ueque cmdantem, neg, confpexére PATABEEHE y 
Necredettntem aliquazeacos V ense induit artus 
Nubenová,denfatque auras, corpusque notantasa 
Subtrabit ex oculissam prima in littoris ord 
Ambrofíam pofuit tunicans, cy nudata tenebar 
Membra locostum purpureo to Vefper,ab orti. * 
Mane veyerfüvum, Lunaniqueatque affra (alutae 
Casera nichanteis oculos fervantia calo. 

¿quere deimdibat latices dextráque (ub auras 
Spargit,C» equoreo votum facit bofpes emori, 
Multa füper pelago meimerans Ntumia quando 


Flumina 


LraAwDR. LiB trt 


Nubtina placatas voferarent mitibus undas 
Artibus, d chare mare fifberet inloca Nupte, 
Yepuer,effigies Cythereta, V efper, adoro 
pacatis nantemvadiis freta perfidacerne, 
Nec prins erubeum sochi jubar abde futura 
Lampada quam noftra confpexeris orgia Vita, 
Sufpenfam à turri tum demum, V e[per abito, 
Tk quoquetu, Omipoteus Luneclarentis imago, 
Diva fave fi veramei docuere parenteis, 
Lethiia te quondampafloris vena fecutam 
Orlividam fpeculam celo liquiffe fereno. 
Vofquemingredebinc niétantia fidera,culta, 
Sidera nocturnos pelago deducite Amorcis. 
Tu verd ante ontneis, Neptuno inaxitha conjuz, 
Flefe viam adlittussnec brachia jacta refuta. 
Necpedis officium Lafi defiffe iuvando. 
Voverat;audivere Dij nec fayus in omni 
Tantum unus ininteyo fuper candida nollet 
Diéta favore féquicmirantuv fceva Leandro 
effonfim, Parte dare Numina, Fata rebellante 
Verumea quidprodefl placido exorare favore, 
Sbpuer anprudens, Ventos meglexerite có: vim 
Tempeflatum atram votis placare fupinie? 
Audit Acl framabilis obijce fax . 
Turba, Deosorantem, 6 fefe expettavit inillies 
Non aliterngle£ta furit quam lumine difo 
Cur gravis inmifit pontó fororz anrea jruffrà 
Cafloris c Pollutis eunt fervare carinam 
Lumina;vincit atrox. Helenesfragoriat viaportam 
Hippotada munita negat ter cartere pulfo. 
Quafivere abitum;ter feepera immania fenfit 
| dgnen agn Brenindignaiqu riri 

E (E 


416 


Flamina 


437 C. Ban ini 
Elamina.crudeli quefli de principe fratres: 
Toteribi in pelagus corpus juvenile Leander 

Jecerat, Ambrofijs invadens aquoramembris." 

Ve quondam fudifulnen Iovis aurca portat 
Omnia, interramplacido delabitur efi. 

aeria arrident nebula,comitque ferenum 

uc novas vel quando Papliia derupe Cupido 
Defilit in pontum,curritque per equora fictis 
Flame vi, pedibussimaterno menfe refignat - 
puram byenis faciematalis delittoreprimo | 
Dofiliisacceptani viridi Thetjs extulit alvéo. 
Supponemt podibu[que inris masibusque falaceis 
Poltora Nereidesignatim femita ducit 
Nallaquiden,fed imayo, Dis firigentibus.ejus. 
Cernit aquas caná ducenteis lineam inundás 

Et fequitur duétam: nec enim fine Numine dextra 
Primá vid ef:Delfin cada fublitmis adtentá, 
Suflulit, co blandisharitens Tumoribus sampler, 
Stabái inarce. fuaspenatuti mente puella, 
Ténpora nota videns nec que facienda videbat 
Aut daret infechazfponfum,ciudelisinequor — 
Spe nitida extraltum,pelago iic deferis alto» ^ 
Quantum erat het illi.caflé quefita picgari 
Primarua ifla fides? fic puvamenta vetratlas? 
Vllaue defertis in inontibusulla reperta 

Tam fera favaferá efl, qua um iraxiffet ii equor, 
Fluclipago mponto mifcrum [pettaret amantem, > 
Nec tentem daret igniculum,qua enare videndo 
Ad terram poffete Satisefl imuiitia porro» 


Contra fpemque fidemque vetrattari orgia Aitor is, 


Cus tenerum à duro fervatum efl equore corpus. 
Sic pirgo incertá fufpendis lampada tandem 


- Tür 


Lean. Liñ. rnm 438, 
Turre manu.per aquas ducentem fata Leandri, e 
Xampada,quá juvenem devedtum vider at anté 
Eregione procul caca figebat Abydo. 
Noc tamen intere gratifima federa mem oft 
Perro féquis modo ne favis mergatur ab undis 
Cura bi primm juxtà fua momia carum 
Vifira f juvenem putat inde remittere poffe 
Vude aderit multi magnos caufJata parenteb. 
Has olli ob domitum netlebat fraude pudorem 
Jufidias, o dinor, d» dubitantem inveca trahebat 
Saxa, modoincanto liquiffet littora faltu, & 
Mox pedibus falfas fabtertracturus arenas. 
Talia dum meditatur, ab excelsá videt arce 
Spem fulgére fuaminibil ille ad fidera porro 
Votérum facit.aut N tyi farum crat bonoreis, 
Omnia in adfpettiu, Via, Fors, Favor, Arma falutis, 
Lampadis ajfulgentsocalis Amor addit acumen 
Vtuec dum vifam pro visa luce fequatur. ^ 
Nec mora projecto membrorum, brachia remos 
Exfüperantquepedes vix giarum mole fab altá , 
Siffit Armor, tum voce palam clangente puellar 
Sufcitatsbac audit fed, tamquam ignara, volebat 
Xon-audire diuzcompreffa [ilentia labris " 
Evivapit vox unazveni: Pudor ontnis ab und 
Exfulat, € vifo [pes Virginitatis amante 
Prima fagit,miflamque Noto fefe imputat auri 
Clanfira manu nivea referat,nutrice puella. 
Incomitata fus fponfi que confcia pulcri, 
Solaque cunélantem hortatur dutitque negantem, 
Vi patuere fores nudis amplexibus ulum 
Yavetit corpus, teque vocem aut verba smoratur 
Limie fic prisa. fie voce de mentevevintHi, - 
Ee 3“ Omnia 


459 C.Barrml 


Qnmia jumeiffent votorum anillia ¿19 una, 
Sedula fed Charme, trepidos folata timores, 
Admonet adftendant turrim,thalaroque ligentus. 
Mox tit eum tetigése maris pifcofus anmaror 
Vnguinediluitar pretiofoxingaudia porro 

Vela amor ingenuus laxatynec zona foluta eft 
dte tamen, quam confpon[o genialis honora 
Faderis, extremá cecimiffent talia fini. 
Perte,charasmeam fic fs teas juro Leander. 
Quam caput hoc Herds nullam me vivere porr 
Vellediemsmea vita tua efqungermurin und. 
Morte, pares flammis, c? eodem iretur ab igne. 
Vis babere vogus dito corpora debet amantum:. 
Queistmens tma fuit, dum candida Parca finebar, 
Puixit:ei totidem conjurat verba puella. 

Verba fecutaficissinfelicifimas que fe 

Ereptaim propriis,alienis tradere fátis 

Malit: Amor bona dicta, fuá deforiptatabela, 
Conjunxit fatisstabülam Parnafius amis 
Seryat inexpletumque vigat crymantibus undis, — « 
Vidit eam exferipfisque, C» carmine condidit iflo. 
Purpureu juvenis cal mirator Epbebi. 

Tus annis, animis formáque cv forte decorum. 
Eripit à vulgo, Mufeaque numina jtxtà 

Cu primis colerese» culris reperire decorem 

Fama jubet: paret Fama, fuaque ariatenebris. 
Eruta trans nebulae Tovis inpenetralia condit., 
Purpurens juvenis.cafll mirator Ephebi. 

Cetera quid fongis opus eft detexere diclis? 
Quifque quid aufurus tali fit Lege, Domi fcit. 
Scire decet quod quemque fuperlta pompa doceri eft. 
Ofcula juwxertmt nonofcala jota lgantur. 


spiritibus 


LEAND. LIB. 117. 


Spiritibus alterna animestranfirelaberant 
_Alterain alterius mentem;nec peltaris Ambo 
 Quifque fui diferismin batetsfle vivere votunt ef 
Sicque morisxbalant animas dietntque vicifut. 
Mensoblita fiá il cetera curat in uid 
Sede vacat labris Mudentiaque ofcitla Linguis 
Digevit, Co peniti cordis deyergit in antris. 
Coufufisin fefe inaedtunt corpora amantcis 
Corporibus vivoque etatis flore frutintur: 
Lem Rofadecerpta efl, tener lic papillatoy amando 
Liguiturzuetotá fenfus cum mole laborent 
Pars fita cuique perit, de quá novas exflet in borto 
Flos,veterem ex/cribens, nti fit nova gratia N ates 
Patranteis titubant, grati jte tremoris ocellis 
Dulce gemunt pones gandentque hoc tefie notar, 
Virginisin faftumredyr Pudor.altague Lauduss 
Gloria decrefüit, cim quod fe perdere fentit. 
Reflittiffe nequit, docileis vittoria fenfus 
Placat, i» atmiffam meliori germine penfat. 
 Autcoculos natat alia noc ex atianda, Voluptat, 
Qua fenfim prifcipopulata Cupitlinis arma 
Flagrat Amore novo fentitaque gaudia vit juris 
Flagitatintereunt cali gratifima lejos 
Piguora Virginitatis,in hoc anima ofunis Amore ef. 
Vifa dies fuerat lento confidere curro 
Bt trabere ingratam longarin difpendia lucem; 
Ning brevior féfés uox imperiofe, putatur. 
Lu[erunt totam non ex(atiatus trterque, 
Neo fomnum fof viderunt prelia ocellis, 
Prelia vix vifi preguftaviffe Diones 
Xucifátcslo Phebi arntigersauvea fenfum 
Exfandit chalamo Tithoré nuptasvidere 4 
“Es 4 


448, 


Difi- 


44r . €. BartHl 


Difimalant primb, fed nec vidéve, vubentem 
Poflideá clará pallentem lampada lice 

Phabei currus füptr equova flavavefutant. . 
Oderünt monitus, queque officiofa vocari 
Tumprimumertit,nutrix ingrata vocati. 

* Quid tamen exbauflo moliri tempore malint? 
Corcla revelluntur fttit alta in vulnera.  Janguiss 
Et madefatta facro piolat peuetralia flamma. 
Millesaodis nox una reditsredqgffe Leander 
Abfedens ignorat, cr infatiabilefervit, 

Cu tamen adverfum pelagus videt,ofcula j jungit, 

* Ofula que nullis equandaprioribus ipfo. 
Confiteatur Amor; lacrymstmaduete pyofiufi » 

Va velic juncio pelagus traufnave nano; 
Cumvidet hum abajo, abijiec eredere porro 

uita veverfurum ef jamupn ignofcit. ademtim 
Tpfafibiscrimemque fuum purat,effercliótam, — — 
,Affmat boc imnagni divifque equata recedit. 
Laffa ferum ponto fugientis membra Leandri 
Rate deum Nyifanubem Venus addit opacar 
Conflitit in ncdiis quem quifquam [cire evum 
Pofjet, e aute fuos vedijt quafitus alummos. 
Nil tamen fuavinarrat delufus amore, ] 
Sed, modo diéturum,modofe nefcire fatentum 
Maijcentemque vagis dictis jupenilicer iram, 
"Deféruere Patres; tum leticiañova oriri 

Signa videtofefllemique diem cum pectore [olus 
Jpfe fio peragit; Venerisque altaria curar 
Viva fua mentis.mc pundto urigrat imago S, 
Vnitoi mago decens qualem vovet effe puelle, 
Quáqua itvirgineos oculos, (> catera geftas 


> Omnia, que inprefiit pitt facer ignis amanti. 
ioc 


LraANDR. Lin. rir. 442 


Hoc niifer in divfim delinquens Nstmina Sanéta 
Quod pierasiegledia figit dum injuria amantis 
Craditur,c» fuperis vultum fabnittere durgin qf. 
Noc pritts buic pelagus vel mee vaga nfirpataum eff. 
Necprins in dubio navit fitis equore Rector 
Ante nift faperüm paces oraffet amicas. 
Omnia quet fune rapidis data inttuera venti, 
Cum jam jam fufpenfa freto vofligia librar 
Marire vix tenti Pontum fine mente, falutat. 
Hocmifero divum neneis avertit amicas, 
nimia quod malegrata;nibil juviff benignum eff. 
Trota negat fol vifft.tema efl Hero omnia diván 
Numina,que Veneris quondam nunc facta facerdos 
Deflittit prorfus matremque Deaimque, Leandri 
Nonolfi vetus in denfo que condita luco 
Aramanct Dive,fuetos adolevit howoreis. 
Non (anti merit venerantur lege parenteis, 
Trata efl Nemefis cr fata herentia, Parce. 
Precipitantmttant (ubtemine vellera prello, 
Difcite ab exemplo, Paerinec simu votis 
Quifqueminora fitissue fata putarelabore 
Victa nel felice manet niger exitus alba 
2 Dfque tiznore Dein. primordia:ne juvet ifihic 
Quod post um fugife licet: pelaguque Norusque 
Osimibus in campis, Pietas ubicunque cuiquam 
Spreta petit Panas:mon Lampadis illa sitentis 
Orgia, non fefliva animi deliria curat. 
Touminet in nebulá, c aréffum comuatur eunti 
pum juflam ferito qucroneexplevertt ram 
Cetera am lafisignofcamt Numina divis 
Leditur ifle femelxifi fupplicis ore minantem 
Er cito eo iutrqpidé fedaris, juffa precando, 

Ec $ Teta 


443 C. Ban Tul 
Tetua damnabit tetri, Mens,con'Gia fatii. 
Omnia qui vincit,ne numen Amoris berile 
Caufferis;fapereft Pietasppleétique volantem 
Matre fuapuersir; domoque Cupidine frangit 
Tonbelleis alas, Cr tela immania calcat. 
Materei efl faa Temperiessqua gefta per Oeffrum 
Vindieijs expouit, C aggerat intas agendo 
Te quoque te divin neglecto jure, Leandre, 
Vlerices fequitur vibrans Rbemnufia Penas. 
Dena bis exierat,repetito per freta amores 
Leta dies [atium snedir Dea lougius atrá 
Trina manu, wentemd, fecat freta (alfa juvencum. 
Ilicet ante feros projecto carceris antro, 
Erigit in[anis, Aquilo freta turbida flabris. 
Nectatiten borrifero prius inflat barbarus aftu 
Quam iiedium juvenem pelagi deprentit huniá,. 
Tllm, more fuo Nymfarum turba, focuta, 
Cundidulis fotum manibus fuper alta vehebat. 
Omnia non (altu non adver fantia nando 
Defuerint jolito [Lanslittore pronus in equov, 
Dücenteis funus vidit Delfinas in alto. 
Dacebant patrie funus juvenile caterva 
Naiades fummisque leyeis fuper equova plantis * 
Horrida,defilentis iter devertere tentant. 
Stat pueripfelixsiion fimem cernit amandi 
Quamquam fata jubent, lacrémisqueinjuffevefultant, 
Lumina, nec docilem fugiunt fera figna juventa. 
Et voluit manfiffe femel. fed fallere amantem 
Erfibuit, leviorque fide mors borrida lesá ft. 
Defilit;atla levi vada tuvbinc, fanguine mutant, 

- Et nivta obfcano coufpergunt pembwa vubore. 
Tpfe peximfelhuin pelagus vuit acer, irtiquus 


Ifeli- 


Lsawpn, Lis ru, 


Infelicomi in Antore Deus miferetur. AÑADE e, 
Glaucus, equo propior Trin pr xluderepezfiat, 
tftque iter ad patrium vorfim deduccre littus, 
"n  fatidica trificis egit sidique cono ha 

rfequias vivo fed quent prape mers fit amara 
dije infelix fouitum; c letbalia frigus ' 
 Menibra ligat,nec cauffa mali, fed terror in hujses 
¡ Suecedit nomen, peragitque inflantia fata. 
"Vt quondam flabulis cum (eva obvertit opertis 
; Cornua C» occulto, Pan turbine bucera verfat 
etla, rigen tnnidos pridemyquatit anra uagifirot, 
Sgt taciti caco pofleis terrorere/ultant. 
- Extra imprevija fipisprofiraratumalta ef 
* Spomtej é fni patuere foresstubicessque cruentas 
Perfonat v multo. fine nomine tatica feos 
Prelia bacchantur:tamen infelicis Ephesi 
Argubas attoniti fuper mens frt is amando, 
Donéc atrox ntbes tenebras eeunimavii eb alro, 
Et venterist anims evulfo cuam feveprejusdo, 
: Adverfaobfonierc, Notus Bereaibus iri 

Pugnat.e adv byeis furit 
, Mifcetitr calapoutus cel ian onme refilit, 

> Adfcenditquefrztm: quid opre jsvenilta tanta 
v Impere quaj ari rope meribra puc 
eer pei bibotitr >. Amoris, 
e fen Elemertafragereis 
* Yndique citm gentcant fidus focvatur Amator, 
; Reflat cnim; tice fora tint; tla (rA, 
Robora, fuffixa. sol it ail ff «corde, 
Tàntiim babet hicf insrofandá 
diuini debtic as 




































s infu, 


























444 


Altiyi- 


debo C, Banrnl 


eAltividá dones fujpenfam turre lucernam 
Vidit,eam objethá tutatur vefle puella, 

Florem olei invergeustutant barbara reflant 
Flaminanos flammas jas pafcere Pallas amicas, 
Necjam Vulcani veutu favor sbftat, c eftui- 
Venti tranfverfs lacevatum flatibus ignem * 
Exffinzunt uei quicquam inbiat refovére puella, 
Jgnis ubi perit vincunt freta feva Leandrum. 
Tamque animá exfeufusn corpus fugiente per alttté 
Fluctibusobfcuris furfum c jactata deorjun? 
Vnda rapit totáque exercet Noéte potitum. 

Intereá fidum ex[hecansin manibus Hero —. 
Sponfum,avidà wi pelagus Jpecilanteis mifit ocellos, 
Multa mala indicens exflincto Lampadis igni 

Cum rofium emergit pelago jubar; borrida fidunt /— .— 
"Marmora, ventorum moritur inania fenfim 
Murimura;eos folito frenavit crcere vuv[um 
Hippotadesspofleisque jugis obflyuit agnos. 

Stabat adhuc excel[a locosnec deinde videnda 

Affra premit votis c quem pris exfecrataejt — 

Solem avidà poft nec quasmalapofcatin illo — 

Scire potefl libituetzsifi quad mala canta vident. * 
Quod fponfo tantá jampridemnódte cavendum efl. 

, Vix benepurpureo vadiis freta fole velicent, 
Etviridem flavo coufpergunt lymite potum. 
Nox etiam incerte pugnabat vitta diei; 
Monflrat Amor lacerum,turris fundamina propter 
Ab lacerum; jam mon fpeltandi,corpus amantis. 
Ipfa fibi indicio effsstec adhac bene viderat;ille efl; 
Illefuit,clamat: flavosqué A vertice crineis 
Astonitisyampit manibus ululamina prima 
Non nutrix, non ip(a capit: fine mente querella 


Prima 


Leanor. Lis. tí 446 
prisa fuir non verba inalo fatis apta dolori, 
JReppcrit.ipe furor verba indigniffima dictat, 
rumpit nondeurfic, ó Charifüna ficó 
Es Lncn inquit ades net hero fura fefellit 
Morte fides nec tepar müx mea fallar eodem? 
Junganm equidem carril caro eii corpore corpus, 
Quodque, mare infiliens.fperaffisprorfus bavebis. 
Vel fic care mihit Vosó crudelia Diván 
Numinas digna jte fi quifquam ca nomine cenfit, 
Cum teneram tanto  fraudafis amore puellam, 
dpa futnin ut pelago juvencin conmitie- et alto. 
Jana jam ego ncc drvos,mec cralere Numa poffum, 
Qui fidei  faviflisit bec iex fine fideles, 

Numinie conjifos tanto traleretis amanteii 

y'os jider adverfos mififlis in aquora ventos, 
Quorum ego fub nutu nullo Re£hore, teneri 

Om. mic deus, nüfera atque improvida difto. 
Quamvis boc nobis vapuiflis,uti facein "ui 
Viventeis,vitamnequeat decurrere uterque 
Qualem iflo meritt famis c fperavimms aufi 

Hoc numquam tanen, boc iniquam rapietisit ung 
Poff fatum infelix pelago tumulemr nterqiue. 
Quo init inc farvaflis,ut orba picella Leandro, 
Tlhus e celsa fpectarem burro tli Yer: 

Mox noffrum incaro v fpeitabiris heic quoque funus 
inereznulla mean retineban flamina vitam. 
Vos vaga ventorum bacchantia per mare magnum 
Elamina in eterno tentat Rex carae vefier. 

Tuque diesque prima met mibi auntia fati e. 
Dum rediturum aljs exfpetto fluitibus illum 
Tilum illum, mifera; in cujus mode nomine trifli 
Comnhorior, mui C" jucunda vocabula verfo. 





Seva 


447 C. BArtal 

Saa ditte Sol fermper deploree eamdent. 

Nec dlioreis timquuam nec tu celebrabere add, 
Sanéla fed infit rvabis dicla Puella, 
Infelicis, Amor quan: celà rure volentem 
Precipitat; te ubi oes pvbesnat ittidiquepallo?y 


a viridiobjcemum contras f 




























¿Equerapons f 

Tartara sole ci 

Vos vaiferi ami T "tei, 
Xt qui tne capidam non inczljiflis Amori, 
Vt flos virgineus voto marcefítret otro, 





Spemquepracis dubiam ditiis hifi los iniquis, 
Quorumego,cen Sacri Veris parsinagna,reportd 
Crimina C 4 vobis aritas exbatrio penas, - 
eth vobisnerisasmate mihi deinde luendass: 
Nanc pro purpureo thalamo mibi bufla parate, 
Pro pin geftiali atras Juccenditezaxos. 
Flammen det multo veflin£hw (anguine carta; 
Vos mea pro dulcicinis imperfeéta Nepote 
Afficiat.premiutn bec [bes confoletur avorum. 
Vinum otnecearo dejungite corculacorde 
Noflra fid unaniná tiri cofundtte manes: 
Vinbraduobus eat decorporibw ful una, 
Via,ntc Elyfios duplex mifi nenisie Solo 
Trauslocaplorantum gaudens tranabitin bortos 
Cetera venturislepgatur cura Poetis. / 
Clamat enim laré meque in fua fata, Leander, — 
' Serametiampo[üt: Veniam carifime,qualeim 
Sponfa Fides.tita mors, barbara fata vocarunt. , 
Atprits acpercas fungatur lafa Cupido 
Vindicibús verbis do mortem carmine penfet. 
Carmine quod divis fuprema wins yeyeo lord, 
: " Hor 


LeANDR. Lrs th 443 
Hera füprema mea tfl intrabit Spiritus aura 
Membra folo, mido pieza sco cuna flore, jactbtints 
Exierunt nibiperjuris dara tempora fatis, 
Non banc producta non in (hom banc. denique nates 
Heimibinon mca punc jed Jatamei mibi niertem 
Ab gratas vents uortem finie tempore portant. 
O tà fícó teta ficfielngeató re 
Tartarea in fpeculi, Thrax per fido Lugeat uxor, 
Vt mifcram modo me mifero fpolitre marito, 
Vt, Borea pottiflizebeu! feu turbine diro 
Het aliefecere nmesfive infimul oss. 
Iofdix igitur nunc hor vida fata fubibo, 
Infelix ec forte lli mifévebilis Here! 
Nox venturaartis modo me cireumvolat alis, 
Lux abit,bec fuprema meis dara lux mala, ocellis, 
Ab inmnitia fi quenemina noflra videtis, 
Fata, imeó numguam quaquam ma! ls[a praclo. 
Ah qum grande decus fidam veciffe pusdi, m, 
E fpeculá tbalami thalami cajlygue py ies 
1npelagus dirum! detet hac clezuentia dioi! 
Alrivida à fpecttlá thalamo cafloaste pioque 
Inpelagus dirum vaca me rapityab pia,virtas! 
Infefiecontrámulte V erieri Pide que 
Cum non jam chari vivant lo mina fatal 
Quid tenerismocui folena nme cerne reocellis. 
Aut quid difflickit moflri tibi barbara Clotho? 
Aut quid «go adgmifi» quid ego cormmittere quivis 
Qua modo ibi jacco fera iibi merfere Loandriam 
Marmora! fed quoniam tanta efl faris bugus in aftris. 
Sangninis.ibo equidem; vofque hoc fatiatopiaclo, - 
Ibo equidem, 6  fuperi mifera er maferabilis Hero. 

Plura locuturam filo rapuererefecto 
Flens 


449 C. BartuHi 

Plens Lachefis,nee leta foror: [alit impete magné, 

Turris ab excelfe fpeculá,qua mafla cadaver 

Ansided. vigili atérum [pedtarat ocello. 

Xt lacera ad lacerum devenit [ponfamarition. 

Meiibya, quibus potesait exfünihi vivere amanteis 

Spar/ajacent fáxo; cerebroque adfpeyeitur Herás 

Cuflodem turris quam conftituere Parenteis. 

Movit Amor titoflos movit fortuna; Parentess, 

Marmor babet ciniereis tnum ina [eriptio binos, 

Vous babet hos marimórytitulo confunditur hofpess 
Heec egoforimofís ivpoudi ditta puéllis 

Anita c nondetsa tener À lantgine malas 

Purpures vefbis,domitrix etatis habebat. 

Prifca fitu evolvens [atitforum dracula vatum. 

V atibus in teneris quond aum quota pómpa futuras. 

Mens inibi mon lec eft molicis feducere Ephebos 

Aveñerandaran virtutum feimita inaltas 

Errorumi tenebras, Cr tación lumine vulgus. 

Cui ya grande fonans, dudum claudentis xii 

Alitevedufit floasmyfleria fetta. 

Sed magis exempla fügiendi onere Amoris, 

Infidias c» telá,modis fallentiamiriós 

Qui fapit,exitio alterins,cavet atra pericia, . 

eZ dyerfoque animum [apientem opponit Asttori, 

Casera quid noftri opus efl depellere diclis 

Crimisiaz Vilgus itiefs virtus eliminas iflbinc, 

Necinetto infeftá ludenteis iüdolo (mas. 

Candidulum multa pectus cuti floret honore 

Afludijs sophie, quid inanis turba laboret 

Erubui pridem curarepedemque vetórfl 

Nelatitantem berba fub tegmine compriittat anguem. 

spe Fama itifiguis,re Nobilitatisavita. ' 


Nec 


LrAND. Lia. rii 450 
Nec folum bis,blando detextis carmine dictis 
Purpureosptteros que frut facienda, monebo, 
Longa duodenis inferta voltmina bris 
Salvificum expedient jucundis dogma Caments. 
Vudemeum corpus cum terrayanimumque tenebit 
Aflriporens,reducén vite à difcrimine, Olympus, 
Fama weorum ingens (ludiorum fidera tangat. 
Vtilicasque facris pia debita vite loquelis, 
Parte juoque e noffra mundum extendatur inomnem. 
"Tum siveis contra füblatum Gloria bigis 
Eripiet morti, nomesqueperenniá noftrum 
Fata fequi dabit, c charo facrum effe Nepoti- 
Ibo per Elyfios iticiriclus témporá campos 
Bacciferis laurirami y prifcisqi fodalis 
V atibus , augebo numeros Pietatis amicis. 
Vndemea Chriflus vita , Dux y crimina coram 
Deleat , (7 meriis iquofcat Gratia culpas 
Nifa Dei. Hac perpes Jfpondet fibipramia vatei: 


EINIS LIBRI TERTIL 
LEANDAIDOS, 


Ff CASP. 


ast 


WINNIE 


UREA 


t 















MVSXAIDE HE. 
ROET LEANDRO 


LATINA VERSIO. 


Ic Dea Cacorií fles mibi lampada. 4anori, 

P Perg, nare in nocle nantit vector? Hymeneit, 

Concubitié Aurora invisit tentbra[a, fequenté. 

a Er Seflon c Abydou,ubi nox mupjerit Hero. 

: Lampada nile audire juvat,nantéa, Leandrit, 
Lampada,qua Veneris portat vata nuncia ponto. 
Nunia ucttinubis Herüs decus addita tedó. 
Lampada; 4itoris opus,quam [idera luppiter inter 

Officio pofiquam ej? nocturno fantta locatam 

Debebat fponfis (acrare, Cupidinis aftrum. 

Quippe miniflra vieil curarum,n Amore  farentum, 

Nuncia fervavis infomnis jttffa Hyenenad; 

Ante truces ventoyum apimas,atque boflica flabra. 

Verum age iti exitio nobis fuutta accine eódem 

Lampadaque exflincam,Ó pereuntis fata Leaudri. 
"Seflos erat contr? medio maris aquore, Abydos. 

Iwter fe vicina urbes fcd flexus Amoris 






ACIE, 


Mvsavs Larinvs. 


Arcus, utramque sá conjunxit atrique fagittá 
Virginis de pueri flammans face pectora; Virgo, 
Hero pulcra fuit, puer aptis amare Leander, 
Seflon virgo colebat, hic oppidum habebar Abydi, 
Quifique fue, florens vice  fideris urbis ocellus, 
Inter fe fimiles, Quod fitranfiverisillas. 
Quare mibi turrim, de quaolim Seflias Hero 
Lampada babens duxit uantem vada (alfa Leandrum, 
Quare etiam atique freta pontifona, bofpes, cibydi 
Nunc quoque fübinerja mdefentia Amore Leandrum, 
Verum, unde épatrió venit puer hofpes 4bydo 
1pfe Herürin Amorem c Amore fubegit eamdem» 
Hero pulcra quidein, levis alto e fanguine virgo, 
Expars conjugi, V. enerifque antiflita turrim 
A genitrice procul flagtem propeliteusshabebat, 
Altera cci Regina Venus.cafloque pudore 
V'idlaym nuptarrm verit college numquam, | 
Nulla choros dulceis equali in pibe frequentat, 
I1nvidiam vitatis smuliebrem,ob munera ferma. 
Vi folite pulcris pulcram invidiffe puella. 
Ollicura mant Venerern vencrarier,olim 
Sape etiam ellato libawineplatat Amorens 
Ylannniferam wetuens, celefli matre, faretram. 
Sed neque fic potis egnivomas vitare fagitta. 

Vulgivagum V eneris feflscnjam turba colebat 
Sefliadam,venitque diem culrura facratum 
Tnfula certatins quamcunque pede alta coronant, 
Feflinans fhudiis.Tamque Hoimonta emis 6 alto 
Cypros adefl plagoyumlier quoque nulla Cythera 
Vrbibus mmanfit non qua ¡ugaodora choreis 
Exerctt Libenispreflo efl vicinia tota 

Ff 2 


4j 


4s C. Ban vul 


Er Phrygia ctltornec longe civis ed bydi. 

Wullus on illic juveni cai cura Puella, 

Quippe illi femper faninam per fefta fecuti 

Non tantis adjunt fludiis ad dona Deorum, 
sortis colléabas e linant cernere formas, 

Verum tenipla Dee gradiens füperayerat Heró 
Gratividam faciem fitlgenti lumine crifpans, Ñ 
Candida can vofes per subes, Delia, malis. 
Purparens niveas lambebat circulus oras 
 Suiistnis utriqné pertasBicolor Rofa qualis obitur 
Inest calyce: € dicas Jpéltator ab Hero 
Menbratim lucere Rofis viridaria plenis. 

Tanta olli tereros artus rubor aptus habebat. 
Caiididulam grefu túnica quatiente puella 

Ypfa etiam rojeo ftia floré sistebant. 

Corpore de toto Charitas binc inde fluebant. 

reis veteri Charitas inentita efl fabulaycentum 
Ridenti Charitas tro pullabat ocello. 1 
Hero digia facris Cytherea itivestta facerdos. 

Hero virgineas ligu pragreja catervas, 

Myfla Dea yénigris, Venus altera preptte forma. 

At tuve teneras fubijt nova flasuma medullas 
Nec vir erat fponfami qui son optaret babere. 
Etquocangue peder ben? inexflructá ade movcbar 
Speétanreis oculos animosque Cr coria trabobat. 
Miratusque aliquis juvenum. fic ore locutus. 
Spartam adijritidi dava Lacedemontis urbem, 
Gloria ubi oppofitas madtar cercamine formas. 

Mt puerath hard veperi talem,teneramque ataque. 
Fors jttvenut Veneris Charstum ima altaria curat 
-Deficior fpeétardo oculis siens nulla tuentem 
Sefatiare poteflsmortem pro nocte pacifcar. 


Won 


Mvs.evs LATINVS AS4 


Won ego me fiperis equali vivere celo 
Malini,acconjugio felice potirier Hcrás. 
Simvero, 5 mon eft Veneris samgenda facerdos, 
"Tale vols, Cytherea, toris decus addere noftris. 
Talia diceb ^ut jusvenes vob nusqueprenebant 
V'irgincá in formá varia rationc furenteis- 

Duriferó Leandretibi ut vifa inclita virgo eft 
veretifzain non vis teca conftomere micntent, 
Antcex[peiLumm domitis fLagrante agit 
vivere defperas nifi conjuge nobilis Hero. 

Fax fil incolis refcobat Amoris ocellis 
Pectoraque invicti flagrans furor ignis edebat. 
1nculpate etenim cleberrima forma Paella 
Aligeracfk hominion feclis mage acuta fagirtá, 
Fit via trans ocalos,oculi figentis ab in 
Labitar alt. virtun in precordia volnus Antris. 

Hanc stupor, Tremorc> Pudor Dique pudentia YEKUHL, 
Intromiit corcaptivunm Pudor altus babebat. 
Obflupuit formam eximiam faperatus autore ej 
Deinde pudor: facit and.cen abfque Pudore Cupido. 
Mox tacito contri pueram pede conflitit alero. 
Mirquam oclortan acicm vulti torquente dev[o, 
Tufouo amas nti tatem duttare puelle. 

Ip[a autern ut] uvenis pellacem fenfit. Amore 
Gavifa eff Charifin-Furtim quoque] cp venuftam 
Abfcondit faciem, gels imitata puyencs, 
Nistibasin tacitis mittens vofponfa Leandro, 
Exertatque iterum: Inveni intima mentis obibant 
Gaudiaperceptas pueram won fpernere flammas. 
rgo dun occulta capis piter iniit bore, 
Corripieus Aurora digan conceffit in umdat, 
Etflerit indubia contra vieil Hefperne umbra. 

: Ff 3 Ille 





a5 ^e C. BanTui 


Tlle audax asini teneram prope conflitzt Here 
Vidit st atratas infurrexiffe tenebra. 
t vofios taxim digitos con[Iringere certat, 
dritus baufla. ciens fufpiria; At llla flendo 
Tdignata velut roftam trahit improba dextram. 
Ve vero arguta nutus videt ile folittos 
Dedalaconfidcate trabit manu amicuta puja 
Vitimaque banc ducit (acri impenetralia templi 
Sape grada lento vefligia pigra morantem, 
Qualis nolle fequistal deim voce locuta ef 
Femineo fruftra fermone minata Leandro. 
Quid mifer infanis bofpesequo virginem agis ne. 
Tto viana binc aligm,tunicaque facefito noflra. 
Tram opalentorum noftri veverere paveutumm, 
Non tibi fas diva Veneri contingere wyflam. 
Haud levevirgineum eff facinus penetrave cubile.. 
Sic effta minans teneris vata ditta puellis, 
Te urfenineasque minas füavemque furorem. 
Audit, adgnoyit captarum fienapucllaram. 
Ille etenim eum jam pueris capéve minari, 
Dicla mine Vene fub nuncij imagine portant. 
Purpures puereollo puerojcula ogioro 
Talia desde loquens finit, fuperacus Amore. 
, Pofl Venerem sibi cara Veuuspoff Pallada Pallas, 
^ (Neuetenim à uobis mortalibus addere, Virgo, 
¿Equa ovis,virge,foboli perhibere nobis) 
Felix quo plantata patro es,qua nata pavente es, 
Ter felix veuter quite geflavit! «4 moris 
Imperio effafas audi miferata querellas. 
Cura operas V tneris, Veneri velut apta facerdos. 
Hucades, 6 diva legi fis myfla ytgali. - 
Nonfas efl Veneris cuyes altaria V. Hg, > 
Virei- 


Mvsavs LATINVS. 46 
Virginibs non lata Venus fifacra Dee vis 
Difeere, ft vits atque orgia fida tenere, 
sunt leti cv tada Tibifi Venus aurea eura eft 
 Mulcenteis animum leges amplectere Amoris. 
Supplicis ipfe babitttsvcl fi vis conjugis edfumt, 
Quem venatus. Amor privis tibiscbaras fagittis.. 
“púdacem Alciden veluti celer attreevirga 
seoptra tenens, Nymfa fub jardaniá fervitum.- 
Mercurius duxit, Tibi me Venus aurea fiffit 
Non fapiens Atlantiades:Necte latet,olun 
Arcadia virgo fugiens, Atalantascubile, 
Milanionis, ut invitd Venere aufa puellaoff 
V'ivgineum fervare decus. Mox deinde coatta ef 
Hujus Amore noris lougé quem fpreveras olim. 
Ta _quoquechara, voles, V eiteri cave condere bilem. 
His mente dictis venuestem cepit inillá 
Peétora Amoriparis tangens errantia verbis. 
Virgo tacens nitidos ad bum deflexit ocellos 
 Abjcondensvofeo pudibundas lunnue malas. 
Xt terram fummis pedibus terit. Apta Pudori 
Sap? bumerís tunicam nauibus coutr xit ab altisn 
Omnia que vicleprenmaa mentissce oling 
Si quafilet virgo am fenon molle, profelja cff. 
Dutlcatido jara dum fuperata Cupidtuiritu. 
Dalcibas interea flagrabat ab ignibus Hero 
"Attonitifque oculis formam mirata Leandri f. 
Dum vero inclines terrafigebat ocellos 
Ipfe ab Amore puer flagrantia lumina volvens 
Nufquam aciem cervice movet fplendentepuelle. 
Ser) ade) dulcsvivgo fermone locuta ef. 
Humentem flillans pudibunda per ora niborem. 
Hofpes,ab his etiam poterat lapis effe loquelis- 
Ff 4 Mollsor, 


AT €. BarTHl 
Mollior,alo quem te liras docusffe putemus 
Flexamina vocisequis tea, Deus appulit iflbuc 
Patriatibinoftra efl» nunc hae fruftra omnia dixtis 
Hofpes enim infidusque meo potieris amore? 
Legitita illo jungent nosfadere tada, . 
Quippe pater materque verant: Quod fi tibi cordi 
Hofpitisin ¡peciera patriá wii vivere inar, 
Nonpotaris Veneris furtive moie fruifai. 
Lingua etenisa efl bominum probricupidas c tacite que, 
Patrabis,vulgo intrivijs audita canentur. 
Da nunc quatibi fit nomen patriamque:latcbunt. 
Necte noftra: Hevo dederunt mibi nobile nomen. 
Turriscalividens domus efl cireum[ona mobis 
-Littore in undifragopatrieprope menia Sefli 
Vicinus milii poutus,agerba lege pagentum,, 
Non metumaquevi cotas non ulla chorca, 
Nota mibi juvenum. Nodleisque dieisq, tumultus. 
Ventorum, Pontique fremor circumtonal areis 
Dixit,éerofeat veflitegit abdita malas, 
Vica Pudore iterum faaque in fe famina demiat, 
At Invenis (limule cupide percuffis acttto, 
Volvebat fuperanda nodis quibus drma Cupido 
Ferret agone novo. Domat ille quidem. alta fagittis 
Corda virúm, Medicas idem tamen admovet arteís, 
Confilg varitis:fic quos modo vicit Amoris 
Yilibusonnidomis, mortalibus ipfe Cupido 
Confultorprafio efl qua fert vulnera tollit. 
Jpfeetiam auxilio curas lenire Leandri 
ed dfuit:is dictis geimitum fuperavit acutis, 
Chara, tuti propter pelagus mihi nabile Amorem oft 
Tpfa licet flammis infuvgere maymora certent, 
Excludantque viam;raibufque impor via pugnent. 





Dim, 


Mvsavs LATINVS: 458 
pun tia mefperem rentifecubilu Virgo, 
Non navis borrifovi tüncapt traudre furortis, 
Mrismi ja oclurmass portans tibi membra maritus. 
Per celeris tyeafnittasm Helleffonti aquora; Abydum. 
Quippe, titis Dabicovicanas arcibus arces. 
Lampada tu canto ffpenfasn of Tenderc turri 
Lampada per tenebras procil e regione nunento. 
Vt,velut in fluctu nayis depre famarino, 
Nayis amoris ego cernaim ttt La mpadis aftra. 
Tlanc uti conficiens ne tardi figna Boeta 
Necvideamplatilri ficca, ant gravida Orionis, 
Inpatricadverfe dulce me fiflereportim 
Nifüs,at ventos cures caviffe fonanteis 
Lampada ne exflndtam moftrá arn movteefellent. 
Lampada lucifero dicentem Lecmrine vitam, 
Si vero eff animi noftritra vefcifcere nomen. 
Eccc Leandras ego dignus facieconjugis Herfts. 
Olli compofitis fic,recto nomme, furtis 
Noturnos taciti conteflabantur Amorcís. 
Nunciaque elatevata cuftodire lucerna. 
Illa qeidesm e tiri fi pendere Lemnpade luca 
YHle arem longas tranfire nat.atibis andas. 
Sic pacto vigila noctes per amore futuras 
Taviti à fefe tamen abfeefféte coacti 
Virgo fuam ad rurrim,juvenis ( ne nocte (ub alti 
reciperent tenebre ) jaciens fignacula turris, 
Munite ad firinum vedijt ratelittus dbyli. 
"Tedta dehinc totá cupientes prelia mocte 
Objlancem voluere diem decedere cala. 
Ceruleum jam nox currens caligine mundi 
Induerat, confaeta. viris inducere fomnum. 
At non ardentem vinétara fopore Leandrum. 


Ff 5 Tlle 





459 QC. Bartrul 


Miemarisrefont fans littore. fida manebat 
Nuria, Iucentis per maemora [eya, Hymenas. 
Lampadaque opperiens tefIanteim flebile pactum, 
Concubitus teki indicum, lat? equoralufirans. 
Cum verb obfcuram videt icrebrefcere noctem, 
Extalit illa.proculvadiantis fiona lucerna. 

Quá fimul accensá propert quoque corda Leandro 
Visit Ausor, juffitque paris entire calorcis. 
Arvero,horrifoni Furias audire profundi 
Incipienstinmit primum, mox talibus audax 
Alloquiis mentem con[olaturus obibat. 

Difficile ardor,opustiare non placabilo; verum 
Pontus aque efl intus me macerar ignis. "moris. 
Stme, cor gne agimum,nec aque vaga flumina cura. 
"d dfis nuncin amore mibisquid u.equora palles» 
An Venus à flutTu nara efl obfiura marino? 

Hac eadempelago domina efl, noflroque furori. 
Dixit, c extttam formofo corpore voftem 
Ambabus manibus, capiti,conixusadaptat. 
Littores ue exfilit,carpusque objecit in undas, 

! Lanpadisigmfere feflinans lunsina contra, 
Remex ipfe & dafis c ipf demeflica navis. 

Hero autem iguigerá fanseditaturre,tegebat 
Vefle fuperjeciámurantem lampada vento, 
Vndique atroce animá conante exflinguero luces, 
Dones Sefliaco efl portu. smaledafJus amator 
Su/fceptussraptusque alta impenetralia molis. 

Yam foribus tacité efl foffum complexa maritum, 
Telliquias etiam flillentem évore marino 
Cafariesduitque adyta interiora cubilis 
Virgineiabflergens madidantem,oleog, peruugens, 
Eragranti rofoum, mare olentera exflinxit odorem. 


Dein 


Mvsavs LATINVS. 460 


pein lectoin fumo circumdans corpore corpus 

plantis adbtic fponfi blando fesimone locuta eft. 

Spenfe,nribi ante alios duros exerate  fponfos, 

Sponfe malt patienssfatis ef (atisequore favos 

Piftofusque fremente mari tits fotor aquai. 

Hune gravium i gremium exfuda tolersta laborum, 

Dixit: ei extemplo Zonam diffolvit Amator, 

1uvaque fub Veneris cupidi venére faventis. 

Nuptie erant fine fed chordas finc carmine leclus. 

Nemo Inge vates namen Tanonis adorat. 

Nontedeilluftrant thalami gewialis honorem, 

Non agili quifquam potuit [alife chorcá. 

Non pater ipfe,pio officio, venerandaque mater 

Cantarunt facro nubentibus ore Hymeneum. 

Lettumipfa in Venerisperfecte protenus, horá 

Straverunt thaletno, taciturna Silentia fixo. 

Prefuit ornande, Caligo lurida, Nupte 

Longe aderant Sponfis celebr atores Hymenei. 

Excoluitsnox atra,thorum: Numquam alma Leandrum 

Tnlectisvidie notis, Auvora,culbantem. 

Tevurfum enavit contraria mania 240346 

Infatiabilibus noctem fpirans Hymeneis. 

Hero induta fuos longa tem vejle parcnteis 

Fallebat noch iptliersmiale- Virgoylitrna. 

Sape utrique unis optarunt cedere votis 

Solis equos: tacizá fic rum V entre inter Afiovie 

Mutua luferunt,ab[ionfi nocte pericla. 

Vertit tempore non potuerunm vivere longo, 

Multivagis ffé füvtis. fine tefle frutenteis. 

Bruma pruimofís fed cium gravisadjiit boris — 

Torrendos glonterans,multá vertigine, nimbos. 

Atqueincerta suaris riteritut [andamisa venti, rel 
Perocit- 


461 C. Ban rul 
Verberibus crobris, e tempeffateprofunda, 
Toti cxcire volant pelagus:concsffaqueterre 
Tuta videus migra coufregit, Nauta caringin, 
Effagiens hyemis pelagusque exofus iniquum. 


 Seuou (ava bye incumbens mare bruma, Leander, 


Maguaninaa exterretsfod vuntia lampas ab altá 

Tavrefereus facti fignacula «Amoris,ageb at 

Secuzutn inpelagus furgens farialibus iris. 

Crudelis lampas,lux perfida:debuit Hero 

Tnflanti infelix bruma caruifte Leandro. 

Non brevia accendeus lect is genialibus,afira: 

Verum Amor Qr fatum miferam vicére puellam, 

His perfitafa. facer; non jam ducem ut anteà, Amoris, 

Sed Parcarum ignein tirrioffenabat ab altá. 

Nox erat, venti tum maxim atrocia juntdis 

Spiranteis flabris,collecto murmure[ofe. —- 

Tn maris exouerant littus byeina libus avis. 

Tum jpeconfuetá poufa per dor/a Leauder 

Horrifono veniens mare actabatur abunda. 

Volvitur unda furens cumulumqa, ad fcendit aquai. 

Mifcetur cele Pontus tremit undique terra. 

Pralia venutorum; Zephyris pugnautibus Enri 

"Adverfi infonuere,Notus Borealibus armis 

Contra feva fremit:uon declinabile Ponti 

Horrefcit fragor: Ar snifer implacata Leander 

Gurgitibusfreta conjpiciens fep equora babentem 

Tmplorat Venerem; apé c Neptunia fceptra. 

Atthidis haud Boream immemorem quoque liquit amate. 

Verum olli auxiléumnu[quam efi, Amor ipfo trabenteis 

Derinuiffe nequit Parcasyvenie impete fluctus 

Obvinsipfe fibi,cumelatque per equora pontum, 

Adfligitque virum: pedibus vigor interit omuis, 
Mobi- 


i ] 


Mvusavs LATINVS: 461 

3Mobilibis quoñdam maribus vis torpet ademtas | 

Multa fupervenicas üüdarusi effufio guttur 

Spoiite fud intravitybibita eft inutilisunda * 

VisgravissEt jam arrox delerat lampada Ventas, 

Infidám,cimgue Bác vuramque animamque Leandri 
"anfelicisadbut cum, tendeyet ad (aim ocellos 

Sueitim itiaez vigiles.alijs ftat fiuetibus Hero 


JErtisófa v agis dela ffins peibora vuris. ' 
Ventrat sd rota, e fponfam mon viderat Hero, 





ny IA 
Ad 


FINIS MVSAIL 
LATINI 


MARCOS 
y. 
FRANCISCO VIÑALS 
MADRID